شبه‌فلز

	۱۳	۱۴	۱۵	۱۶	۱۷
۲	B بور	C کربن	N نیتروژن	O اکسیژن	F فلوئور
۳	Al آلومینیوم	Si سیلیسیوم	P فسفر	S گوگرد	Cl کلر
۴	Ga گالیوم	Ge ژرمانیوم	As آرسنیک	Se سلنیوم	Br برم
۵	In ایندیوم	Sn قلع	Sb آنتیموان	Te تلوریوم	I ید
۶	Tl تالیوم	Pb سرب	Bi بیسموت	Po پولونیوم	At استاتین

شبه‌فلز یا فلزوار (به انگلیسی: Metalloid) عنوانی برای طبقه‌بندی عناصر شیمیایی است که به عناصری اطلاق می‌گردد که خواصشان میان فلز و نافلز است. به‌طور کلی خواص فیزیکی شبه فلزات بیشتر شبیه به فلزات و رفتار شمیایی آنها مانند نافلزات است. به‌طور مثال شبه فلز سیلیسیم که در گروه ۱۴ ودوره ۳ جدول تناوبی قرار دارد، سطح صیقلی وبراق دارد، رسانایی الکتریکی کم اما رسانایی گرمایی بالایی دارد. در صورتی که در اثر ضربه خرد می‌شود وچکش خوار نیست و در واکنش با اتم‌های دیگر فقط الکترون به اشتراک می‌گذارد.

تعریف معینی برای شبه‌فلزها وجود ندارد اما چند خاصیت زیر مشخصه آن‌ها است:

شبه‌فلزها سطح صیقلی وبراق دارند.
در اثر ضربه خرد می‌شوند ومی شکنند، بنابراین چکش خوار نیستند.
رسانایی گرمایی متوسط ورسانایی الکتریکی کمی دارند. البته با افزایش دما رسانایی الکتریکی شان افزایش می‌یابد و به همین جهت در ساخت ترانزیستورها و قطعات الکتریکی در مدار وسایل الکتریکی از آنها استفاده می‌شود.
در واکنش با سایر اتم‌ها الکترون به اشتراک می‌گذارند.

شش شبه فلز شناخته شده معمولاً بور، سیلیکون، ژرمانیم، آرسنیک، آنتیموان و تلوریم هستند. البته با توجه به تعریف گنگ و نامفهوم این دسته از مواد ممکن است در منابع وکتاب‌های مختلف، تعداد ونوع شبه فلزات متفاوت باشد.

عناصر شبه فلزی

A lustrous blue gray potato shaped lump with an uneven and irregular corrugated surface. — سیلیسیم

Grayish lustrous block with uneven cleaved surface. — ژرمانیم

A glistening silver rock-like chunk, with a blue tint, and roughly parallel furrows. — آنتیموان

A shiny silver-white medallion with a striated surface, irregular around the outside, with a square spiral-like pattern in the middle. — تلوریم

عناصر زیر در دسته شبه‌فلزها جای می‌گیرند:^[۱]^[۲]

بور

بور (به انگلیسی: Boron) با نماد شیمیایی B نام یک عنصر شمیایی با عدد اتمی ۵ است.

سیلیسیم

سیلیسیم (به انگلیسی: Silicon) (با سیلیس که دی‌اکسید سیلیسیم است اشتباه نشود) با نماد Si است. عدد اتمی این عنصر ۱۴ است و چهار الکترون در لایهٔ ظرفیت دارد. سیلیسیم جامد بلوری است که درخشش فلزی آبی خاکستری دارد. در اثر ضربه خرد می‌شود و شکننده است، اشتراک الکترونی دارد

ژرمانیم

ژرمانیوم سی و دومین عنصر جدول تناوبی است. ژرمانیوم یکی از اعضای مهم خانواده نیمه‌رساناها می‌باشد و در صنعت نیمه‌هادی کاربرد فراوان دارد. نام این عنصر لاتین واژه ژرمن (آلمان) است.

ژرمانیم عنصر شیمیایی است که با نشان Ge و عدد اتمی ۳۲ در جدول تناوبی وجود دارد.

آرسنیک

آرسِنیک یا اَرسِنیک که در فارسی به اکسید آن مرگ موش و سولفید آن زرنیخ گفته می‌شود، عنصر شیمیایی است که در جدول تناوبی با علامت As مشخص است و دارای عدد اتمی ۳۳ است

آنتیموان

آنتیموان (به انگلیسی: Antimony) از عنصرهای شیمیایی جدول تناوبی است. نماد شیمیایی آن Sb و عدد اتمی آن ۵۱ است.

تلوریم

تلوریم یک جامد درخشان نقره‌ای سفید است و با نماد Te آن را نشان می‌دهند.تلوریم یا تلور عنصری با عدد اتمی ۵۲ است.

