بوسنی و هرزگوین: تفاوت میان نسخه‌ها
جز ربات: جایگزینی پیوند جادویی شابک با الگو شابک |
|||
| خط ۶۴: | خط ۶۴: | ||
== پس از فروپاشی شوروی == |
== پس از فروپاشی شوروی == |
||
پس از [[فروپاشی یوگسلاوی]]، [[جمهوری بوسنی و هرزگوین]]، در پی همه‌پرسی استقلالی که انجام گرفت در سال ۱۹۹۲، اعلام موجودیت کرد. این اتفاق، آغازگر [[جنگ‌های بوسنی]] بود. همه‌پرسی استقلال، توسط صربهای بوسنی تحریم شده بود و با مشارکت ۶۷٪ مردم، ۹۸٪ رأی‌دهندگان به استقلال بوسنی و هرزگوین رأی دادند.<ref name="Malcolm">Malcolm, Noel (1994). Bosnia A Short History. New York University Press. ISBN |
پس از [[فروپاشی یوگسلاوی]]، [[جمهوری بوسنی و هرزگوین]]، در پی همه‌پرسی استقلالی که انجام گرفت در سال ۱۹۹۲، اعلام موجودیت کرد. این اتفاق، آغازگر [[جنگ‌های بوسنی]] بود. همه‌پرسی استقلال، توسط صربهای بوسنی تحریم شده بود و با مشارکت ۶۷٪ مردم، ۹۸٪ رأی‌دهندگان به استقلال بوسنی و هرزگوین رأی دادند.<ref name="Malcolm">Malcolm, Noel (1994). Bosnia A Short History. New York University Press. {{ISBN|0-8147-5520-8|en}}.</ref> |
||
{{اصلی|جنگ بوسنی}} |
{{اصلی|جنگ بوسنی}} |
||
نسخهٔ ۱۸ سپتامبر ۲۰۱۷، ساعت ۱۸:۴۹
بوسنی و هرزگوین Bosna i Hercegovina Босна и Херцеговина بوسنی و هرزگوین | |
|---|---|
سرود: سرود ملی بوسنی و هرزگوین | |
 | |
| پایتخت و بزرگترین شهر | سارایوو ۴۳°۵۲′ شمالی ۱۸°۲۵′ شرقی / ۴۳٫۸۶۷°شمالی ۱۸٫۴۱۷°شرقی |
| زبان(های) رسمی | بوسنیایی، کرواتی، صربی |
| حکومت | جمهوری دموکراتیک فدرال |
| ملادن ایوانیچ (صرب) ملادن ایوانیچ (صرب)، باقر عزت بگوویچ (مسلمان)، دراگان چوویچ (کروات) والنتین اینزکو | |
| بنیان‌گذاری | ۱۹۹۲ |
| مساحت | |
• کل | ۵۱٬۱۹۷ کیلومتر مربع (۱۹٬۷۶۷ مایل مربع) (۱۲۷ام) |
• آبها (٪) | نامعلوم |
| جمعیت | |
• سرشماری | ۳٬۹۸۱٬۲۳۹ (۱۲۶ام) |
• تراکم | ۷۶ بر کیلومتر مربع (۱۹۶٫۸ بر مایل مربع) (۱۲۳ام) |
| واحد پول | مارک تبدیل‌پذیر بوسنی و هرزگوین (BAM) |
| منطقه زمانی | CET |
• تابستان (ساعت تابستانی) | CEST |
| پیش‌شماره تلفنی | ۳۸۷ |
| کد ایزو ۳۱۶۶ | BA |
| دامنه سطح‌بالا | .ba |
بوسنی و هرزگوین (به بوسنیایی (خط لاتین): Bosna i Hercegovina، به صربی (خط سیریلیک): Босна и Херцеговина) کشوری است در جنوب شرقی اروپا که پایتخت آن سارایوو است. این کشور در غرب و شمال غرب با کرواسی، در شرق با صربستان و در جنوب شرقی با مونته نگرو همسایه است.
در کشور بوسنی و هرزگوین سه قوم مسلمان، صرب و کروات زندگی می‌کنند.
