پرش به محتوا

واژن: تفاوت میان نسخه‌ها

ویرایش پیوندها
صفحه نیمه‌حفاظت‌شده
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
←‏میکروآناتومی: بهبود ترجمه و ویرایش
برچسب‌ها: افزودن پیوند بیرونی به جای ویکی‌پیوند ویرایشگر دیداری
خط ۶۵: خط ۶۵:
[[لایه عضلانی]] صاف در داخل واژن نیروی انقباضی ضعیفی دارد که می‌تواند فشاری در مجرای واژن ایجاد کند؛ اما نیروی انقباضی قوی‌تر مانند زمان زایمان از عضلات کف لگنی ([[دیافراگم لگنی]]) ناشی می‌شود که به بافت همبند پوششی اطراف واژن متصل هستند.<ref name="Bitzer2">{{cite book|vauthors=Bitzer J, Lipshultz L, Pastuszak A, Goldstein A, Giraldi A, Perelman M|title=Management of Sexual Dysfunction in Men and Women|date=2016|publisher=Springer New York|isbn=978-1-4939-3099-9|page=202|language=en|chapter=The Female Sexual Response: Anatomy and Physiology of Sexual Desire, Arousal, and Orgasm in Women|doi=10.1007/978-1-4939-3100-2_18}}</ref>
[[لایه عضلانی]] صاف در داخل واژن نیروی انقباضی ضعیفی دارد که می‌تواند فشاری در مجرای واژن ایجاد کند؛ اما نیروی انقباضی قوی‌تر مانند زمان زایمان از عضلات کف لگنی ([[دیافراگم لگنی]]) ناشی می‌شود که به بافت همبند پوششی اطراف واژن متصل هستند.<ref name="Bitzer2">{{cite book|vauthors=Bitzer J, Lipshultz L, Pastuszak A, Goldstein A, Giraldi A, Perelman M|title=Management of Sexual Dysfunction in Men and Women|date=2016|publisher=Springer New York|isbn=978-1-4939-3099-9|page=202|language=en|chapter=The Female Sexual Response: Anatomy and Physiology of Sexual Desire, Arousal, and Orgasm in Women|doi=10.1007/978-1-4939-3100-2_18}}</ref>


لامینا پروپریا، سرشار از عروق خونی و کانال‌های لنفاوی است. این لایه عضلانی از رشته‌های عضلانی صاف تشکیل شده‌است که یک لایه بیرونی عضله طولی، یک لایه داخلی از ماهیچه دایره‌ای و الیاف عضلانی مورب بین آنها قرار دارد. لایه بیرونی، بافت همبند پوششی، یک لایه نازک متراکم از بافت همبند است و با بافت ترکیبی حاوی رگ‌های خونی، [[رگ لنفی|عروق لنفاوی]] و رشته‌های عصبی که بین اندام‌های لگنی قرار دارند، ترکیب می‌شود.<ref name="Wylie2"/><ref name="Mulhall2"/><ref name="Arulkumaran3"/> غشای مخاطی واژینال از غده‌ها محروم هستند. آن تاج‌ها (برآمدگی‌های عرضی یا [[روگا]]<nowiki/>ها) چین‌هایی را تشکیل می‌دهند که در یک سوم بیرونی واژن برجسته‌تر هستند. عملکرد آنها این است که سطح واژن را برای گسترش و کشش افزایش دهند.<ref name="Snell4"/><ref name="Dutta3"/>
لامینا پروپریا، سرشار از عروق خونی و کانال‌های لنفاوی است. این لایه عضلانی از رشته‌های عضلانی صاف تشکیل شده‌است که یک لایه بیرونی عضله طولی، یک لایه داخلی از ماهیچه دایره‌ای و الیاف عضلانی مورب بین آنها قرار دارد. لایه بیرونی، بافت همبند پوششی، یک لایه نازک متراکم از بافت همبند است و با بافت ترکیبی حاوی رگ‌های خونی، [[رگ لنفی|عروق لنفاوی]] و رشته‌های عصبی که بین اندام‌های لگنی قرار دارند، ترکیب می‌شود.<ref name="Wylie2"/><ref name="Mulhall2"/><ref name="Arulkumaran3"/> غشای مخاطی واژن از غده‌ها محروم هستند. آن تاج‌ها (برآمدگی‌های عرضی یا [[روگا]]<nowiki/>ها) چین‌هایی را تشکیل می‌دهند که در یک سوم بیرونی واژن برجسته‌تر هستند. عملکرد آنها این است که سطح واژن را برای گسترش و کشش افزایش دهند.<ref name="Snell4"/><ref name="Dutta3"/>


بافت پوششی اکتوسرویکس (بخشی که دهانه رحم به داخل واژن متصل می‌شود) امتدادی از پوشش داخلی واژنی است و مرز مشترکی با آن دارد.<ref name="Junctions">{{Cite journal|vauthors=Blaskewicz CD, Pudney J, Anderson DJ|date=July 2011|title=Structure and function of intercellular junctions in human cervical and vaginal mucosal epithelia.|journal=Biology of Reproduction|volume=85|issue=1|pages=97–104|doi=10.1095/biolreprod.110.090423|pmc=3123383|pmid=21471299}}</ref> پوشش داخلی واژنی از لایه‌هایی از سلول‌ها تشکیل شده‌است، از جمله سلول‌های پایه، سلول‌های پاراباسال، [[بافت پوششی]] و سلول‌های میانی.<ref name="Mayeaux2">{{cite book|title=Modern Colposcopy Textbook and Atlas|vauthors=Mayeaux EJ, Cox JT|publisher=[[Lippincott Williams & Wilkins]]|year=2011|isbn=978-1-4511-5383-5|url=https://books.google.com/books?id=3lEtAxpNLewC&pg=SA2-PA29-IA2}}</ref> لایه پایه روکش سلولی از نظر [[میتوز|میتوزی]] فعال‌ترین است و سلول‌های جدید را تولید می‌کند.<ref name="Blaustein20024"/> سلول‌های سطحی به‌طور مداوم ریزش می‌کنند و سلول‌های پایه جایگزین آن‌ها می‌شوند.<ref name="Dutta3"/><ref name="Beckmann3">{{cite book|vauthors=Beckmann CR|title=Obstetrics and Gynecology|publisher=[[Lippincott Williams & Wilkins]]|isbn=978-0-7817-8807-6|pages=241–245|year=2010|url=https://books.google.com/books?id=0flWgd3OJLEC&pg=PA241|access-date=October 27, 2015|archive-date=July 3, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190703211259/https://books.google.com/books?id=0flWgd3OJLEC&pg=PA241|url-status=live}}</ref><ref name="Robboy3">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=ab545XL-MBEC&pg=PA111|title=Robboy's Pathology of the Female Reproductive Tract|vauthors=Robboy SJ|publisher=[[Elsevier Health Sciences]]|year=2009|isbn=978-0-443-07477-6|page=111|access-date=December 15, 2017|archive-date=July 4, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190704043208/https://books.google.com/books?id=ab545XL-MBEC&pg=PA111|url-status=live}}</ref> [[استروژن]] باعث پر شدن سلول‌های میانی و سطحی با [[گلیکوژن]] می‌شود.<ref name="Robboy3"/><ref>{{Cite journal|vauthors=Nunn KL, Forney LJ|date=September 2016|title=Unraveling the Dynamics of the Human Vaginal Microbiome|journal=The Yale Journal of Biology and Medicine|volume=89|issue=3|pages=331–337|issn=0044-0086|pmc=5045142|pmid=27698617}}</ref> سلول‌های لایه پایه پایین‌تر از فعالیت متابولیکی، به سمت مرگ سلولی ([[آپوپتوز]]) تغییر می‌کنند. در این لایه‌های میانی از پوشش سلولی، سلول‌ها شروع به از دست دادن [[میتوکندری]] و سایر [[اندامک]]‌های خود می‌کنند.<ref name="Blaustein20024">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=tuKGMxGRKa8C|title=Blaustein's Pathology of the Female Genital Tract|publisher=Springer|year=2002|veditors=Kurman RJ|edition=5th|page=154|isbn=978-0-387-95203-1|access-date=October 27, 2015|archive-date=July 3, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190703220003/https://books.google.com/books?id=tuKGMxGRKa8C|url-status=live}}</ref><ref>{{cite book|title=Reproductive and developmental toxicology|vauthors=Gupta R|publisher=Academic Press|year=2011|isbn=978-0-12-382032-7|location=London|pages=1005}}</ref> سلول‌ها در مقایسه با سایر بافت‌های پوششی بدن، معمولاً سطح بالایی از گلیکوژن را حفظ می‌کنند.<ref name="Blaustein20024"/>
بافت پوششی اکتوسرویکس (بخشی که دهانه رحم به داخل واژن متصل می‌شود) امتدادی از پوشش داخلی واژنی است و مرز مشترکی با آن دارد.<ref name="Junctions">{{Cite journal|vauthors=Blaskewicz CD, Pudney J, Anderson DJ|date=July 2011|title=Structure and function of intercellular junctions in human cervical and vaginal mucosal epithelia.|journal=Biology of Reproduction|volume=85|issue=1|pages=97–104|doi=10.1095/biolreprod.110.090423|pmc=3123383|pmid=21471299}}</ref> پوشش داخلی واژنی از لایه‌هایی از سلول‌ها تشکیل شده‌است، از جمله سلول‌های پایه، سلول‌های پاراباسال، [[بافت پوششی]] و سلول‌های میانی.<ref name="Mayeaux2">{{cite book|title=Modern Colposcopy Textbook and Atlas|vauthors=Mayeaux EJ, Cox JT|publisher=[[Lippincott Williams & Wilkins]]|year=2011|isbn=978-1-4511-5383-5|url=https://books.google.com/books?id=3lEtAxpNLewC&pg=SA2-PA29-IA2}}</ref> لایه پایه روکش سلولی از نظر [[میتوز|میتوزی]] فعال‌ترین است و سلول‌های جدید را تولید می‌کند.<ref name="Blaustein20024"/> سلول‌های سطحی به‌طور مداوم ریزش می‌کنند و سلول‌های پایه جایگزین آن‌ها می‌شوند.<ref name="Dutta3"/><ref name="Beckmann3">{{cite book|vauthors=Beckmann CR|title=Obstetrics and Gynecology|publisher=[[Lippincott Williams & Wilkins]]|isbn=978-0-7817-8807-6|pages=241–245|year=2010|url=https://books.google.com/books?id=0flWgd3OJLEC&pg=PA241|access-date=October 27, 2015|archive-date=July 3, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190703211259/https://books.google.com/books?id=0flWgd3OJLEC&pg=PA241|url-status=live}}</ref><ref name="Robboy3">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=ab545XL-MBEC&pg=PA111|title=Robboy's Pathology of the Female Reproductive Tract|vauthors=Robboy SJ|publisher=[[Elsevier Health Sciences]]|year=2009|isbn=978-0-443-07477-6|page=111|access-date=December 15, 2017|archive-date=July 4, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190704043208/https://books.google.com/books?id=ab545XL-MBEC&pg=PA111|url-status=live}}</ref> [[استروژن]] باعث پر شدن سلول‌های میانی و سطحی با [[گلیکوژن]] می‌شود.<ref name="Robboy3"/><ref>{{Cite journal|vauthors=Nunn KL, Forney LJ|date=September 2016|title=Unraveling the Dynamics of the Human Vaginal Microbiome|journal=The Yale Journal of Biology and Medicine|volume=89|issue=3|pages=331–337|issn=0044-0086|pmc=5045142|pmid=27698617}}</ref> سلول‌های لایه پایه پایین‌تر از فعالیت متابولیکی، به سمت مرگ سلولی ([[آپوپتوز]]) تغییر می‌کنند. در این لایه‌های میانی از پوشش سلولی، سلول‌ها شروع به از دست دادن [[میتوکندری]] و سایر [[اندامک]]‌های خود می‌کنند.<ref name="Blaustein20024">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=tuKGMxGRKa8C|title=Blaustein's Pathology of the Female Genital Tract|publisher=Springer|year=2002|veditors=Kurman RJ|edition=5th|page=154|isbn=978-0-387-95203-1|access-date=October 27, 2015|archive-date=July 3, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190703220003/https://books.google.com/books?id=tuKGMxGRKa8C|url-status=live}}</ref><ref>{{cite book|title=Reproductive and developmental toxicology|vauthors=Gupta R|publisher=Academic Press|year=2011|isbn=978-0-12-382032-7|location=London|pages=1005}}</ref> سلول‌ها در مقایسه با سایر بافت‌های پوششی بدن، معمولاً سطح بالایی از گلیکوژن را حفظ می‌کنند.<ref name="Blaustein20024"/>
خط ۷۲: خط ۷۲:


