انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۴۰۰): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه
جز افزایش کیفیت مطالب و حذف مطالب با منبع غیرمعتبر یا دیدگاه ناقض بی‌طرفی
برچسب‌ها: حذف حجم زیادی از مطالب منبع‌دار ویرایشگر دیداری
خط ۱۰۳: خط ۱۰۳:


== مشارکت عمومی ==
== مشارکت عمومی ==
مشارکت عمومی در این انتخابات تا حد زیادی نسبت به انتخابات پیشین کاهش داشته و از ۷۳٫۰۳٪ به ۴۸٫۸۸٪ رسیده‌است. تحلیلگران علل متعددی را برای این کاهش برشمرده‌اند و از آن جمله می‌توان به [[بحران جهش نرخ ارز در ایران|جهش بحرانی نرخ ارز]]، [[حاشیه‌نشینی در ایران|افزایش حاشیه‌نشینی]]، [[بیکاری در ایران|افزایش بیکاری]]، [[بحران اقتصادی ایران ۱۴۰۰-۱۳۹۷|بحران اقتصادی]] و همچنین [[فساد در ایران|فسادهای مالی و اداری]] اشاره نمود. سیزدهمین انتخابات ریاست‌جمهوری ایران در هفت دوره اخیر ریاست‌جمهوری، پس از [[انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۳۸۴)|انتخابات ۱۳۸۴]]، تنها انتخاباتی بوده‌است که در آن جناح اصلاح‌طلبان نتوانسته‌اند یکی از دو نامزد محبوب را به‌خود اختصاص دهند. عبدالناصر همتی، نامزد حزب کارگزاران سازندگی و تنها نامزد با گرایش اصلاح‌طلبی و اعتدال‌گرایی (پس از کنارکشیدن مهرعلیزاده) توانست ۸٫۴۳٪ آرا را به‌خود اختصاص دهد. دلایل کاهش شدید محبوبیت اصلاح‌طلبان و اعتدال‌گرایان به‌عقیده صاحب‌نظران، وعده‌های تحقق‌نیافته اقتصادی و اجتماعی [[ریاست جمهوری حسن روحانی|دولت روحانی]] و شرایط سال‌های ریاست‌جمهوری او هستند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=چرا روحانی بدترین رئیس‌جمهور تاریخ جمهوری اسلامی است؟|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/30895152.html|وبگاه=رادیو فردا|بازبینی=2021-03-25|کد زبان=fa|archive-date=1 نوامبر 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201101045806/https://www.radiofarda.com/a/30895152.html}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=Iran presidential election: Reformists face an uphill battle|نشانی=http://www.middleeasteye.net/opinion/iran-presidential-election-reformists-face-uphill-battle|وبگاه=Middle East Eye|بازبینی=2020-10-22|کد زبان=en|archive-date=20 اکتبر 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201020163645/https://www.middleeasteye.net/opinion/iran-presidential-election-reformists-face-uphill-battle}}</ref><ref name=":82">{{یادکرد وب|عنوان=انتخابات و «دولت بی‌مصرف» حسن روحانی|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/failure-of-rouhani-cabinet-impacts-of-next-election-in-Iran/31155579.html|وبگاه=رادیو فردا|بازبینی=2021-03-18|کد زبان=fa|archive-date=18 مارس 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210318032657/https://www.radiofarda.com/a/failure-of-rouhani-cabinet-impacts-of-next-election-in-Iran/31155579.html}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=سالی که گذشت، سال بد بود|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/iran-1399-economy-through-economist-eyes/31163547.html|وبگاه=رادیو فردا|بازبینی=2021-03-24|کد زبان=fa|archive-date=25 مارس 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210325021746/https://www.radiofarda.com/a/iran-1399-economy-through-economist-eyes/31163547.html}}</ref> [[مجید محمدی]]، دوران ریاست‌جمهوری روحانی را مرگ اصلاح‌طلبی توصیف نمود.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=مجید محمدی {{!}} دهه‌ای که از دست رفت؛ خوشحالیم که ونزوئلا نشده‌ایم|نشانی=https://www.independentpersian.com/node/131291/دیدگاه/دهه‌ای-که-از-دست-رفت؛-خوشحالیم-که-ونزوئلا-نشده‌ایم|وبگاه=ایندیپندنت فارسی|تاریخ=2021-03-17|بازبینی=2021-03-18|کد زبان=fa|archive-date=14 مه 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210514175844/https://www.independentpersian.com/node/131291/دیدگاه/دهه‌ای-که-از-دست-رفت؛-خوشحالیم-که-ونزوئلا-نشده‌ایم}}</ref>
با توجه به عواملی همچون ناامیدی جامعه از پیگیری مطالبات‌شان در چارچوب امکانات جمهوری اسلامی، [[فساد در ایران|فساد گستردهٔ مالی و اداری]]، اعتراض‌های سراسری [[اعتراضات دی ۱۳۹۶ ایران|دی ۱۳۹۶]] و [[اعتراضات آبان ۱۳۹۸ ایران|آبان ۱۳۹۸]] و سرکوب آن به وسیله حکومت، نبود [[آزادی‌های سیاسی]] همچون [[آزادی بیان]] و [[نقض حقوق بشر توسط جمهوری اسلامی ایران|نقض حقوق بشر]]، عدم [[مشروعیت|مقبولیت و مشروعیت]] گفتار حکومت، اصلاح‌ناپذیری ساختار سیاسی و انتخابات نمایشی و غیرآزاد، محدودیت‌های شدید سیاسی، اجتماعی و مذهبی پیوسته، [[اصلاح‌طلب اصول‌گرا دیگه تمومه ماجرا|ناامیدی و بی‌اعتمادی مردم به هر دو جناح حاکمیت]] ([[جناح اصلاح‌طلبان جمهوری اسلامی ایران|اصلاح‌طلبان]] و [[جناح اصول‌گرایان جمهوری اسلامی ایران|اصول‌گرایان]])، [[تحریم‌های آمریکا علیه ایران|تحریم‌های آمریکا]] و درپی آن [[بحران اقتصادی ۹۹–۱۳۹۷ ایران|بحران اقتصادی]]؛ مشارکت مردم در انتخابات ۱۴۰۰ با کاهش چشمگیر مواجه و به ۴۸ درصد رسید.<ref name=":3"/><ref name=":8"/><ref name=":13"/><ref name=":4"/><ref name=":5"/><ref name=":122"/>

نارضایتی‌ها از عملکرد نظام جمهوری اسلامی و جناح‌های آن به اندازه‌ای گسترده‌است که به گفتهٔ [[رادیو فردا]]، تأثیر آن بر میزان مشارکت مردم در انتخابات ۱۴۰۰، مقامات نظام را نگران کرده‌است؛<ref>{{یادکرد وب|عنوان=گشایش در حصر؛ مهدی کروبی «خواستار حضور پرشور» در انتخابات ۱۴۰۰ شد|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/f4-karoubi-ask-participate-presidential-election-1400/30817093.html|وبگاه=رادیو فردا|بازبینی=2020-10-22|کد زبان=fa|archive-date=2 سپتامبر 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200902220521/https://www.radiofarda.com/a/f4-karoubi-ask-participate-presidential-election-1400/30817093.html}}</ref> برخی از مسئولان جمهوری اسلامی از جمله [[عبدالرضا رحمانی فضلی|عبدالرضا رحمانی]]، [[حسام‌الدین آشنا]]، [[محمود صادقی]] و [[حسن غفوری‌فرد]] مشارکت ۲۰ درصدی در انتخابات ۱۴۰۰ را هم کافی دانسته‌اند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=نگرانی وزیر کشور از میزان مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰|نشانی=https://www.radiozamaneh.com/530238|وبگاه=رادیو زمانه|تاریخ=2020-08-25|بازبینی=2020-10-22|archive-date=3 سپتامبر 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200903203834/https://www.radiozamaneh.com/530238}}</ref><ref name=":022">{{یادکرد خبر|تاریخ=۲۸ آگوست ۲۰۲۰|عنوان=مطهری: در ۱۴۰۰ یکی از خودشان را سر کار می‌آورند|ناشر=رادیو زمانه|doi=|تاریخ بازدید=۲۸ آگوست ۲۰۲۰|نشانی=https://www.radiozamaneh.com/531379|archive-date=1 سپتامبر 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200901180235/https://www.radiozamaneh.com/531379}}</ref><ref>{{یادکرد خبر|تاریخ=۲۷ مرداد ۱۳۹۹|عنوان=اگر اوضاع بهتر نشود، در انتخابات ۱۴۰۰ شاهد پایین‌ترین میزان رأی ممکن خواهیم بود|ناشر=اعتماد آنلاین|doi=|تاریخ بازدید=۱۶ شهریور ۱۳۹۹|نشانی=https://etemadonline.com/content/426192/|archive-date=28 مه 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210528090634/https://etemadonline.com/content/426192/اگر-اوضاع-بهتر-نشود-در-انتخابات-1400-شاهد-پایین-ترین-میزان-ر-ی-ممکن-خواهیم-بود}}</ref><ref name=":322">{{یادکرد خبر|تاریخ=۱۷ اکتبر ۲۰۲۰|عنوان=غفوری‌فرد: احتمال ریزش شرکت‌کنندگان در انتخابات سال ۱۴۰۰ وجود دارد|ناشر=رادیو زمانه|doi=|تاریخ بازدید=۱۷ اکتبر ۲۰۲۰|نشانی=https://www.radiozamaneh.com/545798|archive-date=20 اکتبر 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201020062604/https://www.radiozamaneh.com/545798}}</ref> [[علی خامنه‌ای]] دو روز پیش از انتخابات در سخنرانی تلویزیونی خود، به تردید برخی از قشرهای ضعیف و محروم جامعه برای شرکت در انتخابات اشاره کرد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی = https://farsi.khamenei.ir/news-content?id=48049|عنوان = سخنرانی تلویزیونی رهبر انقلاب در آستانه برگزاری انتخابات|ناشر = دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای|تاریخ بازدید = ۲۸ خرداد ۱۴۰۰|تاریخ = ۲۶ خرداد ۱۴۰۰}}</ref> [[حسن روحانی]] از عدم مشارکت مردم ابراز نگرانی کرد و گفت که اگر مشارکت حداکثری صورت نگیرد، «به معنای پایان تمام حرکت‌ها و انقلاب‌ها در کشور است» و «ضربه بسیار بزرگی» به [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی]] خواهد بود.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=روحانی: اگر مشارکت در انتخابات حداکثری نباشد ضربه بسیار بزرگی خواهد بود|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/31179559.html|وبگاه=رادیو فردا|بازبینی=2021-03-31|کد زبان=fa|archive-date=31 مارس 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210331082315/https://www.radiofarda.com/a/31179559.html}}</ref><ref>{{یادکرد خبر|عنوان=رئیس‌جمهور ایران دربارهٔ بی‌اعتبار شدن مفهوم انتخابات و همه‌پرسی در کشور هشدار داد|نشانی=https://www.bbc.com/persian/iran-56587761|کوشش=BBC News فارسی|تاریخ بازبینی=2021-03-31|زبان=fa|archive-date=31 مارس 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210331155725/https://www.bbc.com/persian/iran-56587761}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=خبرگزاری فارس - روحانی: عدم مشارکت حداکثری در انتخابات ضربه بزرگ به راه و روش ۱۲ فروردین ۵۸ است|نشانی=https://www.farsnews.ir/news/14000111000148/روحانی--عدم-مشارکت-حداکثری-در-انتخابات-ضربه-بزرگ-به-راه-و-روش-2|وبگاه=خبرگزاری فارس|تاریخ=2021-03-31|بازبینی=2021-03-31|archive-date=28 مه 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210528090651/https://www.farsnews.ir/news/14000111000148/روحانی--عدم-مشارکت-حداکثری-در-انتخابات-ضربه-بزرگ-به-راه-و-روش-2}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=روحانی: اگر روزی انتخابات از نظر مردم بیفتد، به معنای پایان انقلاب است|نشانی=https://www.isna.ir/news/1400011103994/روحانی-اگر-روزی-انتخابات-از-نظر-مردم-بیفتد-به-معنای-پایان-انقلاب|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2021-03-31|بازبینی=2021-03-31|کد زبان=fa|archive-date=28 آوریل 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210428045630/https://www.isna.ir/news/1400011103994/روحانی-اگر-روزی-انتخابات-از-نظر-مردم-بیفتد-به-معنای-پایان-انقلاب}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=روحانی: همه مردم باید احساس کنند نماینده ای در انتخابات ۱۴۰۰ دارند|نشانی=https://www.khabaronline.ir/news/1500085/روحانی-همه-مردم-باید-احساس-کنند-نماینده-ای-در-انتخابات-۱۴۰۰|وبگاه=خبرآنلاین|تاریخ=2021-03-31|بازبینی=2021-03-31|کد زبان=fa|archive-date=28 آوریل 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210428094354/https://www.khabaronline.ir/news/1500085/روحانی-همه-مردم-باید-احساس-کنند-نماینده-ای-در-انتخابات-۱۴۰۰}}</ref> عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور، با اشاره به مشارکت پایین مردم در [[انتخابات مجلس یازدهم]] گفت: «یکی از دغدغه‌های ما میزان مشارکت در انتخابات ریاست‌جمهوری است.»<ref>{{یادکرد خبر|تاریخ=۴ شهریور ۱۳۹۹|عنوان=نگرانی وزیر کشور از میزان مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰|ناشر=رادیو زمانه|doi=|تاریخ بازدید=۱۳ شهریور ۱۳۹۹|نشانی=https://www.radiozamaneh.com/530238|archive-date=3 سپتامبر 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200903203834/https://www.radiozamaneh.com/530238}}</ref> با این حال عباسعلی کدخدایی با پیش‌بینی مشارکت کم مردمی در انتخابات پیش‌رو اعلام کرد: «از نظر حقوقی و قانونی مشارکت پایین مشکل حقوقی ایجاد نخواهد کرد.»<ref>{{یادکرد وب|عنوان=انتخابات ۱۴۰۰؛ کدخدایی می‌گوید انتخابات با مشارکت پایین هم مشروعیت خواهد داشت|نشانی=https://www.bbc.com/persian/iran-57171420|وبگاه=BBC News فارسی|تاریخ=2021-05-19|بازبینی=2021-05-26|کد زبان=fa|archive-date=19 مه 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210519155339/https://www.bbc.com/persian/iran-57171420}}</ref>