عناصری که ندرتاً شبه فلز به حساب می‌آیند

استاتین

به عنوان هالوژن گاهی در غیر فلزها طبقه‌بندی می‌شود^[۹] ویژگی‌های فلزی قابل توجهی نیز دارد.^[۱۰]و گاهی اوقات در دسته‌بندی شبه فلزها قرار می‌گیرد^[۱۱] و به ندرت فلز به حساب می‌آید .^{[n ۱]}

سلنیم

سلنیم رفتار مرزی بین فلز و شبه فلز نشان می‌دهد.^[۱۳]^{[n ۲]}

پولونیوم

منابع

↑ E. Sherman and G.J. Weston (1966). Chemistry of the non-metallic elements. Pergamon Press, New York. p. 64.
↑ Boylan, P.J. (1962). Elements of Chemistry. Allyn and Bacon, Boston. p. 493.
↑ Liu, E (1978). "Fluorination of dimethylmercury, tetramethylsilane and tetramethylgermanium. Synthesis and characterization of polyfluorotetramethylsilanes, polyfluorotetramethylgermanes,bis(trifluoromethyl)mercury and tetrakis(trifluoromethyl)germanium". Journal of Organometallic Chemistry. 145: 167. doi:10.1016/S0022-328X(00)91121-5.
↑ Schnepf, Andreas (2008). "Metalloid Cluster Compounds of Germanium: Synthesis – Properties – Subsequent Reactions". European Journal of Inorganic Chemistry. 2008: 1007. doi:10.1002/ejic.200700969.
↑ ^۵٫۰ ^۵٫۱ ^۵٫۲ Casiot, C (2002). "Optimization of the hyphenation between capillary zone electrophoresis and inductively coupled plasma mass spectrometry for the measurement of As-, Sb-, Se- and Te-species, applicable to soil extracts". Spectrochimica Acta Part B Atomic Spectroscopy. 57: 173. doi:10.1016/S0584-8547(01)00365-2.
↑ Chasteen, Thomas G.; Bentley, R (2003). "Biomethylation of Selenium and Tellurium: Microorganisms and Plants". Chemical Reviews. 103 (1): 1. doi:10.1021/cr010210. PMID 12517179.
↑ «Polonium-210 Information Sheet» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۹ ژوئن ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۴ اوت ۲۰۱۰.
↑ Rubin, K (1997). "Degassing of metals and metalloids from erupting seamount and mid-ocean ridge volcanoes: Observations and predictions". Geochimica et Cosmochimica Acta. 61: 3525. doi:10.1016/S0016-7037(97)00179-8.
↑ Hawkes 2010; Holt, Rinehart & Wilson c. 2007; Hawkes 1999, p. 14; Roza 2009, p. 12
↑ Keller 1985
↑ Harding, Johnson & Janes 2002, p. 61
↑ Long & Hentz 1986, p. 58
↑ Young et al. 2010, p. 9; Craig & Maher 2003, p. 391. سلنیم "نزدیک به شبه فلز ها"است.
↑ Rochow 1957
↑ Rochow 1966, p. 224

ویکی‌پدیای انگلیسی

خطای یادکرد: خطای یادکرد: برچسب <ref> برای گروهی به نام «n» وجود دارد، اما برچسب <references group="n"/> متناظر پیدا نشد. ().

[Sherman_and_Weston-1] E. Sherman and G.J. Weston (1966). Chemistry of the non-metallic elements. Pergamon Press, New York. p. 64.

[Boylan-2] Boylan, P.J. (1962). Elements of Chemistry. Allyn and Bacon, Boston. p. 493.

[Organometallic-3] Liu, E (1978). "Fluorination of dimethylmercury, tetramethylsilane and tetramethylgermanium. Synthesis and characterization of polyfluorotetramethylsilanes, polyfluorotetramethylgermanes,bis(trifluoromethyl)mercury and tetrakis(trifluoromethyl)germanium". Journal of Organometallic Chemistry. 145: 167. doi:10.1016/S0022-328X(00)91121-5.

[European-4] Schnepf, Andreas (2008). "Metalloid Cluster Compounds of Germanium: Synthesis – Properties – Subsequent Reactions". European Journal of Inorganic Chemistry. 2008: 1007. doi:10.1002/ejic.200700969.

[Spectrochimica_Acta-5] ۵٫۰ ^۵٫۱ ^۵٫۲ Casiot, C (2002). "Optimization of the hyphenation between capillary zone electrophoresis and inductively coupled plasma mass spectrometry for the measurement of As-, Sb-, Se- and Te-species, applicable to soil extracts". Spectrochimica Acta Part B Atomic Spectroscopy. 57: 173. doi:10.1016/S0584-8547(01)00365-2.

[Chemical_Reviews-6] Chasteen, Thomas G.; Bentley, R (2003). "Biomethylation of Selenium and Tellurium: Microorganisms and Plants". Chemical Reviews. 103 (1): 1. doi:10.1021/cr010210. PMID 12517179.

[polonium1-7] «Polonium-210 Information Sheet» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۹ ژوئن ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۴ اوت ۲۰۱۰.

[polonium2-8] Rubin, K (1997). "Degassing of metals and metalloids from erupting seamount and mid-ocean ridge volcanoes: Observations and predictions". Geochimica et Cosmochimica Acta. 61: 3525. doi:10.1016/S0016-7037(97)00179-8.

[9] Hawkes 2010; Holt, Rinehart & Wilson c. 2007; Hawkes 1999, p. 14; Roza 2009, p. 12

[10] Keller 1985

[11] Harding, Johnson & Janes 2002, p. 61

[12] Long & Hentz 1986, p. 58

[14] Young et al. 2010, p. 9; Craig & Maher 2003, p. 391. سلنیم "نزدیک به شبه فلز ها"است.

[15] Rochow 1957

[16] Rochow 1966, p. 224

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[n ۱]

[۱۳]

[n ۲]