شهرستان اندیمشک

با اندیمشک اشتباه نشود.

شهرستان اندیمشک
اطلاعات کلی
کشور	ایران
استان	خوزستان
بخش‌ها	مرکزی
سال تأسیس	۱۳۵۹
نام‌های پیشین	لور، اریترین، کنزت اندیمش، صالح آباد
مردم
جمعیت	۱۷۱,۴۱۲ نفر
جغرافیای طبیعی
ارتفاع از سطح دریا	۱۷۶ متر

اندیمشک شهرستانی در شمال استان خوزستان است که مرکز آن، شهر اندیمشک می باشد. اندیمشک با داشتن ۴ نیروگاه سیکل ترکیبی و سه سد دز، کرخه و سد بالارود یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های تولید انرژی کشور محسوب می‌شود. راه‌آهن این شهر به عنوان مرکز راه‌آهن زاگرس و از نقاط حساس راه‌آهن تهران-جنوب به‌شمار می‌آید.

اندیمشک در کنار خرابه‌های شهر قدیم «لور» ساخته شده‌است. لور شهری آباد بوده که مورخان نیز از آن نام برده‌اند، اما به مرور از آبادی آن کاسته شده‌است. تاریخ نگارانی همچون اصطخری و … در نوشته‌های خود به این شهر اشاره کرده و آن را شهری آباد خوانده‌اند. شهرستان و شهر مرکز آن واقع در استان خوزستان. نام اندیمشک در دهه بیست خورشیدی به پیشنهاد فرهنگستان ایران برای دهکده صالح آباد برگزیده شده‌است.

در این منطقه، شخصی موسوم به صالح خان مکری (حکمران شوشتر در زمان قاجار) بناهایی چند از جمله دژی برای سکونت خویش ساخت که به قلعه صالح یا قلعه لور معروف گشت و در دوره حکومت رضاشاه پهلوی و مقارن با احداث راه‌آهن در ایران، در مجاورت قلعه لور، ایستگاه راه‌آهن اندیمشک بنا نهاده شد که به تدریج با آغاز ساختمان‌سازی در اطراف آن، اندیمشک رو به گسترش نهاد. شرکت جنرال موتورز آمریکا نیز در همین زمان شعبه‌ای از کارخانه اتومبیل‌سازی نظامی خود را در این شهر تأسیس نمود. در دوره پهلوی دوم با ورود شرکت‌های متعدد داخلی و خارجی، اندیمشک به شهری صنعتی بدل گشت و بدین ترتیب میزبان هزاران نفر از پزشکان، مهندسان، کارمندان و کارگران داخلی و خارجی گردید. در این دوران بود که اندیمشک راه گسترش و پیشرفت را پیمود. شهر اندیمشک از نظر موقعیت راه‌های ترانزیت اصلی و مرکزی در قسمت بسیار مهمی می‌باشد، زیرا تنها شهری است که استان خوزستان، لرستان، ایلام و کرمانشاه را به هم ارتباط می‌دهد. در سمت شمال شرقی شهر، دشتی بایر است که از قدیم مردم به آن لور گفته‌اند. این شهر راه ارتباط با شوش و انشان بود که از دیرباز بسیار با اهمیت بوده‌است. این شهر یکی از مراکز عمده تجمع گویش‌وران زبان لری بالاگریوه‌ای است.

مناطق تفریحی

نیروگاه کرخه_پارک فدک_جاده مهرزیل_پلاژ سد دز اندیمشک - قلعه مختار-جاده سد کرخه - پارک فدک-پارک سد دز -منگره -شاهزاده احمد-پل صیحه(آباره عباس خان)

سد دز سدی بتُنی برق‌آبی است که در۲۷ کیلومتری شمال شرقی«اندیمشک» وبر روی ارتفاعات سلسله کوه‌های زاگرس احداث شده‌است با احداث این سد دریاچه‌ای به طول ۵۶ کیلومتر و با ظرفیت ۳/۳ میلیارد متر مکعب به وجود آمده‌است این سد که از نوع بتنی دو قوسی است و دارای ۲۰۳ متر ارتفاع و طول تاج آن ۲۱۲ متر می‌باشد. نیرو گاه دز با داشتن ۸ واحد هر کدام به قدرت ۶۵ مگاوات نفش مهمی را در تولید برق و تنظیم فرکانس شبکه سراسری ایفاد می‌کند. نیروگاه این سد دارای قدرت نصب ۵۲۰ مگاوات است. احداث سد عظیم دز، در سال ۱۳۳۸ خورشیدی در دوران سلطنت محمدرضا پهلوی توسط ایتالیایی‌ها در کوه‌های زاگرس آغاز و در سال ۱۳۴۱ خورشیدی پایان یافت.[۱۶]