[[سید محمد خاتمی|محمد خاتمی]]، پدر معنوی اصلاح‌طلبان، اعتراف کرد که «اگر «[[تکرار می‌کنم|تکرار]]» هم کنم، دیگر مردم رأی نمی‌دهند» که [[بی‌بی‌سی فارسی]] آن را نشانهٔ جدایی آنان از سطح اجتماع می‌داند.<ref name=":7">{{یادکرد خبر|عنوان=اصلاح‌طلبان در انتخابات ۱۴۰۰؛ محمد خاتمی هم ناامید از 'تکرار'؟|نشانی=https://www.bbc.com/persian/iran-features-54204853|کوشش=BBC News فارسی|تاریخ بازبینی=2020-10-22|زبان=fa|archive-date=28 مه 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210528090629/https://www.bbc.com/persian/iran-features-54204853}}</ref> ناتوانی [[اصلاح طلبان|اصلاح‌طلبان]] در همراهی با اعتراضات دی ۱۳۹۶ نقطه‌عطفی در ریزش [[پایگاه اجتماعی]] آنان بود، به‌گونه‌ای که در این اعتراضات شعار اصلاح‌طلب، اصول‌گرا دیگه تمومه ماجرا سر داده شد و معترضان، همهٔ جناح‌های حاکمیت را به یک اندازه نامشروع قلمداد کردند.<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=اعتراض‌ها در ایران؛ 'پایان اخلاقی اصلاح‌طلبان'|نشانی=https://www.bbc.com/persian/blog-viewpoints-50536570|کوشش=BBC News فارسی|تاریخ بازبینی=2020-10-22|زبان=fa|archive-date=27 اکتبر 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201027161220/https://www.bbc.com/persian/blog-viewpoints-50536570}}</ref> اعتراضات آبان ۱۳۹۸ نیز چون تیر خلاصی بر اعتبار باقی‌مانده آنان عمل کرد.<ref name=":7"/><ref name=":1"/>

ناتوانی کامل [[دولت روحانی]] در تحقق وعده‌های اقتصادی و اجتماعی او در زمان انتخابات، از دیگر دلایل ریزش مشارکت مردمی است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Iran presidential election: Reformists face an uphill battle|نشانی=http://www.middleeasteye.net/opinion/iran-presidential-election-reformists-face-uphill-battle|وبگاه=Middle East Eye|بازبینی=2020-10-22|کد زبان=en|archive-date=20 اکتبر 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201020163645/https://www.middleeasteye.net/opinion/iran-presidential-election-reformists-face-uphill-battle}}</ref><ref name=":82">{{یادکرد وب|عنوان=انتخابات و «دولت بی‌مصرف» حسن روحانی|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/failure-of-rouhani-cabinet-impacts-of-next-election-in-Iran/31155579.html|وبگاه=رادیو فردا|بازبینی=2021-03-18|کد زبان=fa|archive-date=18 مارس 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210318032657/https://www.radiofarda.com/a/failure-of-rouhani-cabinet-impacts-of-next-election-in-Iran/31155579.html}}</ref> [[مجید محمدی]] با اشاره به رشد ۴٫۵ درصدی شکاف طبقاتی، [[بحران جهش نرخ ارز در ایران|۲۰ برابر شدن نرخ ارز خارجی]]، دو برابر شدن حاشیه‌نشینان شهری، افزایش بیکاران، تشدید [[فرار سرمایه]] و [[فرار مغزها از ایران|فرار مغزها]] از ایران، دوران دولت «تدبیر و امید» روحانی را «مرگ اصلاح‌طلبی» توصیف می‌کند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=مجید محمدی {{!}} دهه‌ای که از دست رفت؛ خوشحالیم که ونزوئلا نشده‌ایم|نشانی=https://www.independentpersian.com/node/131291/دیدگاه/دهه‌ای-که-از-دست-رفت؛-خوشحالیم-که-ونزوئلا-نشده‌ایم|وبگاه=ایندیپندنت فارسی|تاریخ=2021-03-17|بازبینی=2021-03-18|کد زبان=fa|archive-date=14 مه 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210514175844/https://www.independentpersian.com/node/131291/دیدگاه/دهه‌ای-که-از-دست-رفت؛-خوشحالیم-که-ونزوئلا-نشده‌ایم}}</ref> [[فریدون خاوند]] کارنامه اقتصادی حسن روحانی را «درخشان‌تر» از احمدی‌نژاد نمی‌داند و معتقد است که به‌جز [[برجام]] و پیامدهای اقتصادی آن، روحانی نتوانست ساختارهای پوسیده اقتصاد جمهوری اسلامی را دگرگون کند و گفتار او در [[دولت دوازدهم جمهوری اسلامی ایران|دوره دوم]] مانند احمدی‌نژاد [[پوپولیستی]] شد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=سالی که گذشت، سال بد بود|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/iran-1399-economy-through-economist-eyes/31163547.html|وبگاه=رادیو فردا|بازبینی=2021-03-24|کد زبان=fa|archive-date=25 مارس 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210325021746/https://www.radiofarda.com/a/iran-1399-economy-through-economist-eyes/31163547.html}}</ref> [[علی افشاری]] بیان می‌کند که مواضع او پس از انتخابات تغییر کرد و «مدیریت ضعیف، نظارت‌گریز، کاهلانه، ازسر شکم‌سیری، آمرانه، غیر مشارکتی و قبیله‌گرایانه حسن روحانی و ابتنای آن به گفتار درمانی در کنار نگاه امنیتی و محافظه‌کاری یک فاجعه در ساماندهی قوه مجریه پدیدآورد» به‌طوری که «این میزان از وادادگی، رهاشدگی و شلختگی در سامان دولت بی‌سابقه بوده‌است».<ref>{{یادکرد وب|عنوان=چرا روحانی بدترین رئیس‌جمهور تاریخ جمهوری اسلامی است؟|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/30895152.html|وبگاه=رادیو فردا|بازبینی=2021-03-25|کد زبان=fa|archive-date=1 نوامبر 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201101045806/https://www.radiofarda.com/a/30895152.html}}</ref>


== در بیرون از ایران ==
== در بیرون از ایران ==
خط ۱۳۴: خط ۱۲۸:


== روز انتخابات ==
== روز انتخابات ==
انتخابات این دوره یک ساعت زودتر از زمان مرسوم یعنی ساعت 7 صبح شروع و مهلت آن به علت وجود مراجعه کننده سه بار تا ساعت 2 بامداد روز بعد تمدید شد. مقامات ایرانی میزان استقبال مردم از انتخابات را رضایتبخش اعلام کردند.<ref name=":0">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.dw.com/fa-ir/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AA-%DB%B1%DB%B4%DB%B0%DB%B0-%D8%AA%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%AA%D8%A7-%D8%AF%D9%88-%D8%A8%D8%A7%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%AF/a-57947084|عنوان=انتخابات ۱۴۰۰؛ تمدید رای‌گیری تا دو بامداد}}</ref>
انتخابات این دوره یک ساعت زودتر از زمان مرسوم یعنی ساعت ۷ صبح شروع و مهلت آن به علت وجود مراجعه‌کننده سه بار تا ساعت ۲ بامداد روز بعد تمدید شد. مقامات ایرانی میزان استقبال مردم از انتخابات را رضایت‌بخش اعلام کردند.<ref name=":0">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.dw.com/fa-ir/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AA-%DB%B1%DB%B4%DB%B0%DB%B0-%D8%AA%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%AA%D8%A7-%D8%AF%D9%88-%D8%A8%D8%A7%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%AF/a-57947084|عنوان=انتخابات ۱۴۰۰؛ تمدید رای‌گیری تا دو بامداد}}</ref>


[[نیویورک تایمز]] از حضور مردم در انتخابات اخیر برغم مشکلات شدید اقتصادی و گلایه مندی ها اظهار تعجب کرده و نوشته جمهوری اسلامی باید با این همه فشار اقتصادی و تحریم و بحران بارها دچار فروپاشی می شد اما برخلاف همه چارچوب ها و اصول سیاسی و اجتماعی،جمهوری اسلامی قدرتمندتر شده است.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.nytimes.com/2021/06/20/world/middleeast/iran-revolutionary-election.html|عنوان=Iran’s System Keeps Its Grip, Despite the Chaos (or Because of It)}}</ref>
[[نیویورک تایمز]] از حضور مردم در انتخابات اخیر به‌رغم مشکلات شدید اقتصادی و گلایه‌مندی‌ها اظهار تعجب کرده و نوشته جمهوری اسلامی باید با این همه فشار اقتصادی و تحریم و بحران بارها دچار فروپاشی می‌شد اما برخلاف همه چارچوب‌ها و اصول سیاسی و اجتماعی، جمهوری اسلامی قدرتمندتر شده‌است.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.nytimes.com/2021/06/20/world/middleeast/iran-revolutionary-election.html|عنوان=Iran’s System Keeps Its Grip, Despite the Chaos (or Because of It)}}</ref>


[[محمود صادقی]]، نماینده پیشین مجلس در توییتی پروژه تحریم انتخابات را شکست خورده تلقی کرده و نوشته است: «طبق گزارشی که از بعضی از استان‌ها دارم، برخلاف آنچه تصور می‌شد، مشارکت پایین نیست و پروژه تحریم انتخابات شکست خورده است. در این میان باید بیشتر همت کنیم تا رأی نامزدی که نماد اعتراض به وضع موجود است، از رأی نامزدی که از بانیان وضع موجود است بالاتر باشد.»<ref name=":0" />
[[محمود صادقی]]، نماینده پیشین مجلس در توییتی پروژه تحریم انتخابات را شکست خورده تلقی کرده و نوشته‌است: «طبق گزارشی که از بعضی از استان‌ها دارم، برخلاف آنچه تصور می‌شد، مشارکت پایین نیست و پروژه تحریم انتخابات شکست خورده‌است. در این میان باید بیشتر همت کنیم تا رأی نامزدی که نماد اعتراض به وضع موجود است، از رأی نامزدی که از بانیان وضع موجود است بالاتر باشد.»<ref name=":0" />


