سریم

لانتان → سریم ← پرازئودیمیم - ↑ Ce ↓ Th 58Ce جدول تناوبی
ظاهر
نقرهy white
ویژگی‌های کلی
نام، نماد، عدد	سریم، Ce، 58
تلفظ به انگلیسی	‎/ˈsɪəriəm/‎
نام گروهی برای عناصر مشابه	لانتانیدها
گروه، دوره، بلوک	[[عنصر گروه {{{group}}}|{{{group}}}]], ۶, f
جرم اتمی استاندارد	140.116 g·mol−۱
آرایش الکترونی	[Xe] 4f 5d 6s2
الکترون به لایه	2, 8, 18, 19, 9, 2
ویژگی‌های فیزیکی
حالت	جامد
چگالی (نزدیک به دمای اتاق)	6.770 g·cm−۳
چگالی مایع در نقطه ذوب	6.55 g·cm−۳
نقطه ذوب	1068 K, 795 °C, 1463 °F
نقطه جوش	3716 K, 3443 °C, 6229 °F
گرمای هم‌جوشی	5.46 kJ·mol−1
گرمای تبخیر	398 kJ·mol−1
ظرفیت گرمایی	26.94 J·mol−۱·K−۱
فشار بخار
فشار (پاسکال) ۱ ۱۰ ۱۰۰ ۱k ۱۰k ۱۰۰k دما (کلوین) 1992 2194 2442 2754 3159 3705
ویژگی‌های اتمی
وضعیت اکسید شدن	4, 3, 2 (mildly basic oxide)
الکترونگاتیوی	1.12 (مقیاس پاولینگ)
انرژی‌های یونش	نخستین: 534.4 kJ·mol−1
	دومین: 1050 kJ·mol−1
	سومین: 1949 kJ·mol−1
شعاع اتمی	181.8 pm
شعاع کووالانسی	204±9 pm
متفرقه
ساختار کریستالی	face-centered cubic
مغناطیس	پارامغناطیس
مقاومت الکتریکی	(r.t.) (β, poly) 828 nΩ·m
رسانایی گرمایی	(300 K) 11.3 W·m−1·K−1
انبساط گرمایی	(r.t.) (γ, poly) 6.3 µm/(m·K)
سرعت صوت (سیم نازک)	(20 °C) 2100 m/s
مدول یانگ	(γ form) 33.6 GPa
مدول برشی	(γ form) 13.5 GPa
مدول حجمی	(γ form) 21.5 GPa
نسبت پواسون	(γ form) 0.24
سختی موس	2.5
سختی ویکر	270 MPa
سختی برینل	412 MPa
عدد کاس	7440-45-1
پایدارترین ایزوتوپ‌ها
مقاله اصلی ایزوتوپ‌های سریم
ایزوتوپ NA نیم‌عمر DM DE (MeV) DP 134Ce syn 3.16 days ε 0.500 134La 136Ce 0.185% 136Ce ایزوتوپ پایدار است که 78 نوترون دارد 138Ce 0.251% 138Ce ایزوتوپ پایدار است که 80 نوترون دارد 139Ce syn 137.640 days ε 0.278 139La 140Ce 88.450% 140Ce ایزوتوپ پایدار است که 82 نوترون دارد 141Ce syn 32.501 days β− 0.581 141Pr 142Ce 11.114% > 5×1016 years β−β− 1.417 142Nd 144Ce syn 284.893 days β− 0.319 144Pr

سریوم عنصر شیمیایی است که در جدول تناوبی دارای نشان Ce و عدد اتمی 58 است.

خصوصیات قابل توجه

سریوم عنصر فلزی خاکستری رنگی است که به گروه لانتانیدها تعلق دارد. این عنصر در برخی از آلیاژهای غیرمتداول در طبیعت، به کار می‌رود و شکل اکسید شده آن در صنعت شیشه مورد استفاده قرار می‌گیرد. از نظر رنگ و درخشش شبیه آهن است، اما هم نرم بوده و هم چکش‌خوار و انعطاف‌پذیر است. در بین عناصر خاکی کمیاب، تنها اروپیم واکنش پذیرتر از سریوم است. محلول‌های قلیایی رقیق و اسیدهای غلیظ به سرعت به این فلز حمله می‌کنند. در صورت خراش نوع خالص این فلز با چاقو احتمال سوختن آن وجود دارد. سریوم در آب سرد به آرامی و در آب گرم به سرعت تجزیه می‌شود. به علت نزدیکی نسبی ۴f و اربیتال‌های مدار بیرونی در سریوم، این عنصر خواص شیمیایی جالب توجهی دارد. مثلاً فشردن این عنصر وقتی که در حال سرد شدن است، حالت اکسیداسیون آن را از تقریباً ۳ به ۴ تغییر می‌دهد. سریوم در حالت اکسیداسیون ۳+ cerous و در حالت اکسیداسیون ۴+ ceric نامیده می‌شود. نمک‌های سریوم (IV) نارنجی، قرمز یا زردفام هستند، درحالی که نمک‌های سریوم (III) معمولاً سفیدند.

کاربردها

موارد استفاده از سریوم:

• در متالورژی:
  • سریوم در ساخت آلیاژهای آلومینیوم و برخی از فولادها و آهن‌ها به کار می‌رود.
  • افزودن سریوم به چدن مانع تشکیل گرافیک به هنگام انجماد شده و باعث به دست آمدن نوعی چدن چکشخوار (مالیبل) می شود.