فلسفهٔ مدرن اولیه

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از فلسفه اوایل مدرنیته)
فلسفه غرب
مکتب آتن سبک فرسکو، اثر رافائل
فلسفه غرب
برپایه عصر
برپایه قرن
همچنین ببینید
فلسفه دینی
فلسفه شرق

فلسفه مدرن اولیه (به انگلیسی: early modern philosophy) (یا فلسفه مدرن کلاسیک[الف])‏[۱][۲] به دوره‌ای از تاریخ فلسفه گفته می‌شود که در اوایل یا در خلال بخشی از دوره فلسفه مدرن قرار داشت.

عصر مدرنِ اولیه در تاریخ فلسفه شاهد شکل‌گیری جنبشی مترقی‌خواه در تفکر غرب بود. نظریه‌ها و گفتمان‌ها، ذهن و ماده، فرا طبیعت و زندگی مدنی در این عصر مورد بررسی قرار گرفتند. فلسفه مدرن اولیه بلافاصله بعد از قرون وسطی که بعضاً از آن با عنوان «دوران تاریکی»[ب] یاد می‌شود آغاز گردید. معمولاً تصور براین است که این فلسفه از قرن شانزدهم تا هجدهم میلادی را در بر می‌گیرد، هرچند برخی فیلسوفان و تاریخ نویسان ممکن است آغاز آن را به دوره اندکی پیشتر نسبت دهند. فیلسوفان تأثیر گذار در این عصر شامل دکارت، لاک، هیوم و کانت بوند که همه کسانی‌که نقش اساسی در درک امروزی فلسفه دارند.

مرور اجمالی[ویرایش]

دوران مدرن اولیه در تاریخ فلسفه حدوداً بین سال‌های ۱۵۰۰–۱۷۸۹ میلادی را در بر می‌گیرد، در حالی‌که بر چسب «فلسفه مدرن اولیه» به‌طور معمول برای اشاره به یک دوره زمانی کوتاه‌تر است.[۳]

این اصطلاح به‌طور خاص برای اشاره به فلسفه قرن هفدهم و هجدهم میلادی به کار می‌رود که اغلب با رنه دکارت آغاز می‌گردد. فیلسوفان قرن هفدهم میلادی که در این‌چنین تحلیل‌هایی مد نظر قرار می‌گرفتند عبارت اند از: توماس هابز، بلز پاسکال، باروخ اسپینوزا، گوتفرید ویلهلم لایبنیتس و آیزاک نیوتن. قرن هجدهم میلادی که اغلب بنام عصر روشن‌گری معروف است شامل شخصیت‌های مدرن اولیه‌ای چون جان لاک، جرج بارکلی و دیوید هیوم بود.[۲]

این اصطلاح بعضاً دوره گسترده‌تری را دربرگرفته و متفکرین اولیه از قرن شانزدهم میلادی چون نیکولو ماکیاولی، مارتین لوتر، ژان کالون، میشل دو مونتنی و فرانسیس بیکن را شامل می‌شود.[۴] برخی از تعاریف، محدودهٔ متفکرین دوره «مدرن اولیه» را گسترده‌تر نموده تا متفکرینی چون ولتر، جامباتیستا ویکو و توماس پین را نیز شامل گردد. براساس گسترده‌ترین تعریف، گفته می‌شود که عصر مدرن اولیه با مرگ ایمانوئل کانت در ۱۸۰۴ میلادی به پایان رسید. بر اساس این تعاریف، دوره مدرن اولیه از آخرین فیلسوف دورهٔ رنسانس آغاز گردیده و تا آخرین روزهای عصر روشنگری نیز ادامه داشته‌است.