[[مهدی کروبی]] ملقب به "شیخ اصلاحات" که هم‌چنان تحت نظر است و از همتی حمایت کرده‌، در خانه‌اش رای داد.<ref name=":0" />
[[مهدی کروبی]] ملقب به «شیخ اصلاحات» از همتی حمایت کرد و در خانه‌اش رأی داد.<ref name=":0" />


[[سید محمد خاتمی|محمد خاتمی]] در حالی که چند نفر او را مشایعت می‌کردند، در حسینیه جماران رای داد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.dw.com/fa-ir/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AA-%DB%B1%DB%B4%DB%B0%DB%B0-%D8%AA%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%AA%D8%A7-%D8%AF%D9%88-%D8%A8%D8%A7%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%AF/a-57947084|عنوان=انتخابات ۱۴۰۰؛ تمدید رای‌گیری تا دو بامداد}}</ref>
[[سید محمد خاتمی|محمد خاتمی]] در حالی که چند نفر او را همراهی می‌کردند، در حسینیه جماران رأی داد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.dw.com/fa-ir/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AA-%DB%B1%DB%B4%DB%B0%DB%B0-%D8%AA%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%AA%D8%A7-%D8%AF%D9%88-%D8%A8%D8%A7%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%AF/a-57947084|عنوان=انتخابات ۱۴۰۰؛ تمدید رای‌گیری تا دو بامداد}}</ref>


==== واکنش‌ها ====
==== واکنش‌ها ====
* روز شنبه ۲۹ خرداد ۱۴۰۰ سازمان عفو بین‌الملل در واکنش به اعلام رئیس‌جمهوری ابراهیم رئیسی در بیانیه‌ای با اشاره به اعدام هزاران زندانی در تابستان سال ۶۷، اعلام کرد، ابراهیم رئیسی، باید «به خاطر جرائم بین‌المللی» تحت تعقیب کیفری قرار گیرد. این بیانیه تأکید می‌کند که رئیس‌جمهوری ابراهیم رئیسی «نمودی فجیع از قصور جامعه بین‌المللی در رسیدگی به بحران مصونیت ساختاری در ایران است».<ref name=":2">{{یادکرد وب|عنوان=عفو بین‌الملل: رئیسی باید تحت تحقیقات کیفری قرار گیرد|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/amnesty-international-condemns-raeesi-elected-president/31316017.html|وبگاه=رادیو فردا|بازبینی=2021-06-20|کد زبان=fa}}</ref><ref name=":62">{{یادکرد وب|عنوان=عفو بین‌الملل خواهان تحقیق دربارهٔ "جنایات" ابراهیم رئیسی شد {{!}} DW {{!}} 19.06.2021|نشانی=https://www.dw.com/fa-ir/عفو-بینالملل-خواهان-تحقیق-درباره-جنایات-ابراهیم-رئیسی-شد/a-57965155|وبگاه=DW.COM|بازبینی=2021-06-20|کد زبان=fa-IR|نام=Deutsche|نام خانوادگی=Welle (www.dw.com)}}</ref>
* روز شنبه ۲۹ خرداد ۱۴۰۰ سازمان عفو بین‌الملل در واکنش به اعلام رئیس‌جمهوری ابراهیم رئیسی در بیانیه‌ای با اشاره به اعدام زندانیان در تابستان ۱۳۶۷، اعلام کرد ابراهیم رئیسی باید به‌خاطر جرائم بین‌المللی تحت تعقیب کیفری قرارگیرد.<ref name=":2">{{یادکرد وب|عنوان=عفو بین‌الملل: رئیسی باید تحت تحقیقات کیفری قرار گیرد|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/amnesty-international-condemns-raeesi-elected-president/31316017.html|وبگاه=رادیو فردا|بازبینی=2021-06-20|کد زبان=fa}}</ref><ref name=":62">{{یادکرد وب|عنوان=عفو بین‌الملل خواهان تحقیق دربارهٔ "جنایات" ابراهیم رئیسی شد {{!}} DW {{!}} 19.06.2021|نشانی=https://www.dw.com/fa-ir/عفو-بینالملل-خواهان-تحقیق-درباره-جنایات-ابراهیم-رئیسی-شد/a-57965155|وبگاه=DW.COM|بازبینی=2021-06-20|کد زبان=fa-IR|نام=Deutsche|نام خانوادگی=Welle (www.dw.com)}}</ref>


== داوطلب‌ها ==
== داوطلب‌ها ==

نسخهٔ ‏۲۶ ژوئن ۲۰۲۱، ساعت ۰۶:۵۴


انتخابات سیزدهمین دورهٔ ریاست‌جمهوری ایران
ایران
→ ۱۳۹۶
 ۲۸ خرداد ۱۴۰۰
هیئت دولت 		۱۴۰۴ ←
نظرسنجی‌ها
مشارکت ۲۸٬۹۸۹٬۵۲۹ رأی گرفته، کاهش۴۸٫۸۸٪
 
نامزد سید ابراهیم رئیسی محسن رضایی
حزب روحانیت مبارز ایستادگی
حامیان شانا، شورای وحدت، جامعتین، پایداری -
رأی‌های مردمی ۱۸٬۰۲۱٬۹۴۵ ۳٬۴۴۰٬۸۳۵
درصد رأی ۶۲٫۱۷٪ ۱۱٫۸۷٪
درصد واجدان ۳۰٫۳۹٪ ۵٫۸۰٪
گرایش اصول‌گرا اصول‌گرا
 
نامزد عبدالناصر همتی سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی
حزب کارگزاران قانون
حامیان ائتلاف جمهور -
رأی‌های مردمی ۲٬۴۴۳٬۳۸۷ ۱٬۰۰۳٬۶۵۰
درصد رأی ۸٫۴۳٪ ۳٫۴۶٪
درصد واجدان ۴٫۱۲٪ ۱٫۶۹٪
گرایش اصلاح طلب اصول‌گرا
رئیس‌جمهور پیش از انتخابات

حسن روحانی
اعتدال و توسعه

رئیس‌جمهور برگزیده

سید ابراهیم رئیسی
روحانیت مبارز

انتخابات ریاست‌جمهوری ایران ۱۴۰۰ سیزدهمین دورهٔ انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران ۲۸ خرداد برگزار[۱] و در آن سید ابراهیم رئیسی به عنوان هشتمین رئیس‌جمهور ایران انتخاب شد. این انتخابات همزمان با شوراهای اسلامی شهر و روستا، میان‌دوره‌ای مجلس شورای اسلامی و میان‌دوره‌ای دوم مجلس خبرگان رهبری برگزار شد.

۵۹۲ داوطلب برای حضور در این انتخابات به عنوان نامزد ثبت نام کردند که شورای نگهبان صلاحیت هفت نفر را برای نامزدی در انتخابات سیزدهم ریاست‌جمهوری تأیید کرد: محسن رضایی، سید ابراهیم رئیسی، سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، عبدالناصر همتی، محسن مهرعلیزاده، علیرضا زاکانی و سعید جلیلی. جلیلی و زاکانی به نفع رئیسی و مهرعلیزاده به نفع همتی کناره‌گیری کردند. پیش از انتخابات، بسیاری از نظرسنجی‌ها حاکی از آن بود که ابراهیم رئیسی با کسب اکثریت آراء پیروز انتخابات خواهد شد.[۲]

مشارکت مردم در این انتخابات ۴۸٫۸٪ و رای‌های باطله ۱۳٪ اعلام شد. بر این اساس این انتخابات دارای پایین‌ترین میزان مشارکت و بالاترین میزان رای‌های باطله در تاریخ انتخابات‌های ریاست جمهوری اسلامی ایران بوده‌است.[۳][۴]

تحلیلگران برای کاهش مشارکت عواملی برشمرده‌اند همچون: ناامیدی معترضان از پیگیری مطالبات‌شان در چارچوب جمهوری اسلامی، فساد گستردهٔ مالی و اداری، زندانیان سیاسی، اعتراضات سراسری دی ۱۳۹۶ و آبان ۱۳۹۸، تحریم‌های آمریکا، بحران اقتصادی، نبود آزادی‌های سیاسی همچون آزادی بیان و نقض حقوق بشر، عدم شفافیت امور و پنهان‌کاری‌های گسترده از جمله در ماجرای شلیک به هواپیمای اوکراینی، عدم مقبولیت و مشروعیت گفتار حکومت، اصلاح‌ناپذیری ساختار سیاسی و انتخابات نمایشی و غیرآزاد، تداوم محدودیت‌های شدید سیاسی، اجتماعی و مذهبی، ناامیدی و بی‌اعتمادی مردم به هر دو جناح حاکمیت و رد صلاحیت گسترده و حذف چهره‌های مهم و شاخص توسط شورای نگهبان تأثیر گذاشتند.[۵][۶][۷][۸][۹][۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴]

سامانه انتخاباتی

همچنین ببینید: انتخابات در ایران، رئیس‌جمهور ایران، و نظارت استصوابی

در جمهوری اسلامی ایران امور کشور باید به اتکاء آراء عمومی اداره شود، از راه انتخابات: انتخاب رئیس‌جمهور، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، اعضای شوراها و نظایر این‌ها، یا از راه همه‌پرسی در مواردی که در اصول دیگر این قانون معین می‌گردد.

— اصل ششم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران[۱۵]

بنابر اصل یکصد و سیزدهم قانون اساسی کنونی، «پس از مقام رهبری، رئیس‌جمهور عالی‌ترین مقام رسمی کشور است و مسئولیت اجرای قانون اساسی و ریاست قوه مجریه را جز در اموری که مستقیماً به رهبری مربوط می‌شود، بر عهده دارد.» وظایف رئیس‌جمهور مشابه وظایف سران دولت‌ها در دیگر کشورها است، با این تفاوت که نیروهای مسلح، رئیس قوهٔ قضائیه، تلویزیون دولتی و دیگر سازمان‌های مهم دولتی مانند شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام، همگی تحت کنترل رهبر هستند. بنابر اصل یکصد و ده قانون اساسی وظیفه «تعیین سیاست‌های کلی نظام» هم در اختیار رهبر است و رئیس‌جمهور به‌طور مستقیم در این کار دخالتی ندارد و تنها مجری آن‌ها است.[۱۶] همچنین به‌طور غیررسمی ذکرشده که برای انتخاب وزرای کابینه برای وزارتخانه‌های حساس، همچون امور خارجه، کشور، دفاع و اطلاعات؛ با رهبر هماهنگ می‌شود.[۱۷]

رهبر جمهوری اسلامی ایران می‌تواند هر یک از وزرا و معاونان رئیس‌جمهور را در هر زمان، بدون درنظرگرفتن تصمیم رئیس‌جمهور یا مجلس شورای اسلامی، عزل یا بازگرداند. به همین ترتیب، علی خامنه‌ای، رهبر دیرینهٔ کنونی، که بیش از سه دهه حکومت می‌کند، در حال صدور احکام و تصمیم‌گیری نهایی در مورد اقتصاد، آموزش، محیط‌زیست، سیاست خارجی، برنامه‌ریزی ملی از جمله در حوزه رشد جمعیت و هر چیز دیگری در ایران است. خامنه‌ای همچنین در مورد میزان شفافیت در انتخابات در ایران تصمیم‌های پایانی را اتخاذ می‌کند.

قانون اساسی درمورد شرایط رئیس‌جمهور می‌گوید:

رئیس‌جمهور باید از میان رجال مذهبی و سیاسی که واجد شرایط زیر باشند انتخاب گردد: ایرانی‌الاصل، تابع ایران، مدیر و مدبر، دارای حسن سابقه و امانت و تقوی، مؤمن و معتقد به مبانی جمهوری اسلامی ایران و مذهب رسمی کشور (شیعه).

