میتانی
پادشاهی میتانی میتانیه Mitanni | ||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱۵۰۰ پیش از میلاد–۱۳۰۰ پیش از میلاد | ||||||||||||||||||||||||||||||||
 قلمرو پادشاهی میتانی در ۱۴۰۰ پیش از میلاد. | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| پایتخت | واشیوکامی | |||||||||||||||||||||||||||||||
| زبان(های) رایج | حوریا، هیتانی | |||||||||||||||||||||||||||||||
| دین(ها) | پاگانیسم | |||||||||||||||||||||||||||||||
| حکومت | پادشاهی مطلقه | |||||||||||||||||||||||||||||||
• ۱۵۰۰ ق. م | کیرتا | |||||||||||||||||||||||||||||||
• ۱۳۰۰ ق. م | شاتواره دوم | |||||||||||||||||||||||||||||||
| دوره تاریخی | عصر آهن | |||||||||||||||||||||||||||||||
• بنیان‌گذاری | ۱۵۰۰ پیش از میلاد | |||||||||||||||||||||||||||||||
• فروپاشی | ۱۳۰۰ پیش از میلاد | |||||||||||||||||||||||||||||||
| امروز بخشی از |  ارمنستان ترکیه عراق سوریه ایران
| |||||||||||||||||||||||||||||||
تمدن میتانی یکی از تمدنهای باستانی هورانی در غرب ایران و شمال میانرودان[۱][۲] و جنوب آناتولی بوده‌اند. میتانی‌ها که مردمانی با زبان هوری،[۳] زبانی غیر سامی و هندواروپایی[۳] در شمال میانرودان بودند، توسط طبقه‌ای از اشراف با ریشهٔ نامشخص متحد گشته و قدرت خود را در جنوب ترکیه و شمال سوریه و عراق امروزی در هزارهٔ دوم پیش از میلاد مسیح گسترش دادند.[۴]
خاندان شاهی میتانی بعد از کاسی‌ها که بابل را گشوده و در سده‌های ۱۲ تا ۱۵ پیش از میلاد در فهرست خدایان میتانی، نام چهار خدا (میترا، ورونا، ایندرا، نستیا) ذکر شده که اسم‌های قدیمی دارند و در ریگ ودا هم ذکر شده‌است.[۵]
کتیبه‌های میتانی
آنها با شاهانی هیتی و دیگر حکمرانان زمان خود روابط و پیمان‌ها داشتند. در دژنیشت بغازکوی متعلق به هیتی‌ها و نیز در میان مدارک بازیافته در تل‌الامرنه اشارات فراوان راجع به شاهان میتان آمده‌است. سنگ‌نبشتهٔ معروف میتانی که در زمان نگارش آن به سال ۱۳۱۷ پیش از میلاد می‌رسد مربوط به پیمان‌نامه‌ای است که میان شاه میتانی و شاه هیتی بسته‌شده و در آن بغان آریایی چون گواهان نیایش شده‌اند. ایزدانی که در این سنگ‌نبشته از آنان یاد شده، عبارتند از ایندرا، ورونا، مهر، و ناسیته و معلوم می‌دارد که شاهزادگان و آزادگان میتانی با این که زبان و برخی از رسم‌های بابلی را پذیرفته بودند هم‌چنان ایزدان آریایی نیاکان خود را نیایش می‌کردند. سنگ نبشتهٔ میتانی، بازمانده از سدهٔ چهاردهم پیش از میلاد، باستانی‌ترین سند مکتوب زبان‌های هند و ایرانی است و از لحاظ زبان‌شناسی تاریخی و نیز از لحاظ تاریخ مهاجرت تیره‌های آریایی به آسیای میانه و ایران و هند اهمیت بیش از اندازه دارد. مجموعهٔ قراین حاکی از این است که میتانی‌ها قبیله‌ای از اقوام آریایی بودند که پیش از جدایی هندیان و ایرانیان از آنان جدا شده و به میانرودان آمده و در آنجا سلسلهٔ شاهی بنیان افکنده‌اند.[۲][۶] دولت میتانی توسط دولت هیتی نابود شد.[۷] مردمان میتانی با مشارکت اقوام دیگر پادشاهی اورارتو را بنیان نهادند.
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ [۱][پیوند مرده]
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ http://irantarikh.com/tarikh/iranzamin01.pdf
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ Hatti and Hurrian civilization - All About Turkey
- ↑ Fortson, Benjamin W. (2004). Indo-European Language and Culture: an Introduction. Malden: Blackwell. ISBN 1-4051-0316-7.
- ↑ ایران باستان. پی.آر.اس. موری. شهرام جلیلیان. ۱۳۸۰ ص. ۳۷
- ↑ دین ایرانی، ص ۱۳۹
- ↑ «cappuccinomag.com». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ نوامبر ۲۰۰۶. دریافت‌شده در ۱۵ نوامبر ۲۰۰۶.
منابع
- بنونیست، امیل. دین ایرانی. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، ۱۳۵۴
- تاریخ ماد. ایگور میخائیلویچ دیاکونوف. ترجمه کریم کشاورز، تهران: نشر امیرکبیر.
پیوند به بیرون
- میتانی‌ها
- تاریخ میتانی
- ایران قبل از آریاها
- ایران پیش از آریایی‌ها
- تمدنهای قبل از آریایی ایران
- تاریخ ایران در تالار ایران
- ایران از دیدگاه باستانشناسی
- سنگ‌نبشتهٔ داریوش بزرگ در بیستون
- تاریخ ایران پیش از پیدایش پادشاهی ماد
 | این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |