شهبانو
شهبانو جایگاهی پادشاهی است و در معناهای ملکه سلطنتی (پادشاهِ زن)، ملکه همسر (همسر پادشاهِ مرد) یا مادر پادشاه (ملکه مادر) بهکار میرود.[۱]
در ایران شهبانو لقب فرح دیبا (ملکه و همسر محمدرضا شاه پهلوی) است و پیش از اسلام برای دو پادشاه زن ساسانی، بوراندخت و آزرمیدخت بودهاست.
شهبانوهای ایران
شهبانوهای مطرح جهان
شهبانو | کشور | مقام |
---|---|---|
حتشپسوت | مصر باستان | فرعون مصر |
کلئوپاترا | مصر باستان | فرعون مصر |
نِفِرتیتی | مصر باستان | ملکهٔ بزرگ مصر (همسر اصلی آخناتون) |
تئودورا | امپراتوری روم شرقی (بیزانس) | امپراتریس بیزانس (همسر ژوستینین یکم) |
اگریپینا جوان | امپراتوری روم | امپراتریس روم و اگوستا (همسر کلودیوس و مادر نرون) |
مسالینا | امپراتوری روم | امپراتریس روم (همسر کلودیوس) |
جولیا دومنا | امپراتوری روم | امپراتریس روم (همسر سپتیمیوس سوروس و مادر کاراکالا و پوبلیوس سپتیمیوس گتا) |
وو زتیان | چین باستان | امپراتریس دودمان تانگ، نایبالسلطنهٔ تامالاختیار و سپس امپراتریس فرمانروای دودمان ژو دوم (همسر گائوزونگ و مادر ژونگ زونگ و رویزونگ) |
ملکه لو | چین | امپراتریس گائو هان و امپراتریس دواگر (همسر گائوزو، مادر امپراتور هوی هان، مادربزرگ و نایبالسلطنهٔ امپراتور کیانشائو هان و امپراتور هئوشائو هان) |
تزی شیء | چین | امپراتریس و نایبالسلطنه دودمان چینگ (همسر امپراتور شیانفنگ و مادر امپراتور تونگژی) |
نورجهان | امپراتوری گورکانی هند | پادشاه بیگم و ملکهٔ قانونی گورکانی (همسر ایرانیتبار جهانگیرشاه) |
ممتاز محل | امپراتوری گورکانی | پادشاه بیگم (همسر ایرانیتبار شاه جهان) |
روشنآرا بیگم | امپراتوری گورکانی | پادشاه بیگم افتخاری (دختر شاه جهان و خواهر اورنگزیب) |
ماهم بیگم | امپراتوری گورکانی | پادشاه بیگم (همسر بابر و مادر نصیرالدین همایون) |
رقیه سلطان بیگم | امپراتوری گورکانی | پادشاه بیگم (همسر اصلی اکبر کبیر) |
خرم سلطان | امپراتوری عثمانی | خاصگی سلطان (همسر رسمی سلیمان یکم) |
نوربانو سلطان | امپراتوری عثمانی | خاصگی سلطان و سپس والده سلطان (همسر رسمی سلیم دوم و مادر مراد سوم) |
صفیه سلطان | امپراتوری عثمانی | خاصگی سلطان و سپس والده سلطان (همسر رسمی مراد سوم و مادر محمد سوم) |
کوسم سلطان | امپراتوری عثمانی | خاصگی سلطان و سپس والده سلطان/نایبالسلطنه (همسر رسمی احمد یکم و مادر مراد چهارم و ابراهیم یکم) |
تورخان سلطان | امپراتوری عثمانی | خاصگی سلطان و سپس والده سلطان/نایبالسلطنه (سوگلی ابراهیم یکم و مادر محمد چهارم) |
اولگا کییف | روس کییف | حاکم و نایبالسلطنهٔ روس کییف (همسر ایگور کییف و مادر سویاتوسلاو یکم کییف) |
کاترین کبیر | روسیه | تزاریس روسیه |
ماریا فیودوروونا | روسیه | ملکهٔ روسیه (همسر الکساندر سوم روسیه و مادر نیکلای دوم روسیه) |
ماریا ترزا، اتریش | امپراتوری مقدس روم | امپراتریس امپراتوری مقدس روم، آرکدوشس اتریش و ملکهٔ مجارستان، کرواسی، بوهم، ایتالیا، لهستان، آلمان |
الیزابت اتریش-مجارستان | اتریش-مجارستان | امپراتریس اتریش و ملکهٔ مجارستان (همسر فرانتس یوزف یکم و مادر رودلف، ولیعهد اتریش–مجارستان) |
ایزابلای یکم کاستیا | اسپانیا | شهبانوی کاستیا و آراگون (همسر و شریک سلطنت فردیناند دوم و مادر خوانای اول کاستیل) |
مارگارت تودور | اسکاتلند | شهبانوی اسکاتلند، نایبالسلطنه و ملکهٔ مادر (همسر جیمز چهارم اسکاتلند و مادر جیمز پنجم اسکاتلند) |
ماری یکم اسکاتلند | اسکاتلند | ملکهٔ اسکاتلند |
کاترین مدیچی | فرانسه | شهبانوی فرانسه، نایبالسلطنه و ملکهٔ مادر (همسر آنری دوم و مادر فرانسوای دوم، شارل نهم و هانری سوم) |
الینور آکیتن | فرانسه انگلستان |
دوشس آکیتن، شهبانوی سابق فرانسه و سپس شهبانوی انگلستان (همسر سابق لوئی هفتم فرانسه، همسر هنری دوم انگلستان و مادر ریچارد یکم انگلستان) |
ماری یکم انگلستان | انگلستان | ملکهٔ انگلستان و ایرلند |
الیزابت یکم انگلستان | انگلستان | ملکهٔ انگلستان و ایرلند |
هنریتا ماریای فرانسه | انگلستان | شهبانوی فرانسویتبار انگلستان، اسکاتلند و ایرلند (همسر چارلز یکم انگلستان) |
ملکه ویکتوریا | بریتانیا | ملکهٔ پادشاهی متحد بریتانیای کبیر و ایرلند و امپراتریس هند |
الیزابت، شهبانوی مادر | بریتانیا | شهبانوی بریتانیا و ملکهٔ مادر (همسر جرج ششم و مادر الیزابت دوم) |
الیزابت دوم | بریتانیا | ملکهٔ بریتانیا و قلمروهای مشترکالمنافع |
گریس کلی (گریس موناکو) | موناکو | ملکهٔ موناکو (همسر رینیه سوم، شاهزادهٔ موناکو) |
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ دهخدا، علیاکبر. «لغتنامه دهخدا، مدخل شهبانو». چاپخانه دانشگاه تهران. بایگانیشده از اصلی در ۲۰ اوت ۲۰۱۴. دریافتشده در ۱۱ آوریل ۲۰۱۲.