— اصل یکصد و پانزدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران[۱۸]

در ۲۴ مهر ۱۳۹۵، سید علی خامنه‌ای سیاست‌های کلی انتخابات را با مشورت مجمع تشخیص مصلحت نظام تعیین و به رؤسای قوای سه‌گانه و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ابلاغ کرد. بر اساس جزء ۵ از بند ۱۰ این ابلاغیه، بنا شد تعاریف دقیق از «رجل سیاسی مذهبی» و «مدیر و مدبر بودن» توسط شورای نگهبان اعلام شود.[۱۹] شورای نگهبان پس از بررسی شرایط مذکور را در ۲۰ دی ۱۳۹۶ تصویب کرد، اما در آن زمان آن را ابلاغ نکرد. پس از حدود چهار سال، در جلسه‌ای مورخ ۱۴۰۰/۰۲/۰۸ این تعاریف کمی مورد اصلاح قرار گرفت و سه روز بعد، در ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ برای اجرا به وزارت کشور ابلاغ شد؛[۲۰] اما با مخالفت معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری و دستور شخص رئیس‌جمهور، حسن روحانی این مصوبه رد شد و وزارت کشور اعلام کرد که قانون موجود انتخابات ملاک عمل وزارت کشور برای ثبت نام از داوطلبان خواهد بود.[۲۱] در واکنش به سخنان روحانی، عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان اعلام کرد که «ثبت‌نام‌هایی که فاقد مدارک [گفته شده در مصوبه شورای نگهبان] باشد اعتباری ندارد و مورد بررسی قرار نمی‌گیرد».[۲۲]

هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات ریاست‌جمهوری زیرنظر شورای نگهبان، نامزدهای ثبت‌شده را رد می‌کند و شمار اندکی را برای شرکت در انتخابات برمی‌گزیند.[۲۳] شورای نگهبان علل رد صلاحیت هر یک از نامزدها را به‌صورت عمومی اعلام نمی‌کند، اما به‌گفته اعضای شورای نگهبان، این دلایل در صورت تمایل به خود نامزدان ردصلاحیت‌شده توضیح داده می‌شود. تاکنون هیچ زنی در تاریخ جمهوری اسلامی ایران، برای شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری تأیید صلاحیت نشده‌است.[۲۴][۲۵]

بنابر مصوبه مجلس شورای اسلامی، از سال ۱۳۸۵ حداقل سن برای شرکت در تمامی انتخابات‌ها، ۱۸ سال تمام است.[۲۶]

روند برگزاری

ثبت‌نام اولیه

بر اساس اعلام وزارت کشور، زمان ثبت‌نام نامزدان، از ۲۱ تا ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۰ بوده‌است.[۲۷] داوطلبان ریاست‌جمهوری یا نمایندگان تام‌الاختیار آن‌ها که کتباً معرفی شده بودند باید ظرف پنج روز از تاریخ انتشار دستور آغاز انتخابات به وزارت کشور مراجعه نموده و ثبت‌نام می‌کردند.

تأیید صلاحیت و معرفی نامزدها

نظارت بر تأیید صلاحیت داوطلبان و انتخابات به عهدهٔ شورای نگهبان بود. شورای نگهبان از ۵ روز دوم مهلت قانونی خود نیز استفاده کرد و ظرف ۹ روز به صلاحیت داوطلبان رسیدگی کرد. این شورا در پایان، اسامی نامزدها را روز سه‌شنبه چهارم خرداد به وزارت کشور اعلام کرد.[۲۸]

رأی‌گیری و اعلام نتیجه

رأی‌گیری بنابر قانون جمهوری اسلامی ایران در یک روز جمعه برگزار شد و نامزدی که اکثریت مطلق آرا را کسب کند به‌عنوان رئیس‌جمهور برگزیده می‌شود. چنانچه در مرحلهٔ نخست برای هیچ‌یک از داوطلبان اکثریت مطلق حاصل نگردد، انتخابات دو مرحله‌ای می‌شد. دو نامزدی که بیشترین آرا را در مرحلهٔ نخست داشته‌اند در انتخابات مرحلهٔ دوم شرکت می‌کنند. انتخابات مرحلهٔ دوم در جمعه هفته بعد انجام می‌گرفت.[۲۹]

مشارکت عمومی

مشارکت عمومی در این انتخابات تا حد زیادی نسبت به انتخابات پیشین کاهش داشته و از ۷۳٫۰۳٪ به ۴۸٫۸۸٪ رسیده‌است. تحلیلگران علل متعددی را برای این کاهش برشمرده‌اند و از آن جمله می‌توان به جهش بحرانی نرخ ارز، افزایش حاشیه‌نشینی، افزایش بیکاری، بحران اقتصادی و همچنین فسادهای مالی و اداری اشاره نمود. سیزدهمین انتخابات ریاست‌جمهوری ایران در هفت دوره اخیر ریاست‌جمهوری، پس از انتخابات ۱۳۸۴، تنها انتخاباتی بوده‌است که در آن جناح اصلاح‌طلبان نتوانسته‌اند یکی از دو نامزد محبوب را به‌خود اختصاص دهند. عبدالناصر همتی، نامزد حزب کارگزاران سازندگی و تنها نامزد با گرایش اصلاح‌طلبی و اعتدال‌گرایی (پس از کنارکشیدن مهرعلیزاده) توانست ۸٫۴۳٪ آرا را به‌خود اختصاص دهد. دلایل کاهش شدید محبوبیت اصلاح‌طلبان و اعتدال‌گرایان به‌عقیده صاحب‌نظران، وعده‌های تحقق‌نیافته اقتصادی و اجتماعی دولت روحانی و شرایط سال‌های ریاست‌جمهوری او هستند.[۳۰][۳۱][۳۲][۳۳] مجید محمدی، دوران ریاست‌جمهوری روحانی را مرگ اصلاح‌طلبی توصیف نمود.[۳۴]

در بیرون از ایران

در آذرماه سال ۱۳۹۹ وزارت امورخارجه شیوه‌نامه‌ای را خطاب به همه نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور و سفارت‌خانه‌ها صادر و از آنان خواست پس از ابلاغ شیوه‌نامه، همه واجدان شرایط اخذ رأی را سرشماری و به تهران اعلام کنند که براساس برآوردهای آن‌ها حدود سه و نیم میلیون نفر واجد شرایط برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری در خارج از کشور وجود دارد. برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در خارج از کشور حدود یک میلیون برگ تعرفه انتخابات به وزارت خارجه برای ارسال به نمایندگی‌های ایران در نقاط مختلف جهان تحویل داده شده‌است. بنابر اعلام سخنگوی وزارت امور خارجه، مدیرکل کنسولی وزارت خارجه به عنوان رئیس ستاد انتخابات خارج از کشور و معاون کنسولی و مجلس وزیر امور خارجه هم به عنوان رئیس هیئت نظارت بر انتخابات تعیین شده‌اند. برای نظارت بر این انتخابات بیش از ۲۰۰ نفر ناظر شورای نگهبان با هماهنگی شورای نگهبان تأیید و به نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور معرفی شده‌اند. بر اساس واپسین آمار، سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در ۱۳۳ نمایندگی ایران در خارج از کشور با ۲۳۴ شعبه اخذ رای برگزار می‌شود. سعید خطیب زاده همچنین روز دوشنبه در نشست خبری خود گفت:

تحقیقا در تمامی کشورهایی که دارای نمایندگی هستیم یک یا بیشتر صندوق رای خواهیم داشت ولی در سه کشور کانادا، سنگاپور و یمن امکان برگزاری انتخبات فراهم نشده‌است. در مورد کانادا به خاطر عدم همکاری دولت این کشور نتوانستیم انتخابات را به مانند دوره پیشین برگزار کنیم. در مورد سنگاپور نیز به خاطر مقررات کرونایی در زمینه رفت و آمد و تردد این امکان فراهم نشد. در سنگاپور ما سفیر ترددی، سفیر مقیم نداریم و به خاطر مقررات کرونایی امکان اعزام هیئت فراهم نشد. در مورد کشور یمن نیز به خاطر وقوع جنگ و ناآرامی در این کشور امکان تحقق این مسئله وجود ندارد.

— سعید خطیب زاده

همچنین سید علی خامنه‌ای رهبر وقت جمهوری اسلامی ایران دربارهٔ لزوم وجود صندوق رای در خارج کشور گفت:[۳۵][۳۶][۳۷]

در گزارش‌های مربوط به خارج از کشور به بنده گزارش شده‌است که در برخی از کشورها -شاید تعداد زیادی از کشورها- آمادگی‌های لازم به نحو مطلوب فراهم نشده؛ این جور می‌گویند. من از وزارت کشور و وزارت خارجه جدّاً مطالبه می‌کنم و می‌خواهم که این قضیّه را دنبال کنند و چون وقتی باقی نیست، نگذارند که در این کشورها، آن ایرانی‌هایی که علاقه‌مندند در رأی‌گیری شرکت کنند [معطّل] بمانند

— سید علی خامنه‌ای

جمال عرف رئیس ستاد انتخابات کشور با اشاره به ممانعت دولت کانادا برای استقرار صندوق اخذ رای در این کشور، گفت :

دولت کانادا تنها دولتی بود که مانع رای دادن ایرانیان شد و این موضوع را به وزارت امور خارجه اطلاع دادیم تا رایزنی‌های لازم را انجام بدهند. این اقدام برای پرستیژ بین‌الملل کانادا هم خوب نیست؛ کشوری که ادعای حقوق بشر دارد با چنین رفتاری کمترین حق بشر را نادیده می‌گیرد. افرادی که تمایل دارند در انتخابات حاضر شوند و رای بدهند، می‌توانند به نزدیک‌ترین شهر مرزی کانادا و آمریکا رفته و رای خود را در صندوقی که در آنجا پیش‌بینی شده‌است، بیندازند.

— جمال عرف

[۳۸][۳۹][۴۰][۴۱]

تحریم انتخابات

مقالهٔ اصلی: تحریم انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۴۰۰)

۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۰، جمعی از تشکل‌ها و کنشگران سیاسی ایران با انتشار فراخوانی خواستار تحریم «فعال» و «هدفمند» انتخابات در راستای «تغییر موازنه قوای اجتماعی به نفع تغییرات بزرگ و ساختاری» در سیاست ایران و «مشروعیت‌زدایی از نظام» در ریاست جمهوری ۱۴۰۰ شدند.[۴۲] بیش از ۵۱ درصد از واجدان شرایط در انتخابات شرکت نکردند.[۴۳]

دوشنبه ۲۷ اردیبهشت، ۲۳۱ کنشگر مدنی و سیاسی از ۵۰ شهر و ۲۵ استان ایران نامه‌ای را منتشر کردند که در آن از مردم ایران خواسته‌است تا با «نمایشی» خواندن انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ و تحریم آن از ادامه حکومت ضدمردمی جمهوری اسلامی جلوگیری کنند. آنان در تیتر نامه خود نوشته‌اند: «هم‌آوا برای بایکوت انتخابات خرداد ۱۴۰۰ و گذر خشونت‌پرهیز از جمهوری اسلامی به حکومت مردم، به‌وسیله مردم و برای مردم».[۴۴][۴۵][۴۶][۴۷]

پنج‌شنبه ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۰ خانواده‌های برخی زندانیان اعدام‌شده و کشته‌شدگان اعتراض‌های آبان ۹۸ و قربانیان پرواز شماره ۷۵۲ هواپیمایی بین‌المللی اوکراین که توسط سپاه پاسداران سرنگون شد، بر تحریم انتخابات و نرفتن پای صندوق‌های رأی تأکید کردند و این تحریم را ناشی از نادیده‌گرفتن حق «اعتراض» و «دادخواهی» آن‌ها از سوی جمهوری اسلامی دانستند.[۴۸][۴۹]

گروهی از فعالان ایرانی از جمله پروانه سلحشوری و ابوالفضل قدیانی در بیانیه‌ای تحت عنوان «نه ملی به استبداد، ارتجاع و نقض حاکمیت ملی» ، انتخابات ریاست جمهوری را «مهندسی شده» خوانده‌اند و نوشتند: «ما نیز همصدا با مردم به تنگ آمده از استبداد، ارتجاع، بی عدالتی، فساد و دروغ، نه بزرگ را فریاد می‌زنیم.»[۵۰]

محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهوری پیشین ایران که توسط شورای نگهبان رد صلاحیت شد، روز چهارشنبه پنجم خرداد اعلام کرد که در انتخابات ریاست‌جمهوری شرکت نمی‌کند و از هیچ نامزدی هم حمایت نخواهد کرد.[۵۱]

