وی‌ایکس (عامل اعصاب)

وی‌ایکس (عامل اعصاب)
	نام‌گذاری آیوپاک Ethyl ({2-[bis(propan-2-yl)amino]ethyl}sulfanyl)(methyl)phosphinate
	نام‌گذاری اتحادیه بین‌المللی شیمی محض و کاربردی Ethyl ({2-[bis(propan-2-yl)amino]ethyl}sulfanyl)(methyl)phosphinate
	دیگر نام‌ها VX; [2-(Diisopropylamino)ethyl]-O-ethyl methylphosphonothioate; Ethyl {[2-(diisopropylamino)ethyl]sulfanyl}(methyl)phosphinate
شناساگرها
شماره ثبت سی‌ای‌اس	50782-69-9 , 51848-47-6 , 53800-40-1
پاب‌کم	39793
کم‌اسپایدر	36386
MeSH	VX
ChEBI	CHEBI:609247
ChEMBL	CHEMBL483105
جی‌مول-تصاویر سه بعدی	Image 1; Image 2
	SMILES CCOP(C)(=O)SCCN(C(C)C)C(C)C O=P(OCC)(SCCN(C(C)C)C(C)C)C ;
	InChI InChI=1S/C11H26NO2PS/c1-7-14-15(6,13)16-9-8-12(10(2)3)11(4)5/h10-11H,7-9H2,1-6H3 ; Key: JJIUCEJQJXNMHV-UHFFFAOYSA-N InChI=1/C11H26NO2PS/c1-7-14-15(6,13)16-9-8-12(10(2)3)11(4)5/h10-11H,7-9H2,1-6H3; Key: JJIUCEJQJXNMHV-UHFFFAOYAV ;
خصوصیات
فرمول مولکولی	C11H26NO2PS
جرم مولی	۲۶۷٫۳۷ g mol−1
چگالی	1.0083 g cm-3
دمای ذوب	−۵۰ درجه سلسیوس (−۵۸ درجه فارنهایت; ۲۲۳ کلوین)
دمای جوش	‎298 °C, 571 K, 568 °F
log P	2.047
فشار بخار	0.09 Pa
خطرات
لوزی آتش	1 4 1
نقطه اشتعال	159 °C
	به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa)
	(بررسی) (چیست: /؟)
	Infobox references

وی‌ایکس (به انگلیسی: VX) نوعی ماده شیمیایی مرگبار اعصاب^[۲] است که در جنگ‌افزارهای شیمیایی به کار می‌رود و جزو عوامل عصبی دسته V قرار می‌گیرد. چون وی.ایکس بسیار سمی و مرگبار است، تاکنون به شکل گسترده از آن استفاده نشده است، ولی علایمی حاکی از استفاده آن توسط ارتش عراق، در جریان جنگ ایران و عراق و نیز در بمباران شیمیایی حلبچه علیه مردم غیرنظامی وجود دارد.^[۳]^[۴]

کشندگی[ویرایش]

دوز کشنده متوسط وی ایکس ۳۰ میلی گرم در متر مکعب بر دقیقه است و بنابراین درجه سمیت آن از تابون، سارین و سومان بیشتر است.^[۵]

پایداری[ویرایش]

در مقایسه با عوامل شیمیایی سری G، وی ایکس عاملی بسیار پایدارتر است و می تواند برای روزها و حتی هفته ها در شرایط آب و هوای معتدل باقی بماند. برای مثال فراریت سارین (GB) در ۲۵ درجه سانتی گراد ۲۲۰۰۰ میلی گرم بر متر مکعب است، درحالیکه این میزان در همین دما برای وی ایکس تنها ۱۰٫۵ میلی گرم بر متر مکعب است. وی ایکس در هوای آفتابی می تواند بین ۳ تا ۲۱ روز در خاک باقی بماند.^[۶] اگر وی ایکس به صورت قطرات ریز مایع منتشر شود بیشترین مدت زمان تأثیر را برای ایجاد تلفات خواهد داشت. شرایط جوی اثر کمی روی کاربرد عامل وی ایکس دارد، البته باد قوی ممکن است روی میزان توزیع این عامل اثر بگذارد و باران شدید ممکن است عامل را شسته یا از بین ببرد.^[۷]

