صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۱٬۰۰۷٬۹۹۷ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

گیلگَمِش یکی از قهرمان‌های اسطوره‌های بین‌النهرین باستان و شخصیت اصلی حماسه گیلگمش است، حماسه‌ای که به زبان اکدی در اواخر هزارهٔ دوم پیشا دوران مشترک مکتوب گشت. احتمالاً وی پادشاه تاریخی دولت‌شهر سومریِ اوروک بود که پس از مرگ به مقام خدایی رسید. داستان دلاوری‌های افسانه‌ایِ گیلگمش در پنج شعر سومریِ بازمانده روایت شده‌است. قدیمی‌ترین آن‌ها احتمالاً «گیلگمش، اِنکیدو و جهان زیرین» است. سایر شعرها «گیلگمش و آگا»، «گیلگمش و هوواوا»، «گیلگمش و نرگاو آسمان» و «مرگ گیلگمش» هستند. در دوران بابِلی بعدی، این داستان‌ها در یک روایت به‌هم‌تنیده شدند. در نسخه مرجع حماسه، گیلگمش با مردی وحشی به نام انکیدو دوست می‌شود. آن دو با هم به سفرهای زیادی می‌روند که مشهورترینش شکست هومبابا (سومری: هوواوا) و نرگاو آسمان است. پس از مرگ انکیدو، در اثر بیماری‌ای که خدایان برای مجازات دچارش کرده بودند، ترس از مرگ در دل گیلگمش می‌افتد و برای جاودانه شدن به جستجوی اوتَنَپیشتی، دانای بازمانده از طوفان بزرگ، می‌رود. گیلگمش بارها در آزمون‌هایی که پیش روی او گذاشته می‌شود، شکست می‌خورد و به خانه‌اش در اوروک برمی‌گردد، درمی‌یابد که جاودانگی از دسترس او خارج است. پیام شاعر چنین است: افراد به جستجوی فردی خود دست می‌زنند اما در نهایت باید با مرگ کنار بیایند. در تمدن مدرن، بر جایگاه فرد و حقوق فرد تأکید می‌شود اما در تمدن بابل بر ارزش‌های اجتماعی و زندگی کردن بر مبنای آن تأکید می‌شد. شاعر می‌گوید فرد، موجودی یک‌روزه است که بدون بر جا گذاشتن اثری از بین می‌رود اما زندگانی بشری که نمادش شهر است، برای همیشه بر جا خواهد ماند.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… سرود آلمانی‌ها ترانه‌ای است که در زمان آلمان نازی پاراگراف نخست آن، و پس از جنگ جهانی دوم پاراگراف سوم آن سرود ملی آلمان شد؟ (در تصویر)
… پس از سقوط قسطنطنیه طی جنگ صلیبی چهارم و سقوط امپراتوری بیزانس، بالدوین فلاندرز با عنوان امپراتور لاتین قسطنطنیه به شیوه و سنت امپراتوران بیزانس تاج‌گذاری کرد؟
… برخلاف امپرسیونیست‌ها که اهل دورهمی، کار جمعی و شادی بودند، نقاشان اولیه جنبش پست‌امپرسیونیسم افرادی غالباً منزوی و ساکن نواحی دورافتاده بودند؟
… حدود یک‌هفتم از شعرهایی که نیما یوشیج سرود، در کتاب روجا و به زبان مازندرانی است؟
… بر طبق روایتی، حسن صباح، خواجه نظام‌الملک و عمر خیام سه یار دبستانی بودند که در کودکی با یکدیگر پیمان دوستی بسته بودند؟
… زیگموند فروید مفتش اعظم را یکی از قله‌های ادبیات جهان می‌دانست؟
… کنت‌نشین ادسا، نخستین دولت صلیبی بود که در شرق رود فرات و خارج از برنامهٔ اصلی صلیبیون طی نخستین جنگ صلیبی شکل گرفت؟

