شهرستان گتوند: تفاوت میان نسخهها
افزودن مطالب با رفرنس برچسبها: واگردانی دستی برگرداندهشده ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
به نسخهٔ 37684606 از Q2020 (بحث) برگردانده شد: منابع موجود حذف شدهاند. بسیاری از منابع طبق وپ:منابع معتبر نیستند. برخی مطالب در منابع نوشته شده وجود ندارد (جعل منبع). به جای جنگ ویرایشی، منابع و مطالب را ابتدا در صفحه بحث مطرح کنید |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{حص-زاپاس|کوچک=بله}} |
|||
{{جعبه اطلاعات شهرستان ایران|نامرسمی=شهرستان گتوند|تصویر=Polish_۲۰۲۱۰۵۱۲_۱۵۳۹۰۷۱۳۸.jpg|اندازهتصویر=250|نقشه=Gotvand_county_locator_map_(2022).svg|اندازهنقشه=250|استان=خوزستان|مرکز=[[گتوند]]|شهرها=[[صالحشهر]]، [[ترکالکی]]، [[جنتمکان]]، [[سماله]]|بخشها=[[بخش مرکزی شهرستان گتوند|مرکزی]]، [[بخش عقیلی|عقیلی]]|سالشهرستانشدن=[[۱۳۸۳]] خورشیدی|فرماندار=حسین اسدی پور|حوزه انتخابیه=[[حوزه انتخابیه شوشتر و گتوند|شوشتر و گتوند]]|جمعیت=۶۵،۴۶۸ نفر ([[سرشماری عمومی نفوس و مسکن (۱۳۹۵)|۱۳۹۵]])|تراکمجمعیت=۶۸|مذهب=[[شیعه]]|مساحت=۹۶۶|پیششماره=۰۶۱|وبگاه=[https://gotvand.ostan-khz.ir/ فرمانداری گتوند]}} |
{{جعبه اطلاعات شهرستان ایران|نامرسمی=شهرستان گتوند|تصویر=Polish_۲۰۲۱۰۵۱۲_۱۵۳۹۰۷۱۳۸.jpg|اندازهتصویر=250|نقشه=Gotvand_county_locator_map_(2022).svg|اندازهنقشه=250|استان=خوزستان|مرکز=[[گتوند]]|شهرها=[[صالحشهر]]، [[ترکالکی]]، [[جنتمکان]]، [[سماله]]|بخشها=[[بخش مرکزی شهرستان گتوند|مرکزی]]، [[بخش عقیلی|عقیلی]]|سالشهرستانشدن=[[۱۳۸۳]] خورشیدی|فرماندار=حسین اسدی پور|حوزه انتخابیه=[[حوزه انتخابیه شوشتر و گتوند|شوشتر و گتوند]]|جمعیت=۶۵،۴۶۸ نفر ([[سرشماری عمومی نفوس و مسکن (۱۳۹۵)|۱۳۹۵]])|تراکمجمعیت=۶۸|مذهب=[[شیعه]]|مساحت=۹۶۶|پیششماره=۰۶۱|وبگاه=[https://gotvand.ostan-khz.ir/ فرمانداری گتوند]}} |
||
خط ۶۲: | خط ۶۳: | ||
== مردمشناسی == |
== مردمشناسی == |
||
مردم گتوند از اقوام مختلف تشکیل شده اند و به زبانها و گویشهایی از جمله [[گویش گتوندی]] (که شباهت زیادی به گویشهای [[گویش بختیاری|بختیاری]] و [[گویش شوشتری|شوشتری]] دارد)، [[گویش بختیاری|لری بختیاری]] و [[زبان لری|لری لرستانی]] صحبت میکنند. گویشوران معدودی از سایر زبانها و گویشها نیز در محدوده این شهرستان زندگی میکنند. |
|||
مردم گتوند بختیاری هستند و بخش دیگر اصالتا لر لرستانی می باشند که به لهجه ایی خاص از [[گویش بختیاری]] سخن می گویند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=فرهنگ جغرافیایی ایران.حسین رزم آرا.انتشارات ارتش.جلد۶(ص۳۱۰)}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.farsnews.ir/khuzestan/news/13990901000929/%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%DA%AF%D8%AA%D9%88%D9%86%D8%AF-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87%D8%AA%D8%B1-%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%85-%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%B3-%D8%A8%D9%87%D8%B4%D8%AA-%DA%AF%D9%85%D8%B4%D8%AF%D9%87|عنوان=بخش زیادی از مردم شهرستان بختیاری هستند که لهجهای خاص از گویش بختیاری دارند و واژههای پارسی و گتوندی فراوان در آن وجود دارد و بخش دیگری نیز اصالتا لر هستند.