سد کرخه یکی از بزرگ‌ترین سدهای خاکی دنیا و بزرگ‌ترین سد خاکی ایران و خاورمیانه است که بر روی رودخانه کرخه در ۲۲ کیلومتری شمال غربی شهرستان اندیمشک در استان خوزستان ساخته شده‌است. کرخه با تاجی به طول ۳۰۳۰ متر و ارتفاع ۱۲۷ متر از لحاظ حجم بدنه بزرگترین سد تاریخ ایران است و با حجم مخزنی به میزان ۷ میلیارد و ۳۰۰ میلیون مترمکعب، بزرگترین دریاچه مصنوعی ایران را پدیدآورده است.[۱۷] عملیات اجرایی این سد در سال ۱۳۷۰ آغاز و در سال ۱۳۸۰ به پایان رسیده‌است. متوسط تولید انرژی سالیانه این نیروگاه روزمینی ۹۳۴ میلیون کیلووات ساعت است. نیروگاه این سد با ظرفیت ۴۰۰ مگاوات از زمان بهره‌برداری در سال ۱۳۸۱ تا پایان سال ۱۳۸۷ توانسته بیش از ۴۹۴۱ میلیون کیلووات ساعت برق تولید کند.[۱۸]

سد بالارود در فاصله ۲۳ کیلومتری شمال اندیمشک بر روی رودخانه بالارود در حال احداث می‌باشد ارتفاع آن ۸۰ متر و طول تاج آن ۱۰۵۰ متر است که مخزن آن امکان ذخیره ۱۳۱ میلیون متر مکعب آب را دارد که ضمن کنترل سیلاب‌های فصلی و تأمین آب سیزده هزار هکتار از اراضی کشاورزی پائین دست و در طول سال نیز یازده گیگا وات برق تولید و وارد شبکه سراسری خواهد کرد.[۱۹]

مردم

مردم شهرستان از قوم لر می باشند که به زبان‌ لری بالاگریوه و گویش خرم ابادی سخن می گویند..

ساختار زیربنایی

وجود سه سد بزرگ و شناخته شدهٔ سد دز ،کرخه و بالارود در این شهرستان مقصد بسیار خوبی را برای گردشگران و توریست‌ها فراهم ساخته‌است. سد دز در بیست کیلومتری شمال شرقی و سد کرخه در بیست و چهار کیلومتری شمال غربی این شهرستان واقع شده‌اند که برق مصرفی مناطق زیادی از استان و کشور را تأمین می‌کنند و همچنین سد بالارود در فاصله ۲۳ کیلومتری شمال اندیمشک بر روی رودخانه بالارود در حال احداث می‌باشد. علاوه بر این دسترسی به آب شیرین سرچشمه‌های دریاچه دز باعث شده که این شهرستان یکی از بهترین آب‌های آشامیدنی کشور را دارا باشد.

موقعیت جغرافیایی

شهرستان اندیمشک از شمال به استان لرستان و غرب به استان ایلام و از جنوب به شهر شوش و از شرق به شهر دزفول محدود می‌شود. طول جغرافیایی اندیمشک در شمال ۴۸ درجه و ۲۲ دقیقه خاوری نسبت به نصف النهار گرینویچ و عرض آن ۳۲ درجه و ۲۹ دقیقه شمالی نسبت به خط استوا و مسافت ۷۴۰ کیلومتر جاده آسفالته تا تهران است. آزادراه اندیمشک-خرم‌آباد یکی از مهمترین راه‌های ترانزیت بار و مسافر در کشور محسوب می‌شود.

موقعیت اقتصادی

شهرستان اندیمشک دارای موقعیت استراتژیک ویژه، زمین‌های خوب کشاورزی، معادن نفت، گاز، سیلیس، گچ، ماسه، آهک و سنگ آهن، نیروگاه‌های سیکل ترکیبی ، کارخانه فولاد سازی و جاده ترانزیتی آسفالته و خط راه‌آهن سراسری، اندیمشک به تهران_که خوزستان را به مرکز و شمال شرقی ایران پیوند می‌دهد_داشتن سدهای بزرگ مانند سد دز سد کرخه و سد بالارود دراندیمشک که بر ارزش این شهرستان افزوده‌اند و بخش بزرگی از نیروی برق استان و کشور و نیز آبیاری زمین‌های کشاورزی شمال خوزستان را تأمین می‌کند

تقسیمات کشوری

تقسیمات کشوری این شهرستان، بر اساس آنچه در نتایج آمارگیری سرشماری سال ۱۳۹۵ کل کشور آمده‌است، بر حسب بخش، شهر، دهستان و روستا به شرح زیر است:

بخش‌ها

• بخش الوار گرمسیری (در گذشته جز استان لرستان بوده است که در سال ۶۰ از استان لرستان جدا و هم زمان با شهرستان شدن اندیمشک به استان خوزستان الحاق شده است)
• بخش مرکزی شهرستان اندیمشک

شهرها

• اندیمشک
• آزادی
• حسینیه
• بیدروبه
• چم‌گلک

دهستان‌ها

• دهستان حسینیه
• دهستان حومه
• دهستان قیلاب
• دهستان مازو

منابع

• منبع هفته نامه ندای بهبهان
• مرکز انجمن‌های تخصصی دفاع مقدس

پیوند به بیرون

• اندیمشک