فلسفه مدرن غربی اولیه[ویرایش]

بیشتر دانشمندان بر این باور اند که این دوره با اثر رنه دکارت با عنوان «تأملاتی بر فلسفه اولی»[پ] از ۱۶۱۴ میلادی در پاریس آغاز گردیده و با اثر خردمندانه فیلسوف آلمانی ایمانوئل کانت در دهه ۱۷۸۰ میلادی به پایان رسیده‌است.[۵]

مباحثه بین ملکه کریستینا [ت] و رنه دکارت

متفکران گوناگون در آن عصر با چالش‌های فلسفی مختلفی مواجه بودند: تلفیق اصول فکری ارسطوگری کلاسیک و الهیات مسیحی با پیشرفت‌های تازه در عرصه فناوری که در نتیجه بیداری کوپرنیک، گالیله و انقلاب نیوتن به‌میان آمده بود،[۶] تصویر جدیدی از کیهان که در آن قوانین جهانی ریاضی حرکت اشیای بی‌جان در کیهان را بدون دخالت چیز غیر-فیزیکی هدایت می‌کرد، به ویژه نحوه تفکر موجود در مورد ذهن، جسم و خدا را به چالش کشید. در واکنش به آن، بیشتر فیلسوفانی که در عرصه تجربی پیشرفت داشتند، چشم‌اندازهای مختلف رابطه انسان با کیهان را کشف و به کمال رساندند.[۷]

رویدادهای مهم تاریخی که به‌طور عمیق افکار غرب را شکل داد شامل عصر اکتشافات، پیشرفت علوم مدرن و اصلاحات پروتستانی و جنگ‌های مدنی ناشی از آن بود.[۸] رابطه میان فلسفه و پژوهش علمی بسیار پیچیده بود، چون بیشتر دانش‌مندان عصر مدرن اولیه خود را فیلسوف می‌پنداشتند و این دو شاخه را باهم تلفیق می‌کردند. در نهایت این دو حوزه از هم جدا گردید.[۹] علی‌رغم این جداسازی دغدغه‌های معرفت‌شناختی و روش‌شناختی فلسفه معاصر در مورد قطعیت علمی پابرجا مانده‌است.[۱۰]

عصر خِردگرایی در دوره مدرن اولیه نیز در ایجاد فلسفه غرب نقش داشته‌است. در این عصر نظریه‌های فلسفی جدید مانند متافیزیک، وجود مدنیت، معرفت‌شناسی و تفکر عقلانی مستقر شدند.[۱۱] تأکید جدی روی پیشرفت و گسترش خِردگرایی، که بر عقلانیت ارج می‌نهاد و کشف نحوه جست‌وجوی واقعیت وجود داشت.[۱۲]

عصر روشن‌گری[ویرایش]

روشن‌گری، که از آن به عصر روشن‌گری نیز یاد می‌شود، جنبشی فلسفی بود که گسترهٔ ایده‌های اروپای قرن هجدهم را تحت سلطه خود داشت. این جنبش بر پایه اصلی بنا شده بود که می‌گفت عقل تنها منبع حقیقی قدرت و مشروعیت است و هم‌چنین سایر اصولی که توسط این جنبش ترویج می‌گردید شامل آزادی، پیشرفت، مدارا، منافع مشترک، حکومتداری مشروطه و جدایی دولت از کلیسا بود. روشن‌گری بر مبنای تمرکز روی علم و تقلیل‌گرایی و هم‌چنین شک روزافزون در مورد جزم‌اندیشی دینی تعریف شده بود. ایده‌های روشن‌گری باعث به چالش کشیده شدن سلطنت و کلیسا گردیده و پایه‌های دگرگونی سیاسی در قرون هجدهم و نزدهم میلادی را فراهم نمود. بر اساس یادداشت‌های تاریخ نگاران فرانسوی، عصر روشنگری از ۱۷۱۵ میلادی، یعنی سالی که لوئی چهاردهم وفات کرد آغاز گردیده و در سال ۱۷۸۹ میلادی، سال انقلاب فرانسه پایان یافت. طبق برخی از تاریخ نگاران معاصر، این عصر از دهه ۱۶۲۰ میلادی با تولد انقلاب علمی آغاز می‌گردد. با این حال، چندین نسخه متفاوت ملی از این جنبش در دهه‌های اول قرن هجدهم میلادی و دهه‌های اول قرن نوزدهم میلادی ایجاد گردیده‌است.