بوسنی و هرزگوین کاندیدای بالقوه پیوستن به اتحادیه اروپا و همچنین از آوریل ۲۰۱۰ کاندیدای عضویت در ناتو است. علاوه بر این بوسنی و هرزگوین از آوریل ۲۰۰۲ عضو شورای اروپا، عضو سازمان امنیت و همکاری اروپا (OSCE) و نیز عضو ناظر در سازمان همکاری اسلامی است.
تاریخ
جنگ جهانی اول
جنگ جهانی اول از پایتخت بوسنی و هرزگووین (سارایوو) و باترور آرشیدوک فرانتس فردیناند ولیعهد اتریش آغاز شد.
جنگ جهانی دوم
پس از پایان جنگ جهانی دوم و ایجاد جمهوری سوسیالیستی یوگسلاوی، بوسنی با نام جمهوری سوسیالیستی بوسنی و هرزگوین یکی از جمهوری‌های یوگسلاوی سوسیالیستی بود.
دوران شوروی
بوسنی بعد از جنگ جهانی اول تحت فرمان شوروی به‌شمار می‌آمد و نیروهای نظامی شوروی در آن حضور چشمگیری داشتند
پس از فروپاشی شوروی
پس از فروپاشی یوگسلاوی، جمهوری بوسنی و هرزگوین، در پی همه‌پرسی استقلالی که انجام گرفت در سال ۱۹۹۲، اعلام موجودیت کرد. این اتفاق، آغازگر جنگ‌های بوسنی بود. همه‌پرسی استقلال، توسط صربهای بوسنی تحریم شده بود و با مشارکت ۶۷٪ مردم، ۹۸٪ رأی‌دهندگان به استقلال بوسنی و هرزگوین رأی دادند.[۱]
صربهای بوسنی، که از جانب صربستان و مونته‌نگروی همسایه حمایت می‌شدند، جمهوری صرب بوسنی را تشکیل داده و به قصد تجزیه جمهوری در طول خطوط قومیتی و پیوند دادن نواحی صرب نشین برای تشکیل «صربستان بزرگ»، به مقاومت مسلحانه پرداختند. همچنین کرواتهای بوسنی با حمایت کرواسی، جمهوری کروات بوسنی و هرزگوین را تشکیل دادند.
در مارس ۱۹۹۴، در پی موافقتنامه واشینگتن، جمهوری کروات بوسنی و هرزگوین و جمهوری بوسنی و هرزگوین با هم ادغام شده و فدراسیون بوسنی و هرزگوین را ایجاد کردند. بر طبق این موافقتنامه، بوسنیایی‌ها و کروات‌ها تعداد دسته‌های رزمنده را در بوسنی و هرزگوین از سه به دو تقلیل دادند.
در ۲۱ نوامبر ۱۹۹۵ گروه‌های درگیر جنگ، موافقت‌نامهٔ صلح دیتون را امضا کردند که جنگ سه ساله داخلی بین قومیتی را متوقف کرد (توافقنامه نهایی در ۱۴ دسامبر ۱۹۹۵ در پاریس امضا شد).
توافق صلح دیتون مرزهای بین‌المللی بوسنی و هرزگوین را ابقا کرد و یک دولت مشترک چند قومیتی دموکراتیک ایجاد کرد که با در دست داشتن هدایت سیاست خارجی، روابط دیپلماتیک و امور مالی تقویت می‌شد. ترتیبات سیاسی بجا مانده از توافق صلح دیتون در سال ۱۹۹۵ به درگیری‌ها خاتمه داد. اما این توافقات اختلافات ناشی از ایدئولوژی‌های ملی‌گرایانه‌ای را که جنگ به‌خاطر آنها آغاز شد، التیام نبخشیده‌است. همچنین این توافق، کنترل قدری کمتر از نیمی از کشور و امکان وتوی سیاست‌های ملی در بوسنی هرزگوین را در اختیارشان گذاشت که این امر جلوی توسعه اقتصاد بوسنی را گرفته و زمینه را برای رواج فساد مالی و اداری فراهم کرده‌است.[۲]
همچنین لایه دومی از حکومت، تشکیل شد. از دو بخش تقریباً مساوی از لحاظ اندازه، درنظر گرفته شد: فدراسیون بوسنیایی/کروات بوسنی و هرزگوین و جمهوری صربی بوسنی تحت رهبری صرب‌ها (RS). دولت‌های فدراسیون و RS با امکان نظارت بر اکثر فعالیت‌های دولت تقویت شدند. همچنین دفتر نمایندگان بلندپایه (OHR) برای نظارت بر اجرای جنبه‌های مدنی موافقتنامه تأسیس شد.