این انتخابات از سوی دامنه گسترده‌ای از افراد و احزاب مخالف رژیم جمهوری اسلامی در داخل و خارج از ایران تحریم شده‌است. از تحریم‌کنندگان همیشگی و کلاسیک انتخابات ایران که نیروها و احزاب اپوزیسیون خارج از کشورِ سلطنت‌طلب، جمهوری‌خواه و در برخی موارد چپ‌گرایان را شامل می‌شود، تا فعالان سیاسی و مدنی در داخل ایران و حتی گروهی از اصلاح‌طلبان که با رد صلاحیت‌های شورای نگهبان مخالف بوده‌اند، همگی انتخابات را تحریم کرده‌اند.[۵۲][۵۳] رضا پهلوی در نشست مجازی کارزار «نه به جمهوری اسلامی» که با حضور نمایندگانی از احزاب و گرایش‌های مختلف برگزار شد، اظهار داشت: «جمهوری اسلامی شرکت در انتخابات را پیام مشروعیت خود می‌داند و این مهم است که جهانیان بدانند مردم با تحریم انتخابات به نظام پشت کرده‌اند.»[۵۴]

روز انتخابات

انتخابات این دوره یک ساعت زودتر از زمان مرسوم یعنی ساعت ۷ صبح شروع و مهلت آن به علت وجود مراجعه‌کننده سه بار تا ساعت ۲ بامداد روز بعد تمدید شد. مقامات ایرانی میزان استقبال مردم از انتخابات را رضایت‌بخش اعلام کردند.[۵۵]

نیویورک تایمز از حضور مردم در انتخابات اخیر به‌رغم مشکلات شدید اقتصادی و گلایه‌مندی‌ها اظهار تعجب کرده و نوشته جمهوری اسلامی باید با این همه فشار اقتصادی و تحریم و بحران بارها دچار فروپاشی می‌شد اما برخلاف همه چارچوب‌ها و اصول سیاسی و اجتماعی، جمهوری اسلامی قدرتمندتر شده‌است.[۵۶]

محمود صادقی، نماینده پیشین مجلس در توییتی پروژه تحریم انتخابات را شکست خورده تلقی کرده و نوشته‌است: «طبق گزارشی که از بعضی از استان‌ها دارم، برخلاف آنچه تصور می‌شد، مشارکت پایین نیست و پروژه تحریم انتخابات شکست خورده‌است. در این میان باید بیشتر همت کنیم تا رأی نامزدی که نماد اعتراض به وضع موجود است، از رأی نامزدی که از بانیان وضع موجود است بالاتر باشد.»[۵۵]

مهدی کروبی ملقب به «شیخ اصلاحات» از همتی حمایت کرد و در خانه‌اش رأی داد.[۵۵]

محمد خاتمی در حالی که چند نفر او را همراهی می‌کردند، در حسینیه جماران رأی داد.[۵۷]

واکنش‌ها

  • روز شنبه ۲۹ خرداد ۱۴۰۰ سازمان عفو بین‌الملل در واکنش به اعلام رئیس‌جمهوری ابراهیم رئیسی در بیانیه‌ای با اشاره به اعدام زندانیان در تابستان ۱۳۶۷، اعلام کرد ابراهیم رئیسی باید به‌خاطر جرائم بین‌المللی تحت تعقیب کیفری قرارگیرد.[۵۸][۵۹]

داوطلب‌ها

در مدت ۵ روزهٔ ثبت‌نام از ۲۱ تا ۲۵ اردیبهشت، ۵۹۲ نفر با حضور در وزارت کشور داوطلب سیزدهمین دوره از انتخابات ریاست‌جمهوری شدند که از این شمار ۴۰ نفر زن و ۵۵۲ نفر مرد بودند.[۶۰]

از ۵۹۲ نامزد ثبت‌نام‌شده، شمار ۴۶ نفر از افراد شناخته‌شده بودند که نام آن‌ها به تفکیک وضعیت و با ذکر آخرین و بالاترین منصب در قوهٔ مجریه (یا آخرین و بالاترین منصب در دیگر نهادها به همراه آخرین و بالاترین منصب در قوهٔ مجریه) به شرح زیر است:

پیش از انتخابات

تهدید فعالان رسانه‌ای

بر پایه‌گذارش شماری از خبرنگاران ایرانی و فعالان مدنی، قوه قضاییه ایران دربارهٔ اظهارنظرهای انتخاباتی به آن‌ها هشدار داده‌است. همچنین پلیس امنیت، پلیس فتا و اطلاعات سپاه نهادهای دیگری هستند که گفته شده در این زمینه هشدار داده‌اند.[۱۰۷]

سازمان اطلاعات سپاه پاسداران با شماری از فعالان رسانه‌ای تماس گرفته و از آن‌ها خواسته‌است که مطلبی در نقد ابراهیم رئیسی (که از اعضای «هیئت مرگ» در اعدام‌های ۱۳۶۷ بود) منتشر نکنند وگرنه برایشان مشکل‌ساز خواهد شد.[۱۰۸] تهدیدها از روز ۲۵ اردیبهشت همان روز ثبت نام رئیسی برای کاندیداتوری در انتخابات شروع شده‌است.[۱۰۹]

در روز جمعه ۷ خرداد ۱۴۰۰ حسین اشتری در جلسه ویژه مسئولان هیئت‌های مذهبی و مداحان، «هنجارشکنان انتخاباتی و کسانی که مردم را به عدم شرکت در انتخابات دعوت می‌کنند» را به برخورد پلیس و دستگاه قضائی تهدید کرد. روز چهارشنبه ۵ خرداد ۱۴۰۰ سخنگوی سپاه پاسداران، رمضان شریف، فعالان رسانه‌ها را هشدار داد و تهدید کرد که با گزارش مشکلات کشور «تیشه به ریشه نظام» نزنند.[۱۱۰]

اعلام فهرست تأیید صلاحیت‌شدگان از سوی خبرگزاری فارس

خبرگزاری فارس سوم خردادماه با انتشار خبری، نام تأیید صلاحیت و ردصلاحیت‌شدگان انتخابات را منتشر کرد و گفت فهرست اسامی از سوی شورای نگهبان به وزارت کشور ارسال شده‌است.[۱۱۱][۱۱۲] روح‌الله جمعه‌ای، مشاور وزیر کشور این خبر را رد کرد و گفت هیچ نامه‌ای از سوی شورای نگهبان مبنی بر اعلام اسامی نامزدها به وزارت کشور ارسال نشده و گمانه‌زنی رسانه‌ها تأیید نمی‌شود.[۱۱۳][۱۱۴][۱۱۵] عباسعلی کدخدایی صبح سه‌شنبه طی مصاحبه‌ای این گفته وزارت کشور را رد کرد و گفت دیروز اسامی به وزارت کشور ارسال شده‌است.[۱۱۶][۱۱۷][۱۱۸] دوباره جمعه‌ای دربارهٔ درز اطلاعات و منتشر شدن اسامی توسط خبرگزاری فارس گفت سخنگوی شورای نگهبان گفته اسامی روز سه‌شنبه به وزارت کشور ارسال می‌شود؛ به روشنی مشخص است نامه‌ای به وزارت کشور ارسال نشده بود که از وزارت کشور درز اطلاعاتی صورت گرفته باشد. همچنان نه شورای نگهبان و نه وزارت کشور مسئولیت درز اطلاعات زودهنگام منتشرشده از سوی خبرگزاری فارس را نپذیرفته‌اند.[۱۱۹][۱۲۰]

تأیید صلاحیت‌شده‌ها

نام[۱۲۱] نگاره جناح سیاسی تشکل سیاسی حامیان سوابق وضعیت توضیح
سعید جلیلی
(کارزار)
 اصول‌گرایان مستقل - انصراف داد. به نفع سید ابراهیم رئیسی انصراف داد.
محسن رضایی
(کارزار)
 اصول‌گرایان جبهه ایستادگی ایران اسلامی - انتخاب نشد شکست با کسب حدود ۳ میلیون رای
سید ابراهیم رئیسی
(کارزار)
 اصول‌گرایان جامعه روحانیت مبارز شانا

جامعتین
شورای وحدت
پایداری

انتخاب شد پیروزی با کسب بیش از ۱۷ میلیون رای
علیرضا زاکانی
(کارزار)
 اصول‌گرایان جمعیت رهپویان انقلاب اسلامی - انصراف داد به نفع سید ابراهیم رئیسی انصراف داد.
سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی
(کارزار)
 اصول‌گرایان حزب اسلامی قانون[۱۲۲] - انتخاب نشد شکست با کسب حدود ۱ میلیون رای
محسن مهرعلیزاده
(کارزار)
 اصلاح‌طلبان مستقل حزب راه ملت[۱۲۳]

حزب فرزندان ایران[۱۲۴]

انصراف داد به نفع عبدالناصر همتی انصراف داد.
عبدالناصر همتی
(کارزار)
 اعتدال‌گرایان
اصلاح‌طلبان 		کارگزاران سازندگی ائتلاف جمهور[۱۲۵] انتخاب نشد شکست با کسب حدود ۲/۵ میلیون رای

رقابت‌های انتخاباتی

رقابت‌های انتخاباتی قانونی، همچون دوره‌های پیشتر رسماً از هنگام اعلام صلاحیت‌ها تا دو روز پیش از انتخابات بود. هرگونه تبلیغات در روز پیش از انتخابات ممنوع است.

سعید جلیلی

مقالهٔ اصلی: سعید جلیلی در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۴۰۰)

در نظرسنجی‌ها پس از ابراهیم رئیسی، سعید جلیلی بیشترین مقبولیت را در میان اصول‌گرایان دارد. او پیش از انتخابات به نفع رئیسی انصراف داد.[۱۲۶]

محسن رضایی

مقالهٔ اصلی: محسن رضایی در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۴۰۰)

محسن رضایی یکی دیگر از نامزدان اصول‌گرا است. وی در دوره‌های نهم، دهم و یازدهم هم نیز کاندید بود که در هر سه دوره متوالی شکست خورده‌است. او نخست اعلام کرده بود که در صورت شرکت سید ابراهیم رئیسی در انتخابات، کناره‌گیری خواهد کرد اما پس از ثبت‌نام رئیسی، در انتخابات ثبت‌نام کرد و اعلام کرد که قصد کناره‌گیری ندارد.[۱۲۷]

ابراهیم رئیسی

مقالهٔ اصلی: سید ابراهیم رئیسی در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۴۰۰)

ابراهیم رئیسی برای دومین دوره پیاپی ثبت‌نام کرد. رقابت و تبلیغات انتخاباتی وی پرحاشیه‌ترین نسبت به باقی نامزدان بود. وی در زمان ثبت‌نام و در طول انتخابات رئیس قوه قضائیه بوده‌است. از جنجال‌های وی بنرهای تبلیغاتی که در ساختمان‌های اداری مانند پست قرار می‌گرفت تا اشتباهات نوشتاری که وجود داشت، می‌توان اشاره کرد.[۱۲۸][۱۲۹]

تجمع بزرگ انتخاباتی در خوزستان علی‌رغم شیوع کرونا

در شبانگاه ۲۰ خرداد ۱۴۰۰، تجمع انتخاباتی بزرگ رییسی در ورزشگاه تختی اهواز برگزار شد. ویدئویی از حضور فشرده مردم در ورزشگاه تختی اهواز برای سخنرانی رئیسی در فضای مجازی بازتاب گسترده داشت. با توجه به شیوع کرونا در ایران و به خصوص وضعیت کرونایی استان خوزستان، انتقادات فراوانی دربارهٔ این اجتماع صورت گرفت.[۱۳۰]رئیسی در پاسخ به این ادعا اعلام کرد که سفر به خوزستان براساس پروتکل‌های بهداشتی و مجوز ستاد ملی کرونا و ستاد کرونای استان بوده است. همچنین دانشگاه علوم پزشکی اهواز دستورالعملی نوشته بود که به آن هم عمل شد. [۱۳۱]

علیرضا زاکانی

مقالهٔ اصلی: علیرضا زاکانی در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۴۰۰)