== تأمین خون و اعصاب ==
== تأمین خون و اعصاب ==
خون عمدتاً از طریق [[سرخرگ واژینال]] به واژن می‌رسد که از شاخه‌ای از [[سرخرگ تهیگاهی درونی]] یا [[سرخرگ زهدانی]] بیرون می‌آید.<ref name="Snell4"/><ref name="Zimmern2">{{cite book|vauthors=Zimmern PE, Haab F, Chapple CR|title=Vaginal Surgery for Incontinence and Prolapse|publisher=[[Springer Science & Business Media]]|isbn=978-1-84628-346-8|year=2007|page=6|url=https://books.google.com/books?id=y5cYRhGJsOsC&pg=PA6|access-date=December 3, 2017|archive-date=July 4, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190704043157/https://books.google.com/books?id=y5cYRhGJsOsC&pg=PA6|url-status=live}}</ref> شریان‌هایِ واژنیِ [[بازپیوندی]] (به هم پیوسته‌اند) به همراه شاخه گردنی شریان رحمی در سمت واژن به هم پیوند می‌خورند؛ این باعث تشکیل [[شاخه‌های واژینال سرخرگ زهدانی]]<ref name="Zimmern2"/> می‌شود که در خط میانی جلویی و پشتی واژن قرار دارد.<ref name="GRAYS20087">{{cite book|veditors=Standring S, Borley NR|title=Gray's anatomy: the anatomical basis of clinical practice|date=2008|publisher=Churchill Livingstone|location=London|isbn=978-0-8089-2371-8|edition=40th|pages=1281–4}}</ref> سایر شریان‌هایی که به واژن تأمین خون می‌کنند شامل [[شریان رکتوم میانی]] و [[سرخرگ شرمگاهی درونی]] هستند،<ref name="Dutta3"/> که هر دوی آنها شاخه‌هایی از شریان سیاهرگ داخلی هستند.<ref name="GRAYS20087"/> سه گروه عروق لنفاوی همراه با این شریان‌ها همراهی می‌کنند؛ گروه بالایی همراه با شاخه‌های واژینال شریان رحمی؛ گروه میانی همراه با شریان‌های واژینال همراهی می‌کند؛ و گروه پایینی، لنف را از ناحیه بیرون پرده بکارت و در غدد لنفاوی اینگوینال تخلیه می‌کنند.<ref>{{Cite book|vauthors=O'Rahilly R|veditors=O'Rahilly R, Müller F, Carpenter S, Swenson R|chapter-url=https://www.dartmouth.edu/~humananatomy/part_6/chapter_32.html|chapter=Blood vessels, nerves and lymphatic drainage of the pelvis|title=Basic Human Anatomy: A Regional Study of Human Structure|publisher=Dartmouth Medical School|language=en|year=2008|access-date=December 13, 2017|archive-date=December 2, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171202013014/http://www.dartmouth.edu/~humananatomy/part_6/chapter_32.html|url-status=dead}}</ref><ref name="GRAYS20087"/> نود و پنج درصد کانال‌های لنفاوی واژن در ۳ میلی‌متری سطح واژن قرار دارند.<ref name="Sabater3">{{Cite journal|vauthors=Sabater S, Andres I, Lopez-Honrubia V, Berenguer R, Sevillano M, Jimenez-Jimenez E, Rovirosa A, Arenas M|date=August 9, 2017|title=Vaginal cuff brachytherapy in endometrial cancer – a technically easy treatment?|journal=Cancer Management and Research|volume=9|pages=351–362|doi=10.2147/CMAR.S119125|issn=1179-1322|pmc=5557121|pmid=28848362|doi-access=free}}</ref>
خون عمدتاً از طریق [[سرخرگ واژینال]] به واژن می‌رسد که از شاخه‌ای از [[سرخرگ تهیگاهی درونی]] یا [[سرخرگ زهدانی]] بیرون می‌آید.<ref name="Snell4"/><ref name="Zimmern2">{{cite book|vauthors=Zimmern PE, Haab F, Chapple CR|title=Vaginal Surgery for Incontinence and Prolapse|publisher=[[Springer Science & Business Media]]|isbn=978-1-84628-346-8|year=2007|page=6|url=https://books.google.com/books?id=y5cYRhGJsOsC&pg=PA6|access-date=December 3, 2017|archive-date=July 4, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190704043157/https://books.google.com/books?id=y5cYRhGJsOsC&pg=PA6|url-status=live}}</ref> شریان‌هایِ واژنیِ [[بازپیوندی]] (به هم پیوسته‌اند) به همراه شاخه گردنی شریان رحمی در سمت واژن به هم پیوند می‌خورند؛ این باعث تشکیل [[شاخه‌های واژینال سرخرگ زهدانی]]<ref name="Zimmern2"/> می‌شود که در خط میانی جلویی و پشتی واژن قرار دارد.<ref name="GRAYS20087">{{cite book|veditors=Standring S, Borley NR|title=Gray's anatomy: the anatomical basis of clinical practice|date=2008|publisher=Churchill Livingstone|location=London|isbn=978-0-8089-2371-8|edition=40th|pages=1281–4}}</ref> سایر شریان‌هایی که به واژن تأمین خون می‌کنند شامل [[شریان رکتوم میانی]] و [[سرخرگ شرمگاهی درونی]] هستند،<ref name="Dutta3"/> که هر دوی آنها شاخه‌هایی از شریان سیاهرگ داخلی هستند.<ref name="GRAYS20087"/> سه گروه عروق لنفاوی همراه با این شریان‌ها همراهی می‌کنند؛ گروه بالایی همراه با شاخه‌های واژن شریان رحمی؛ گروه میانی همراه با شریان‌های واژن همراهی می‌کند؛ و گروه پایینی، لنف را از ناحیه بیرون پرده بکارت و در غدد لنفاوی اینگوینال تخلیه می‌کنند.<ref>{{Cite book|vauthors=O'Rahilly R|veditors=O'Rahilly R, Müller F, Carpenter S, Swenson R|chapter-url=https://www.dartmouth.edu/~humananatomy/part_6/chapter_32.html|chapter=Blood vessels, nerves and lymphatic drainage of the pelvis|title=Basic Human Anatomy: A Regional Study of Human Structure|publisher=Dartmouth Medical School|language=en|year=2008|access-date=December 13, 2017|archive-date=December 2, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171202013014/http://www.dartmouth.edu/~humananatomy/part_6/chapter_32.html|url-status=dead}}</ref><ref name="GRAYS20087"/> نود و پنج درصد کانال‌های لنفاوی واژن در ۳ میلی‌متری سطح واژن قرار دارند.<ref name="Sabater3">{{Cite journal|vauthors=Sabater S, Andres I, Lopez-Honrubia V, Berenguer R, Sevillano M, Jimenez-Jimenez E, Rovirosa A, Arenas M|date=August 9, 2017|title=Vaginal cuff brachytherapy in endometrial cancer – a technically easy treatment?|journal=Cancer Management and Research|volume=9|pages=351–362|doi=10.2147/CMAR.S119125|issn=1179-1322|pmc=5557121|pmid=28848362|doi-access=free}}</ref>


دو رگ اصلی خون را از واژن تخلیه می‌کنند، یکی در سمت چپ و دیگری در سمت راست. اینها یک شبکه از رگ‌های کوچکتر، [[شبکه وریدی واژن|شبکه وریدی واژن را]] در کناره‌های واژن تشکیل می‌دهند که با شبکه‌های وریدی مشابه [[شبکه وریدی رحم|رحم]]، [[شبکه سیاهرگی مثانه|مثانه]] و [[شبکه وریدی رکتوم|رکتوم]] متصل می‌شوند. اینها در نهایت در [[سیاهرگ تهیگاهی درونی]] تخلیه می‌شوند.<ref name="GRAYS20087"/>
دو رگ اصلی خون را از واژن تخلیه می‌کنند، یکی در سمت چپ و دیگری در سمت راست. اینها یک شبکه از رگ‌های کوچکتر، [[شبکه وریدی واژن|شبکه وریدی واژن را]] در کناره‌های واژن تشکیل می‌دهند که با شبکه‌های وریدی مشابه [[شبکه وریدی رحم|رحم]]، [[شبکه سیاهرگی مثانه|مثانه]] و [[شبکه وریدی رکتوم|رکتوم]] متصل می‌شوند. اینها در نهایت در [[سیاهرگ تهیگاهی درونی]] تخلیه می‌شوند.<ref name="GRAYS20087"/>
خط ۸۰: خط ۸۰:
== کارکرد ==
== کارکرد ==
=== ترشحات ===
=== ترشحات ===
ترشحات واژینال عمدتاً از [[رحم]]، دهانه رحم و لایه سلولی واژن تولید می‌شوند، علاوه بر این، در هنگام تحریک جنسی، [[خیس شدن واژن|ترشحات واژنی کوچکی]] از [[غده بارتولین|غده‌های بارتولین]] نیز تولید می‌شود.<ref name="Dutta3"/>
ترشحات واژن عمدتاً از [[رحم]]، دهانه رحم و لایه سلولی واژن تولید می‌شوند، علاوه بر این، در هنگام تحریک جنسی، [[خیس شدن واژن|ترشحات واژنی کوچکی]] از [[غده بارتولین|غده‌های بارتولین]] نیز تولید می‌شود.<ref name="Dutta3"/>