|وبگاه=فارس نیوز}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.payamekhuzestan.ir/Fa/News/223551/%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%DA%AF%D8%AA%D9%88%D9%86%D8%AF-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87%D8%AA%D8%B1-%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%85%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%B3-%D8%A8%D9%87%D8%B4%D8%AA-%DA%AF%D9%85%D8%B4%D8%AF%D9%87|عنوان=حدود 80 درصد مردم شهرستان بختیاری هستند که لهجهای خاص از گویش بختیاری دارند و واژههای پارسی و گتوندی فراوان در آن وجود دارد و 20 درصد باقیمانده نیز اصالتا لر هستند.|وبگاه=خبرکزاری خوزستان}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=گُتوَند یکی از شهرهای بختیارینشین استان خوزستان است که ابتدا در بخش گُتوَند شهرستان شوشتر قرار داشت|نشانی=https://www.isna.ir/news/92020402531/آرامگاه-قیصر-امین-پور-همچنان-بحث-برانگیز|وبگاه=خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران|تاریخ=2013-04-24|بازبینی=2022-12-13|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=گتوند از شهرستانهای بختیارینشین استان خوزستان است.مردم این شهر لهجهای خاص از گویش بختیاری دارند.|نشانی=https://shahrmajazi.com/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%D8%B4%D9%87%D8%B1%DA%AF%D8%AA%D9%88%D9%86%D8%AF|وبگاه=shahrmajazi.com|بازبینی=2022-12-13}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=گُتوَند از شهرهای لر نشین استان خوزستان است|نشانی=https://irantourismonline.com/detail.aspx?id=4332|وبگاه=irantourismonline.com|بازبینی=2023-07-20}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=جاهای دیدنی گتوند، خاک حاصلخیز و رسوم جالب|نشانی=https://jazebeha.com/1397/03/جاهای-دیدنی-گتوند/|وبگاه=معرفی جاهای دیدنی ایران و جهان|تاریخ=2018-05-29|بازبینی=2022-12-05|کد زبان=fa-IR|نام=حسین|نام خانوادگی=یوسفی}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=راهنمای سفر به گتوند|نشانی=https://hamgardi.com/fa/TravelGuide/City/185-Guotvand|وبگاه=همگردی|بازبینی=2022-12-05|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=ایرانشناسی (19): گتوند|نشانی=https://www.tarafdari.com/node/1725797|وبگاه=طرفداری|تاریخ=2020-08-30|بازبینی=2022-12-05|کد زبان=fa}}</ref> |
|||
<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://dana.ir/amp/759514/زیر-و-بم-جمع-آوری-و-چاپ-کتاب-ضرب-المثل-های-گتوندی|عنوان=زیر و بمجمع آوری کتاب ضرب المثلهای گتوندی. تارنمای دانا}}</ref> |
|||
<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://archive.faraketab.ir/409709-امثال-و-حکم-گتوندی|عنوان=فتحینیا، رضا. کتاب امثال و حکم گتوندی. نشر کردگار، اهواز، ۱۳۸۸}}</ref> |
|||
<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.uspace.ir/gotvand/hydrotherapy|عنوان=درباره گتوند}}</ref> |
|||
<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=فرهنگ جغرافیایی ایران.حسین رزم آرا.انتشارات ارتش.جلد۶(ص۳۱۰)}}</ref> |
|||
<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.farsnews.ir/khuzestan/news/13990901000929/%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%DA%AF%D8%AA%D9%88%D9%86%D8%AF-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87%D8%AA%D8%B1-%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%85-%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%B3-%D8%A8%D9%87%D8%B4%D8%AA-%DA%AF%D9%85%D8%B4%D8%AF%D9%87|عنوان=گتوند بهشت گمشده خبرگزاری فارس