شاباک
 | در بیطرفی این مقاله اختلافنظر وجود دارد. |
| آژانس امنیتی اسرائیل Israel Security Agency שירות הביטחון הכללי Sherut haBitaẖon haKlali, General Security Service جهاز الأمن العام | |
|---|---|
 نشان شاباک | |
| نام رایج | شاباک - Shabak |
| نام خلاصه | English: ISA, Local: Shabak - Hebrew: שב"כ, Arabic: شاباک |
| مشخصات اجمالی | |
| تأسیس | ۸ فوریه, ۱۹۴۹ |
| سازمان قبلی |
|
| ساختار حوزه عملیاتی | |
| سازمان ملی | اسرائیل |
| حوزه عملیات | اسرائیل |
| Governing body | نخست‌وزیر اسرائیل |
| مدیر سازمان | |
| وبگاه | |
| www.shabak.gov.il | |
سازمان اطلاعات و امنیت داخلی (شاباک یا شین بِت) (در عبری: שב"כ)، نام سازمان اطلاعات و امنیتی داخلی در کشور اسرائیل می باشد که مسئولیت جمع‌آوری اطلاعات مربوط به داخل مرزهای اسرائیل و مناطق خودمختار فلسطینی است و همچنین خنثی‌سازی فعالیت‌های تروریستی را بر عهده دارد. این سازمان در فعالیت‌های خود جنبهٔ مخفیانه کار کردن را رعایت می‌کند. شعار این سازمان «سپر نامرئی» است و مقر اصلی این سازمان در آفِکا واقع در شمال تل‌آویو است. این سازمان در کنار موساد و آمان یکی از سازمان‌های سه‌گانهٔ جامعهٔ اطلاعاتی اسرائیل است.
ساختار سازمانی[ویرایش]
- ادارهٔ اعراب: تمرکز این اداره بر روی فعالیت‌های ضدِ تروریستی در اسرائیل، کرانهٔ باختری و نوار غزه می باشد.
- ادارهٔ اتباع اسرائیلی: این بخش بر روی فعالیت‌های براندازی و ضدِ جاسوسی متمرکز است. خاستگاه ابتدایی این بخش مبارزه با بلوک کمونیست بود، با سقوط اتحاد جماهیر شوروی این اداره کمی تحلیل رفت اما با گسترش فعالیت‌های تروریستی در دههٔ ۸۰ میلادی این اداره مجدداً احیا شد.
- ادارهٔ امنیت: این اداره مسئول تأمین امنیت بخش‌های حیاتی کشور نظیر سفارت‌خانه‌ها، فرودگاه‌ها، دفاتر دولتی و مراکز تحقیقاتی است.[۲]
عملیات‌های موفق[ویرایش]
انتشار سخنرانی نیکیتا خروشچف[ویرایش]
در سال ۱۹۵۶، شاباک متن سخنرانی خروشچف را که به لهستانی ترجمه شده بود به‌دست‌آورد. در این سخنرانی خروشچف به سرزنش استالین می‌پردازد و جنایت او را محکوم می‌کند. این متن سپس با سیا (سازمان اطلاعاتی مرکزی آمریکا) به اشتراک گذاشته شد و آمریکایی‌ها هم آن را منتشر کردند. انتشار این سخنرانی تأثیر مهمی در شوروی داشت. گفته می‌شود این سخنرانی هرگز محرمانه نبوده و حزب کمونیست و خروشچف به عمد و با هدف تسهیل فروپاشی شوروی آن را انجام داده‌اند.[۳]
دستگیری یسرائل بار[ویرایش]
«یسرائل بار» یک شهروند اسرائیلی متولد اتریش بود که در وزارت دفاع با درجهٔ سرهنگ دوم مشغول به کار بود و برای شوروی جاسوسی می‌کرد. پس از دستگیری، وی به ۱۰ سال حبس محکوم شد و در زندان درگذشت.[۴]
عملیات یاتِد[ویرایش]