کمی ترشح لازم است تا واژن مرطوب شود. ترشحات ممکن است در طول تحریک جنسی، اواسط یا کمی قبل از [[قاعدگی]] یا در دوران [[بارداری]] افزایش یابد.<ref name="Dutta3"/> قاعدگی (همچنین به عنوان «پریود»، «عادت ماهانه» یا «دشتان»<ref>{{یادکرد-فرهنگستان|واژهٔمصوب=دشتان|حوزه=پزشکی|واژهٔ غیرفارسی با حروف زبان اصلی=Menstruation|زبان واژهٔ غیرفارسی=انگلیسی|دفتر=پنجم|سرواژه=Menstruation}}</ref> شناخته می‌شود) تخلیه منظم خون و بافت مخاطی (معروف به قاعدگی) از [[آندومتر|پوشش داخلی رحم]] از طریق واژن است.<ref name="Women2014Men2">{{Cite web|title=Menstruation and the menstrual cycle fact sheet|url=http://www.womenshealth.gov/publications/our-publications/fact-sheet/menstruation.html|website=Office of Women's Health|accessdate=June 25, 2015|date=December 23, 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150626134338/http://www.womenshealth.gov/publications/our-publications/fact-sheet/menstruation.html|archivedate=June 26, 2015}}</ref> غشای مخاطی واژن در طول [[چرخه قاعدگی]] از نظر ضخامت و ترکیب تغییر می‌کند،<ref>{{Cite book|vauthors=Wangikar P, Ahmed T, Vangala S|chapter=Toxicologic pathology of the reproductive system|title=Reproductive and developmental toxicology|veditors=Gupta RC|date=2011|publisher=Academic Press|isbn=978-0-12-382032-7|location=London|page=1005|oclc=717387050}}</ref> که تغییر طبیعی و منظمی است که در [[دستگاه تولیدمثل در زنان|دستگاه تولیدمثل زنان]] (به ویژه رحم و [[تخمدان]]‌ها) رخ می‌دهد و بارداری را ممکن می‌سازد.<ref name="Sherwood">{{cite book|vauthors=Sherwood L|title=Human Physiology: From Cells to Systems|edition=8th|publisher=Cengage|location=Belmont, California|year=2013|isbn=978-1-111-57743-8|pages=735–794}}</ref><ref name="Silverthorn">{{cite book|vauthors=Silverthorn DU|title=Human Physiology: An Integrated Approach|edition=6th|publisher=Pearson Education|location=Glenview, IL|year=2013|isbn=978-0-321-75007-5|pages=850–890}}</ref> [[محصولات بهداشتی زنانه|محصولات بهداشتی]] مختلفی مانند [[تامپون]]، [[فنجان قاعدگی]] و [[نوار بهداشتی]] برای جذب یا گرفتن خون قاعدگی در دسترس هستند.<ref name="Vostral">{{cite book|vauthors=Vostral SL|title=Under Wraps: A History of Menstrual Hygiene Technology|publisher=[[Lexington Books]]|isbn=978-0-7391-1385-1|year=2008|pages=1–181|url=https://books.google.com/books?id=PWA0yisYPnEC|access-date=March 22, 2018|archive-date=March 10, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210310000252/https://books.google.com/books?id=PWA0yisYPnEC|url-status=live}}</ref>
کمی ترشح لازم است تا واژن مرطوب شود. ترشحات ممکن است در طول تحریک جنسی، اواسط یا کمی قبل از [[قاعدگی]] یا در دوران [[بارداری]] افزایش یابد.<ref name="Dutta3"/> قاعدگی (همچنین به عنوان «پریود»، «عادت ماهانه» یا «دشتان»<ref>{{یادکرد-فرهنگستان|واژهٔمصوب=دشتان|حوزه=پزشکی|واژهٔ غیرفارسی با حروف زبان اصلی=Menstruation|زبان واژهٔ غیرفارسی=انگلیسی|دفتر=پنجم|سرواژه=Menstruation}}</ref> شناخته می‌شود) تخلیه منظم خون و بافت مخاطی (معروف به قاعدگی) از [[آندومتر|پوشش داخلی رحم]] از طریق واژن است.<ref name="Women2014Men2">{{Cite web|title=Menstruation and the menstrual cycle fact sheet|url=http://www.womenshealth.gov/publications/our-publications/fact-sheet/menstruation.html|website=Office of Women's Health|accessdate=June 25, 2015|date=December 23, 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150626134338/http://www.womenshealth.gov/publications/our-publications/fact-sheet/menstruation.html|archivedate=June 26, 2015}}</ref> غشای مخاطی واژن در طول [[چرخه قاعدگی]] از نظر ضخامت و ترکیب تغییر می‌کند،<ref>{{Cite book|vauthors=Wangikar P, Ahmed T, Vangala S|chapter=Toxicologic pathology of the reproductive system|title=Reproductive and developmental toxicology|veditors=Gupta RC|date=2011|publisher=Academic Press|isbn=978-0-12-382032-7|location=London|page=1005|oclc=717387050}}</ref> که تغییر طبیعی و منظمی است که در [[دستگاه تولیدمثل در زنان|دستگاه تولیدمثل زنان]] (به ویژه رحم و [[تخمدان]]‌ها) رخ می‌دهد و بارداری را ممکن می‌سازد.<ref name="Sherwood">{{cite book|vauthors=Sherwood L|title=Human Physiology: From Cells to Systems|edition=8th|publisher=Cengage|location=Belmont, California|year=2013|isbn=978-1-111-57743-8|pages=735–794}}</ref><ref name="Silverthorn">{{cite book|vauthors=Silverthorn DU|title=Human Physiology: An Integrated Approach|edition=6th|publisher=Pearson Education|location=Glenview, IL|year=2013|isbn=978-0-321-75007-5|pages=850–890}}</ref> [[محصولات بهداشتی زنانه|محصولات بهداشتی]] مختلفی مانند [[تامپون]]، [[فنجان قاعدگی]] و [[نوار بهداشتی]] برای جذب یا گرفتن خون قاعدگی در دسترس هستند.<ref name="Vostral">{{cite book|vauthors=Vostral SL|title=Under Wraps: A History of Menstrual Hygiene Technology|publisher=[[Lexington Books]]|isbn=978-0-7391-1385-1|year=2008|pages=1–181|url=https://books.google.com/books?id=PWA0yisYPnEC|access-date=March 22, 2018|archive-date=March 10, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210310000252/https://books.google.com/books?id=PWA0yisYPnEC|url-status=live}}</ref>
خط ۹۱: خط ۹۱:
پایانه‌های عصبی در واژن می‌توانند احساسات لذت بخشی را در هنگام تحریک واژن در طول فعالیت جنسی ایجاد کنند. زنان ممکن است از یک بخش از واژن لذت ببرند یا از احساس نزدیکی و پرشدگی در هنگام دخول به واژن لذت ببرند.<ref name="Tara Lee">{{cite book|vauthors=Lee MT|title=Love, Sex and Everything in Between|publisher=[[Marshall Cavendish|Marshall Cavendish International Asia Pte Ltd]]|year=2013|page=76|isbn=978-981-4516-78-5|url=https://books.google.com/books?id=fnRMAgAAQBAJ&pg=PT76|access-date=October 27, 2015|archive-date=May 6, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160506155534/https://books.google.com/books?id=fnRMAgAAQBAJ&pg=PT76|url-status=live}}</ref> به دلیل کمبود پایانه‌های عصبی در واژن، زنان اغلب تحریک جنسی کافی یا ارتعاش جنسی دریافت نمی‌کنند، به همین دلیل تنها به دلیل نفوذ واژنی (دخول)، لذت نمی‌برند یا [[ارگاسم]] نمی‌یابند.<ref name="Tara Lee"/><ref name="Sex and Society">{{cite book|title=Sex and Society|volume=2|isbn=978-0-7614-7907-9|publisher=[[Marshall Cavendish Corporation]]|year=2009|page=590|url=https://books.google.com/books?id=YtsxeWE7VD0C&pg=PA590|access-date=August 20, 2020|archive-date=April 12, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210412102723/https://books.google.com/books?id=YtsxeWE7VD0C&pg=PA590|url-status=live}}</ref><ref name="Weiten">{{cite book|vauthors=Weiten W, Dunn D, Hammer E|title=Psychology Applied to Modern Life: Adjustment in the 21st Century|url=https://books.google.com/books?id=CGu96TeAZo0C&pg=PT423|date=2011|publisher=[[Cengage Learning]]|isbn=978-1-111-18663-0|page=386|access-date=October 27, 2015|archive-date=June 14, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130614031527/http://books.google.com/books?id=CGu96TeAZo0C&pg=PT423|url-status=live}}</ref> اگرچه ادبیات به‌طور معمول ترکیب بیشتری از عصب‌های پایانی و بنابراین حساسیت بیشتر در نزدیکی ورودی واژن (یک سوم بیرونی یا یک سوم پایینی) را نشان می‌دهد،<ref name="Sex and Society"/><ref name="Weiten"/><ref name="Greenberg2">{{cite book|vauthors=Greenberg JS, Bruess CE, Conklin SC|title=Exploring the Dimensions of Human Sexuality|publisher=[[Jones & Bartlett Publishers]]|year=2010|page=126|isbn=978-981-4516-78-5|url=https://books.google.com/books?id=5Sy8PJZGyWUC&pg=PA126|access-date=October 27, 2015|archive-date=May 2, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160502022058/https://books.google.com/books?id=5Sy8PJZGyWUC&pg=PA126|url-status=live}}</ref> برخی از بررسی‌های علمی دربارهٔ عصب‌بندی دیواره واژن نشان می‌دهد که هیچ منطقه‌ای با تراکم بیشتری از پایانه‌های عصبی وجود ندارد.<ref name="Greenberg">{{cite book|vauthors=Greenberg JS, Bruess CE, Oswalt SB|title=Exploring the Dimensions of Human Sexuality|pages=102–104|isbn=978-1-4496-4851-0|date=2014|publisher=[[Jones & Bartlett Publishers]]|url=https://books.google.com/books?id=hm3aTuANFroC&pg=PA102|access-date=October 27, 2015|archive-date=September 10, 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150910150644/https://books.google.com/books?id=hm3aTuANFroC&pg=PA102|url-status=live}}</ref><ref name="Hines">{{cite journal|vauthors=Hines T|date=August 2001|title=The G-Spot: A modern gynecologic myth|url=https://semanticscholar.org/paper/59ac3e423b824c8b64b2359c10a496730cd2a656|journal=Am J Obstet Gynecol|volume=185|issue=2|pages=359–62|doi=10.1067/mob.2001.115995|pmid=11518892|s2cid=32381437}}{{Dead link|date=August 2020|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}}</ref> تحقیقات دیگر نشان می‌دهد که تنها برخی از زنان دارای تراکم بیشتری از پایانه‌های عصبی در دیواره جلویی واژن هستند.<ref name="Greenberg"/><ref name="Bullough">{{cite book|vauthors=Bullough VL, Bullough B|title=Human Sexuality: An Encyclopedia|publisher=[[Routledge]]|year=2014|pages=229–231|isbn=978-1-135-82509-6|url=https://books.google.com/books?id=UHymAgAAQBAJ&pg=PA229|access-date=October 27, 2015|archive-date=May 6, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160506163017/https://books.google.com/books?id=UHymAgAAQBAJ&pg=PA229|url-status=live}}</ref> به دلیل پایانه‌های عصبی کمتر در واژن، درد زایمان به‌طور قابل توجهی قابل تحمل تر است.<ref name="Weiten"/><ref name="Balon, Segraves">{{cite book|vauthors=Balon R, Segraves RT|title=Clinical Manual of Sexual Disorders|publisher=[[American Psychiatric Association|American Psychiatric Pub]]|year=2009|page=258|isbn=978-1-58562-905-3|url=https://books.google.com/books?id=YuP3Hb0TMLQC&pg=PA258|access-date=October 27, 2015|archive-date=June 27, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140627021747/http://books.google.com/books?id=YuP3Hb0TMLQC&pg=PA258|url-status=live}}</ref><ref name="Rosenthal">{{cite book|vauthors=Rosenthal M|title=Human Sexuality: From Cells to Society|url=https://books.google.com/books?id=d58z5hgQ2gsC&pg=PT96|date=2012|publisher=[[Cengage Learning]]|isbn=978-0-618-75571-4|page=76|access-date=October 27, 2015|archive-date=December 10, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201210125644/https://books.google.com/books?id=d58z5hgQ2gsC&pg=PT96|url-status=live}}</ref>
پایانه‌های عصبی در واژن می‌توانند احساسات لذت بخشی را در هنگام تحریک واژن در طول فعالیت جنسی ایجاد کنند. زنان ممکن است از یک بخش از واژن لذت ببرند یا از احساس نزدیکی و پرشدگی در هنگام دخول به واژن لذت ببرند.<ref name="Tara Lee">{{cite book|vauthors=Lee MT|title=Love, Sex and Everything in Between|publisher=[[Marshall Cavendish|Marshall Cavendish International Asia Pte Ltd]]|year=2013|page=76|isbn=978-981-4516-78-5|url=https://books.google.com/books?id=fnRMAgAAQBAJ&pg=PT76|access-date=October 27, 2015|archive-date=May 6, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160506155534/https://books.google.com/books?id=fnRMAgAAQBAJ&pg=PT76|url-status=live}}</ref> به دلیل کمبود پایانه‌های عصبی در واژن، زنان اغلب تحریک جنسی کافی یا ارتعاش جنسی دریافت نمی‌کنند، به همین دلیل تنها به دلیل نفوذ واژنی (دخول)، لذت نمی‌برند یا [[ارگاسم]] نمی‌یابند.<ref name="Tara Lee"/><ref name="Sex and Society">{{cite book|title=Sex and Society|volume=2|isbn=978-0-7614-7907-9|publisher=[[Marshall Cavendish Corporation]]|year=2009|page=590|url=https://books.google.com/books?id=YtsxeWE7VD0C&pg=PA590|access-date=August 20, 2020|archive-date=April 12, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210412102723/https://books.google.com/books?id=YtsxeWE7VD0C&pg=PA590|url-status=live}}</ref><ref name="Weiten">{{cite book|vauthors=Weiten W, Dunn D, Hammer E|title=Psychology Applied to Modern Life: Adjustment in the 21st Century|url=https://books.google.com/books?id=CGu96TeAZo0C&pg=PT423|date=2011|publisher=[[Cengage Learning]]|isbn=978-1-111-18663-0|page=386|access-date=October 27, 2015|archive-date=June 14, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130614031527/http://books.google.com/books?id=CGu96TeAZo0C&pg=PT423|url-status=live}}</ref> اگرچه ادبیات به‌طور معمول ترکیب بیشتری از عصب‌های پایانی و بنابراین حساسیت بیشتر در نزدیکی ورودی واژن (یک سوم بیرونی یا یک سوم پایینی) را نشان می‌دهد،<ref name="Sex and Society"/><ref name="Weiten"/><ref name="Greenberg2">{{cite book|vauthors=Greenberg JS, Bruess CE, Conklin SC|title=Exploring the Dimensions of Human Sexuality|publisher=[[Jones & Bartlett Publishers]]|year=2010|page=126|isbn=978-981-4516-78-5|url=https://books.google.com/books?id=5Sy8PJZGyWUC&pg=PA126|access-date=October 27, 2015|archive-date=May 2, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160502022058/https://books.google.com/books?id=5Sy8PJZGyWUC&pg=PA126|url-status=live}}</ref> برخی از بررسی‌های علمی دربارهٔ عصب‌بندی دیواره واژن نشان می‌دهد که هیچ منطقه‌ای با تراکم بیشتری از پایانه‌های عصبی وجود ندارد.<ref name="Greenberg">{{cite book|vauthors=Greenberg JS, Bruess CE, Oswalt SB|title=Exploring the Dimensions of Human Sexuality|pages=102–104|isbn=978-1-4496-4851-0|date=2014|publisher=[[Jones & Bartlett Publishers]]|url=https://books.google.com/books?id=hm3aTuANFroC&pg=PA102|access-date=October 27, 2015|archive-date=September 10, 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150910150644/https://books.google.com/books?id=hm3aTuANFroC&pg=PA102|url-status=live}}</ref><ref name="Hines">{{cite journal|vauthors=Hines T|date=August 2001|title=The G-Spot: A modern gynecologic myth|url=https://semanticscholar.org/paper/59ac3e423b824c8b64b2359c10a496730cd2a656|journal=Am J Obstet Gynecol|volume=185|issue=2|pages=359–62|doi=10.1067/mob.2001.115995|pmid=11518892|s2cid=32381437}}{{Dead link|date=August 2020|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}}</ref> تحقیقات دیگر نشان می‌دهد که تنها برخی از زنان دارای تراکم بیشتری از پایانه‌های عصبی در دیواره جلویی واژن هستند.<ref name="Greenberg"/><ref name="Bullough">{{cite book|vauthors=Bullough VL, Bullough B|title=Human Sexuality: An Encyclopedia|publisher=[[Routledge]]|year=2014|pages=229–231|isbn=978-1-135-82509-6|url=https://books.google.com/books?id=UHymAgAAQBAJ&pg=PA229|access-date=October 27, 2015|archive-date=May 6, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160506163017/https://books.google.com/books?id=UHymAgAAQBAJ&pg=PA229|url-status=live}}</ref> به دلیل پایانه‌های عصبی کمتر در واژن، درد زایمان به‌طور قابل توجهی قابل تحمل تر است.<ref name="Weiten"/><ref name="Balon, Segraves">{{cite book|vauthors=Balon R, Segraves RT|title=Clinical Manual of Sexual Disorders|publisher=[[American Psychiatric Association|American Psychiatric Pub]]|year=2009|page=258|isbn=978-1-58562-905-3|url=https://books.google.com/books?id=YuP3Hb0TMLQC&pg=PA258|access-date=October 27, 2015|archive-date=June 27, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140627021747/http://books.google.com/books?id=YuP3Hb0TMLQC&pg=PA258|url-status=live}}</ref><ref name="Rosenthal">{{cite book|vauthors=Rosenthal M|title=Human Sexuality: From Cells to Society|url=https://books.google.com/books?id=d58z5hgQ2gsC&pg=PT96|date=2012|publisher=[[Cengage Learning]]|isbn=978-0-618-75571-4|page=76|access-date=October 27, 2015|archive-date=December 10, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201210125644/https://books.google.com/books?id=d58z5hgQ2gsC&pg=PT96|url-status=live}}</ref>