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

↑ "MSDS: Nerve Agent (VX)". Edgewood Chemical Biological Center (ECBC), Department of the Army. December 22, 2000. Retrieved October 25, 2007.
↑ مرگ کیم جونگ نام؛ رمزگشایی یک معما، بی‌بی‌سی فارسی
↑ http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=110738
↑ http://www.bbc.co.uk/persian/world/2012/12/121205_an_saddam_halabja_chemical_weapons.shtml
↑ http://www.fas.org/cw/cwagents.htm
↑ رفع آلودگی عوامل شیمیایی و بیولوژیک، ترجمه امیر امینی فر و سعید قدیمی، انتشارات دانشگاه امام حسین، ۱۳۸۱، صص ۲۴-۱۸.
↑ تاکتیک جنگ نوین، محمد تقی امینی، انتشارات دانشگاه امام حسین، ۱۳۷۴، ص ۱۹

[1] "MSDS: Nerve Agent (VX)". Edgewood Chemical Biological Center (ECBC), Department of the Army. December 22, 2000. Retrieved October 25, 2007.

[2] مرگ کیم جونگ نام؛ رمزگشایی یک معما، بی‌بی‌سی فارسی

[3] ttp://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=110738

[4] ttp://www.bbc.co.uk/persian/world/2012/12/121205_an_saddam_halabja_chemical_weapons.shtml

[5] ttp://www.fas.org/cw/cwagents.htm

[6] رفع آلودگی عوامل شیمیایی و بیولوژیک، ترجمه امیر امینی فر و سعید قدیمی، انتشارات دانشگاه امام حسین، ۱۳۸۱، صص ۲۴-۱۸.

[7] تاکتیک جنگ نوین، محمد تقی امینی، انتشارات دانشگاه امام حسین، ۱۳۷۴، ص ۱۹

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

وی‌ایکس (عامل اعصاب)

محتویات

کشندگی[ویرایش]

پایداری[ویرایش]

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

منوی ناوبری

ابزارهای شخصی

گویش‌ها

فضاهای نام

جستجو

بیشتر

بازدیدها

بازدید محتوا

همکاری

نسخه‌برداری

در دیگر پروژه‌ها

ابزارها

به زبان‌های دیگر

وی‌ایکس (عامل اعصاب)



نام‌گذاری آیوپاک Ethyl ({2-[bis(propan-2-yl)amino]ethyl}sulfanyl)(methyl)phosphinate
نام‌گذاری اتحادیه بین‌المللی شیمی محض و کاربردی Ethyl ({2-[bis(propan-2-yl)amino]ethyl}sulfanyl)(methyl)phosphinate
دیگر نام‌ها VX [2-(Diisopropylamino)ethyl]-O-ethyl methylphosphonothioate Ethyl {[2-(diisopropylamino)ethyl]sulfanyl}(methyl)phosphinate
شناساگرها
شماره ثبت سی‌ای‌اس	50782-69-9^Y, 51848-47-6^N, 53800-40-1^N
پاب‌کم	39793
کم‌اسپایدر	36386^Y
MeSH	VX
ChEBI	CHEBI:609247^N
ChEMBL	CHEMBL483105^Y
جی‌مول-تصاویر سه بعدی	Image 1 Image 2
SMILES CCOP(C)(=O)SCCN(C(C)C)C(C)C O=P(OCC)(SCCN(C(C)C)C(C)C)C
InChI InChI=1S/C11H26NO2PS/c1-7-14-15(6,13)16-9-8-12(10(2)3)11(4)5/h10-11H,7-9H2,1-6H3^Y Key: JJIUCEJQJXNMHV-UHFFFAOYSA-N^Y InChI=1/C11H26NO2PS/c1-7-14-15(6,13)16-9-8-12(10(2)3)11(4)5/h10-11H,7-9H2,1-6H3 Key: JJIUCEJQJXNMHV-UHFFFAOYAV
خصوصیات
فرمول مولکولی	C₁₁H₂₆NO₂PS
جرم مولی	۲۶۷٫۳۷ g mol⁻¹
چگالی	1.0083 g cm^-3
دمای ذوب	−۵۰ درجه سلسیوس (−۵۸ درجه فارنهایت; ۲۲۳ کلوین)
دمای جوش	‎298 °C, 571 K, 568 °F
log P	2.047
فشار بخار	0.09 Pa
خطرات
لوزی آتش	1 4 1
نقطه اشتعال	159 °C^[۱]
به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa)
N (بررسی) (چیست: Y/N؟)
Infobox references