رآکتور تحقیقاتی تهران
| بخشی از نوشتارهای پیرامون |
| برنامه هسته‌ای ایران |
|---|
 |
| سال‌شمار |
| تأسیسات |
| سازمان‌ها |
| توافق‌نامه‌های بین‌المللی |
| شخصیت‌ها |
| مرتبط |
 درگاه ایران درگاه فناوری هسته‌ای |
رآکتورتحقیقاتی تهران راکتوری با توان ۵ مگاوات است، که در سال ۱۹۶۷، توسط ایالات متحده آمریکا در مرکز تحقیقات اتمی تهران در دانشگاه تهران ساخته شد.[۱][۲][۳]
هسته مرکزی این راکتور در عمق ۸ متری استخری با ظرفیت ۵۰۰ هزار لیتر آب سبک قرار دارد.[۴]
| رآکتور تحقیقاتی تهران | |
|---|---|
 |
راکتور تحقيقاتي تهران يک راکتور از نوع استخری با کندکننده و خنک کننده آب سبک است، که برای مقاصد تحقیقاتی، آموزش و تولید رادیو ایزوتوپ‌‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. راکتور تحقيقاتي تهران از سال ۱۳۴۶ و در ابتدا با سوخت‌های صفحه‌ای با غنای بالا (بيش از ۹۰٪) مورد بهره‌برداری قرار گرفت. در راستای برنامه RERTR آژانس بين‌المللی انرژی اتمی برای كاهش غنای سوخت راكتورهای تحقيقاتی به دليل نگرانی‌های موجود در مورد گسترش سلاح‌های هسته‌ای، سوخت راكتور تهران در سال ۱۳۷۲ به سوخت‌های صفحه‌ای U3O8-Al با غنای حدود ۲۰٪ تبديل شد.[۵]
قلب راکتور تهران حاوی دو نوع مجتمع سوخت صفحه‌ای استاندارد (SFE) و كنترلی (CFE) با غناي حدود ۲۰٪، محفظه‌های تابش‌دهی و گرافیت (به عنوان بازتابنده نوترون) است، که در یک صفحه مشبک ۶×۹ قرار گرفته‌اند. مجتمع‌های سوخت صفحه‌ای استاندارد دارای ۱۹ صفحه سوخت هستند، درحالی‌كه مجتمع‌های سوخت كنترلی تنها دارای ۱۴ صفحه سوخت هستند، تا فضای كافی برای ورود ميله‌های كنترل فراهم شود. كنترل راكتور از طريق وارد يا خارج كردن چهار ميله کنترل اصلی، و يک میله کنترل تنظیمی كه به ترتيب حاوی آلياژ Ag–In–Cd و فولاد ضدزنگ هستند انجام می‌شود.[۶] بخش ديگری از كنترل نيز توسط ويژگی ذاتی سيستم، و منفی بودن ضرايب دمايی راكتيويته تأمين می‌گردد.
استخر بتونی و مملو از آب راكتور از دو قسمت تشكيل شده است، كه قلب راكتور می‌تواند در هر يك از آن دو قسمت مورد بهره‌برداری قرار گيرد. در ديواره يكی از اين دو قسمت، تجهيزات آزمايشگاهی، نظير ۷ عدد بيم‌تيوب با سطح مقطع‌های مختلف، تيوب‌های پنوماتيكی ربيت و نيز ستون حرارتی قرار گرفته‌اند. به علاوه، امكان تابش‌دهی نمونه در محفظه‌های تابش‌دهی درون قلب نيز وجود دارد.[۷][۸]
برداشت حرارت از قلب راکتور تهران به وسیله جریان ناشی از گرانش آب استخر با آهنگ اسمی ۵۰۰ مترمكعب بر ساعت از درون قلب، شبکه نگهدارنده قلب و پلنیوم به سمت تانک تأخیری صورت می‌گیرد. سپس آب از درون تانک تأخیری به درون مبدل حرارتی پمپ شده و پس از خنک شدن مجدد، به استخر بازگردانده می‌شود.[۹]
راکتور تحقيقاتی تهران گستره‌ای از سرويس‌های آموزشی، تابش‌دهی و توليد راديوايزوتوپ‌ها را برای مراكز درمانی، علمي و صنعتی ارائه می‌دهد. يكي از اهداف اصلی اين راكتور ارائه خدمات به دانشمندان، مهندسان و دانشجويان در زمينه علوم هسته‌ای است. از راکتور تحقيقاتی تهران می‌توان برای فعاليت‌های آزمايشگاهی، شامل مطالعات قلب راكتور و انجام آزمايشات راكتور، مطالعات پراكندگی نوترون، حفاظ‌سازی، .راديوگرافی نوترون و فعالسازی نوترونی بهره برد.