لذت می‌تواند از واژن به چندین روش مختلف استخراج شود. علاوه بر نفوذ به وسیله [[آلت مردانه|آلت تناسلی]] مرد، لذت می‌تواند از [[خودارضایی]]، [[انگشت کردن|انگشت زدن]]، [[آمیزش جنسی دهانی]] ([[فرج‌لیسی]]) یا [[روش‌های آمیزش جنسی]] خاص (مانند [[پوزیشن میسیونری]] یا [[شیوه قاشقی|موقعیت جنسی به شیوه قاشقی]]) نیز به دست آید.<ref name="Carroll 02">{{cite book|vauthors=Carroll J|title=Discovery Series: Human Sexuality|publisher=[[Cengage Learning]]|year=2012|pages=282–289|isbn=978-1-111-84189-8|url=https://books.google.com/books?id=gU3SZSh-eXsC&pg=PT313|access-date=October 27, 2015|archive-date=May 5, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160505002653/https://books.google.com/books?id=gU3SZSh-eXsC&pg=PT313|url-status=live}}</ref> زوج‌های دگرجنس‌گرا ممکن است به‌عنوان شکلی از [[عشق‌بازی]] برای تحریک جنسی یا همراهی،<ref name="Carroll 12">{{cite book|vauthors=Carroll JL|title=Sexuality Now: Embracing Diversity|edition=1st|publisher=[[Cengage Learning]]|year=2018|page=299|isbn=978-1-337-67206-1|url=https://books.google.com/books?id=9A9EDwAAQBAJ&pg=PT299|access-date=January 16, 2018|archive-date=July 3, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190703211235/https://books.google.com/books?id=9A9EDwAAQBAJ&pg=PT299|url-status=live}}</ref><ref name="Hales 02">{{cite book|vauthors=Hales D|title=An Invitation to Health|edition=1st|publisher=[[Cengage Learning]]|year=2012|pages=296–297|isbn=978-1-111-82700-7|url=https://books.google.com/books?id=t_B1GzgHEMkC&pg=PT317|access-date=January 16, 2018|archive-date=July 3, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190703211235/https://books.google.com/books?id=t_B1GzgHEMkC&pg=PT317|url-status=live}}</ref> یا به‌عنوان یک نوع [[پیشگیری از بارداری]]، یا برای حفظ [[باکرگی]]، به انگشت کردن مشغول شوند. به‌طور معمول، آنها ممکن است از اعمال جنسی غیر آلت تناسلی واژینال به عنوان ابزار اصلی لذت جنسی استفاده کنند.<ref name="Hales 02"/> در مقابل، [[لزبین]]‌ها و سایر زنانی که با زنان رابطه جنسی دارند ([[زنان زن‌آمیز|زنان زن‌آمیز)]]، معمولاً از انگشت کردن [[اعمال جنسی زنان زن آمیز|به عنوان اصلی‌ترین فعالیت جنسی]] استفاده می‌کنند.<ref name="Carroll 32">{{cite book|title=Sexuality Now: Embracing Diversity|isbn=978-0-495-60274-3|publisher=Cengage Learning|year=2009|page=272|url=https://books.google.com/books?id=5f8mQx7ULs4C&pg=PA272|vauthors=Carroll JL|access-date=August 20, 2020|archive-date=June 15, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130615013659/http://books.google.com/books?id=5f8mQx7ULs4C&pg=PA272|url-status=live}}</ref><ref name="Zenilman & Shahmanesh2">{{cite book|title=Sexually Transmitted Infections: Diagnosis, Management, and Treatment|publisher=[[Jones & Bartlett Learning|Jones & Bartlett Publishers]]|year=2011|pages=329–330|isbn=978-0-495-81294-4|url=https://books.google.com/books?id=lO5BND02eBwC&pg=PA329|vauthors=Zenilman J, Shahmanesh M|access-date=August 20, 2020|archive-date=March 12, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170312224711/https://books.google.com/books?id=lO5BND02eBwC&pg=PA329|url-status=live}}</ref> برخی از زنان و زوج‌ها از [[اسباب‌بازی جنسی|اسباب بازی‌های جنسی]] مانند [[ویبراتور جنسی|ویبراتور]] یا [[آلت مصنوعی|دیلدو]] برای لذت واژنی استفاده می‌کنند.<ref name="Taormino2">{{cite book|vauthors=[[Tristan Taormino|Taormino T]]|title=The Big Book of Sex Toys|publisher=Quiver|year=2009|page=52|isbn=978-1-59233-355-4|url=https://books.google.com/books?id=Hfly-iMkWRkC&pg=PA52|access-date=October 27, 2015|archive-date=September 5, 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150905081729/https://books.google.com/books?id=Hfly-iMkWRkC&pg=PA52|url-status=live}}</ref> [[کاما سوترا|کاماسوترا]]، یک متن باستانی هندو که توسط [[واتسیانا]] نوشته شده‌است و شامل تعدادی موقعیت جنسی است، ممکن است برای افزایش لذت جنسی،<ref name="Pitts-Taylor2">{{cite book|vauthors=Pitts-Taylor V|title=Cultural Encyclopedia of the Body|publisher=[[Greenwood Publishing Group]]|isbn=978-0-313-34145-8|page=525|date=2008|url=https://books.google.com/books?id=66u24WAyO_YC&pg=PA525|access-date=August 10, 2017|archive-date=July 4, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190704044744/https://books.google.com/books?id=66u24WAyO_YC&pg=PA525|url-status=live}}</ref> مخصوصاً برای رضایت جنسی زنان استفاده شود.<ref name="Kramarae2">{{cite book|vauthors=Kramarae C, Spender D|title=Routledge International Encyclopedia of Women: Global Women's Issues and Knowledge|publisher=[[Routledge]]|isbn=978-1-135-96315-6|page=1840|date=2004|url=https://books.google.com/books?id=QAOUAgAAQBAJ&pg=PT1900|access-date=August 10, 2017|archive-date=July 3, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190703215947/https://books.google.com/books?id=QAOUAgAAQBAJ&pg=PT1900|url-status=live}}</ref>
لذت می‌تواند از واژن به چندین روش مختلف استخراج شود. علاوه بر نفوذ به وسیله [[آلت مردانه|آلت تناسلی]] مرد، لذت می‌تواند از [[خودارضایی]]، [[انگشت کردن|انگشت زدن]]، [[آمیزش جنسی دهانی]] ([[فرج‌لیسی]]) یا [[روش‌های آمیزش جنسی]] خاص (مانند [[پوزیشن میسیونری]] یا [[شیوه قاشقی|موقعیت جنسی به شیوه قاشقی]]) نیز به دست آید.<ref name="Carroll 02">{{cite book|vauthors=Carroll J|title=Discovery Series: Human Sexuality|publisher=[[Cengage Learning]]|year=2012|pages=282–289|isbn=978-1-111-84189-8|url=https://books.google.com/books?id=gU3SZSh-eXsC&pg=PT313|access-date=October 27, 2015|archive-date=May 5, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160505002653/https://books.google.com/books?id=gU3SZSh-eXsC&pg=PT313|url-status=live}}</ref> زوج‌های دگرجنس‌گرا ممکن است به‌عنوان شکلی از [[عشق‌بازی]] برای تحریک جنسی یا همراهی،<ref name="Carroll 12">{{cite book|vauthors=Carroll JL|title=Sexuality Now: Embracing Diversity|edition=1st|publisher=[[Cengage Learning]]|year=2018|page=299|isbn=978-1-337-67206-1|url=https://books.google.com/books?id=9A9EDwAAQBAJ&pg=PT299|access-date=January 16, 2018|archive-date=July 3, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190703211235/https://books.google.com/books?id=9A9EDwAAQBAJ&pg=PT299|url-status=live}}</ref><ref name="Hales 02">{{cite book|vauthors=Hales D|title=An Invitation to Health|edition=1st|publisher=[[Cengage Learning]]|year=2012|pages=296–297|isbn=978-1-111-82700-7|url=https://books.google.com/books?id=t_B1GzgHEMkC&pg=PT317|access-date=January 16, 2018|archive-date=July 3, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190703211235/https://books.google.com/books?id=t_B1GzgHEMkC&pg=PT317|url-status=live}}</ref> یا به‌عنوان یک نوع [[پیشگیری از بارداری]]، یا برای حفظ [[باکرگی]]، به انگشت کردن مشغول شوند. به‌طور معمول، آنها ممکن است از اعمال جنسی غیر آلت تناسلی-واژنی به عنوان ابزار اصلی لذت جنسی استفاده کنند.<ref name="Hales 02"/> در مقابل، [[لزبین]]‌ها و سایر زنانی که با زنان رابطه جنسی دارند ([[زنان زن‌آمیز|زنان زن‌آمیز)]]، معمولاً از انگشت کردن [[اعمال جنسی زنان زن آمیز|به عنوان اصلی‌ترین فعالیت جنسی]] استفاده می‌کنند.<ref name="Carroll 32">{{cite book|title=Sexuality Now: Embracing Diversity|isbn=978-0-495-60274-3|publisher=Cengage Learning|year=2009|page=272|url=https://books.google.com/books?id=5f8mQx7ULs4C&pg=PA272|vauthors=Carroll JL|access-date=August 20, 2020|archive-date=June 15, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130615013659/http://books.google.com/books?id=5f8mQx7ULs4C&pg=PA272|url-status=live}}</ref><ref name="Zenilman & Shahmanesh2">{{cite book|title=Sexually Transmitted Infections: Diagnosis, Management, and Treatment|publisher=[[Jones & Bartlett Learning|Jones & Bartlett Publishers]]|year=2011|pages=329–330|isbn=978-0-495-81294-4|url=https://books.google.com/books?id=lO5BND02eBwC&pg=PA329|vauthors=Zenilman J, Shahmanesh M|access-date=August 20, 2020|archive-date=March 12, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170312224711/https://books.google.com/books?id=lO5BND02eBwC&pg=PA329|url-status=live}}</ref> برخی از زنان و زوج‌ها از [[اسباب‌بازی جنسی|اسباب بازی‌های جنسی]] مانند [[ویبراتور جنسی|ویبراتور]] یا [[آلت مصنوعی|دیلدو]] برای لذت واژنی استفاده می‌کنند.<ref name="Taormino2">{{cite book|vauthors=[[Tristan Taormino|Taormino T]]|title=The Big Book of Sex Toys|publisher=Quiver|year=2009|page=52|isbn=978-1-59233-355-4|url=https://books.google.com/books?id=Hfly-iMkWRkC&pg=PA52|access-date=October 27, 2015|archive-date=September 5, 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150905081729/https://books.google.com/books?id=Hfly-iMkWRkC&pg=PA52|url-status=live}}</ref> [[کاما سوترا|کاماسوترا]]، یک متن باستانی هندو که توسط [[واتسیانا]] نوشته شده‌است و شامل تعدادی موقعیت جنسی است، ممکن است برای افزایش لذت جنسی،<ref name="Pitts-Taylor2">{{cite book|vauthors=Pitts-Taylor V|title=Cultural Encyclopedia of the Body|publisher=[[Greenwood Publishing Group]]|isbn=978-0-313-34145-8|page=525|date=2008|url=https://books.google.com/books?id=66u24WAyO_YC&pg=PA525|access-date=August 10, 2017|archive-date=July 4, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190704044744/https://books.google.com/books?id=66u24WAyO_YC&pg=PA525|url-status=live}}</ref> مخصوصاً برای رضایت جنسی زنان استفاده شود.<ref name="Kramarae2">{{cite book|vauthors=Kramarae C, Spender D|title=Routledge International Encyclopedia of Women: Global Women's Issues and Knowledge|publisher=[[Routledge]]|isbn=978-1-135-96315-6|page=1840|date=2004|url=https://books.google.com/books?id=QAOUAgAAQBAJ&pg=PT1900|access-date=August 10, 2017|archive-date=July 3, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190703215947/https://books.google.com/books?id=QAOUAgAAQBAJ&pg=PT1900|url-status=live}}</ref>


بیشتر زنان برای رسیدن به ارگاسم نیاز به تحریک مستقیم [[کلیتوریس]] دارند.<ref name="Sex and Society"/><ref name="Weiten"/> کلیتوریس در تحریک واژن نقش دارد. این یک اندام جنسی با ساختار چندسطحی است که شامل تعداد زیادی پایانه‌های عصبی، با چسبندگی گسترده به قوس شرمگاهی و بافت حمایت کننده گسترده به لبهای واژن است. تحقیقات نشان می‌دهد که یک خوشه بافتی با واژن تشکیل می‌دهد. این بافت ممکن است در برخی از زنان گسترده‌تر از سایرین باشد، که ممکن است به رسیدن به ارگاسم‌های واژنی کمک کند.<ref name="Sex and Society"/><ref name="O'Connell">{{cite journal|vauthors=O'Connell HE, Sanjeevan KV, Hutson JM|date=October 2005|title=Anatomy of the clitoris|journal=The Journal of Urology|volume=174|issue=4 Pt 1|pages=1189–95|doi=10.1097/01.ju.0000173639.38898.cd|pmid=16145367|s2cid=26109805}}
بیشتر زنان برای رسیدن به ارگاسم نیاز به تحریک مستقیم [[کلیتوریس]] دارند.<ref name="Sex and Society"/><ref name="Weiten"/> کلیتوریس در تحریک واژن نقش دارد. این یک اندام جنسی با ساختار چندسطحی است که شامل تعداد زیادی پایانه‌های عصبی، با چسبندگی گسترده به قوس شرمگاهی و بافت حمایت کننده گسترده به لبهای واژن است. تحقیقات نشان می‌دهد که یک خوشه بافتی با واژن تشکیل می‌دهد. این بافت ممکن است در برخی از زنان گسترده‌تر از سایرین باشد، که ممکن است به رسیدن به ارگاسم‌های واژنی کمک کند.<ref name="Sex and Society"/><ref name="O'Connell">{{cite journal|vauthors=O'Connell HE, Sanjeevan KV, Hutson JM|date=October 2005|title=Anatomy of the clitoris|journal=The Journal of Urology|volume=174|issue=4 Pt 1|pages=1189–95|doi=10.1097/01.ju.0000173639.38898.cd|pmid=16145367|s2cid=26109805}}
خط ۱۰۲: خط ۱۰۲:


=== زایمان ===
=== زایمان ===

=== میکروبیوتای واژن ===
=== میکروبیوم واژن ===
[[File:Lactobacilli_(Gram_stain).jpg|پیوند=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Lactobacilli_(Gram_stain).jpg|بندانگشتی|رنگ آمیزی گرم [[لاکتوباسیلوس|لاکتوباسیل‌ها]] و سلول های پوششی سنگفرشی در واژن]]
[[میکروبیوتای واژن|فلور واژن]]، {{به انگلیسی|Vaginal flora}} [[میکروبیوتای واژن]] یا [[میکروبیوتای واژن|میکروبیوم واژن]] یک [[بوم‌سازگان|اکوسیستم]] پیچیده است که در طول زندگی، از تولد تا یائسگی، تغییر می‌کند. میکروبیوم واژن در لایه بیرونی پوششی واژن و روی آن قرار دارد.<ref name="Anderson2">{{Cite journal|vauthors=Anderson DJ, Marathe J, Pudney J|date=June 2014|title=The Structure of the Human Vaginal Stratum Corneum and its Role in Immune Defense|journal=American Journal of Reproductive Immunology|language=en|volume=71|issue=6|pages=618–623|doi=10.1111/aji.12230|issn=1600-0897|pmc=4024347|pmid=24661416}}</ref> این میکروبیوم شامل گونه‌ها و جنس‌هایی است که معمولاً در زنان با ایمنی طبیعی علائم یا عفونت ایجاد نمی‌کنند.

میکروبیوم واژن تحت سلطه گونه های ''[[لاکتوباسیلوس]]'' است. <ref name="PetrovaLievens2015">{{Cite journal|vauthors=Petrova MI, Lievens E, Malik S, Imholz N, Lebeer S|year=2015|title=Lactobacillus species as biomarkers and agents that can promote various aspects of vaginal health|journal=Frontiers in Physiology|volume=6|pages=81|doi=10.3389/fphys.2015.00081|issn=1664-042X|pmc=4373506|pmid=25859220|doi-access=free}}</ref> این گونه‌ها گلیکوژن را [[سوخت‌وساز|می سوزانند]] و آن را به قند و اسید لاکتیک تبدیل می‌کنند.<ref name="King">{{Cite book}}</ref> تحت تأثیر هورمون‌ها مانند استروژن، پروژسترون و [[هورمون محرکه فولیکولی]] (FSH)، اکوسیستم واژن دچار تغییرات چرخه ای یا دوره ای می شود. <ref name="King" />

== عادت ماهانه ==
== عادت ماهانه ==
{{اصلی|قاعدگی|چرخه قاعدگی}}
{{اصلی|قاعدگی|چرخه قاعدگی}}

نسخهٔ ‏۸ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۶:۴۰

مهبل
اندام‌های دستگاه تولید مثل زنانه. مهبل در وسط دیده می‌شود.
فرجی از زهار زدوده با لبه‌هایی بازشده :
جزئیات
ساخته ازurogenital sinus and paramesonephric ducts
سرخرگ‌هاsuperior part to uterine artery, middle and inferior parts to vaginal artery
سیاهرگ‌هاuterovaginal venous plexus, vaginal vein
عصب‌دهیSympathetic: lumbar splanchnic plexus
Parasympathetic: pelvic splanchnic plexus
لنفupper part to internal iliac lymph nodes, lower part to superficial inguinal lymph nodes
شناسه‌ها
لاتین"sheath" or "scabbard"
MeSHD014621
TA98A09.1.04.001
TA23523
FMA19949

واژَن (به فرانسوی: vagin),[۱] (جمع: vaginas یا vaginae)[۲] کُس ،مَهبَل، زِهراه،[۳] زهدان‌راه[۳] یا نیامه، در پستانداران، بخش انعطاف‌پذیر و عضلانی مجرای دستگاه تناسلی زنانه است که مدخلی به بخش بیرونی دستگاه تناسلی (فَرْج یا وولوا یا کُس) دارد. واژن در انسان، از دهلیز تا دهانه رحم گسترش می‌یابد. دهانه بیرونی واژن معمولاً تا حدی توسط یک لایه نازک از غشای مخاطی به نام پرده بکارت پوشیده شده‌است. در انتهای عمیق، دهانه رحم (گردن رحم) به داخل واژن برآمده می‌شود. واژن امکان آمیزش جنسی و زایمان را فراهم می‌کند. همچنین جریان قاعدگی را که در انسان و پستانداران نزدیک به آنها به عنوان بخشی از چرخه قاعدگی رخ می‌دهد، هدایت می‌کند.

