لر بزرگ
لر بزرگ نامی است تاریخی برای مردم بختیاری، بویر احمد و ممسنی. لرستان به معنی سکونتگاه مردم لر[۱] نام منطقه‌ای است در جنوب غربی ایران که از غرب به مناطقی از عراق، از شمال به نهاوند و هرسین، از شرق به رودخانه سزار و همچنین سده (اقلید) و از جنوب به خوزستان محدود است.[۱] گستره نام لرستان پیش از حکومت صفویان، سکونتگاه لرهای بویر احمدی ولرهای بختیاریولرهای لکرا شامل می‌شد. اما پس از حکومت صفویان سکونتگاه لرهای بختیاری را منطقه بختیاری نام‌گذاری کردند و جغرافیای نام لرستان به حدود استان لرستان و ایلام کنونی محدود شد.[۱] این منطقه نیز در حکومت قاجاریان به دو بخش پشتکوه و پیشکوه تقسیم شد.[۱] امروزه لرستان نام یکی از استان‌های غربی ایران است.برخی منابع مانند حمدالله مستوفی لر بزرگ را اصالتا لر می دانند و آن‌ها را از مهاجرین لرستان سوریه دانسته‌اند.[۲]
سكونتگاه لر بزرگ
غرب استان چهارمحال و بختیاری، استان کهگیلویه و بویراحمد، شرق استان هاي خوزستان، جنوب لرستان، غرب اصفهان و شهرستان ممسنی سكونتگاه لر بزرگ مي باشد.[۳]
تاریخ
لرستان به معنی سکونتگاه مردم لر[۱] و به معنای گستره جغرافیایی است که مردم لر در آن سکونت دارند. با این توضیح می‌توان حدود لرستان را از دشت‌های غرب خانقین و مندلی در عراق تا دشت ارژن در استان فارس در ایران و از شمال از استان همدان، تا سواحل خلیج فارس به صورت حدودی تعیین کرد.[۴] گستره نام لرستان پیش از حکومت صفویان، سکونتگاه لرهای بویر احمدی و لرهای بختیاری را شامل می‌شد. اما پس از حکومت صفویان سکونتگاه لرهای بختیاری را منطقه بختیاری نام‌گذاری کردند و جغرافیای نام لرستان به حدود استان لرستان و ایلام کنونی محدود شد.[۱] این منطقه نیز در حکومت قاجاریان به دو بخش پشتکوه و پیشکوه تقسیم شد.[۱] امروزه لرستان نام یکی از استان‌های غربی ایران است.
هزاراسپیان
هزاراسپیان که به نام اتابکان لر نیز شناخته می‌شود[۵] نام سلسله‌ای لر است که به نواحی لرستان کنونی و بخش‌هایی از استان خوزستان و چهارمحال و بختیاری حکومت کرده‌اند. اتابکان به دو دسته اتابکان لر بزرگ و اتابکان لر کوچک تقسیم می‌شود. پایتخت اتابکان لر بزرگ در شهر ایذه (ایدج) و پایتخت اتابکان لر کوچک در شهر خرم‌آباد بود.[۶]
تقسیمات
در نمودار زیر تقسیمات لرستان از ۳۰۰ هجری قمری تاکنون آورده شده‌است.[۷]
| لرستان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| لر کوچک | لر بزرگ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| لرستان فیلی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| پیشکوه یا لرستان | پشتکوه | بختیاری | بویراحمدی | شولستان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| استان لرستان | استان ایلام | چهارمحال و بختیاری و خوزستان | کهگیلویه و بویراحمد | شهرستان ممسنی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ ۱٫۶ پشتدار، علی‌محمد (۱۳۷۶). لرها و لرستان از دیدگاه ولادیمیر مینورسکی. ج. ۷. علوم انسانی «ایران شناخت». ص. ۱۶۰ تا ۱۸۳. دریافت‌شده در ۵ ژوئن ۲۰۱۳.
- ↑ http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/8119
- ↑ شاهسوار، فرهاد (۱۳۹۲). «مقایسه آنالیز ژنوتیپی KIR/HLA در جمعیت‌های لر و ایرانی» (PDF). یافته.
- ↑ "LORI LANGUAGE ii. Sociolinguistic Status of Lori" (به انگلیسی). Iranica. Retrieved 6 August 2014.
- ↑ "اتابکان" (به انگلیسی). دانشنامه ایرانیکا. Retrieved 6 آبان 1389.
{{cite web}}: Check date values in:|تاریخ بازدید=(help) - ↑ "هزاراسپیان" (به انگلیسی). دانشنامه ایرانیکا. Retrieved 6 آبان 1389.
{{cite web}}: Check date values in:|تاریخ بازدید=(help) - ↑ امان‌اللهی بهاروند، سکندر (۱۳۹۱). قوم لر. آگه. ص. ۷۷. شابک ۹۷۸۹۶۴۳۲۹۱۳۵۸. پارامتر
|تاریخ بازیابی=نیاز به وارد کردن|پیوند=دارد (کمک)
- اتابکان لرستان در ایرانیکا
- هزاراسپ در ایرانیکا
- اتابکان لرستان و لر کوچک و لر بزرگ در لغت‌نامه دهخدا
- دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج. ۶، ص. ۵۰۰
- دائرةالمعارف فارسی، ج. ۱، ص. ۴۱
- هفت شهر لیراوی و بندر دیلم نوشته علیرضا خلیفه زاده