در سال ۱۹۹۵–۱۹۹۶، یک نیروی ۶۰٫۰۰۰ نفری حافظ صلح به رهبری ناتو (IFOR) برای اعمالِ نظارت بر اجرای جنبه‌های نظامی موافقتنامه در بوسنی خدمت می‌کردند. سپس نیروی حافظ صلح ناتو با یک نیروی کوچکتر ایجاد پایداری به رهبری ناتو (SFOR) جایگزین شد که مأموریت آن ممانعت از تجدید دشمنی‌ها بود. در دسامبر ۲۰۰۴ نیروهای حافظ صلح اتحادیه اروپا (EUFOR) جایگزین نیروی ایجاد پایداریِ ناتو شد؛ مأموریت آنها حفظ صلح و پایداری در سرتاسر کشور بود.
سیاست
بوسنی و هرزگوین به لحاظ اداره کشور دارای سیستم منحصر بفردی در جهان است. گرچه به دلیل ساختار تقسیمات کشوری در بوسنی و هرزگوین این کشور را نمی‌توان یک جمهوری نامید اما اداره آن بر اساس شاخصه‌های یک جمهوری انجام می‌شود. بوسنی و هرزگوین به دنبال اعلام استقلال برخی از جمهوری‌های یوگسلاوی سابق از جمله اسلوونی، کرواسی و مقدونیه، در تاریخ ۲۹ فوریه و اول مارس ۱۹۹۲ اقدام به برگزاری رفراندوم دربارهٔ استقلال کرد. این رفراندوم که ۲٫۰۷۳٫۵۶۸ نفر معادل ۶۳٫۶ درصد در آن شرکت کردند با اکثریت قاطع ۹۹٫۷ درصد به تصویب رسید. حزب دمکراتیک صربسکا (SDS) رفراندوم را بایکوت و از برگزاری آن در برخی مناطق جلوگیری به عمل آورد. اعلام استقلال بوسنی جنگ داخلی در این کشور را به همراه داشت. با امضای موافقت نامه صلح دیتون، بوسنی و هرزگوین به دو بخش فدراسیون بوسنی و هرزگوین و جمهوری صرب بوسنی (جمهوری صربسکا) تقسیم شد.
«علی عزت بگوویچ»، رئیس «حزب اقدام دمکراتیک»، که طی سال‌های جنگ در این کشور رهبری مسلمانان بوسنی و هرزگوین را به عهده داشت، به عنوان نخستین رئیس جمهور این کشور تا سال ۲۰۰۰ میلادی بر این کشور حکومت کرد. در حال حاضر ریاست جمهوری هر ۸ ماه یک بار بین یک بوشنیاک (مسلمان)، یک صرب و یک کروات در گردش است. احزاب عمده این کشور عبارتند از «حزب اقدام دمکراتیک»، «حزب دمکراتیک صربسکا»، «جامعه دمکراتیک کروات‌ها».
تقسیمات کشوری
این کشور شامل ۱۳ استان می‌باشد.
جغرافیا
کشور بوسنی و هرزگوین به لحاظ موقعیت جغرافیایی در جنوب شرق اروپا و در شبه جزیره بالکان قرار گرفته‌است و با کشورهای کرواسی، صربستان و مونته نگرو مرز مشترک دارد. این کشور از دو ناحیهٔ بوسنی (در شمال) و هرزگوین (در جنوب) تشکیل شده‌است. مرز آبی این کشوربه طول ۲۲ کیلومتر تنها راه دسترسی این کشور به آبهای آزاد است بندر نئوم در این منطقه واقع شده‌است.
اقتصاد
تولید ناخالص داخلی این کشور ۲۹٫۸۹ میلیارد دلار است که در سال گذشته میلادی رشدی ۵٫۵ درصدی داشته‌است.