نیوز}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.payamekhuzestan.ir/Fa/News/223551/%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%DA%AF%D8%AA%D9%88%D9%86%D8%AF-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87%D8%AA%D8%B1-%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%85%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%B3-%D8%A8%D9%87%D8%B4%D8%AA-%DA%AF%D9%85%D8%B4%D8%AF%D9%87|عنوان=معرفی گتوند خبرگزاری پیام خوزستان}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=معرفی گتوند ایسنا|نشانی=https://www.isna.ir/news/92020402531/آرامگاه-قیصر-امین-پور-همچنان-بحث-برانگیز|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2013-04-24|بازبینی=2022-12-13|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=آبدرمانی های گتوند - استان خوزستان : عکس ها، رزرو آنلاین، بهترین قیمت|نشانی=https://www.uspace.ir/gotvand/hydrotherapy|وبگاه=رزرو اقامتگاه های بوم گردی، هتل سنتی و کلبه {{!}} یواسپیس|بازبینی=2022-12-13|کد زبان=fa|نام=رزرو اقامتگاه های بوم گردی، هتل سنتی و کلبه {{!}}|نام خانوادگی=یواسپیس}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=معرفی شهرگتوند|نشانی=https://shahrmajazi.com/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%D8%B4%D9%87%D8%B1%DA%AF%D8%AA%D9%88%D9%86%D8%AF|وبگاه=shahrmajazi.com|بازبینی=2022-12-13}}</ref> |
|||
== رودخانهها == |
== رودخانهها == |
نسخهٔ ۱۹ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۲۳:۳۴
شهرستان گتوند | |
---|---|
اطلاعات کلی | |
کشور | ایران |
استان | خوزستان |
مرکز شهرستان | گتوند |
سایر شهرها | صالحشهر، ترکالکی، جنتمکان، سماله |
بخشها | مرکزی، عقیلی |
سال تأسیس | ۱۳۸۳ خورشیدی |
اداره | |
فرماندار | حسین اسدی پور |
حوزهٔ انتخابیه | شوشتر و گتوند |
مردم | |
جمعیت | ۶۵،۴۶۸ نفر (۱۳۹۵) |
تراکم جمعیت | ۶۸ نفر بر کیلومتر مربع |
مذهب | شیعه |
جغرافیای طبیعی | |
مساحت | ۹۶۶ کیلومتر مربع |
دادههای دیگر | |
پیششمارهٔ تلفن | ۰۶۱ |
وبگاه | فرمانداری گتوند |
شهرستان گتوند یکی از شهرستانهای استان خوزستان ایران است. مرکز این شهرستان، شهر گتوند است.
این شهرستان در ۲۶ اسفند ۱۳۸۳ تاریخ از شهرستان شوشتر جدا شد و مستقل گردید.[۱]
موقعیت جغرافیایی
شهرستان گتوند از شمال تا غرب با شهرستان دزفول، از شمال شرقی با شهرستان لالی، از شرق با شهرستان مسجدسلیمان و از جنوب با شهرستان شوشتر همسایه است.
تقسیمات کشوری
شهرستان گتوند دارای ۲ بخش، ۴ دهستان و ۵ شهر به شرح زیر است:
شهرستان گتوند
بخش | مرکز بخش | جمعیت بخش ۱۳۹۵ | نام دهستان | مرکز دهستان | جمعیت دهستان ۱۳۹۵ | شهر | جمعیت شهر ۱۳۹۵ |
---|---|---|---|---|---|---|---|
مرکزی | گتوند | ۴۶٬۲۱۰ نفر | جنتمکان | جنتمکان | ۴٬۷۵۷ نفر | گتوند | ۲۴٬۲۱۶ نفر
۷٬۳۰۹ نفر ۵٬۳۶۰ نفر |
کیارس | پل پرزین | ۴٬۵۶۸ نفر | |||||
عقیلی | سماله | ۱۸٬۸۵۳ نفر | عقیلی جنوبی | دشت بزرگ | ۷٬۶۷۳ نفر | ترکالکی | ۵٬۶۸۸ نفر
۱٬۷۸۴ نفر |
عقیلی شمالی | سماله | ۳٬۷۰۸ نفر |
مردمشناسی
مردم گتوند از اقوام مختلف تشکیل شده اند و به زبانها و گویشهایی از جمله گویش گتوندی (که شباهت زیادی به گویشهای بختیاری و شوشتری دارد)، لری بختیاری و لری لرستانی صحبت میکنند. گویشوران معدودی از سایر زبانها و گویشها نیز در محدوده این شهرستان زندگی میکنند. [۲] [۳] [۴] [۵] [۶][۷][۸][۹][۱۰]
رودخانهها
دو رودخانه در این منطقه جریان دارد یکی رودخانه بزرگ کارون که از کوههای بختیاری سرچشمه گرفته و در ابتدای ورود به جلگه خوزستان به شمال گتوند میرسد که توسط سد عظیمی مهار شده و زمینهای بخش مرکزی و بخش عقیلی را آبیاری نموده و کانال عظیم منشعب از آن جهت تأمین آب مصرفی شرکت کشت و صنعت کارون و صنایع جانبی آن نیز به سمت دیمچه روان است.