گفتمان‌های روشنگری بین متفکران مختلف

فیلسوفان انگلیسی فرانسیس بیکن و توماس هابز، فیلسوف فرانسوی رنه دکارت و فیلسوفان طبیعت‌گرای مشهور در انقلاب علمی شامل گالیلئو گالیله، یوهانس کپلر و گوتفرید ویلهلم لایبنیتس از جمله فیلسوفان برجسته قرن هفدهم میلادی بودند که مقدم بر عصر روشن‌گری هستند. خاستگاه عصر روشن‌گری را اغلب به دهه ۱۶۸۰ میلادی در انگلستان، زمانی‌که اسحاق نیوتن کتاب «مبادی ریاضیات» (۱۶۸۶ میلادی) و جان لاک در اثر خود با عنوان «جستاری در فهم بشر» (۱۶۸۹ میلادی) نوشتند، نسبت می‌دهند، دو اثری که زمینه را برای پیشرفت‌های بزرگ روشنگری در عرصه علم، ریاضیات و فلسفه فراهم نمودند.[۱۳]

عصر روشن‌گری آن‌گونه که گفته می‌شود، به نرمی تمامی اروپا را می‌روبید. دانش‌مندانی چون آیزاک نیوتن و نویسندگانی مانند جان لاک در اواخر قرن هفدهم میلادی نظم موجود را به چالش کشیدند. اصول گرانش و حرکت نیوتن، جهان را بر مبنای اصول طبیعی تعریف نمود که مستقل از هرگونه منبع روحی بود. لوک پس از بی‌ثباتی سیاسی انگلستان، برای حق آزادی مردم در تغییر دادن دولتی که از حقوقی بنیادین مردم برای زندگی، آزادی و مالکیت دفاع نمی‌کرد، دادخواهی نمود. مردم نسبت به امکان وجود چنین خدای که تقدیر انسان‌ها را در جهنم پایان ناپذیر مقدر نموده و به حاکم مستبد قدرت حکومت کردن را می‌دهد بی باور شدند. این ایده‌ها اروپا را برای همیشه تغییر داد.

مفاهیم عمده عصر روشن‌گری[ویرایش]

اروپا در اواسط قرن هجدهم میلادی شاهد انفجاری از فعالیت‌های فلسفی و علمی بود که نظریات و عقاید دینی را به چالش کشید.[۱۴] ولتر و ژان-ژاک روسو از پیشوایان این جنبش فلسفی بودند و برای یک جامعهٔ که بر عقل استوار باشد، نه دین و الهیات کاتولیک، برای نظم مدنی جدید مبتنی بر قانون طبیعی و هم‌چنین برای علمی که بر پایه تجربه و مشاهده بنا شده باشد، دادخواهی می‌نمودند.[۱۵] مونتسکیو که فیلسوف علوم سیاسی بود، مسئله تفکیک قوا را پیشکش کرد که با اشتیاق کامل از جانب تنظیم کنندگان قانون اساسی ایالات متحده پذیرفته شد.[۱۶]

یادداشت‌ها[ویرایش]

  1. ↑ classical modern philosophy
  2. ↑ Dark Ages، یا «عصر تاریکی»
  3. ↑ Meditationes de Prima Philosophiae
  4. ↑ Queen Christina

ارجاعات[ویرایش]