بیشتر…

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۳۲۹ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۱ مرداد ۱۴۰۳ خورشیدی) ۱٬۰۰۷٬۹۹۷ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

از میان خبرها

شارما اولی

به‌روزرسانی نرم‌افزاری معیوب از سوی کراوداسترایک، شرکت امنیت رایانه‌ای آمریکایی، منجر به اختلال کامپیوتری در جهان شد.
به دنبال عدم رأی اعتماد به پراچاندا نخست‌وزیر نپال، شارما اولی (در تصویر) به عنوان نخست‌وزیر این کشور منصوب شد.
رئیس‌جمهور سابق ایالات متحده دونالد ترامپ از یک سوءقصد در جریان یک تجمع سیاسی در نزدیکی باتلر، پنسیلوانیا جان سالم به در برد.
جبهه نوین خلق بیشترین کرسی‌های مجمع ملی فرانسه را در انتخابات قانون‌گذاری فرانسه برنده شد ولی به اکثریت مطلق نرسید.

یادبودها

امروز: دوشنبه، ۲۲ ژوئیه ۲۰۲۴ میلادی برابر ۱ مرداد ۱۴۰۳ هجری خورشیدی و ۱۵ محرّم ۱۴۴۶ هجری قمری (UTC)

عید مریم مجدلیه، در آمریکا: روز والدین، روز تقریب پی

رویدادها

۱۸۶۴ - جنگ داخلی آمریکا: نیروهای ایالات مؤتلفه آمریکا در نبرد مهمی موسوم به «نبرد آتلانتا» به نیروهای ایالت‌های شمالی حمله ناموفقی کردند.
۱۹۷۷ - دنگ ژیائوپینگ (در تصویر)، که از قدرت توسط «گَنگ چهارنفره» خلع شده‌بود، به راس هرم قدرت حزب کمونیست چین بازگشت.
۱۹۹۲ - پابلو اسکوبار، قاچاقچی مخوف کلمبیایی مواد مخدر از «زندان اختصاصی‌اش» در کلمبیا گریخت.
۲۰۰۳ - جنگ عراق: عُدی و قُصی، پسران صدام حسین، دیکتاتور پیشین عراق توسط نیروهای نظامی ایالات متحده آمریکا در پناه‌گاه محل اختفای‌شان بر اثر تبادل آتش با نیروهای هوابرد ۱۰۱ کشته شدند.

زادروزها

۱۷۸۴ - زادروز فریدریش بسل ستاره‌شناس آلمانی
۱۸۸۷ - زادروز گوستاو هرتز فیزیکدان آلمانی، برنده جایزه فیزیک نوبل سال ۱۹۲۵
۱۹۸۰ - زادروز درک کویت فوتبالیست هلندی، بازیکن باشگاه فوتبال لیورپول انگلیس
۱۹۹۲ - زادروز سلنا گومز بازیگر و خواننده آمریکایی

درگذشت‌ها

۱۴۶۱ - درگذشت شارل هفتم پادشاه فرانسه از ۱۴۲۲ تا ۱۴۶۱
۱۶۷۶ - درگذشت کلمنت دهم از پاپ‌های کلیسای کاتولیک رم
۱۸۲۶ - درگذشت جوزپه پیاتسی ستاره‌شناس ایتالیایی
۱۸۳۲ - درگذشت ناپلئون دوم دومین امپراتور فرانسه برای مدت کوتاهی
۱۹۳۴ - درگذشت جان دیلینگر بانک دزد آمریکایی
۱۹۶۷ - درگذشت کارل سندبرگ شاعر، نویسنده و ویراستار آمریکایی، برنده سه جایزه پولیتزر
۱۹۶۸ - درگذشت جووانی گوارسکی نویسنده، روزنامه‌نگار، کاریکاتوریست و طنزپرداز ایتالیایی

→ روز قبل – روز بعد ←
یادبودهای ژوئیه – یادبودهای بیشتر…