رودخانه شور یکی دیگر از رودهایی است که در جنوب گتوند از کارون جدا میشود و بعد از طی مسافتی در خاک عقیلی و گذشتن از جنوب روستای دشت بزرگ از سمت جنوب شرقی وارد دهستان جهانگیری از توابع شهرستان مسجدسلیمان میشود. از این رودخانه با مهارت خاصی نمک تولید میکنند در منابع قدیم این رود به شور زن مرده یا زنگ مرده مشهور است.
جاذبههای گردشگری
شهرستان گتوند با جاذبههای گردشگری زیاد و طبیعت زیبایی که دارد هرساله میزبان گردشگران زیادی است.
آرامگاه قیصر امینپور
آستان محمدبنزید
آستان محمدبنزید در شهر گتوند یکی از مهمترین اماکن مذهبی شهرستان است، محمدبنزید در گویش محلی به مومزرد معروف است.
تپه باستانی چغا
تپه چغا در شهر گتوند بیش از ۳۴۰۰ سال قدمت دارد و مربوط به دوره ایلامیان است، براساس مطالعات انجام شده بنایی از نوع معابد ایلامی و از دوران تاریخی ایلام میانی است که براساس آجر نوشتههای کشف شده مربوط به اونتاش گال پسر «هومبان من» است.
سد بزرگ گتوند
سد بزرگ گتوند گرچه آسیبهای زیستمحیطی دارد اما کارشناسان معتقدند این سد سیلهای زیادی را مهار کردهاست و طبیعت پشت سد نیز یکی از مناطق بکر استان خوزستان است.
سد تنظیمی گتوند
سد تنظیمی گتوند در سال ۱۳۵۶ به منظور آبیاری اراضی گتوند، عقیلی و کشت و صنعت کارون به بهرهبرداری رسید، نمای این سد و دریاچه آن در کنار کوههای زاگرس بسیار چشم نواز است.
ساحل رودخانه کارون
وجود رودخانه بزرگ و مهم کارون در شهرستان، طبیعت بکر و ساحل زیبایی را بهوجود آوردهاست که فضای سالم و دلنشینی را در کنار رودخانه برای خانوادهها رقم میزند.
پارک کوهستان
پارک کوهستان گتوند در مجاورت کوههای سد تنظیمی گتوند قرار دارد و بخاطر موقعیت مناسب و فضای بازش مکان خوبی برای استراحت چندساعته است، گتوند یک پارک جنگلی نیز دارد.
طبیعت دهستان کیارس
به جرات میتوان گفت زیباترین نقطه شهرستان گتوند طبیعت بکر و خارقالعاده دهستان کیارس در بخش مرکزی شهرستان است.
دهستان کیارس دارای طبیعت بسیار زیبا و دیدنی است شاید مهمترین آنها پل پرزین، درهانار و جانیزه باشد، پلپرزین در واقع درهای است که سرسبز و خنک و دارای آبشارها وبرکههای زیبا و دیدنی است، این مکان بخاطر هوای مطبوعش در گرمای طاقت فرسای خوزستان گردشگران بسیاری را جذب میکند، پل پرزین مرکز دهستان کیارس است.
جانیزه (نیزار) از مناطق گردشگری، دیدنی و خوش آب و هوا در دهستان کیارس با چشمانداز زیبا، مقصد خوبی برای گردشگران در فصل تابستان است.
منطقه گردشگری دره انار یکی دیگر از جاذبههای گردشگری کیارس است که در ۲۵ کیلومتری مرکز شهرستان قراردارد، این منطقه با دمای بسیار مطبوع و خنک در فصل گرم سال، یکی دیگر از مناطق دیدنی و گردشگرپذیر استان خوزستان بهشمار میآید.
-
جانیزه
-
دره انار
-
پمپا
-
دره انار
طبیعت و مکانهای تاریخی بخش عقیلی
بخش عقیلی نیز همانند بخش مرکزی شهرستان دارای طبیعتی بکر و دلنشینی است، آستان محمد بن زید در بخش عقیلی واقع شدهاست، طبیعت ترکالکی، رودخانه شور، تنگ عقیلی، سهپلان، نهرشاهی، بند بهمن و قلعههای تاریخی سماله از جاذبههای مهم تاریخی و طبیعی این بخش هستند.