اگرچه تحقیقات دربارهٔ واژن به خصوص برای حیوانات مختلف کمتر است، اما موقعیت، ساختار و اندازه آن بین گونه‌ها متفاوت است. معمولاً در پستانداران ماده، دو دهانه خارجی در فرج وجود دارد؛ اینها دهانه مجرای ادرار برای دستگاه ادراری و دهانه واژن برای دستگاه تناسلی هستند. این با پستانداران نر متفاوت است، که معمولاً یک مجرای ادراری برای دفع ادرار و تولید مثل دارند.

دهانه واژن بسیار بزرگتر از منفذ مجاور (ادراری) است و هر دو توسط لبه (فرج) در انسان‌ها محافظت می‌شوند. در دوزیستان، پرندگان، خزندگان و تک‌سوراخ‌سانان، پارگین‌ها تنها یک دهانه بیرونی برای مجرای گوارشی، ادراری و تناسلی است.

برای تسهیل نفوذ نرم‌تر به واژن در هنگام رابطه جنسی یا سایر فعالیت‌های جنسی، رطوبت واژن در هنگام برانگیختگی جنسی در انسانِ ماده و سایر پستانداران ماده افزایش می‌یابد. این افزایش رطوبت باعث روانکاری و خیس شدن واژن می‌شود که اصطکاک را کاهش می‌دهد. بافت دیواره‌های واژن در هنگام رابطه جنسی برای آلت تناسلی مرد اصطکاک ایجاد می‌کند و آن را به سمت انزال تحریک کرده و امکان لقاح را فراهم می‌کند. علاوه بر لذت و ارتباط، رفتار جنسی زنان با دیگران (که می‌تواند شامل فعالیت جنسی دگرجنس‌گرایی یا همجنس‌گرایی زنانه باشد) می‌تواند منجر به بیماری‌های آمیزشی (STIs) شود، که خطر آنها با رعایت روش‌های رابطه جنسی امن کاهش می‌یابد. سایر مسائل بهداشتی نیز ممکن است بر روی واژن انسان تأثیر بگذارد.

واژن و لبهای بیرونی آن (فرج) در طول تاریخ واکنش‌های شدیدی را در جوامع برانگیخته است، از جمله نگرش‌ها و زبان منفی، تابوهای فرهنگی و استفاده از آنها به عنوان نمادهایی برای تمایلات جنسی زنانه، معنویت یا تجدید حیات.

در زبان عامیانه، کلمه واژن اغلب برای اشاره به لبهای بیرونی واژن یا به‌طور کلی به دستگاه تناسلی زنان استفاده می‌شود. با این حال، بر اساس تعریف‌های واژه‌نامه‌ای و آناتومیکی، واژن به صورت انحصاری به ساختار داخلی خاص اشاره دارد و درک این تمایز می‌تواند دانش دربارهٔ دستگاه تناسلی زنان را بهبود بخشد و در ارتباطات مراقبت‌های بهداشتی کمک کند.

ریشه‌شناسی و تعریف

واژهٔ واژن از لاتین به‌معنی «غلاف» یا «نیام شمشیر» (Scabbard) است.[۲] از واژن همچنین می‌توان به‌عنوان «کانال زایمان» در زمینهٔ بارداری و زایمان یاد کرد.[۴][۵] واژه واژن گرچه در فرهنگ واژگان و تعاریف آناتومیکی آن تعریف می‌شود، منحصراً به ساختار درونی خاص اشاره دارد، اما به طور عامیانه برای اشاره به کُس یا هم واژن استفاده می‌شود.[۶][۷]

استفاده از واژهٔ واژن به‌معنای «کٌس» می‌تواند سردرگمی پزشکی یا قانونی ایجاد کند. به‌عنوان مثال، تفسیر شخص از مکان آن ممکن است با تفسیر دیگری از مکان مطابقت نداشته باشد.[۶][۸] از نظر پزشکی، واژن کانال بین پردهٔ بکارت و دهانهٔ رحم است، درحالی‌که از نظر قانونی، کٌس (بین لب‌ها) شروع می‌شود.[۶] ممکن است استفاده نادرست از واژهٔ واژن به دلیل عدم توجه کافی به آناتومی اندام تناسلی زنان مانند تحقیقاتی که دربارهٔ اعضای تناسلی مردانه صورت گرفته‌است، باشد و این امر به عدم وجود واژگان صحیح برای دستگاهِ تناسلیِ خارجیِ زنان در میان عموم مردم و متخصصان بهداشت کمک کرده‌است. به همین دلیل درک بهتر دستگاه تناسلی زنان می‌تواند به مقابله با آسیب‌های جنسی و روانی در رابطه با رشد و نمو زنان کمک کند، محققان اصطلاح صحیح کٌس (vulva) را تأیید می‌کنند.[۸][۹][۱۰]

ساختار

اندام‌های دستگاه تولید مثل زنانه. مهبل در وسط دیده می‌شود.

تشریح خام

واژن انسان یک کانال کشسان و عضلانی است که از فرج تا دهانه رحم امتداد دارد.[۱۱][۱۲] دهانه واژن در مثلث ادراری تناسلی قرار دارد. مثلث ادراری تناسلی مثلث جلویی میان‌دوراه است و همچنین از دهانه مجرای ادرار و قسمت‌های مرتبط با دستگاه تناسلی خارجی تشکیل شده‌است.[۱۳] کانال واژن به سمت بالا و عقب، بین مجرای ادرار در جلو و راست روده در عقب حرکت می‌کند. در نزدیکی واژن فوقانی، دهانه رحم در سطح جلویی خود با زاویه تقریباً ۹۰ درجه به داخل واژن بیرون زده‌است.[۱۴] منافذ واژن و مجرای ادرار توسط لب‌ها محافظت می‌شوند.[۱۵]

وقتی واژن از نظر جنسی برانگیخته نمی‌شود، یک لولهٔ جمع شده‌است که دیواره‌های جلویی و عقبی آن در کنار هم قرار گرفته‌اند. دیوارهای جانبی، به ویژه ناحیه میانی آنها، نسبتاً سفت‌تر هستند. به همین دلیل، واژن جمع شده دارای بخش عرضی H شکل است.[۱۲][۱۶] در پشت، واژن بالایی (فوقانی) توسط کیسه رکتوم رحمی، واژن میانی توسط بافت همبند ترکیبی و واژن پایینی (تحتانی) توسط میان‌دوراه از راست‌روده جدا می‌شود.[۱۷] در جایی که مجرای واژن دهانه رحم را احاطه می‌کند، به چهار ناحیه پیوسته (فورنیکس‌های واژنی) تقسیم می‌شود. اینها فورنیکس جلویی، فورنیکس پشتی، فورنیکس راست و فورنیکس چپ هستند.[۱۱][۱۲] فورنیکس پشتی نسبت به فورنیکس جلویی عمیق‌تر است.[۱۲]

حمایت از واژن توسط عضلات و رباط‌های سه قسمتی بالا، میانی و پایین آن انجام می‌شود. در یک سومِ بالایی عضلات، ماهیچه بالابرنده مقعد و رباط‌های ترنسرویکال، پوبوسرویکال و ساکروسرویکال، واقع شده‌اند.[۱۱][۱۸] این بخش توسط قسمت‌های بالایی رباط‌های کاردینال و پارامتریوم پشتیبانی می‌شود.[۱۹] در قسمت میانی واژن، دیافراگم ادراری تناسلی نقش دارد[۱۱] و توسط عضلات بالابرنده و قسمت پایینی رباط‌های کاردینال پشتیبانی می‌شود.[۱۹] قسمت پایینی واژن توسط جسم نرمی به نام تنه زیرین،[۲۰][۱۱] یا دیافراگم ادراری تناسلی و لگنی حمایت می‌شود.[۲۱] همچنین می‌توان قسمت پایینی را به عنوان حمایت کننده قسمت پشتی‌واژنی از عضله پوبوواژینال بالابرنده آنی توصیف کرد.[۱۸]

دهانه واژن و پرده بکارت

دهانه واژن در انتهای پشتی دهلیز کاذب، پشت دهانه مجرای ادرار قرار دارد. دهانه واژن معمولاً توسط لبه کوچک (لب‌های واژن) پوشیده می‌شود، اما ممکن است پس از زایمان طبیعی در معرض دید قرار گیرد.[۱۲]

پرده بکارت لایه نازکی از غشای مخاطی است که دهانهٔ واژن را احاطه کرده یا بخشی از آن را می‌پوشاند.[۱۲] اثرات آمیزش جنسی و زایمان بر پرده بکارت متفاوت است. ممکن است بخشی از آن پاره شود و کاملاً ناپدید شود یا بقایایی به نام کارونکولا مایریتوفورمس (carunculae myrtiformes) باقی بماند. در غیر این صورت، به دلیل انعطاف‌پذیری بسیار، ممکن است به حالت عادی خود بازگردد.[۱۰][۲۲] علاوه بر این، پرده بکارت ممکن است در اثر بیماری، آسیب، معاینه بالینی، خودارضایی یا تمرین بدنی دچار پارگی شود. به این دلایل با بررسی پرده بکارت نمی‌توان باکرگی را به‌طور قطعی تشخیص داد.[۲۲][۲۳]

تنوع و اندازه

مقالهٔ اصلی: اندازه واژن انسان

طول واژن در زنان در سنین باروری متفاوت است. به دلیل وجود دهانه رحم در دیواره جلویی واژن، اختلاف طول بین دیواره جلویی تقریباً ۷٫۵ سانتیمتر (۲٫۵ تا ۳ اینچ) و دیوار پشتی، تقریباً ۹ سانتیمتر (۳٫۵ اینچ) وجود دارد.[۱۲][۲۴] در طول برانگیختگی جنسی، واژن از نظر طول و عرض منبسط می‌شود. اگر زن به صورت عمودی ایستاده باشد، کانال واژن در جهت رو به عقب قرار می‌گیرد و زاویه تقریباً ۴۵ درجه با رحم تشکیل می‌دهد.[۱۲] اندازه دهانه واژن و پرده بکارت نیز متفاوت است. در کودکان، اگرچه پرده بکارت معمولاً به صورت هلالی به نظر می‌رسد، اما اشکال مختلفی ممکن است وجود داشته باشد.[۲۵][۱۲]

رشد

Drawn anatomic illustration as described in caption
تصویری که بخش برش خورده واژن و بخش بالایی دستگاه تناسلی زنانه را نشان می‌دهد (فقط یک تخمدان و لوله فالوپ نشان داده شده‌است). چین‌های دایره‌ای (که به آن روگا نیز می‌گویند) مخاط واژن دیده می‌شود.

صفحه واژن پیش ساز واژن است.[۲۶] در طول رشد، در جایی که انتهای به هم پیوسته مجرای پارامزونفریک (مجرای مولرین) به عنوان غده سینوس وارد دیواره پشتی سینوس ادراری تناسلی می‌شود، صفحه واژن شروع به رشد می‌کند. همان‌طور که صفحه رشد می‌کند، به‌شکل قابل توجهی دهانه رحم و سینوس ادراری تناسلی را از هم جدا می‌کند. در نهایت، سلول‌های مرکزی صفحه تجزیه می‌شوند و مجرا واژن را تشکیل می‌دهند.[۲۶] این معمولاً در هفته بیست تا بیست و چهارم رشد رخ می‌دهد. اگر مجرا تشکیل نشود یا ناقص باشد، غشاهایی به نام سپتوم واژن می‌توانند در سراسر یا اطراف دستگاه ایجاد شوند و منجر به انسداد مجرای خروجی در مراحل بعدی زندگی می‌شوند.[۲۶]

در طول تمایز جنسی در انسان، بدون تستوسترون، سینوس ادراری تناسلی به عنوان دهلیز کاذب واژن باقی می‌ماند. دو چین ادراری تناسلی برجستگی تناسلی لبه کوچک را تشکیل می‌دهند و رشد تورم‌های لابیوسکروتال باعث تشکیل لبه بزرگ می‌شود.[۲۷][۲۸]

در مورد منشأ جنینی واژن، نظرات متناقضی وجود دارد. دیدگاه اکثریت توصیف کاف (Koff) در سال ۱۹۳۳ است که بیان می‌کند که دو سوم بالایی واژن از قسمت دمی مجرای مولر منشأ می‌گیرد، در حالی که قسمت پایین واژن از سینوس ادراری تناسلی ایجاد می‌شود.[۲۹][۳۰] دیدگاه‌های دیگر شرح بولمر در سال ۱۹۵۷ است که اپیتلیوم واژن صرفاً از اپیتلیوم سینوس ادراری تناسلی نشأت می‌گیرد،[۳۱] و تحقیق ویچی در سال ۱۹۷۰، که توصیف کوف را مجدداً بررسی کرد و به این نتیجه رسید که بالب‌های سینوواژینال همان قسمت‌های پایینی مجرای ولف هستند.[۳۲][۳۰] دیدگاه ویچی توسط تحقیقات اسیان و همکاران، بوک و دروس پشتیبانی می‌شود.[۳۰][۳۲] رابوی و همکاران نظریات کاف و بولمر را مورد بررسی قرار داده‌اند و توصیف بولمر را با توجه به تحقیقات خود پشتیبانی می‌کنند.[۳۱] این اختلافات ناشی از پیچیدگی بافت‌های مرتبط و عدم وجود یک مدل حیوانی که با رشدِ واژنِ انسان مطابقت داشته باشد، است.[۳۱][۳۳] به همین دلیل، مطالعه رشدِ واژنِ انسان در حال انجام است و ممکن است به حل داده‌های متناقض کمک کند.[۳۰]

میکروآناتومی

Micrograph of vaginal wall
عکاسی ریزنگاری بزرگنمایی شده با قدرت متوسط از یک اسلاید رنگ‌آمیزی H&E که بخشی از دیواره واژن را نشان می‌دهد. سلول‌های اپیتلیوم سنگفرشی (مسطح) و بافت همبند زیرین دیده می‌شود. لایه‌های عضلانی عمیق‌تر نشان داده نمی‌شوند. خط سیاه به یک چین در غشای مخاطی اشاره دارد.
Close-up photograph of vagina
چین‌های مخاطی (یا رگه‌های واژن) در یک سوم جلویی واژن نشان داده می‌شوند.