سوخت
[ویرایش]در نوامبر ۱۹۶۷ یک شرکت آمریکایی ۵٫۸۵ کیلوگرم اورانیوم ۹۳ درصد را برای راآکتور فراهم آورد.[۱۰] در می۱۹۸۷، ایران برای تغییر هسته راکتور جهت تغییر سوخت آن از اورانیوم ۹۳ درصد به اورانیوم ۲۰ درصد غنی شده ۲۳۵-u قراردادی با آرژانتین امضا کرد.[۱۱][۱۲] ارزش این قرار۵٫۵ میلیون دلار بود و پس آز آن نیز آرژانیتن ۱۱۵٫۸ کیلوگرم اورانیوم ۲۰ درصد برای ایران فراهم کرد.[۱۲]
منابع
[ویرایش]- ↑ H. Cordesman, Anthony; R. Al-Rodhan, Khalid (۲۰۰۶). Iran's weapons of mass destruction: the real and potential threat (به انگلیسی). CSIS. pp. ۱۰۱. ISBN 9780892064854.
- ↑ برخورد سیاسی با رآکتور تحقیقاتی تهران به سود آمریکا نیست بایگانی‌شده در ۱۶ مه ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine خبرگزاری ایرنا
- ↑ تأسيس و راه اندازی رآکتور اتمی دانشگاه تهران توسط پروفسور حسابی
- ↑ سیستم تبادل یونی جهت تصفیه آب استخر رآکتور اتمی دانشگاه تهران[پیوند مرده] نشریه دانشکده فنی (دوره: ۲۹، شماره: ۰)
- ↑ Ahmad Lashkari, et al., 2012. “Neutronic analysis for Tehran Research Reactor mixed-core”. Progress in Nuclear Energy, Vol. 60, pp. 31-37.
- ↑ S. Safaei Arshi, et al., 2015. “Preliminary thermal-hydraulic safety analysis of Tehran research reactor during fuel irradiation experiment”. Progress in Nuclear Energy, Vol. 79, pp. 32-39.
- ↑ Z. Gholamzadeh, et al., 2017. “Modeling of neutron diffractometry facility of Tehran research reactor using vitess 3.3a and mcnpx codes”. Nuclear Engineering and Technology.
- ↑ Yaser Kasesaz, et al., 2014. “Design of an epithermal neutron beam for BNCT in thermal column of Tehran research reactor”. Annals of Nuclear Energy, Vol. 68, pp. 234–238.
- ↑ S. Safaei Arshi, et al., 2017. “Experimental validation of a modified RELAP5 model for transient analysis of Tehran research reactor mixed-core during fuel irradiation experiments”. Progress in Nuclear Energy, Vol. 100, pp. 11-21.
- ↑ Erlich, Reese (۲۰۰۷). The Iran agenda: the real story of U.S. policy and the Middle East crisis (به انگلیسی). PoliPointPress. pp. ۲۱. ISBN 9780977825356.
- ↑ Karsh, Efraim (۱۹۹۶). Between war and peace: dilemmas of Israeli security (به انگلیسی). Routledge. pp. ۱۰۰. ISBN 9780714647111.
- ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ H. Cordesman, Anthony; C. Seitz, Adam (۲۰۰۹). Iranian Weapons of Mass Destruction: The Birth of a Regional Nuclear Arms Race? (به انگلیسی). ABC-CLIO. pp. ۲۲۰. ISBN 9780313380884.
بیشتر بخوانید
[ویرایش]- پرتال رسمی سازمان انرژی اتمی ایران
- پرتال پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای
- مرکز تحقیق و توسعه علوم و مهندسی مواد
- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
- مرکز فناوری‌های کوانتومی ایران
