کوایستور
 |
| این مقاله بخشی از این مجموعه است: سیاست و دولت روم باستان |
| دوره‌ها |
|
| قانون اساسی روم |
| کلانتری‌های عادی |
| کلانتری‌های فوق‌العاده |
| عناوین و افتخارات |
| سابقه و قانون |
| مجامع رومی |
کوایستور (به لاتین: Quaestor) در روم باستان نام کلانترهای مادونی بود که منصب آنان[یادداشت ۱] نخستین پلهٔ سلسله مناصب و مستلزم سن حداقلی ۳۰ سال (برای پاتریسی‌ها ۲۸ سال) بود. در ابتدا کارکردی جنایی داشت امّا بعدها دارای کارکرد اداری شد که خزانه یا مالیه را نظارت و مدیریت می‌کرد.
تاریخچه[ویرایش]
دوران پادشاهی[ویرایش]
ریشه‌های این منصب تا دوران پادشاهی روم هم می‌رسند. یکی از کهن‌ترین کوایستورها Quaestor parricidii[یادداشت ۲] نام داشت که توسط نوما پمپیلیوس معرفی شد، هنگامی‌که او با انتشار یک قانون سلطنتی[یادداشت ۳] جُرم «پدر یا مادر کُشی» را تعریف کرد.
دوران جمهوری[ویرایش]
در دوران پادشاهی کوایستور توسط پادشاهان امّا در دوران جمهوری توسط کنسول‌ها برگزیده می‌شد. اینان از ایمپریوم بی‌بهره‌بودند، و از سال ۴۴۷ ق. م توسط مردم و در مجمع برگزیده می‌شدند و تعداد آنان هم دو نفر بود. از ۴۲۱ ق. م پلبی‌ها هم می‌توانستند بدان دست‌یابند و اینچنین تعدادشان به عدد چهار رسید؛ دو تای آنان در رم می‌ماندند (Quaestores urbani یعنی کوایستورهای شهری) تا خزانه‌داری را اداره کنند (Quaestores aerarii به‌معنای کوایستورهای خزانه‌داری) و دو تای دیگر نیز در کنار کنسول‌ها مشغول می‌شدند.
دوران امپراتوری[ویرایش]
از زمان آگوستوس، سن دستیابی به این منصب به ۲۵ سال کاهش یافت. خزانه‌داری دیگر نه توسط کوایستورهای شهری بلکه توسط پرایتورهایی سالخورده اداره می‌شد.
کوایستورهای قیصر[یادداشت ۴] نمایندگان امپراتور روم در سنا بودند. آنان طبیعتاً کارهایی مانند جمع‌آوری مالیات را نیز عهده‌دار بودند و در رأس کمیسیون‌های سرشماری شهروندان استان‌ها قرار داشتند.
بعدها در دوران کنستانتین یکم، مقام کوایستورِ کاخ مقدس[یادداشت ۵] که همان وزیر دادگستری بود، متن قوانین سلطنتی را مکتوب می‌کرد.
جستارهای وابسته[ویرایش]
یادداشت‌ها[ویرایش]
- ↑ نام این منصب در لاتین Quaestura و نام کسی که این منصب را عهده‌دار می‌شد Quaestor بود
- ↑ در لاتین Parricidium که ریشهٔ واژه انگلیسی parricide است به‌معنای کسی است که یک خویشاوند نزدیک، به‌خصوص پدر یا مادر، را به قتل می‌رساند. در لاتین parricidii شکل جنیتیوِ parricidium است بنابراین quaestor parricidii به‌معنای «کوایستورِ پدر و مادر کُش» است یعنی کوایستوری که به جُرم افراد قاتلِ والدین‌شان رسیدگی می‌کند.
- ↑ به لاتین Lex Regia
- ↑ به لاتین Quaestores Caesaris، نکته اینکه Caesaris شکل جنیتیوِ کلمهٔ Caesar (قیصر) است؛ پس جمله بالا به‌معنای «کوایتسورهای قیصر» است
- ↑ به لاتین Quaestor sacri palatii
منابع[ویرایش]
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Questore (storia romana)». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای ایتالیایی، بازبینی‌شده در ۳ مهٔ ۲۰۲۱.