دیواره واژن از داخل به سمت بیرون ابتدا از غشای مخاطی از سلول‌های لایه‌بندی شده یا سلول‌های پوششی سنگفرشی (مسطح) تشکیل شده‌است که کراتینه نشده‌است و لایه ای نازک از بافت همبند در زیر آن قرار دارد. در دومین لایه، لایه‌ای از ماهیچه‌های صاف با دسته‌هایی از الیاف دایره‌ای داخلی به الیاف طولی (آنهایی که در جهت طولی قرار دارند) وجود دارد. در نهایت، یک لایه بیرونی از بافت همبند به نام بافت همبند پوششی وجود دارد. برخی از متون با شمارش دو لایه زیرین غشای مخاطی (اپیتلیوم و لامینا پروپریا) به صورت جداگانه، چهار لایه را فهرست می‌کنند.[۳۴][۳۵]

لایه عضلانی صاف در داخل واژن نیروی انقباضی ضعیفی دارد که می‌تواند فشاری در مجرای واژن ایجاد کند؛ اما نیروی انقباضی قوی‌تر مانند زمان زایمان از عضلات کف لگنی (دیافراگم لگنی) ناشی می‌شود که به بافت همبند پوششی اطراف واژن متصل هستند.[۳۶]

لامینا پروپریا، سرشار از عروق خونی و کانال‌های لنفاوی است. این لایه عضلانی از رشته‌های عضلانی صاف تشکیل شده‌است که یک لایه بیرونی عضله طولی، یک لایه داخلی از ماهیچه دایره‌ای و الیاف عضلانی مورب بین آنها قرار دارد. لایه بیرونی، بافت همبند پوششی، یک لایه نازک متراکم از بافت همبند است و با بافت ترکیبی حاوی رگ‌های خونی، عروق لنفاوی و رشته‌های عصبی که بین اندام‌های لگنی قرار دارند، ترکیب می‌شود.[۲۴][۱۴][۳۵] غشای مخاطی واژن از غده‌ها محروم هستند. آن تاج‌ها (برآمدگی‌های عرضی یا روگاها) چین‌هایی را تشکیل می‌دهند که در یک سوم بیرونی واژن برجسته‌تر هستند. عملکرد آنها این است که سطح واژن را برای گسترش و کشش افزایش دهند.[۱۱][۱۲]

بافت پوششی اکتوسرویکس (بخشی که دهانه رحم به داخل واژن متصل می‌شود) امتدادی از پوشش داخلی واژنی است و مرز مشترکی با آن دارد.[۳۷] پوشش داخلی واژنی از لایه‌هایی از سلول‌ها تشکیل شده‌است، از جمله سلول‌های پایه، سلول‌های پاراباسال، بافت پوششی و سلول‌های میانی.[۳۸] لایه پایه روکش سلولی از نظر میتوزی فعال‌ترین است و سلول‌های جدید را تولید می‌کند.[۳۹] سلول‌های سطحی به‌طور مداوم ریزش می‌کنند و سلول‌های پایه جایگزین آن‌ها می‌شوند.[۱۲][۴۰][۴۱] استروژن باعث پر شدن سلول‌های میانی و سطحی با گلیکوژن می‌شود.[۴۱][۴۲] سلول‌های لایه پایه پایین‌تر از فعالیت متابولیکی، به سمت مرگ سلولی (آپوپتوز) تغییر می‌کنند. در این لایه‌های میانی از پوشش سلولی، سلول‌ها شروع به از دست دادن میتوکندری و سایر اندامک‌های خود می‌کنند.[۳۹][۴۳] سلول‌ها در مقایسه با سایر بافت‌های پوششی بدن، معمولاً سطح بالایی از گلیکوژن را حفظ می‌کنند.[۳۹]

تحت تأثیر استروژن مادر، واژن نوزاد دو تا چهار هفته پس از تولد با بافت پوششی سنگفرشی واژنی (یا غشای مخاطی) ضخیم پوشیده می‌شود. از آن زمان تا دوران بلوغ، پوشش سلولی نازک با تنها چند لایه از سلول‌های مکعبی بدون گلیکوژن باقی می‌ماند.[۴۱][۴۴] پوشش سلولی نیز دارای رگه‌های کمی است و قبل از بلوغ قرمز رنگ است.[۶] هنگامی که بلوغ شروع می‌شود، غشای مخاطی ضخیم می‌شود و دوباره تحت تأثیر افزایش سطح استروژن دختر، به پوشش سلولی لایه‌ای با سلول‌های حاوی گلیکوژن تبدیل می‌شود.[۴۱] در نهایت، پوشش سلولی از یائسگی به بعد نازک می‌شود و در نهایت به دلیل کمبود استروژن، گلیکوژن ندارد.[۴۵][۴۰][۱۲] سلول‌های سنگفرشی مسطح در برابر سایش و عفونت مقاوم تر هستند.[۴۴] نفوذپذیری لایهٔ سطحی امکان پاسخ مؤثر سیستم ایمنی را فراهم می‌کند زیرا آنتی‌بادی‌ها و سایر اجزای ایمنی به راحتی می‌توانند به سطح برسند.[۴۶] لایهٔ سطحی واژن از بافت مشابه پوست متفاوت است. لایهٔ بیرونی پوست (اپیدرم) به دلیل حاوی سطوح بالای چربی، که مقاومت نسبی در برابر آب دارد این امکان را فراهم می‌کند که آب و مواد حل شونده در آب، از طریق بافت عبور کنند.[۴۶] کراتینه شدن زمانی اتفاق می‌افتد که لایهٔ سطحی در معرض اتمسفر خشک خارجی قرار می‌گیرد.[۱۲] در شرایط غیرطبیعی، مانند افتادگی واژن، غشای مخاطی ممکن است در معرض هوا قرار گیرد، خشک و کراتینه شود.[۱۲]

تأمین خون و اعصاب

خون عمدتاً از طریق سرخرگ واژینال به واژن می‌رسد که از شاخه‌ای از سرخرگ تهیگاهی درونی یا سرخرگ زهدانی بیرون می‌آید.[۱۱][۴۷] شریان‌هایِ واژنیِ بازپیوندی (به هم پیوسته‌اند) به همراه شاخه گردنی شریان رحمی در سمت واژن به هم پیوند می‌خورند؛ این باعث تشکیل شاخه‌های واژینال سرخرگ زهدانی[۴۷] می‌شود که در خط میانی جلویی و پشتی واژن قرار دارد.[۱۷] سایر شریان‌هایی که به واژن تأمین خون می‌کنند شامل شریان رکتوم میانی و سرخرگ شرمگاهی درونی هستند،[۱۲] که هر دوی آنها شاخه‌هایی از شریان سیاهرگ داخلی هستند.[۱۷] سه گروه عروق لنفاوی همراه با این شریان‌ها همراهی می‌کنند؛ گروه بالایی همراه با شاخه‌های واژن شریان رحمی؛ گروه میانی همراه با شریان‌های واژن همراهی می‌کند؛ و گروه پایینی، لنف را از ناحیه بیرون پرده بکارت و در غدد لنفاوی اینگوینال تخلیه می‌کنند.[۴۸][۱۷] نود و پنج درصد کانال‌های لنفاوی واژن در ۳ میلی‌متری سطح واژن قرار دارند.[۴۹]

دو رگ اصلی خون را از واژن تخلیه می‌کنند، یکی در سمت چپ و دیگری در سمت راست. اینها یک شبکه از رگ‌های کوچکتر، شبکه وریدی واژن را در کناره‌های واژن تشکیل می‌دهند که با شبکه‌های وریدی مشابه رحم، مثانه و رکتوم متصل می‌شوند. اینها در نهایت در سیاهرگ تهیگاهی درونی تخلیه می‌شوند.[۱۷]

تأمین عصب واژن بالایی، از ناحیه سمپاتیک و پاراسمپاتیک شبکه لگنی تأمین می‌شود. تأمین عصب واژن پایینی از عصب زهاری تأمین می‌شود.[۱۲][۱۷]

کارکرد

ترشحات

ترشحات واژن عمدتاً از رحم، دهانه رحم و لایه سلولی واژن تولید می‌شوند، علاوه بر این، در هنگام تحریک جنسی، ترشحات واژنی کوچکی از غده‌های بارتولین نیز تولید می‌شود.[۱۲]

کمی ترشح لازم است تا واژن مرطوب شود. ترشحات ممکن است در طول تحریک جنسی، اواسط یا کمی قبل از قاعدگی یا در دوران بارداری افزایش یابد.[۱۲] قاعدگی (همچنین به عنوان «پریود»، «عادت ماهانه» یا «دشتان»[۵۰] شناخته می‌شود) تخلیه منظم خون و بافت مخاطی (معروف به قاعدگی) از پوشش داخلی رحم از طریق واژن است.[۵۱] غشای مخاطی واژن در طول چرخه قاعدگی از نظر ضخامت و ترکیب تغییر می‌کند،[۵۲] که تغییر طبیعی و منظمی است که در دستگاه تولیدمثل زنان (به ویژه رحم و تخمدان‌ها) رخ می‌دهد و بارداری را ممکن می‌سازد.[۵۳][۵۴] محصولات بهداشتی مختلفی مانند تامپون، فنجان قاعدگی و نوار بهداشتی برای جذب یا گرفتن خون قاعدگی در دسترس هستند.[۵۵]

غدد بارتولین که در نزدیکی دهانه واژن قرار دارند، در ابتدا به عنوان منبع اولیه روانکاری واژن در نظر گرفته می‌شدند، اما بررسی‌های بیشتر نشان داد که آنها تنها چند قطره مخاط فراهم می‌کنند.[۵۶] روانکاری واژن بیشتر از طریق تراوش پلاسمایی به نام ترانسودات از دیواره‌های واژن فراهم می‌شود. این در ابتدا به صورت قطراتی مانند عرق شکل می‌گیرد و به دلیل افزایش فشار مایع در بافت واژن (گرفتگی عروق) ناشی از ترشح پلاسما به عنوان ترانسودات از مویرگ‌ها از طریق لایه سلولی واژن آزاد می‌شود.[۵۶][۵۷][۵۸]

قبل و در حین تخمک گذاری، غدد مخاطی درون دهانه رحم انواع مختلفی از مخاط ترشح می‌کنند که یک محیط قلیایی و بارور در کانال واژن فراهم می‌کند که برای بقای اسپرم مطلوب است.[۵۹] پس از یائسگی، روانکاری واژن به‌طور طبیعی کاهش می‌یابد.[۶۰]

فعالیت جنسی

پایانه‌های عصبی در واژن می‌توانند احساسات لذت بخشی را در هنگام تحریک واژن در طول فعالیت جنسی ایجاد کنند. زنان ممکن است از یک بخش از واژن لذت ببرند یا از احساس نزدیکی و پرشدگی در هنگام دخول به واژن لذت ببرند.[۶۱] به دلیل کمبود پایانه‌های عصبی در واژن، زنان اغلب تحریک جنسی کافی یا ارتعاش جنسی دریافت نمی‌کنند، به همین دلیل تنها به دلیل نفوذ واژنی (دخول)، لذت نمی‌برند یا ارگاسم نمی‌یابند.[۶۱][۶۲][۶۳] اگرچه ادبیات به‌طور معمول ترکیب بیشتری از عصب‌های پایانی و بنابراین حساسیت بیشتر در نزدیکی ورودی واژن (یک سوم بیرونی یا یک سوم پایینی) را نشان می‌دهد،[۶۲][۶۳][۶۴] برخی از بررسی‌های علمی دربارهٔ عصب‌بندی دیواره واژن نشان می‌دهد که هیچ منطقه‌ای با تراکم بیشتری از پایانه‌های عصبی وجود ندارد.[۶۵][۶۶] تحقیقات دیگر نشان می‌دهد که تنها برخی از زنان دارای تراکم بیشتری از پایانه‌های عصبی در دیواره جلویی واژن هستند.[۶۵][۶۷] به دلیل پایانه‌های عصبی کمتر در واژن، درد زایمان به‌طور قابل توجهی قابل تحمل تر است.[۶۳][۶۸][۶۹]

لذت می‌تواند از واژن به چندین روش مختلف استخراج شود. علاوه بر نفوذ به وسیله آلت تناسلی مرد، لذت می‌تواند از خودارضایی، انگشت زدن، آمیزش جنسی دهانی (فرج‌لیسی) یا روش‌های آمیزش جنسی خاص (مانند پوزیشن میسیونری یا موقعیت جنسی به شیوه قاشقی) نیز به دست آید.[۷۰] زوج‌های دگرجنس‌گرا ممکن است به‌عنوان شکلی از عشق‌بازی برای تحریک جنسی یا همراهی،[۷۱][۷۲] یا به‌عنوان یک نوع پیشگیری از بارداری، یا برای حفظ باکرگی، به انگشت کردن مشغول شوند. به‌طور معمول، آنها ممکن است از اعمال جنسی غیر آلت تناسلی-واژنی به عنوان ابزار اصلی لذت جنسی استفاده کنند.[۷۲] در مقابل، لزبین‌ها و سایر زنانی که با زنان رابطه جنسی دارند (زنان زن‌آمیز)، معمولاً از انگشت کردن به عنوان اصلی‌ترین فعالیت جنسی استفاده می‌کنند.[۷۳][۷۴] برخی از زنان و زوج‌ها از اسباب بازی‌های جنسی مانند ویبراتور یا دیلدو برای لذت واژنی استفاده می‌کنند.[۷۵] کاماسوترا، یک متن باستانی هندو که توسط واتسیانا نوشته شده‌است و شامل تعدادی موقعیت جنسی است، ممکن است برای افزایش لذت جنسی،[۷۶] مخصوصاً برای رضایت جنسی زنان استفاده شود.[۷۷]

بیشتر زنان برای رسیدن به ارگاسم نیاز به تحریک مستقیم کلیتوریس دارند.[۶۲][۶۳] کلیتوریس در تحریک واژن نقش دارد. این یک اندام جنسی با ساختار چندسطحی است که شامل تعداد زیادی پایانه‌های عصبی، با چسبندگی گسترده به قوس شرمگاهی و بافت حمایت کننده گسترده به لبهای واژن است. تحقیقات نشان می‌دهد که یک خوشه بافتی با واژن تشکیل می‌دهد. این بافت ممکن است در برخی از زنان گسترده‌تر از سایرین باشد، که ممکن است به رسیدن به ارگاسم‌های واژنی کمک کند.[۶۲][۷۸][۷۹]

در هنگام تحریک جنسی و به ویژه تحریک کلیتوریس، دیوارهای واژن روان می‌شوند. این فرایند پس از ده تا سی ثانیه تحریک جنسی آغاز می‌شود و با افزایش زمان تحریک، مقدار آن افزایش می‌یابد.[۸۰] این فرایند اصطکاک یا آسیبی که ممکن است به دلیل وارد شدن آلت تناسلی به واژن یا نفوذ اشیاء دیگری به واژن در طول فعالیت جنسی ایجاد شود را کاهش می‌دهد. طول واژن در زمان تحریک افزایش می‌یابد و می‌تواند در پاسخ به فشار همچنان افزایش یابد؛ وقتی زن کاملاً برانگیخته می‌شود، واژن از نظر طول و عرض منبسط می‌شود، در حالی که دهانه رحم جمع می‌شود.[۸۰][۸۱] با بزرگ شدن و دراز شدن دو سوم بالای واژن، رحم به سمت لگن بزرگ‌تر بالا می‌رود و دهانه رحم بالاتر از کف واژن قرار می‌گیرد و در نتیجه سطح وسط واژن قرار می‌گیرد.[۸۰] که منجر به ایجاد اثر چادر یا بادکنکی می‌شود.[۸۲] هنگامی که دیوارهای انعطاف‌پذیر واژن کشیده یا تنگ می‌شوند، با حمایت از عضلات لگنی، دور آلت تناسلی (یا شیء دیگری) وارد شده کشیده یا منقبض می‌شود[۶۴] و برای آلت تناسلی نر اصطکاک ایجاد می‌شود و این کمک می‌کند تا مرد احساس ارگاسم و انزال را تجربه کند، که به نوبه خود لقاح را امکان‌پذیر می‌کند.[۸۳]