  1. ↑ Jeffrey Tlumak, Classical Modern Philosophy: A Contemporary Introduction, Routledge, 2006, p. xi: "[Classical Modern Philosophy] is a guide through the systems of the seven brilliant seventeenth- and eighteenth-century European philosophers most regularly taught in college Modern Philosophy courses".
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Richard Schacht, Classical Modern Philosophers: Descartes to Kant, Routledge, 2013, p. 1: "Seven men have come to stand out from all of their counterparts in what has come to be known as the 'modern' period in the history of philosophy (i.e. , the seventeenth and eighteenth centuries): Descartes, Spinoza, Leibniz, Locke, Berkeley, Hume and Kant".
  3. ↑ Marshall Berman. 1982. All That Is Solid Melts into Air: The Experience of Modernity. New York: Simon and Schuster. شابک ‎۰−۶۷۱−۲۴۶۰۲-X. London: Verso. pp. 16–17. شابک ‎۰−۸۶۰۹۱−۷۸۵−۱. Paperback reprint New York: Viking Penguin, 1988. شابک ‎۰−۱۴−۰۱۰۹۶۲−۵.
  4. ↑ Brian Leiter (ed.), The Future for Philosophy, Oxford University Press, 2006, p. 44 n. 2.
  5. ↑ Smith, Kurt (2018). "Descartes' Life and Works". In Zalta, Edward N. (ed.). The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2018 ed.). Metaphysics Research Lab, Stanford University. Retrieved 2021-05-19.
  6. ↑ Levers, Merry-Jo D. (2013-01-01). "Philosophical Paradigms, Grounded Theory, and Perspectives on Emergence". SAGE Open (به انگلیسی). 3 (4): 2158244013517243. doi:10.1177/2158244013517243. ISSN 2158-2440.
  7. ↑ Bica, Daian (2020-12-25). "Thinking with Mechanisms: Mechanical Philosophy and Early Modern Science". Journal of Early Modern Studies (به انگلیسی). 9: 133–141. doi:10.5840/jems2020916. Retrieved 2021-05-19.
  8. ↑ Garber, Daniel; Rutherford, Donald, eds. (2018). Oxford Studies in Early Modern Philosophy, Volume VIII (به انگلیسی). Oxford University Press. doi:10.1093/oso/9780198829294.001.0001. ISBN 978-0-19-186788-0.
  9. ↑ Wu, Kun (December 2016). "The Interaction and Convergence of the Philosophy and Science of Information". Philosophies (به انگلیسی). 1 (3): 228–244. doi:10.3390/philosophies1030228.
  10. ↑ Garber, Daniel; Rutherford, Donald, eds. (2012). Oxford Studies in Early Modern Philosophy Volume VI (به انگلیسی). Oxford University Press. doi:10.1093/acprof:oso/9780199659593.001.0001. ISBN 978-0-19-174521-8.
  11. ↑ Beatty, Joy E.; Leigh, Jennifer S. A.; Dean, Kathy Lund (2009-02-01). "Philosophy Rediscovered: Exploring the Connections Between Teaching Philosophies, Educational Philosophies, and Philosophy". Journal of Management Education (به انگلیسی). 33 (1): 99–114. doi:10.1177/1052562907310557. ISSN 1052-5629. S2CID 146478936.
  12. ↑ Berchielli, Laura (2020). "Introduction: Ideas of Space and Their Relation to Experience in Early Modern Philosophy". In Berchielli, Laura (ed.). Empiricist Theories of Space. Studies in History and Philosophy of Science (به انگلیسی). Vol. 54. Cham: Springer International Publishing. pp. 1–48. doi:10.1007/978-3-030-57620-2_1. ISBN 978-3-030-57619-6. Retrieved 2021-05-19.
  13. ↑ Schmidt, James (January 2006). "What Enlightenment Was, What It Still Might Be, and Why Kant May Have Been Right After All". American Behavioral Scientist (به انگلیسی). 49 (5): 647–663. doi:10.1177/0002764205282215. hdl:2144/3877. ISSN 0002-7642. S2CID 144140862.
  14. ↑ Nickles, Thomas (2017). "Scientific Revolutions". In Zalta, Edward N. (ed.). The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2017 ed.). Metaphysics Research Lab, Stanford University. Retrieved 2021-05-27.
  15. ↑ "Enlightenment". encyclopedia.com. Retrieved 2021-05-27.
  16. ↑ Douglass, Robin (2012-10-01). "Montesquieu and Modern Republicanism". Political Studies (به انگلیسی). 60 (3): 703–719. doi:10.1111/j.1467-9248.2011.00932.x. ISSN 0032-3217. S2CID 142651026.