اگرچه زاکانی سپس پوششی بودن خود برای رئیسی را تأیید نکرد و گفت خودم می‌خواهم رئیس‌جمهور شوم، اما بیشتر رسانه‌ها و عبدالناصر همتی در مناظرات پوششی بودن وی را تأیید می‌کردند.[۱۳۲] در پایان وی در ۲۶ خرداد ماه به نفع ابراهیم رئیسی کناره‌گیری کرد.[۱۳۳]

امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی

مقالهٔ اصلی: سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۴۰۰)

محسن مهرعلیزاده

مقالهٔ اصلی: محسن مهرعلیزاده در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۴۰۰)

مهرعلیزاده دومین نامزد اصلاح‌طلب این دوره است، وی در مناظره نخست خطاب به رئیسی با بیان «تنها شش کلاس سواد کلاسیک دارد» بسیار جنجالی شد.[۱۳۴] او در ۲۶ خرداد از شرکت در انتخابات انصراف داد.[۱۳۳]

عبدالناصر همتی

مقالهٔ اصلی: عبدالناصر همتی در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۴۰۰)

عبدالناصر همتی رئیس بانک مرکزی، برای این دوره از انتخابات تأیید صلاحیت شد. وی خود را اصلاح‌طلب می‌داند، اگرچه جبههٔ اصلاح‌طلب از وی به‌صورت رسمی حمایت نکرده‌است. وی نسبت بر عملکرد شورای نگهبان برای احراز صلاحیت‌ها اعتراض خود را بیان کرده‌است، وی بارها هم در مناظرات و هم در تبلیغات انتخاباتی خود را در برابر پنج رقیب می‌بیند، و رقیب اصلی او رئیسی است و دیگر نامزدها پوششی هستند.[۱۳۵]

نتایج

مقالهٔ اصلی: آمار انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۴۰۰)
و • ب نتیجهٔ انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۴۰۰)
نامزد گرایش تشکل سیاسی حامیان رأی ٪
سید ابراهیم رئیسی اصولگرا روحانیت مبارز شانا، شورای وحدت، پایداری، جامعتین ۱۸٬۰۲۱٬۹۴۵ ۶۲٫۹۰٪
محسن رضایی اصولگرا ایستادگی - ۳٬۴۴۰٬۸۳۵ ۱۲٫۰۱٪
عبدالناصر همتی اصلاحطلب کارگزاران ائتلاف جمهور ۲٬۴۴۳٬۳۸۷ ۸٫۵۳٪
سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی اصولگرا قانون - ۱٬۰۰۳٬۶۵۰ ۳٫۵۰٪
رأی‌های سفید و باطله ۳٬۷۴۰٬۶۸۸ ۱۳٫۰۶٪
مجموع رأی‌های گرفته ۲۸٬۶۵۰٬۵۰۵
تعرفه‌های اضافی درون صندوق ۱۰۰٬۲۳۱
تعرفه‌های خارج‌شده از شعبه ۲۳۸٬۷۹۳
مجموع کل تعرفه‌ها ۲۸٬۹۸۹٬۵۲۹ ۱۰۱٫۱۸٪
رأی‌های داخلی
رأی‌های خارجی
واجدان شرایط رأی‌دهی/درصد مشارکت داخلی ۵۹٬۳۱۰٬۳۰۷ ~۴۸٪
رأی‌ندادگان داخلی/درصد عدم مشارکت داخلی ~۲۹٫۵ میلیون ‍~۵۲٪
واجدان شرایط رأی‌دهی/درصد مشارکت خارجی ~ ۲٫۵ میلیون
منبع: نتیجهٔ انتخابات[۱۳۶]، نتیجهٔ تکمیلی انتخابات[۱۳۷]
نمودار میله‌ای
رئیسی
 
 ۶۲٫۹۰٪
رضایی
 
 ۱۲٫۰۱٪
همتی
 
 ۸٫۵۳٪
قاضی‌زاده
 
 ۳٫۵۰٪
باطله
 
 ۱۳٫۰۶٪
  • نمودار دایره‌ای از نتیجهٔ انتخابات
    نمودار دایره‌ای از نتیجهٔ انتخابات

در ۲۹ خرداد ۱۴۰۰، محسن رضایی و عبدالناصر همتی و سید امیر حسین قاضی زاده هاشمی رقبای سید ابراهیم رئیسی پیروزی او را در انتخابات تبریک گفتند.[۱۳۸]

در جدول زیر نتایج انتخابات به تفکیک استان ارائه شده‌است.[۱۳۹][۱۴۰]

استان تعداد رأی‌مندان آرای مأخوذه مشارکت (درصد) آرای نامزدها
سید ابراهیم رئیسی محسن رضایی عبدالناصر همتی امیرحسین قاضی‌زاده
آذربایجان شرقی سه میلیون و ۴۳ هزار
آذربایجان غربی دو میلیون و ۴۲۷ هزار و۷۷۲
اردبیل یک میلیون و یک هزار و ۴۷۰ ۵۴۲۹۲۶ ۵۴٫۳ ۳۰۷۳۹۳ ۵۴۱۵۲ ۸۸۱۹۸ ۲۰۳۰۰
اصفهان سه میلیون و ۶۳۴ هزار و ۱۱۴
البرز یک میلیون و ۷۸۰ هزار ۷۳۳۱۷۰ ۴۲ ۲۶۴۸۲۲ ۳۸۹۴۶ ۳۲۸۰۱ ۲۱۱۸۸
ایلام ۴۵۹ هزار و ۵۷۳ ۲۸۵۱۹۴ ۶۳ ۱۵۶۶۲۵ ۴۰۶۰۰ ۲۲۵۴۴ ۷۵۶۰
بوشهر ۷۹۷ هزار و ۹۵۱ ۴۶۱۲۶۹ ۵۷٫۸ ۳۱۰۴۵۹ ۴۳۰۶۹ ۳۲۰۰۸ ۱۰۴۷۱
تهران ۹ میلیون و ۸۱۵ هزار ۲۱۵۹۵۰۴ ۳۱۴۷۷۲ ۳۹۵۲۱۱ ۱۷۸۲۵۲
چهارمحال و بختیاری ۷۴۱ هزار و ۳۲۲ ۳۹۵۰۱۵ ۵۲ ۱۸۷۷۴۳ ۱۵۳۸۲۶ ۱۴۰۳۲ ۷۴۴۱
خراسان جنوبی ۵۶۹ هزار و ۶۲۷ ۴۲۲۵۹۹ ۷۴ ۳۴۳۱۰۶ ۱۷۲۶۰ ۲۳۲۲۰ ۱۲۳۴۹
خراسان رضوی ۴ میلیون و ۶۱۶ هزار ۲۵۳۶۲۴۲ ۵۴٫۹ ۱۸۶۲۳۸۶ ۱۳۸۴۵۲ ۱۳۵۲۷۳ ۱۰۴۹۱۵
خراسان شمالی ۶۷۲ هزار
خوزستان ۳ میلیون و ۶۳۵ هزار و ۶۳۵
زنجان ۸۲۰ هزار ۴۳۵۰۵۹ ۵۳ ۲۷۹۵۷۲ ۴۵۶۷۱ ۳۸۳۹۱ ۱۷۴۲۶
سمنان ۵۱۹ هزار و ۵۴۰ ۲۸۰۶۲۱ ۵۴ ۲۰۳۹۹۴ ۱۵۲۸۰ ۱۶۴۶۶ ۱۱۳۹۴
سیستان و بلوچستان یک میلیون و ۶۸۰ هزار و ۵۰۷ ۱۰۳۸۴۵۹ ۶۱٫۷۹ ۵۴۱۲۱۲ ۲۱۸۰۱۲ ۱۰۸۰۷۲ ۲۳۵۳۹
فارس سه میلیون و ۵۸۴ هزار
قزوین ۹۴۵ هزار و سه ۴۹۲۸۱۵ ۵۲٫۱۴ ۳۱۵۴۰۱ ۴۴۳۵۴ ۳۹۴۲۵ ۱۹۷۱۳
قم ۸۴۶ هزار و ۴۳
کردستان یک میلیون و ۲۱۹ هزار و ۱۲۶
کرمان ۲ میلیون و ۱۹۷ هزار و ۵۷۲ ۱۰۰۰۳۲۱ ۶۰
کرمانشاه یک میلیون و ۵۷۷ هزار ۷۱۱۲۵۲ ۴۶ ۳۸۲۰۸۷ ۹۸۱۳۴ ۶۸۹۹۸ ۲۲۸۲۵
کهگیلویه و بویراحمد ۵۵۰ هزار و ۶۴۲ ۳۴۴۳۰۰ ۶۲٫۵۸ ۱۵۱۰۸۷ ۱۴۸۴۳۴ ۱۲۴۲۱ ۲۳۱۲
گلستان یک میلیون و ۳۵۴ هزار ۸۲۵۰۰۰ ۶۱ ۴۶۲۰۰۰ ۸۴۰۰۰ ۱۳۹۰۰۰ ۲۵۰۰۰
گیلان یک میلیون و ۸۸۹ هزار و ۵۳۴ ۱۱۳۲۲۶۹ ۵۶٫۹۳ ۶۱۵۲۰۸ ۱۰۱۹۴۵ ۱۳۲۵۵۰ ۴۵۵۷۰
لرستان یک میلیون ۵۰۱ هزار و ۹۶۴ ۷۰۹۴۰۰ ۴۸ ۴۱۶۳۳۹ ۱۶۰۲۰۰ ۴۵۹۹۷ ۱۲۹۳۹
مازندران ۲ میلیون و ۴۷۴ هزار و ۲۰۵
مرکزی یک میلیون و ۹۸هزار و۳۶۶ ۵۳۷۵۸۵ ۵۱ ۳۶۶۸۹۹ ۴۳۵۴۲ ۳۱۰۳۵ ۲۱۸۲۳
هرمزگان یک میلیون و ۱۸۹ هزار ۶۹۱۴۰۷ ۵۸٫۱۱ ۴۳۶۱۳۴ ۶۱۱۴۸ ۵۳۲۳۰ ۲۰۶۱۲
همدان یک میلیون ۴۲۵ هزار و ۹۷۰ ۶۵۰۴۲۰ ۴۵٫۶ ۴۴۰۸۴۷ ۵۳۲۶۲ ۶۲۹۸۹ ۲۰۶۲۶
یزد ۷۳۳ هزار و۷۲۱ ۴۲۸۷۳۹ ۵۸٫۳۶ ۳۰۶۰۸۰ ۲۲۹۵۸ ۳۴۹۶۹ ۱۷۶۰۲

حاشیه‌ها

 ستاد حقوق بشر ایران توییتر
@humanrights_ir

امروز ایرانیان مقیم انگلیس، استرالیا و نیوزیلند که برای حق تعیین سرنوشت خویش به محل برگزاری انتخابات رفتند، به رغم حضور پلیس مورد آزار و ضرب و شتم قرار گرفتند. این کشورها و کانادا که نیم میلیون ایرانی را از انتخابات محروم کرد، همگی از دفتر «سلطنتی» خط می‌گیرند.
#نقض‌ـسیستماتیک

۱۸ ژوئن ۲۰۲۱[۱۴۱][۱۴۲][۱۴۳][۱۴۴]

کانادا امکان شرکت ایرانیان مقیم این کشور در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران را فراهم نکرد. سخنگوی ستاد انتخابات ایران اعلام کرد که با هماهنگی «دفتر حفاظت منافع جمهوری اسلامی ایران در واشینگتن»، در یکی از شهرهای مرزی آمریکا نزدیک به مرز کانادا امکان رای‌گیری از ایرانیان مقیم کانادا فراهم شده‌است.[۱۴۵]

انتخابات این دوره یک ساعت زودتر از زمان مرسوم یعنی ساعت ۷ صبح شروع و مهلت آن تا ساعت ۲ بامداد روز بعد تمدید شد.[۵۵]

نیویورک تایمز از حضور مردم در انتخابات اخیر به‌رغم مشکلات شدید اقتصادی و گلایه‌مندی‌ها نوشته جمهوری اسلامی باید با این همه فشار اقتصادی و تحریم و بحران بارها دچار فروپاشی می شد اما برخلاف همه چارچوب‌ها و اصول سیاسی و اجتماعی،جمهوری اسلامی مستحکم شده است.[۱۴۶]