مجموعه بندبهمن و سهپولان مشتمل بر بند، کانال و چند حلقه آسیاب است که هدف از ایجاد آن چرخاندن چرخ آسیابهای موجود در مسیر بودهاست. بنای اولیه آنها از آثار دوره ساسانی است
تنگ عقیلی بین روستای دو پیران در بخش مرکزی و روستای دشت بزرگ در بخش عقیلی قرار دارد و رودخانه کارون از میان آندو میگذرد. چشمههای آب معدنی و غارهای زیبا تنگ عقیلی یکی از بکرترین نقاط گردشگری هستند.
روستای تاریخی دشت بزرگ از توابع بخش عقیلی شهرستان گتوند نیز دارای مکانهای تفریحی و تاریخی زیادی است از جمله: بند بهمن متعلق به دوره ساسانی، آسیابهای آبی متعدد، محوطههای باستانی ده گپ و چگاشهری، معماری زیبای روستا، تنگ بسیار زیبای عقیلی، پلهای قدیمی، دخمهها (استودان)، اشکفت (غار) بسیار زیبا و چشمههای آب معدنی توت و انجیر که اطرف آن درختان توت و انجیر به چشم میخورد.
پارک جنگلی صالحشهر
پارک جنگلی صالحشهر نیز از دیگر مکانهای گردشگری شهرستان گتوند است، این پارک در کنار آرامستان صالحشهر واقع شدهاست.
تپهها و طبیعت صالح شهر
تپهها و طبیعت زیبای پشت شهر صالح شهر نیز از دیگر مکانهای گردشگری این شهرستان میباشند تپههای سنگلاخی و طبیعت بکر و زیبا و فضای باز و آرامش بخش مکان بسیار خوبی برای تفریح و اتراق چند روزه است این منطقه در گویش محلی به زُروونا (ZORUNA) معروف است
-
تپهها و طبیعت زیبای صالح شهر
-
تپهها و طبیعت زیبای صالح شهر
-
تپهها و طبیعت زیبای صالح شهر
-
پارک جنگلی صالح شهر
شهر جنت مکان نیز بیشهزارها، ساحل رودخانه کارون و امام زاده ابوالحسن را در خود جای دادهاست.
مشاهیر
قیصر امینپور نویسنده، مدرس دانشگاه و شاعر معاصر ایرانی زاده گتوند بود؛ او یکی از تأثیرگذارترین شاعران مرد در دوره انقلاب اسلامی و منتخب هفتمین همایش چهرههای ماندگار در سال ۱۳۸۷ (بعد از وفات) است. او برگزیده اولین دوره جشنواره بینالمللی شعر فجر در بخش آئینی بود.
جمعیت
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵، جمعیت شهرستان گتوند برابر با ۶۵٬۴۶۸ نفر بودهاست.[۱۱]
منابع
- ↑ سامانه ملی قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران (۲۰۲۳-۰۲-۲۷). «تغییرات و اصلاحات تقسیماتی در استان خوزستان مصوب ۱۳۸۳/۱۲/۲۶». Qavanin.ir.
- ↑ «زیر و بمجمع آوری کتاب ضرب المثلهای گتوندی. تارنمای دانا».
- ↑ «فتحینیا، رضا. کتاب امثال و حکم گتوندی. نشر کردگار، اهواز، ۱۳۸۸».
- ↑ «درباره گتوند».
- ↑ فرهنگ جغرافیایی ایران.حسین رزم آرا.انتشارات ارتش.جلد۶(ص۳۱۰).
- ↑ «گتوند بهشت گمشده خبرگزاری فارس نیوز».
- ↑ «معرفی گتوند خبرگزاری پیام خوزستان».
- ↑ «معرفی گتوند ایسنا». ایسنا. ۲۰۱۳-۰۴-۲۴. دریافتشده در ۲۰۲۲-۱۲-۱۳.
- ↑ یواسپیس، رزرو اقامتگاه های بوم گردی، هتل سنتی و کلبه |. «آبدرمانی های گتوند - استان خوزستان : عکس ها، رزرو آنلاین، بهترین قیمت». رزرو اقامتگاه های بوم گردی، هتل سنتی و کلبه | یواسپیس. دریافتشده در ۲۰۲۲-۱۲-۱۳.
- ↑ «معرفی شهرگتوند». shahrmajazi.com. دریافتشده در ۲۰۲۲-۱۲-۱۳.
- ↑ «درگاه ملی آمار > سرشماری عمومی نفوس و مسکن > نتایج سرشماری > جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری سال 1395». www.amar.org.ir. دریافتشده در ۲۰۲۱-۰۱-۱۱.
شهرستان گتوند را بهتر بشناسیم/کیارس بهشت گمشده / خبرگزاری فارس