منابع[ویرایش]

  • Ash, E. (2010). Introduction: Expertise and the Early Modern State. Osiris, 25(1), 1-24.
  • Allhoff, F. , Martinich, A. , & Vaidya, A. (2007). Early modern philosophy. Malden, MA: Blackwell Pub.
  • Arblaster, P. (2017). Early Modern English Catholicism: Identity, Memory and Counter-Reformation. Reformation, 22(2), 147–148.
  • Beatty, J. , Leigh, J. , & Dean, K. (2008). Philosophy Rediscovered. Journal Of Management Education, 33(1), 99–114.
  • Bica, D. (2020). Thinking with Mechanisms: Mechanical Philosophy and Early Modern Science. Journal Of Early Modern Studies, 9(1), 133–141.
  • Bojanowski, J. (2017). Thinking about cases: Applying Kant's universal law formula. European Journal Of Philosophy, 26(4), 1253–1268.
  • Broad, J. (2020). Early Modern Philosophy: A Perverse Thought Experiment | Blog of the APA. Retrieved 18 April 2021, from https://blog.apaonline.org/2020/10/21/early-modern-philosophy-a-perverse-thought-experiment/
  • Brooks, T. (2013). In Defence of Political Theory: Impact and Opportunities. Political Studies Review, 11(2), 209–215.
  • Carmichael, D. (1990). Hobbes on Natural Right in Society: The Leviathan Account. Canadian Journal Of Political Science, 23(1), 3-21.
  • Colilli, Julian (2016). "Jonathan Israel's Enlightenment: The Case of Giambattista Vico". Italica. 93 (3): 469–493. ISSN 0021-3020.
  • Dickason, O. , & Ellingson, T. (2002). The Myth of the Noble Savage. The Journal Of American History, 88(4), 1499.
  • Domínguez, Juan Pablo (2017-05-19). "Introduction: Religious toleration in the Age of Enlightenment". History of European Ideas. 43 (4): 273–287. doi:10.1080/01916599.2016.1203590. ISSN 0191-6599.
  • Douglass, Robin (2012-10-01). "Montesquieu and Modern Republicanism". Political Studies. 60 (3): 703–719. doi:10.1111/j.1467-9248.2011.00932.x. ISSN 0032-3217.
  • Desai, Vandana; Potter, Rob (2014-03-21). The Companion to Development Studies. Routledge. ISBN 978-1-134-05159-5.
  • De Cruz, Helen (2019), Zalta, Edward N. (ed.), "Religion and Science", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Summer 2019 ed.), Metaphysics Research Lab, Stanford University, retrieved 2021-05-27
  • Early Modern Philosophy: Essential Readings with Commentary, ed. by Aloysius Martinich, Fritz Allhoff, Anand Vaidya (2006).
  • Early Modern Philosophy: Mind, Matter, and Metaphysics, ed. by Christia Mercer and Eileen O'Neill (2005).
  • "Enlightenment | Encyclopedia.com". www.encyclopedia.com. Retrieved 2021-05-27.
  • Estrada, F. (2012). El Leviathan de Thomas Hobbes (The Leviathan of Thomas Hobbes). SSRN Electronic Journal.
  • Garber, D. , & Nadler, S. (2005). Oxford studies in early modern philosophy. Oxford: Oxford University Press.
  • Huggett, N. (2018). Zeno's Paradoxes. In Stanford Encyclopedia of Philosophy (2nd ed.). Los Angeles: Stanford University.
  • Joy, L. , Copenhaver, B. , & Schmitt, C. (1993). Renaissance Philosophy. The Philosophical Quarterly, 43(173), 537.
  • KATEB, G. (1989). Hobbes and the Irrationality of Politics. Political Theory, 17(3), 355–391. doi: 10.1177/0090591789017003001
  • Lærke, M. , Smith, J. , & Schliesser, E. (2013). Philosophy and its history. London: Oxford University.
  • May, L. , & Kavka, G. (1989). Hobbesian Moral and Political Theory. Noûs, 23(4), 560.
  • Matthew Hoye, J. (2019). Natural Justice, Law, and Virtue in Hobbes's Leviathan. Hobbes Studies, 32(2), 179–208.