در روز رای‌گیری تصاویری در رسانه‌های اجتماعی بازنشر داده شد که نشان می‌دهد مخالفان جمهوری اسلامی یک زن ایرانی که قصد شرکت در انتخابات داشته را در شهر بیرمنگام، مورد ضرب و شتم قرار داده‌اند.[۱۴۷]

سازمان عفو بین‌الملل در بیانیه‌ای در واکنش به رئیس‌جمهورشدن ابراهیم رئیسی اعلام کرد، ابراهیم رئیسی باید «به خاطر جرائم بین‌المللی» تحت تعقیب کیفری قرار گیرد.[۱۴۸][۱۴۹]

جستارهای وابسته

یادداشت‌ها

منابع

  1. ↑ «انتخابات ریاست جمهوری، ۲۸ خرداد ۱۴۰۰ برگزار می‌شود». انتخاب. ۳ شهریور ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۰.
  2. ↑ "Iran Official Poll Shows Lower Turnout After Elimination Of Key Candidates". Iran International (به انگلیسی). 2021-05-28. Retrieved 2021-06-08.
  3. ↑ «آمارهای ۱۳ دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۹.
  4. ↑ ایران، عصر (۳۰ خرداد ۱۴۰۰). «اندر حکایت ۱۳ درصد آرای باطله». fa. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۲۰.
  5. ↑ «اصلاح‌طلبان درانتخابات ۱۴۰۰؛ محمد خاتمی هم ناامید از 'تکرار' ؟». BBC News فارسی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۲۷.
  6. ↑ «انتخابات و «دولت بی‌مصرف» حسن روحانی». رادیو فردا. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ مارس ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۱۸.
  7. ↑ «صادقی: اصلاح‌طلبان در انتخابات ۱۴۰۰ شاید از علی لاریجانی حمایت کنند». رادیو فردا. ۲۴ مهر ۱۳۹۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۱۸ شهریور ۱۳۹۹.
  8. ↑ «زنگ خطر برای ۱۴۰۰/ نتایج غیرمنتظره از آمار مشارکت در انتخابات». ۱۲ اسفند ۱۳۹۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۶ شهریور ۱۳۹۹.
  9. ↑ «اعتراض‌ها در ایران؛ 'پایان اخلاقی اصلاح‌طلبان'». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۴ نوامبر ۲۰۱۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۱ اکتبر ۲۰۲۰.
  10. ↑ فتح‌الله‌نژاد، علی. «"اعتراض مردم ایران ادامه دارد و باید به گوش مردم دنیا برسد" | DW | 29.11.2019». DW.COM. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۲-۰۵.
  11. ↑ یوسفی اشکوری، حسن (۷ ژوئیه ۲۰۱۸). «شخص رهبر و مقام رهبری؛ علت ناکارآمدی و دلیل ناکامی». دویچه وله فارسی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۰ اکتبر ۲۰۲۰.
  12. ↑ «اصلاح‌طلبان از نظر خودشان هم تمام شده‌اند». ایندیپندنت فارسی. ۲۰۲۱-۰۳-۰۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۰۸.
  13. ↑ «چند درصد قدرت کشور در اختیار رئیس‌جمهور است؟ / پاسخ یک نماینده پیشین مجلس». پایگاه خبری جماران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ آوریل ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۲۴.
  14. ↑ «انتخابات ۱۴۰۰ - هشدار مقامات ارشد جمهوری اسلامی نسبت به پیامدهای ردصلاحیت‌ها و کاهش مشارکت مردم | صدای آمریکا فارسی». ir.voanews.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۹.
  15. ↑ "متن قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در ویکی‌نبشته". Archived from the original on 11 May 2021. Retrieved 28 May 2021.
  16. ↑ "متن قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در ویکی‌نبشته". Archived from the original on 11 May 2021. Retrieved 28 May 2021.
  17. ↑ خاطرات هاشمی رفسنجانی ۱۳۷۶، خاطرات جمعه دهم مرداد ص ۳۳۴
  18. ↑ "متن قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در ویکی‌نبشته". Archived from the original on 11 May 2021. Retrieved 28 May 2021.
  19. ↑ «ابلاغ سیاست‌های کلی «انتخابات»». دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله العظمی خامنه‌ای. ۲۴ مهر ۱۳۹۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۱ مه ۲۰۲۱.
  20. ↑ «متن کامل مصوبه شورای نگهبان دربارهٔ شرایط نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری». خبرگزاری اختبار. ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۸ مه ۲۰۲۱.
  21. ↑ «رئیس‌جمهور مصوبه انتخاباتی شورای نگهبان را رد کرد / دستور روحانی به وزارت کشور: در ثبت نام از کاندیداها، قوانین موجود ملاک عمل باشد». خبرگزاری انتخاب. ۲۰۲۱-۰۵-۱۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۱۱.
  22. ↑ «کدخدایی: مدارک ناقص را از داوطلبان تحویل نمی‌گیریم». خبرگزاری تسنیم. ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۸ مه ۲۰۲۱.
  23. ↑ «اعضای هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات ریاست جمهوری انتخاب شدند». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۲-۰۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ فوریه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۰.
  24. ↑ Karimov, F (8 May 2013). "First female candidate registered for Iranian presidential elections". Trend. Archived from the original on 7 June 2013. Retrieved 18 June 2013.
  25. ↑ "Iran's ban on female presidential candidates contradicts Constitution". Amnesty International. 17 مه 2013. Archived from the original on 8 June 2013. Retrieved 18 June 2013.
  26. ↑ «قانون اصلاح بند(۲) ماده(۲۷) قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی و بند(۲) ماده(۳۶) قانون انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران». سامانهٔ قوانین. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ آوریل ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۸ مه ۲۰۲۱.
  27. ↑ 1327 (۲۰۲۱-۰۲-۰۹). «زمان نام‌نویسی داوطلبان انتخابات ۱۴۰۰ مشخص شد». ایرنا. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۲۷.
  28. ↑ «زمان بررسی صلاحیت کاندیداها 5 روز تمدید شد- اخبار سیاست ایران - اخبار سیاسی تسنیم | Tasnim». خبرگزاری تسنیم | Tasnim. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۵.
  29. ↑ «مروری گذرا به نظام انتخاباتی ایران». ایرنا. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ فوریه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۸ مه ۲۰۲۱.
  30. ↑ «چرا روحانی بدترین رئیس‌جمهور تاریخ جمهوری اسلامی است؟». رادیو فردا. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ نوامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۲۵.
  31. ↑ "Iran presidential election: Reformists face an uphill battle". Middle East Eye (به انگلیسی). Archived from the original on 20 October 2020. Retrieved 2020-10-22.
  32. ↑ «انتخابات و «دولت بی‌مصرف» حسن روحانی». رادیو فردا. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ مارس ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۱۸.
  33. ↑ «سالی که گذشت، سال بد بود». رادیو فردا. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ مارس ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۲۴.
  34. ↑ «مجید محمدی | دهه‌ای که از دست رفت؛ خوشحالیم که ونزوئلا نشده‌ایم». ایندیپندنت فارسی. ۲۰۲۱-۰۳-۱۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۱۸.
  35. ↑ «برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در ۱۳۳ نمایندگی ایران در خارج از کشور برای ۳/۵ میلیون واجد شرایط». ایسنا. ۲۷ خرداد ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۲۷ خرداد ۱۴۰۰.
  36. ↑ «خطیب زاده: فقط در سه کشور انتخابات ایران برگزار نخواهد شد». دنیای اقتصاد. ۲۶ خرداد ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۲۶ خرداد ۱۴۰۰.
  37. ↑ «کاهش ۲۵ درصدی صندوق‌های خارج از کشور لزوم رفع نگرانی رهبر انقلاب». مهر نیوز. خبرگزاری مهر. ۲۷ خرداد ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۲۷ خرداد ۱۴۰۰.
  38. ↑ «عرف: دولت کانادا تنها دولتی بود که مانع رای دادن ایرانیان شد». دنیای اقتصاد. ۲۷ خرداد ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۲۷ خرداد ۱۴۰۰. جمال عرف
  39. ↑ «عرف: دولت کانادا تنها دولتی بود که مانع رای دادن ایرانیان شد». خبر آنلاین. ۲۷ خرداد ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۲۷ خرداد ۱۴۰۰. جمال عرف
  40. ↑ «عرف: ایرانی‌های مقیم کانادا در نزدیک‌ترین شهر مرزی آمریکا رای می‌دهند». ایرنا. ۲۷ خرداد ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۲۷ خرداد ۱۴۰۰. جمال عرف
  41. ↑ «ایرانی‌های مقیم کانادا در نزدیکترین شهر مرزی با آمریکا رای می‌دهند». خبرگزاری پانا. ۲۷ خرداد ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۲۷ خرداد ۱۴۰۰. جمال عرف
  42. ↑ «کارزار «رای نمی‌دهم» با هدف تحریم «فعال و گسترده» انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ ایران راه‌اندازی شد». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۸.
  43. ↑ «انتخابات ۱۴۰۰؛ میزان مشارکت ۴۸٫۸ درصد اعلام شد». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۹.
  44. ↑ «۲۳۱ فعال مدنی و سیاسی از مردم خواستند در تحریم انتخابات ریاست‌جمهوری «هم‌آوا» شوند». رادیو فردا. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۱۸.
  45. ↑ «ده‌ها فعال سیاسی از ۵۰ شهر ایران خواستار تحریم انتخابات شدند؛ کوروش زعیم: نفعی برای مردم در رای‌دادن نیست | صدای آمریکا فارسی». ir.voanews.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۱۸.
  46. ↑ «فراخوان ۲۳۱ کنشگر ایرانی برای «تحریم انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰» و «برکناری علی خامنه‌ای»». ار. اف. ای - RFI. ۲۰۲۱-۰۵-۱۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۱۸.
  47. ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «کارزار "رأی بی رأی" و فراخوان کنشگران مدنی برای تحریم انتخابات | DW | 18.05.2021». DW.COM. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۱۸.
  48. ↑ «دفاع خانواده زندانیان اعدام‌شده و کشته‌شدگان آبان ۹۸ از تحریم انتخابات». رادیو فردا. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۱.
  49. ↑ «تحریم انتخابات از سوی خانواده‌های دادخواه جان‌باختگان و اعدام‌شدگان چهار دهه گذشته در ایران | صدای آمریکا فارسی». ir.voanews.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۲.
  50. ↑ «بیانیه گروهی از فعالان ایرانی علیه انتخابات 'مهندسی شده'». BBC News فارسی. ۲۰۲۱-۰۶-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۶.
  51. ↑ «محمود احمدی‌نژاد انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ را تحریم کرد». رادیو فردا. ۵ خرداد ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۱۸ خرداد ۱۴۰۰.
  52. ↑ سالاری، مسعود (۲۰۲۱-۰۶-۰۳). «صداهای تازه تحریم انتخابات در ایران؛ واکنش جمهوری اسلامی به فراخوان‌ها چیست؟». euronews. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۸.
  53. ↑ «چه گروه‌ها و شخصیت‌های سیاسی انتخابات را تحریم کردند». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۸.
  54. ↑ «تاکید مخالفان جمهوری اسلامی در داخل و خارج از ایران بر تحریم انتخابات». ایران اینترنشنال. ۲۰۲۱-۰۶-۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۸.
  55. ↑ ۵۵٫۰ ۵۵٫۱ ۵۵٫۲ ۵۵٫۳ «انتخابات ۱۴۰۰؛ تمدید رای‌گیری تا دو بامداد».
  56. ↑ «Iran's System Keeps Its Grip, Despite the Chaos (or Because of It)».
  57. ↑ «انتخابات ۱۴۰۰؛ تمدید رای‌گیری تا دو بامداد».
  58. ↑ «عفو بین‌الملل: رئیسی باید تحت تحقیقات کیفری قرار گیرد». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۲۰.
  59. ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «عفو بین‌الملل خواهان تحقیق دربارهٔ "جنایات" ابراهیم رئیسی شد | DW | 19.06.2021». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۲۰.
  60. ↑ «۵۹۲ نفر داوطلب انتخابات ریاست جمهوری شدند». ایرنا. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۸ مه ۲۰۲۱.
