آگوستوس

آگوستوس
نخستین امپراتور روم
پیکره اگوستوس
سلطنت	۱۶ ژانویه ۲۷ (پیش از میلاد) - ۱۹ اوت ۱۴ (میلادی)
پیشین	تشکیل امپراتوری روم
جانشین	تیبریوس
زاده	۲۳ سپتامبر ۶۳ (پیش از میلاد) رم، جمهوری روم
درگذشته	۱۹ اوت ۱۴ (میلادی) (۷۶ سال) نولا، جمهوری روم
آرامگاه	مقبره آگوستوس، رم
نام کامل گایوس اکتاویوس تورینوس
دودمان	-
پدر	گایوس اکتاویوس
مادر	Atia Balba Caesonia

گایوس اکتاویوس تورینوس (به لاتین: Gaius Julius Caesar Augustus) از نوادگان برادری ژولیوس سزار که وارث و جانشین او بود و در هنگام مرگ سزار در یونان مستقر بود. اوکتاویوس پس از مرگ سزار و هنگامی که مارکوس آنتونیوس زمام امور رم را بدست گرفت، به رم آمد و به جنگ با او پرداخت. سیسرون سخن‌سرای مشهور رومی در این زمان چهارده خطابه، ضد آنتونیوس و به حمایت اکتاویوس ایراد کرد که بعداً باعث قتل او توسط آنتونیوس (با سکوت اکتاویوس) گردید. در نبردی که در شهر مدن (Modene) میان طرفداران جمهوری به رهبری پانسا و هیریوس دو کنسول روم و اکتاویوس علیه آنتونیوس جانشین خودخوانده سزار رخ داد، ارتش جمهوری پیروز شد. پانسا و هیرویوش کشته شدند و اکتاویوس پیروزی را تصاحب کرد. بعدها انتونیوس ابتدا با لپیدوس سپس با اکتاویوس متحد شدند، تا علیه آخرین بقایای جمهوری در فیلیپی بجنگند.

در سال ۳۰ پیش از میلاد فرهاد چهارم به قدرت باز می‌گردد و تیرداد دوم که شورش کرده بود، نزد آگوستوس پناه می‌برد.

حکومت سه نفره

مقالهٔ اصلی: حکومت سه نفره

با وساطت لیپیدوس حکمران اسپانیا، اکتاویوس با آنتونیوس مصالحه کرد و این سه تن دومین حکومت سه نفری را تشکیل دادند.

آنان خزانه‌های خویش را سامان دادند و حقوق سپاهیان را پرداخت کردند و اسامی ۳۰۰ سناتور و ۲۰۰۰ بازرگان را برای کشتن اعلام کردندو برای هریک ۲۵۰۰۰ درهم پاداش قرار دادند و خونبارترین حکومت هراس را در تاریخ روم برقرار کردند. نام سیسرون در صدر فهرست محکومان توسط آنتونیوس قرار داده شد و اکتاویوس واکنشی نشان نداد و سربازان آنتونیوس او را با وضع دردناکی کشتند و سرش را به دار کشیدند.

درسال ۴۲ پیش از میلاد، اکتاویوس و آنتونیوس در تعقیب کاسیوس و بروتوس از کشندگان سزار به مقدونیه رفتند و آنان پس از مدتی مقاومت خودکشی کردند.

اکتاویوس به رم بازگشت اما آنتونیوس از آسیا به مصر رفت و در آنجا به همراه کلئوپاترا به خوش‌گذرانی پرداخت و حتی از پذیرفتن همسرش (خواهر اکتاویوس) نیز خودداری کرد.

اکتاو در ایتالیا مشغول تحکیم استحکامات گردید و چون میانه او و لیپیدوس بر سر سیسیل به هم خورد و لیپیدوس خود را آماده مقاومت در برابر اکتاویوس نمی‌دید، از کار کناره گرفت و امور را به اکتاویوس سپرد.

نبرد با مارکوس آنتونیوس

در این زمان چون مارکوس آنتونیوس در جنگ برابر اشکانیان شکست خورده بود و عده بسیاری از سپاهیان خود را از دست داده بود و به علت نپذیرفتن خواهر اکتاویوس توسط او، روابط او و اکتاویوس به تیرگی گرایید.

در سال ۳۲ پیش از میلاد اکتاویوس با سمت کنسولی فرماندهی کشتی‌های جنگی و سپاهیان رومی را به عهده گرفته و به سوی یونان حرکت کرد تا کار را با آنتونیوس که در یونان بسر می‌برد یکسره کند. در سال ۳۱ پیش از میلاد در ناحیه آکتیوم (Actium)، ساحل غربی یونان، در یکی از قاطع‌ترین نبردهای تاریخ، نیروی دریایی آنتونیوس و ملکه مصر مرکب از ۵۰۰ کشتی جنگی که ۱۰۰٬۰۰۰ پیاده و ۱۲۰۰۰ سوار آن را حمایت می‌کردند، شکست داد.آنتوان و کلئوپاترا به مصر گریختند و اکتاویوس در تعقیب آنان وارد مصر شد. آنتونیوس چون سستی ملکه و نیروهای خود را دید، خودکشی کرد و ملکه هم پس از دستگیری و اسارت این کار را کرد. مصر به فرمان اکتاویوس یکی از ایالات روم گردید.

امپراتوری

اکتاویوس مایل نبود با عنوان سلطنت حکومت کند و با پیشنهاد سنا لقب اگوستوس(Augustus) را که خاص خدایان بود، پذیرفت. او عنوان امپراتور رابه عنوان خود افزود.

اکتاویوس یکی از مهم‌ترین گستراندگان امپراتوری روم بود. او برای توسعه و حفظ قلمروی روم لژیون‌های ثابتی را به استخدام روم درآورد و تعدادی زیادی لژیون جدید را تأسیس کرد. وی الگوی نظامی مهمی را بر مبنای تقسیم ارتش روم در بریتانیا، حوزه راین، حوزه دانوب، ارتش فرآت، ارتش مصر و ارتش آفریقا پدید آورد

او در سال ۱۴ میلادی و در سن ۷۶ سالگی درگذشت و با جلال و شکوه در مقبره خود در شان دومارس مدفون شد. مجلس سنا برای او لقب آپوتئوز (Apotheose) را تصویب کرد و در ردیف خدایان قرار گرفت.