یکی از مناطقی در واژن که ممکن است یک ناحیه حساس و شهوت‌خیز باشد، نقطه جی است. این نقطه معمولاً در دیوار جلویی واژن قرار دارد، چند اینچ به داخل از ورودی واژن واقع شده و برخی از زنان اگر این منطقه در حین فعالیت جنسی تحریک شود، لذت شدید و گاهی ارگاسم را تجربه می‌کنند.[۶۷][۶۴] ارگاسم ناشی از «نقطهٔ جی» ممکن است مسئول انزال زنانه باشد، که باعث شده برخی از پزشکان و پژوهشگران باور داشته باشند که لذت «نقطهٔ جی» از غدد شبه‌پروستاتی زنانه، هم‌جنس غده‌های پروستات زنان، ناشی می‌شود و نه از هر نقطهٔ خاصی روی دیوار واژن؛ برخی پژوهشگران نیز ارتباط بین غدد شبه‌پروستاتی زنانه و منطقهٔ «نقطهٔ جی» را ضعیف می‌دانند.[۶۶][۶۷][۶۴] وجود «نقطهٔ جی» (و وجود آن به عنوان یک ساختار متمایز) هنوز مورد مناقشه است زیرا گزارش‌های دربارهٔ مکان آن می‌تواند در زنان متفاوت باشد، به نظر می‌رسد که در برخی از زنان وجود ندارد و و فرض بر این است که این نقطه یک امتداد از کلیتوریس است و بنابراین دلیل ارگاسم‌های تجربه شده واژنی است.[۶۴][۶۸][۷۹]

زایمان

میکروبیوم واژن

رنگ آمیزی گرم لاکتوباسیل‌ها و سلول های پوششی سنگفرشی در واژن

فلور واژن، (به انگلیسی: Vaginal flora) میکروبیوتای واژن یا میکروبیوم واژن یک اکوسیستم پیچیده است که در طول زندگی، از تولد تا یائسگی، تغییر می‌کند. میکروبیوم واژن در لایه بیرونی پوششی واژن و روی آن قرار دارد.[۸۴] این میکروبیوم شامل گونه‌ها و جنس‌هایی است که معمولاً در زنان با ایمنی طبیعی علائم یا عفونت ایجاد نمی‌کنند.

میکروبیوم واژن تحت سلطه گونه های لاکتوباسیلوس است. [۸۵] این گونه‌ها گلیکوژن را می سوزانند و آن را به قند و اسید لاکتیک تبدیل می‌کنند.[۸۶] تحت تأثیر هورمون‌ها مانند استروژن، پروژسترون و هورمون محرکه فولیکولی (FSH)، اکوسیستم واژن دچار تغییرات چرخه ای یا دوره ای می شود. [۸۶]

عادت ماهانه

مقاله‌های اصلی: قاعدگی و چرخه قاعدگی

واژن گذرگاهی برای خروج خون عادت ماهانه از بدن فراهم می‌آورد. در جوامع صنعتی، تامپون، فنجان قاعدگی و نوار بهداشتی برای جذب یا جمع‌آوری این مایع‌ها به کار می‌روند.

ترشحات واژن و عفونت واژن

مقالهٔ اصلی: عفونت مهبل

یکی از شایع‌ترین علایم عفونت قارچی، ترشحات سفیدرنگی است که از ناحیهٔ واژن خارج می‌شود. هم‌چنین ممکن است به رنگ سبز یا زرد هم باشد. مقدار این ترشحات می‌تواند زیاد یا کم باشد.

ترشحات طبیعی واژن در زنان را نباید با عفونت قارچی اشتباه گرفت. ترشحات طبیعی شبیه ترشحات زنان قبل از قاعدگی می‌باشد.

خارش و سوزش

ناحیهٔ تناسلی این بانوان معمولاً متورم می‌باشد و احساس خارش و سوزش در این ناحیه دارند. سوزش این ناحیه ممکن است شدید شود و شدت سوزش در هنگام رابطهٔ جنسی و ادرار کردن بسیار بدتر می‌شود.

بوی واژن

موقع عفونت قارچی، بوی نامطبوعی ایجاد می‌شود. البته بوی نامطبوع واژن یا ترشحات واژن، در بیماری‌هایی نظیر «واژینو باکتریال» نیز دیده می‌شود. آزمایش ترشحات توسط پزشک متخصص، در تشخیص قطعی و دقیق بیماری به پزشک کمک می‌کند.

نگارخانه


جستارهای وابسته

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ واژن و مهبل موجود است.