عملیات یاتِد، یک عملیات فریب در جریان جنگ شش‌روزه بود که منجر به نابودی نیروی هوایی مصر در عرض ۳ ساعت شد. در این عملیات رأفت الهجان که یک مأمور دو جانبهٔ اسرائیلی-مصری بود به منظور فریبِ سرویس اطلاعاتی مصر به آن‌ها القا کرد که اسرائیل با یک حملهٔ زمینی آغازگر جنگ خواهد بود. مصری‌ها فریب این منبع خبری را خوردند و هواپیماهای خود را در آشیانه نگه داشتند و به این ترتیب هواپیماهای مصری تبدیل به یک هدف ساده برای نیروی هوایی اسرائیل شدند. این عملیات در کنار عملیات مینسمیت از جمله عملیات‌های فریبِ معروف هستند.[۵]
بحران‌ها[ویرایش]
بحران اتوبوس ۳۰۰[ویرایش]
در سال ۱۹۸۴ چهار عرب مسلح در داخل یک اتوبوس به گروگانگیری پرداختند. طی مداخلهٔ شین بت و در طول درگیری دو تن از گروگانگیران جان سپردند و دو گروگانگیر دیگر پس از دستگیری و در طول بازداشت توسط افسر شاباک کشته شدند. این اتفاق منجر به استعفای آوراهام شالوم شد.[۶]
جایگاه سازمانی[ویرایش]
طبق اظهارات باراک بن زور (معاون سابق رئیس شاباک) بودجهٔ شاباک از سال ۱۹۵۶ تحت نظر کِنِست قرار دارد. از سال ۲۰۰۲ این سازمان تحت نظارت کمیتهٔ دفاع و امور خارجهٔ کنست Foreign Affairs and Defense Committee قرار گرفت تا اطمینان حاصل شود که این سازمان در حیطهٔ قانون فعالیت می‌کند. به علاوه کابینهٔ سیاسی-امنیتی Political-Security Cabinet به‌طور مستقیم از رئیس شاباک گزارش می‌گیرد. همین‌طور کمیته‌ی حقوقی قانون اساسی و عدالت Constitution, Law and Justice Committee نیز بر این سازمان نظارت دارد. طبق قانون، فعالیت‌های این سازمان با تأیید مشاور حقوقی Attorney General صورت می‌گیرد و هر فرد بازداشتی توسط این سازمان حق دارد تا از این سازمان شکایت کند.[۷]
رؤسای سازمان[ویرایش]
- (Isser Harel (1948–1952
- (Izi Dorot (1952–1953
- (Amos Manor (1953–1963
- (Yossef Harmelin (1964–1974
- (Avraham Ahituv (1974–1981
- (Avraham Shalom (1981–1986
- (Yossef Harmelin (1986–1988
- (Yaakov Peri (1988–1994
- (Carmi Gillon (1995–1996
- (Ami Ayalon (1996–2000
- (Avi Dichter (2000–2005
- (Yuval Diskin (2005–2011
- (Yoram Cohen (2011–2016
- (Nadav Argaman (2016–present
پانویس[ویرایش]
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Shin Bet». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۵ دسامبر ۲۰۲۰.
منابع[ویرایش]
- ↑ «"Cabinet approves nomination of Ronen Bar as next Shin Bet chief"».
- ↑ «Profile: Israel's Shin Bet agency». ۲۰۰۲-۰۱-۳۰.
- ↑ Mayzel, Matitiahu (۲۰۱۳-۱۰-۰۱). «Israeli Intelligence and the leakage of Khrushchev's "Secret Speech"».
- ↑ «סקירה אודות השב"כ בעשור השני».
- ↑ Yossi Melman (۲۰۱۱-۰۳-۱۱). «How Israel Won the Six-Day War».
- ↑ «Bus 300 affair».
- ↑ «Inside Shin Bet». ۲۰۱۳-۱۰-۲۴.