یک میلیون و ۲۶ هزار نفر نیروی کار این کشور را تشکیل می‌دهند و نرخ بیکاری در آن ۴۵٫۵ درصد است. (آمارهای سال ۲۰۰۴ میلادی) یک چهارم جمعیت این کشور زیر خط فقر زندگی می‌کنند و نرخ تورم در آن در سال ۲۰۰۱ میلادی ۲۶٫۲ درصد بود.
صادرات این کشور شامل فلزات، البسه و چوب است که به کشورهای کرواسی (۱۹٫۶ درصد)، اسلوونی (۱۶٫۷ درصد)، ایتالیا (۱۵٫۴ درصد)، آلمان (۱۲٫۳ درصد)، اتریش (۸٫۷ درصد) و مجارستان (۵٫۳ درصد) صادر می‌شود.
واردات این کشور شامل ماشین‌آلات و تجهیزات، مواد شیمیایی، سوخت و مواد غذایی است که از کشورهای کرواسی (۲۴ درصد)، آلمان (۱۴٫۵ درصد)، اسلوونی (۱۳٫۲ درصد)، ایتالیا (۱۰ درصد)، اتریش (۵٫۹ درصد) و مجارستان (۵٫۲ درصد) وارد می‌شود.
مردم
جمعیت این کشور ۳٬۹۸۱٬۲۳۹ نفر است که میانگین سنی آنها ۳۹ سال است. امید به زندگی در بدو تولد برای زنان ۸۲ سال و برای مردان ۷۴ سال است. کمتر از ۰/۱ درصد از مردم آن به بیماری ایدز مبتلا هستند. ۴۸٪ از مردم این کشور بوسنیایی، ۳۷٪ صرب و ۱۴٪ کروات هستند که از این میان ۴۰ درصد از آنها مسلمان، ۳۱ درصد ارتودوکس و ۱۵ درصد کاتولیک هستند. زبان‌های رایج در این کشور بوسنیایی، کروواتی و صربی است. مذهبِ مردمِ بوسنی هرزگووین اسلام (سنی) و مسیحیت (ارتدوکس و کاتولیک) است. بوسنیایی نیز زبان اصلی آنها است.
ارتباطات
در این کشور ۹۸۹٬۰۰۰ خط تلفن ثابت وجود دارد و ۱٬۸۸۸٬۰۰۰ خط تلفن همراه. بوسنی و هرزگوین ۳۹٬۶۲۷ میزبان اینترنتی و ۹۵۰٬۰۰۰ کاربر دارد.
پانویس
- ↑ Malcolm, Noel (1994). Bosnia A Short History. New York University Press. ISBN 0-8147-5520-8.
- ↑ بوسنی و جنگ جهانی اول بی بی فارسی، ۱۱ تیر ۱۳۹۳
منابع
پیوند به بیرون
 |
ویکیسفر یک راهنمای سفر برای بوسنی و هرزگوین دارد. |
 |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ بوسنی و هرزگوین موجود است. |
| کشورهای مستقل |
| .svg) |
|---|---|---|
| واحدهای سیاسی کم‌رسمیت | ||
| متعلقات و دیگر قلمروها | ||
| نهاد مرتبط | ||
کشورهای مستقل و سرزمینهای وابسته اروپا | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| فهرست کشورهای مستقل | آلبانی · آلمان · آندورا · اتریش · ارمنستان · اسپانیا · استونی · اسلواکی · اسلوونی · اوکراین · ایتالیا · ایرلند · ایسلند · بریتانیای کبیر · بلاروس · بلژیک · بلغارستان · بوسنی و هرزگوین · پرتغال · ترکیه · جمهوری آذربایجان · جمهوری چک · جمهوری مقدونیه · دانمارک · روسیه · رومانی · سان مارینو · سوئد · سوئیس · صربستان · فرانسه · فنلاند · قبرس · قزاقستان · کرواسی · گرجستان · لتونی · لوکزامبورگ · لهستان · لیتوانی · لیختن‌اشتاین · مالت · مجارستان · مولداوی · موناکو · مونته‌نگرو · نروژ · واتیکان · هلند · یونان | | |||||||
| کشورها با به رسمیت شناختن محدود | |||||||||
| قلمروهای وابسته و سرزمینهای دیگر |
| ||||||||
| عمومی | |
|---|---|
| کتابخانه‌های ملی | |
| سایر | |