منابع

  1. ↑ "vagin". Wiktionary (به انگلیسی). 2022-05-19.
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Stevenson A (2010). Oxford Dictionary of English. Oxford University Press. p. 1962. ISBN 978-0-19-957112-3. Archived from the original on June 3, 2021. Retrieved October 27, 2015.
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ واژهٔ مصوب فرهنگستان زبان و ادب پارسی، دفتر نخست تا چهارم
  4. ↑ Nevid J, Rathus S, Rubenstein H (1998). Health in the New Millennium: The Smart Electronic Edition (S.E.E.). Macmillan. p. 297. ISBN 978-1-57259-171-4. Archived from the original on June 3, 2021. Retrieved October 27, 2015.
  5. ↑ Lipsky MS (2006). American Medical Association Concise Medical Encyclopedia. Random House Reference. p. 96. ISBN 978-0-375-72180-9. Archived from the original on June 3, 2021. Retrieved October 27, 2015.
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ Dalton M (2014). Forensic Gynaecology. Cambridge University Press. p. 65. ISBN 978-1-107-06429-4. Archived from the original on September 17, 2020. Retrieved October 27, 2015.
  7. ↑ Jones T, Wear D, Friedman LD (2014). Health Humanities Reader. Rutgers University Press. pp. 231–232. ISBN 978-0-8135-7367-0. Archived from the original on June 3, 2021. Retrieved October 27, 2015.
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ Kirkpatrick M (2012). Human Sexuality: Personality and Social Psychological Perspectives. Springer Science & Business Media. p. 175. ISBN 978-1-4684-3656-3. Archived from the original on April 22, 2021. Retrieved February 3, 2016.
  9. ↑ Hill CA (2007). Human Sexuality: Personality and Social Psychological Perspectives. SAGE Publications. pp. 265–266. ISBN 978-1-5063-2012-0. Archived from the original on June 3, 2021. Retrieved February 3, 2016. Little thought apparently has been devoted to the nature of female genitals in general, likely accounting for the reason that most people use incorrect terms when referring to female external genitals. The term typically used to talk about female genitals is vagina, which is actually an internal sexual structure, the muscular passageway leading outside from the uterus. The correct term for the female external genitals is vulva, as discussed in chapter 6, which includes the clitoris, labia majora, and labia minora.
  10. ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ Sáenz-Herrero M (2014). Psychopathology in Women: Incorporating Gender Perspective into Descriptive Psychopathology. Springer. p. 250. ISBN 978-3-319-05870-2. Archived from the original on April 22, 2021. Retrieved February 3, 2016. In addition, there is a current lack of appropriate vocabulary to refer to the external female genitals, using, for example, 'vagina' and 'vulva' as if they were synonyms, as if using these terms incorrectly were harmless to the sexual and psychological development of women.'
  11. ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ ۱۱٫۲ ۱۱٫۳ ۱۱٫۴ ۱۱٫۵ ۱۱٫۶ Snell RS (2004). Clinical Anatomy: An Illustrated Review with Questions and Explanations. Lippincott Williams & Wilkins. p. 98. ISBN 978-0-7817-4316-7. Archived from the original on March 10, 2021. Retrieved October 27, 2015.
  12. ↑ ۱۲٫۰۰ ۱۲٫۰۱ ۱۲٫۰۲ ۱۲٫۰۳ ۱۲٫۰۴ ۱۲٫۰۵ ۱۲٫۰۶ ۱۲٫۰۷ ۱۲٫۰۸ ۱۲٫۰۹ ۱۲٫۱۰ ۱۲٫۱۱ ۱۲٫۱۲ ۱۲٫۱۳ ۱۲٫۱۴ ۱۲٫۱۵ ۱۲٫۱۶ ۱۲٫۱۷ Dutta DC (2014). DC Dutta's Textbook of Gynecology. JP Medical Ltd. pp. 2–7. ISBN 978-93-5152-068-9. Archived from the original on July 4, 2019. Retrieved October 27, 2015.
  13. ↑ Drake R, Vogl AW, Mitchell A (2016). Gray's Basic Anatomy E-Book. Elsevier Health Sciences. p. 246. ISBN 978-0-323-50850-6. Archived from the original on June 4, 2021. Retrieved May 25, 2018.
  14. ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ Ginger VA, Yang CC (2011). "Functional Anatomy of the Female Sex Organs". In Mulhall JP, Incrocci L, Goldstein I, Rosen R (eds.). Cancer and Sexual Health. Springer. pp. 13, 20–21. ISBN 978-1-60761-915-4. Archived from the original on December 16, 2019. Retrieved August 20, 2020.
  15. ↑ Ransons A (May 15, 2009). "Reproductive Choices". Health and Wellness for Life. Human Kinetics 10%. p. 221. ISBN 978-0-7360-6850-5. Archived from the original on May 6, 2016. Retrieved October 27, 2015.
  16. ↑ Beckmann CR (2010). Obstetrics and Gynecology. Lippincott Williams & Wilkins. p. 37. ISBN 978-0-7817-8807-6. Archived from the original on February 15, 2017. Retrieved January 31, 2017. Because the vagina is collapsed, it appears H-shaped in cross section.
  17. ↑ ۱۷٫۰ ۱۷٫۱ ۱۷٫۲ ۱۷٫۳ ۱۷٫۴ ۱۷٫۵ Standring S, Borley NR, eds. (2008). Gray's anatomy: the anatomical basis of clinical practice (40th ed.). London: Churchill Livingstone. pp. 1281–4. ISBN 978-0-8089-2371-8.
  18. ↑ ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ Baggish MS, Karram MM (2011). Atlas of Pelvic Anatomy and Gynecologic Surgery - E-Book. Elsevier Health Sciences. p. 582. ISBN 978-1-4557-1068-3. Archived from the original on July 4, 2019. Retrieved May 7, 2018.
  19. ↑ ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ Arulkumaran S, Regan L, Papageorghiou A, Monga A, Farquharson D (2011). Oxford Desk Reference: Obstetrics and Gynaecology. OUP Oxford. p. 472. ISBN 978-0-19-162087-4. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved May 7, 2018.
  20. ↑ Manual of Obstetrics (3rd ed.). Elsevier. 2011. pp. 1–16. ISBN 978-81-312-2556-1.
  21. ↑ Smith RP, Turek P (2011). Netter Collection of Medical Illustrations: Reproductive System E-Book. Elsevier Health Sciences. p. 443. ISBN 978-1-4377-3648-9. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved May 7, 2018.
  22. ↑ ۲۲٫۰ ۲۲٫۱ Knight B (1997). Simpson's Forensic Medicine (11th ed.). London: Arnold. p. 114. ISBN 978-0-7131-4452-9.
  23. ↑ Perlman SE, Nakajyma ST, Hertweck SP (2004). Clinical protocols in pediatric and adolescent gynecology. Parthenon. p. 131. ISBN 978-1-84214-199-1.
  24. ↑ ۲۴٫۰ ۲۴٫۱ Wylie L (2005). Essential Anatomy and Physiology in Maternity Care. Elsevier Health Sciences. pp. 157–158. ISBN 978-0-443-10041-3. Archived from the original on May 5, 2016. Retrieved October 27, 2015.
  25. ↑ Emans SJ (2000). "Physical Examination of the Child and Adolescent". Evaluation of the Sexually Abused Child: A Medical Textbook and Photographic Atlas (2nd ed.). Oxford University Press. pp. 61–65. ISBN 978-0-19-974782-5. Archived from the original on July 4, 2019. Retrieved August 2, 2015.
  26. ↑ ۲۶٫۰ ۲۶٫۱ ۲۶٫۲ Edmonds K (2012). Dewhurst's Textbook of Obstetrics and Gynaecology. John Wiley & Sons. p. 423. ISBN 978-0-470-65457-6. Archived from the original on May 6, 2016. Retrieved October 27, 2015.
  27. ↑ Merz E, Bahlmann F (2004). Ultrasound in Obstetrics and Gynecology. Vol. 1. Thieme Medical Publishers. p. 129. ISBN 978-1-58890-147-7.
  28. ↑ Schuenke M, Schulte E, Schumacher U (2010). General Anatomy and Musculoskeletal System. Thieme Medical Publishers. p. 192. ISBN 978-1-60406-287-8. Archived from the original on July 23, 2014. Retrieved October 27, 2015.
  29. ↑ Herrington CS (2017). Pathology of the Cervix. Springer Science & Business Media. pp. 2–3. ISBN 978-3-319-51257-0. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved March 21, 2018.
  30. ↑ ۳۰٫۰ ۳۰٫۱ ۳۰٫۲ ۳۰٫۳ Woodruff TJ, Janssen SJ, Guillette LJ, Jr, Giudice LC (2010). Environmental Impacts on Reproductive Health and Fertility. Cambridge University Press. p. 33. ISBN 978-1-139-48484-8. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved March 21, 2018.
  31. ↑ ۳۱٫۰ ۳۱٫۱ ۳۱٫۲ Robboy S, Kurita T, Baskin L, Cunha GR (2017). "New insights into human female reproductive tract development". Differentiation. 97: 9–22. doi:10.1016/j.diff.2017.08.002. PMC 5712241. PMID 28918284.
  32. ↑ ۳۲٫۰ ۳۲٫۱ Grimbizis GF, Campo R, Tarlatzis BC, Gordts S (2015). Female Genital Tract Congenital Malformations: Classification, Diagnosis and Management. Springer Science & Business Media. p. 8. ISBN 978-1-4471-5146-3. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved March 21, 2018.
  33. ↑ Kurman RJ (2013). Blaustein's Pathology of the Female Genital Tract. Springer Science & Business Media. p. 132. ISBN 978-1-4757-3889-6. Archived from the original on July 4, 2019. Retrieved March 21, 2018.
  34. ↑ Brown L (2012). Pathology of the Vulva and Vagina. Springer Science+Business Media. pp. 6–7. ISBN 978-0-85729-757-0. Archived from the original on April 25, 2016. Retrieved October 27, 2015.
  35. ↑ ۳۵٫۰ ۳۵٫۱ Arulkumaran S, Regan L, Papageorghiou A, Monga A, Farquharson D (2011). Oxford Desk Reference: Obstetrics and Gynaecology. Oxford University Press. p. 471. ISBN 978-0-19-162087-4. Archived from the original on May 6, 2016. Retrieved October 27, 2015.
  36. ↑ Bitzer J, Lipshultz L, Pastuszak A, Goldstein A, Giraldi A, Perelman M (2016). "The Female Sexual Response: Anatomy and Physiology of Sexual Desire, Arousal, and Orgasm in Women". Management of Sexual Dysfunction in Men and Women (به انگلیسی). Springer New York. p. 202. doi:10.1007/978-1-4939-3100-2_18. ISBN 978-1-4939-3099-9.
  37. ↑ Blaskewicz CD, Pudney J, Anderson DJ (July 2011). "Structure and function of intercellular junctions in human cervical and vaginal mucosal epithelia". Biology of Reproduction. 85 (1): 97–104. doi:10.1095/biolreprod.110.090423. PMC 3123383. PMID 21471299.
  38. ↑ Mayeaux EJ, Cox JT (2011). Modern Colposcopy Textbook and Atlas. Lippincott Williams & Wilkins. ISBN 978-1-4511-5383-5.
  39. ↑ ۳۹٫۰ ۳۹٫۱ ۳۹٫۲ Kurman RJ, ed. (2002). Blaustein's Pathology of the Female Genital Tract (5th ed.). Springer. p. 154. ISBN 978-0-387-95203-1. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved October 27, 2015.
  40. ↑ ۴۰٫۰ ۴۰٫۱ Beckmann CR (2010). Obstetrics and Gynecology. Lippincott Williams & Wilkins. pp. 241–245. ISBN 978-0-7817-8807-6. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved October 27, 2015.
  41. ↑ ۴۱٫۰ ۴۱٫۱ ۴۱٫۲ ۴۱٫۳ Robboy SJ (2009). Robboy's Pathology of the Female Reproductive Tract. Elsevier Health Sciences. p. 111. ISBN 978-0-443-07477-6. Archived from the original on July 4, 2019. Retrieved December 15, 2017.
  42. ↑ Nunn KL, Forney LJ (September 2016). "Unraveling the Dynamics of the Human Vaginal Microbiome". The Yale Journal of Biology and Medicine. 89 (3): 331–337. ISSN 0044-0086. PMC 5045142. PMID 27698617.
  43. ↑ Gupta R (2011). Reproductive and developmental toxicology. London: Academic Press. p. 1005. ISBN 978-0-12-382032-7.
  44. ↑ ۴۴٫۰ ۴۴٫۱ Hall J (2011). Guyton and Hall textbook of medical physiology (12th ed.). Philadelphia: Saunders/Elsevier. p. 993. ISBN 978-1-4160-4574-8.
  45. ↑ Gad SC (2008). Pharmaceutical Manufacturing Handbook: Production and Processes. John Wiley & Sons. p. 817. ISBN 978-0-470-25980-1. Archived from the original on May 6, 2016. Retrieved October 27, 2015.
  46. ↑ ۴۶٫۰ ۴۶٫۱ Anderson DJ, Marathe J, Pudney J (June 2014). "The Structure of the Human Vaginal Stratum Corneum and its Role in Immune Defense". American Journal of Reproductive Immunology (به انگلیسی). 71 (6): 618–623. doi:10.1111/aji.12230. ISSN 1600-0897. PMC 4024347. PMID 24661416.
  47. ↑ ۴۷٫۰ ۴۷٫۱ Zimmern PE, Haab F, Chapple CR (2007). Vaginal Surgery for Incontinence and Prolapse. Springer Science & Business Media. p. 6. ISBN 978-1-84628-346-8. Archived from the original on July 4, 2019. Retrieved December 3, 2017.
  48. ↑ O'Rahilly R (2008). "Blood vessels, nerves and lymphatic drainage of the pelvis". In O'Rahilly R, Müller F, Carpenter S, Swenson R (eds.). Basic Human Anatomy: A Regional Study of Human Structure (به انگلیسی). Dartmouth Medical School. Archived from the original on December 2, 2017. Retrieved December 13, 2017.
  49. ↑ Sabater S, Andres I, Lopez-Honrubia V, Berenguer R, Sevillano M, Jimenez-Jimenez E, Rovirosa A, Arenas M (August 9, 2017). "Vaginal cuff brachytherapy in endometrial cancer – a technically easy treatment?". Cancer Management and Research. 9: 351–362. doi:10.2147/CMAR.S119125. ISSN 1179-1322. PMC 5557121. PMID 28848362.
  50. ↑ واژهٔ مصوب فرهنگستان در حوزهٔ پزشکی هم‌ارزِ «Menstruation» (انگلیسی)؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر پنجم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۷۵۳۱-۷۶-۴ (ذیل سرواژهٔ Menstruation)
  51. ↑ "Menstruation and the menstrual cycle fact sheet". Office of Women's Health. December 23, 2014. Archived from the original on June 26, 2015. Retrieved June 25, 2015.
  52. ↑ Wangikar P, Ahmed T, Vangala S (2011). "Toxicologic pathology of the reproductive system". In Gupta RC (ed.). Reproductive and developmental toxicology. London: Academic Press. p. 1005. ISBN 978-0-12-382032-7. OCLC 717387050.
  53. ↑ Sherwood L (2013). Human Physiology: From Cells to Systems (8th ed.). Belmont, California: Cengage. pp. 735–794. ISBN 978-1-111-57743-8.
  54. ↑ Silverthorn DU (2013). Human Physiology: An Integrated Approach (6th ed.). Glenview, IL: Pearson Education. pp. 850–890. ISBN 978-0-321-75007-5.
  55. ↑ Vostral SL (2008). Under Wraps: A History of Menstrual Hygiene Technology. Lexington Books. pp. 1–181. ISBN 978-0-7391-1385-1. Archived from the original on March 10, 2021. Retrieved March 22, 2018.
  56. ↑ ۵۶٫۰ ۵۶٫۱ Sloane E (2002). Biology of Women. Cengage Learning. pp. 32, 41–42. ISBN 978-0-7668-1142-3. Archived from the original on June 28, 2014. Retrieved October 27, 2015.
  57. ↑ Bourcier A, McGuire EJ, Abrams P (2004). Pelvic Floor Disorders. Elsevier Health Sciences. p. 20. ISBN 978-0-7216-9194-7. Archived from the original on July 4, 2019. Retrieved June 8, 2018.
  58. ↑ Wiederman MW, Whitley BE Jr (2012). Handbook for Conducting Research on Human Sexuality. Psychology Press. ISBN 978-1-135-66340-7. Archived from the original on July 4, 2019. Retrieved June 8, 2018.
  59. ↑ Cummings M (2006). Human Heredity: Principles and Issues (Updated ed.). Cengage Learning. pp. 153–154. ISBN 978-0-495-11308-9. Archived from the original on May 6, 2016. Retrieved October 27, 2015.
  60. ↑ Sirven JI, Malamut BL (2008). Clinical Neurology of the Older Adult. Lippincott Williams & Wilkins. pp. 230–232. ISBN 978-0-7817-6947-1. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved June 8, 2018.
  61. ↑ ۶۱٫۰ ۶۱٫۱ Lee MT (2013). Love, Sex and Everything in Between. Marshall Cavendish International Asia Pte Ltd. p. 76. ISBN 978-981-4516-78-5. Archived from the original on May 6, 2016. Retrieved October 27, 2015.
  62. ↑ ۶۲٫۰ ۶۲٫۱ ۶۲٫۲ ۶۲٫۳ Sex and Society. Vol. 2. Marshall Cavendish Corporation. 2009. p. 590. ISBN 978-0-7614-7907-9. Archived from the original on April 12, 2021. Retrieved August 20, 2020.
  63. ↑ ۶۳٫۰ ۶۳٫۱ ۶۳٫۲ ۶۳٫۳ Weiten W, Dunn D, Hammer E (2011). Psychology Applied to Modern Life: Adjustment in the 21st Century. Cengage Learning. p. 386. ISBN 978-1-111-18663-0. Archived from the original on June 14, 2013. Retrieved October 27, 2015.
  64. ↑ ۶۴٫۰ ۶۴٫۱ ۶۴٫۲ ۶۴٫۳ ۶۴٫۴ Greenberg JS, Bruess CE, Conklin SC (2010). Exploring the Dimensions of Human Sexuality. Jones & Bartlett Publishers. p. 126. ISBN 978-981-4516-78-5. Archived from the original on May 2, 2016. Retrieved October 27, 2015.
  65. ↑ ۶۵٫۰ ۶۵٫۱ Greenberg JS, Bruess CE, Oswalt SB (2014). Exploring the Dimensions of Human Sexuality. Jones & Bartlett Publishers. pp. 102–104. ISBN 978-1-4496-4851-0. Archived from the original on September 10, 2015. Retrieved October 27, 2015.
  66. ↑ ۶۶٫۰ ۶۶٫۱ Hines T (August 2001). "The G-Spot: A modern gynecologic myth". Am J Obstet Gynecol. 185 (2): 359–62. doi:10.1067/mob.2001.115995. PMID 11518892. S2CID 32381437.[پیوند مرده]
  67. ↑ ۶۷٫۰ ۶۷٫۱ ۶۷٫۲ Bullough VL, Bullough B (2014). Human Sexuality: An Encyclopedia. Routledge. pp. 229–231. ISBN 978-1-135-82509-6. Archived from the original on May 6, 2016. Retrieved October 27, 2015.
  68. ↑ ۶۸٫۰ ۶۸٫۱ Balon R, Segraves RT (2009). Clinical Manual of Sexual Disorders. American Psychiatric Pub. p. 258. ISBN 978-1-58562-905-3. Archived from the original on June 27, 2014. Retrieved October 27, 2015.
  69. ↑ Rosenthal M (2012). Human Sexuality: From Cells to Society. Cengage Learning. p. 76. ISBN 978-0-618-75571-4. Archived from the original on December 10, 2020. Retrieved October 27, 2015.
  70. ↑ Carroll J (2012). Discovery Series: Human Sexuality. Cengage Learning. pp. 282–289. ISBN 978-1-111-84189-8. Archived from the original on May 5, 2016. Retrieved October 27, 2015.
  71. ↑ Carroll JL (2018). Sexuality Now: Embracing Diversity (1st ed.). Cengage Learning. p. 299. ISBN 978-1-337-67206-1. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved January 16, 2018.
  72. ↑ ۷۲٫۰ ۷۲٫۱ Hales D (2012). An Invitation to Health (1st ed.). Cengage Learning. pp. 296–297. ISBN 978-1-111-82700-7. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved January 16, 2018.
  73. ↑ Carroll JL (2009). Sexuality Now: Embracing Diversity. Cengage Learning. p. 272. ISBN 978-0-495-60274-3. Archived from the original on June 15, 2013. Retrieved August 20, 2020.
  74. ↑ Zenilman J, Shahmanesh M (2011). Sexually Transmitted Infections: Diagnosis, Management, and Treatment. Jones & Bartlett Publishers. pp. 329–330. ISBN 978-0-495-81294-4. Archived from the original on March 12, 2017. Retrieved August 20, 2020.
  75. ↑ Taormino T (2009). The Big Book of Sex Toys. Quiver. p. 52. ISBN 978-1-59233-355-4. Archived from the original on September 5, 2015. Retrieved October 27, 2015.
  76. ↑ Pitts-Taylor V (2008). Cultural Encyclopedia of the Body. Greenwood Publishing Group. p. 525. ISBN 978-0-313-34145-8. Archived from the original on July 4, 2019. Retrieved August 10, 2017.
  77. ↑ Kramarae C, Spender D (2004). Routledge International Encyclopedia of Women: Global Women's Issues and Knowledge. Routledge. p. 1840. ISBN 978-1-135-96315-6. Archived from the original on July 3, 2019. Retrieved August 10, 2017.
  78. ↑ O'Connell HE, Sanjeevan KV, Hutson JM (October 2005). "Anatomy of the clitoris". The Journal of Urology. 174 (4 Pt 1): 1189–95. doi:10.1097/01.ju.0000173639.38898.cd. PMID 16145367. S2CID 26109805.
  79. ↑ ۷۹٫۰ ۷۹٫۱ Kilchevsky A, Vardi Y, Lowenstein L, Gruenwald I (January 2012). "Is the Female G-Spot Truly a Distinct Anatomic Entity?". The Journal of Sexual Medicine. 9 (3): 719–26. doi:10.1111/j.1743-6109.2011.02623.x. PMID 22240236.
  80. ↑ ۸۰٫۰ ۸۰٫۱ ۸۰٫۲ Heffner LJ, Schust DJ (2014). The Reproductive System at a Glance. John Wiley & Sons. p. 39. ISBN 978-1-118-60701-5. Archived from the original on April 28, 2016. Retrieved October 27, 2015.
  81. ↑ Silbernagl S, Despopoulos A (2011). Color Atlas of Physiology. Thieme. p. 310. ISBN 978-1-4496-4851-0. Archived from the original on May 7, 2016. Retrieved October 27, 2015.
  82. ↑ Carroll JL (2015). Sexuality Now: Embracing Diversity. Cengage Learning. p. 271. ISBN 978-1-305-44603-8. Archived from the original on July 4, 2019. Retrieved August 21, 2017.
  83. ↑ Brewster S, Bhattacharya S, Davies J, Meredith S, Preston P (2011). The Pregnant Body Book. Penguin. pp. 66–67. ISBN 978-0-7566-8712-0. Archived from the original on May 15, 2015. Retrieved March 4, 2015.
  84. ↑ Anderson DJ, Marathe J, Pudney J (June 2014). "The Structure of the Human Vaginal Stratum Corneum and its Role in Immune Defense". American Journal of Reproductive Immunology (به انگلیسی). 71 (6): 618–623. doi:10.1111/aji.12230. ISSN 1600-0897. PMC 4024347. PMID 24661416.
  85. ↑ Petrova MI, Lievens E, Malik S, Imholz N, Lebeer S (2015). "Lactobacillus species as biomarkers and agents that can promote various aspects of vaginal health". Frontiers in Physiology. 6: 81. doi:10.3389/fphys.2015.00081. ISSN 1664-042X. PMC 4373506. PMID 25859220.
  86. ↑ ۸۶٫۰ ۸۶٫۱ {{cite book}}: Empty citation (help)

پیوند به بیرون

ویکی‌کتاب دارای کتابی پیرامون موضوع عفونت قارچی و خارش واژن در زنان است
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=واژن&oldid=37876094»