دره‌شوری

درهٔ شوری، بزرگترین طایفه در ایل قشقایی می‌باشد. نام دره شوری از نام محل ییلاق آن‌ها(درهٔ شور) در بخش وردشت در شهرستان سمیرم گرفته شده‌است.

ایشان را بازماندگان جنگاوران قزلباشی می‌دانند که در زمان شاه عباس بزرگ به منطقه آورده شده‌اند و در دورهٔ کریم‌خان زند به اتحادیهٔ ایلی قشقایی پیوسته‌اند. ایشان بزرگ‌ترین پرورش‌دهندگان و صاحبان اسب در میان قشقایی‌ها هستند و با سیاست‌ها و حمایت های پادشاهان پهلوی در این کار بسیار موفق شدند .

درهٔ شوری، یکی از طوایف مشهور ایل قشقایی است که طبق آمار دولتی، دارای ۶۴ تیره و ۵٬۱۶۹ خانوار (۲۷٬۳۹۶ نفر) بوده‌است.

قشلاق و ییلاق

تعدادی از مردم این طایفه «تخته قاپو» گردیده و بقیه هم در حال «اِسکان» می‌باشند.

• ییلاق: شهرضا، سمیرم، دهاقان، شهرکرد، بروجن، سامان و بن.

• قشلاق: گچساران، سر مشهد، جَرِه، خِشت، باشت و بابوئی، مَمَسَنی، گوراِسپید، هفت دشت ماهور، کوهمره توران، کوه براق، بشارجان، کوه سرخ، پیرامون کازرون، هفت دشت، پیر سرخ باشت، ایذه، درهٔ شور، کوه سیاه و قره‌دشت براق است.

وجه تسمیه

بعد از قدرت یافتن خوانین دره شوری که نسبتی با ایلخان های قشقائی نداشتند، بسیاری از طوایف اطراف خود را به اطاعت واداشتند و به صورت یک واحد یکپارچه ایلی درآوردند و خود قدرتی در مقابل ایلخان ایجاد کردند.

در حال حاضر طایفه «دره شوری» متشکل از تیره‌های مختلف است که طی قرن‌ها زندگی کنار یکدیگر با هم خویشاوند و متحد شده و از نظر تشکیلاتی و سیاسی یک واحد هستند.

از کلانتران طایفه میتوان از ، حاج جعفرقلی خان پناه پور ، حسین خان دره شوری، نصرالله خان پناه پور، زکی خان فرهنگ دره شوری

زیادخان سترگ‌دره‌شوری(نماینده دوره بیستم مجلس شورای ملی) و همچنین هدایت خان ارژنگ (برادر نصرالله خان به مدت یک سال) نصرت‌الله خان پناهپور (فرزند نصرالله خان پناهپور به مدت یک سال) نام برد.

تیره های طایفه دره شوری

طایفه دره شوری از بیش از 50 تیره تشکیل شده که به شرح زیر می باشد:

عباس‌کیخایی-ایاز کیخایی-اسد کیخالو-طیبلو - قره خانلو - وندا - قره جلو - قرمزی - نره ای - نادرلو - اصلانی- دوندولو - باقرکیخایی - گرمسیری - قره‌قانلو - آق‌تومانلو - نیممردلو - جانبازلو - وزیرخانلو - طاهری - جلال لو - حاجی محمدلو - چارق لو - ایپک لو - حاجی دولو - بهرام کیخالو - کریملو - گوجلو - نفر - زیلابلو - لک - چهارده چریک - ریکه - تله‌بازلو - سادات - کاسه‌تراش - مهدی‌کیخایی - قورد - ابولکرلو - خیراتلو - زرگر - آقا‌کیخایی - میش بسیار - شاهین‌کیخایی - کزنلو - شاقی - صادقلو - درزی - آهنگر - کوربکش - اورجلو - ایمانلو - بلوردی - عثمانلو - عشرلو

اسب دره‌شوری

یکی از بهترین نژاد اسب های ایرانی دره شوری است که در کنار اسب عرب، کرد و ترکمن یکی از 4نژاد اسب بومی فلات ایران و از ذخایر ژنتیک ارزشمند خاورمیانه است . این اسب به دلیل پرورش در طایفه دره شوری به این نام شناخته می شود. اسب‌های دره شوری بلند‌قامت، قوی‌جثه و با استقامت می باشند. محمد بهمن‌بیگی {بنیانگذار تعلیمات عشایری} در کتاب بخارای من ایل من در وصف این اسب می نویسد:«همه طوایف در مقابل زیبایی و تناسب اندام و نجابت اسب‌های طایفه دره شوری لنگ انداختند. مدعی و رقیبی در کار نبود، زندگی دره‌شوری و اسب درهم آمیخته بود و یکی بدون دیگری مفهوم نداشت. دره‌شوری به اسب عشق می‌ورزید... .»

متاسفانه در قرن حاضر عوامل مختلفی همچون سیاست های حکومت پهلوی ، بیماری طاعون سال 1338و.... این نژاد اصیل را در معرض انقراض قرار داده است

طایفۀ دره‌شوری دارای بهترین سوارکاران نیز میباشد. براساس مشاهدات برخی از پژوهشگران در اوایل قرن ۱۴ ق / ۲۰ م، این طایفه دارای ۵۰۰‘۲ تا ۰۰۰‘ ۳ سوارکار مسلح با اسبهای عالی بوده است.

غزال دره‌شوری

به پاس تلاش ها و خدمات بیژن فرهنگ دره‌شوری برای محیط زیست کشور ،‌ زیرگونهٔ بومی ایران (جزیرهٔ فارور) آهوی کوهی به نام غزال دره شوری (Gazella gazella dareshurii) نام گذاری شده است

جستارهای وابسته

• طایفه‌های ایل قشقایی
• زبان قشقایی
• بیژن فرهنگ دره‌شوری
• قشقایی

منابع و توضیحات

شهریاران گمنام - نوشته کسروی