  • Lenz, M. , & Waldow, A. (2013). Contemporary perspectives on early modern philosophy (1st ed. , pp. 19–43). Sydney: The University of Sydney.
  • Levers, M. (2013). Philosophical Paradigms, Grounded Theory, and Perspectives on Emergence. SAGE Open, 3(4).
  • Lloyd, S. , & Sreedhar, S. (2018). Hobbes's Moral and Political Philosophy. In Stanford Encyclopaedia of Philosophy (2nd ed.). Los Angeles: Stanford University.
  • Müßig, Ulrike (2018), Müßig, Ulrike (ed.), "A New Order of the Ages. Normativity and Precedence", Reconsidering Constitutional Formation II Decisive Constitutional Normativity: From Old Liberties to New Precedence, Studies in the History of Law and Justice, Cham: Springer International Publishing, pp. 1–97, doi:10.1007/978-3-319-73037-0_1, ISBN 978-3-319-73037-0, retrieved 2021-05-27
  • Mori, N. (2017). David Hume on Morals, Politics, and Society ed. by Angela Coventry and Andrew Valls. Hume Studies, 43(2), 110–112.
  • Murphy, B. (2010). RATIONALISM AND EMPIRICISM: WILL THE DEBATE EVER END?. Think, 9(24), 35–46.
  • Nachtomy, O. , & Reed, R. (2019). INFINITY IN EARLY MODERN PHILOSOPHY. [New York City]: SPRINGER.
  • Nicolaidis, Efthymios; Delli, Eudoxie; Livanos, Nikolaos; Tampakis, Kostas; Vlahakis, George (2016-09-20). "Science and Orthodox Christianity: An Overview". Isis. 107 (3): 542–566. doi:10.1086/688704. ISSN 0021-1753.
  • Nicolas Rasmussen, N.A, & Catherine Wilson, C.W. (1997). "The Invisible World: Early Modern Philosophy And The Invention Of The Microscope.". Contemporary Sociology 25 (1): 123.
  • Nickles, Thomas (2017), Zalta, Edward N. (ed.), "Scientific Revolutions", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2017 ed.), Metaphysics Research Lab, Stanford University, retrieved 2021-05-27
  • Nimbalkar, N. (2011). John locke on personal identityFNx08. Mens Sana Monographs, 9(1), 268.
  • Reiss, Julian; Sprenger, Jan (2020), Zalta, Edward N. (ed.), "Scientific Objectivity", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2020 ed.), Metaphysics Research Lab, Stanford University, retrieved 2021-05-27
  • Rutherford, D. (2007). The Cambridge companion to early modern philosophy (1st ed.). Cambridge: Cambridge University Press.
  • Rutherford, D. (2008). D. Rutherford (ed.) The Cambridge Companion to Early Modern Philosophy. Cambridge University Press, 73(4), 334–339.
  • Salami, M. (2021). Philosophy has to be about more than white men. The Guardian. Retrieved from https://www.theguardian.com/education/commentisfree/2015/mar/23/philosophy-white-men-university-courses
  • Sellars, J. (2020). RENAISSANCE HUMANISM AND PHILOSOPHY AS A WAY OF LIFE. Metaphilosophy, 51(2-3), 226–243.
  • Schmidt, James (2006-01). "What Enlightenment Was, What It Still Might Be, and Why Kant May Have Been Right After All". American Behavioral Scientist. 49 (5): 647–663.
  • Smith, K. (2018). Descartes’ Life and Works. In Stanford Encyclopaedia of Philosophy (2nd ed.). Los Angeles: Stanford University.
  • Spruyt, H. (2002). THEORIGINS, DEVELOPMENT, ANDPOSSIBLEDECLINE OF THEMODERNSTATE. Annual Review Of Political Science, 5(1), 127–149.
  • Uzgalis, W. (2018). John Locke. In Stanford Encyclopaedia Of Philosophy (2nd ed.). Los Angeles: Stanford University.
  • Wilson, M. (2016). Ideas and Mechanism (2nd ed.). Newark: Princeton University.
  • Wu, K. (2016). The Interaction and Convergence of the Philosophy and Science of Information. Philosophies, 1(3), 228–244.

پیوند به بیرون[ویرایش]

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=فلسفهٔ_مدرن_اولیه&oldid=38658944»