  61. ↑ «انتخابات ۱۴۰۰ – ثبت نام داوطلبان نامزدی ریاست جمهوری آغاز شد؛ نظامیان، چهره‌های شاخص روز نخست». صدای آمریکا فارسی.
  62. ↑ «سردار سعید محمد در انتخابات ۱۴۰۰ ثبت نام کرد». خبرآنلاین. ۲۰۲۱-۰۵-۱۱.
  63. ↑ «استاندار دولت خاتمی و روحانی نامزد ریاست جمهوری شد». جماران. ۲۰۲۱-۰۵-۱۱.
  64. ↑ «عکس/ حسین دهقان و همسرش در ستاد انتخابات». مشرق نیوز. ۲۰۲۱-۰۵-۱۱.
  65. ↑ حسینی، سید مهدی (۲۰۲۱-۰۵-۲۵). ««حسین دهقان» به نفع آیت‌الله رئیسی انصراف داد». خبرگزاری مهر.‏
  66. ↑ «صادق خلیلیان در انتخابات ۱۴۰۰ ثبت‌نام کرد». تسنیم. ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۰.
  67. ↑ «ثبت‌نام احمدی‌نژاد در انتخابات ۱۴۰۰؛ تنش و درگیری هنگام ورود به وزارت کشور». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۰.
  68. ↑ رستم قاسمی ثبت نام کرد ایسنا
  69. ↑ «رستم قاسمی هم انصراف داد». پایگاه خبری تحلیلی انتخاب. ۲۰۲۱-۰۵-۲۴.‏
  70. ↑ محمد عباسی برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد ایسنا
  71. ↑ قاضی‌زاده هاشمی برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد ایسنا
  72. ↑ حسن سبحانی داوطلب انتخابات شد ایسنا
  73. ↑ «رئیس اسبق سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در عرصه انتخابات حضور یافت». ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۰.
  74. ↑ «قدیری ابیانه برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد». برنا. ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۰.
  75. ↑ «قدرتعلی حشمتیان برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد». برنا. ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۰.
  76. ↑ «محمود صادقی در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ ثبت‌نام کرد». انتخاب. ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۰.
  77. ↑ «علی مطهری در انتخابات ثبت نام کرد». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۵-۱۳.
  78. ↑ ««محسن مهرعلیزاده» در انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم ثبت‌نام کرد». خبرگزاری مهر.
  79. ↑ «یارانه سوخت به مردم خواهم داد». خبرگزاری مهر. ۲۰۲۱-۰۵-۱۳.
  80. ↑ «شعار دولت من «با مردم و برای مردم» است». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۵-۱۴.
  81. ↑ «سردار افشار از داوطلبی انتخابات ریاست جمهوری انصراف داد». ایرنا. ۲۰۲۱-۰۵-۲۴.‏
  82. ↑ «ثبت نام فریدون عباسی در انتخابات ریاست جمهوری». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۵-۱۴.
  83. ↑ «مصطفی تاجزاده در انتخابات ریاست جمهوری ثبت‌نام کرد». ایلنا. ۲۰۲۱-۰۵-۱۴.
  84. ↑ «نماینده اسبق مجلس کاندیدای ریاست جمهوری شد».
  85. ↑ «ثبت نام محسن هاشمی در انتخابات ریاست جمهوری». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  86. ↑ «آخرین روز ثبت نام داوطلبان انتخابات ریاست جمهوری». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  87. ↑ «امروز کشور با قرض از مردم و سیستم بانکی اداره می‌شود». خبرگزاری مهر. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  88. ↑ «انتخابات ۱۴۰۰؛ آخرین روز ثبت نام| لاریجانی، محسن هاشمی و پزشکیان ثبت نام کردند». خبرگزاری تسنیم. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  89. ↑ «انتخابات ۱۴۰۰؛ آخرین روز ثبت نام| لاریجانی، محسن هاشمی و پزشکیان ثبت نام کردند». خبرگزاری تسنیم. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  90. ↑ «فیروزآبادی برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت‌نام کرد». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  91. ↑ «انتخابات ۱۴۰۰؛ آخرین روز ثبت نام| رئیسی، لاریجانی، زاکانی، هاشمی و پزشکیان ثبت نام کردند». خبرگزاری تسنیم. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  92. ↑ ««علیرضا زاکانی» در انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم ثبت نام کرد». خبرگزاری مهر. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  93. ↑ «انتخابات ۱۴۰۰؛ آخرین روز ثبت نام| رئیسی، لاریجانی، زاکانی، هاشمی و پزشکیان ثبت نام کردند». خبرگزاری تسنیم. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  94. ↑ «سید عباس نبوی در انتخابات ریاست جمهوری 1400 ثبت نام کرد». خبرگزاری برنا.
  95. ↑ «انتخابات ۱۴۰۰؛ آخرین روز ثبت نام| رئیسی، لاریجانی، زاکانی، هاشمی و پزشکیان ثبت نام کردند». خبرگزاری تسنیم. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  96. ↑ «مسعود زریبافان داوطلب کاندیداتوری انتخابات شد». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  97. ↑ «ثبت نام جهانگیری در انتخابات ریاست جمهوری». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  98. ↑ «خوش‌چهره در انتخابات ۱۴۰۰ ثبت‌نام کرد». خبر. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  99. ↑ «رهامی داوطلب انتخابات ریاست جمهوری شد». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  100. ↑ «محمد شریعتمداری در انتخابات ثبت نام کرد». خبرگزاری مهر. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  101. ↑ «عبدالناصر همتی در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  102. ↑ «زهرا شجاعی در انتخابات ریاست جمهوری ثبت‌نام کرد». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  103. ↑ ««محسن رضایی» ثبت نام کرد/ «جهانگیری» هم آمد/ رئیسی ثبت‌نام کرد/ «علی لاریجانی» آمد/ «محسن هاشمی، آخوندی، ضرغامی و شریعتمداری» ثبت‌نام کردند/ سعید جلیلی هم آمد». تابناک. ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۰.
  104. ↑ ««رسول منتجب نیا» در انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم ثبت‌نام کرد». خبرگزاری. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  105. ↑ «سعید جلیلی در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد». صدا و سیما. ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۰.
  106. ↑ ««محمدجواد حق‌شناس» در انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم ثبت‌نام کرد». خبرگزاری مهر. ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  107. ↑ «احضار و اخطار به خبرنگاران و فعالان ایرانی دربارهٔ اظهارنظرهای انتخاباتی». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۰ مه ۲۰۲۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰ مه ۲۰۲۱.
  108. ↑ «انتخابات ۱۴۰۰؛ برخی نهادهای زیرنظر قوه قضائیه، خبرنگاران را برای انتقاد احتمالی از ابراهیم رئیسی، تهدید کرده‌اند». voanews. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ مه ۲۰۲۱.
  109. ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «تهدید و ارعاب فعالان رسانه برای جلوگیری از انتقاد از رئیسی | DW | 20.05.2021». DW.COM. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۱.
  110. ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «فرمانده ناجا دعوت‌کنندگان به تحریم انتخابات را تهدید کرد | DW | 28.05.2021». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۹.
  111. ↑ «اسامی نهایی کاندیداهای ریاست جمهوری | خبرگزاری فارس». www.farsnews.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۵.
  112. ↑ «دست رد شورا به بانیان وضع موجود | خبرگزاری فارس». www.farsnews.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۵.
  113. ↑ «انتخابات ۱۴۰۰؛ پایان بررسی صلاحیت نامزدها همزمان با اخبار غیررسمی دربارهٔ لیست نهایی». BBC News فارسی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۵.
  114. ↑ «رد خبر ارسال اسامی نامزدهای تأیید صلاحیت شده از سوی شورای نگهبان به وزارت کشور». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۵-۲۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۵.
  115. ↑ «تا این لحظه نامه بررسی صلاحیت‌ها از شورای نگهبان به وزارت کشور ارسال نشده‌است». خبرگزاری ایلنا. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۵.
  116. ↑ «فهرست نهایی نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری ایران، 'اعتراض' صادق لاریجانی به رد صلاحیتها». BBC News فارسی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۵.
  117. ↑ «کدخدایی: اسامی نامزدهای احراز صلاحیت شده دیشب به وزارت کشور ارسال شد». روزنامه دنیای اقتصاد. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۵.
  118. ↑ Entekhab.ir، پایگاه خبری تحلیلی انتخاب | (۴ خرداد ۱۴۰۰). «کدخدایی: اسامی نامزدهای احراز صلاحیت‌شده دیشب به وزارت کشور ارسال شد / دیروز دربارهٔ برخی داوطلبان ابهاماتی داشتیم که با دعوت از این افراد توضیحات آن‌ها را شنیدیم». fa. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۵.
  119. ↑ Entekhab.ir، پایگاه خبری تحلیلی انتخاب | (۴ خرداد ۱۴۰۰). «مشاور وزیر کشور: افشای اطلاعات مربوط به تأیید صلاحیت‌شدگان از طرف وزرات کشور نبوده / دیشب نامه ای ارسال نشده بود که درز اطلاعاتی صورت گرفته باشد». fa. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۵.
  120. ↑ «اسامی نهایی کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری اعلام شد». ایندیپندنت فارسی. ۲۰۲۱-۰۵-۲۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۵.
  121. ↑ «انتشار اسامی نهایی نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۵-۲۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۵.
  122. ↑ حزب اسلامی قانون فعالیت انتخاباتی خود را آغاز کرد/ با لاریجانی قرابت داریم
  123. ↑ ««محسن مهرعلی‌زاده» نامزد ریاست جمهوریِ حزب راه ملت». تسنیم. ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ ژوئن ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱ ژوئن ۲۰۲۱برخی رسانه‌ها به اشتباه به جای حزب راه ملت، حزب ارادهٔ ملت را حامی مهرعلیزاده معرفی کرده‌اند.
  124. ↑ حمایت اصلاح‌طلبان از مهرعلیزاده در انتخابات ۱۴۰۰
  125. ↑ «بیانیه «ائتلاف جمهور» در حمایت از نامزدی همتی». همشهری آنلاین. ۲۶ خرداد ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۲۶ خرداد ۱۴۰۰.
  126. ↑ «سعید جلیلی از رقابت‌های انتخاباتی انصراف داد». مهر. ۲۶ خرداد ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۲۶ خرداد ۱۴۰۰.
  127. ↑ «یک منبع آگاه: محسن رضایی قصد کناره‌گیری ندارد | اعتمادآنلاین». web.archive.org. ۲۰۲۱-۰۶-۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۱.
  128. ↑ «بنر تبلیغاتی ستاد رئیسی خبر ساز شد + عکس». روزنامه دنیای اقتصاد. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۱.
  129. ↑ «بنر خبرساز اداره پست مسجد سلیمان تعویض شد+عکس». خبر ثریا. ۱۵ خرداد ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۲۸ خرداد ۱۴۰۰.
  130. ↑ نیوز، اخبار روز ایران و جهان | آفتاب (۲۰ خرداد ۱۴۰۰). «فیلم| بازی انتخاباتی با جان مردم/ تجمع بزرگ در خوزستان برای سخنرانی رئیسی». fa. دریافت‌شده در ۱۱ ژوئن ۲۰۲۱.
  131. ↑ «توضیحات رئیسی درباره سفر به خوزستان».
  132. ↑ «واکنش همتی به کناره‌گیری زاکانی از انتخابات ریاست جمهوری ایران». www.aa.com.tr. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۶.
  133. ↑ ۱۳۳٫۰ ۱۳۳٫۱ «انتخابات ۱۴۰۰ ایران؛ علیرضا زاکانی و محسن مهرعلیزاده انصراف دادند». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۶ ژوئن ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۶ ژوئن ۲۰۲۱.
  134. ↑ «سوال عجیب از رئیسی در اولین مناظره». روزنامه دنیای اقتصاد. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۱.
  135. ↑ «واکنش همتی به تهدید شدن از سوی محسن رضایی /آقای رئیسی به من امان نامه می‌دهید که حرف بزنم بعداً تعقیب نشوم؟». خبرآنلاین. ۲۰۲۱-۰۶-۰۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۱۱.
  136. ↑ «اعلام نتایج شمارش آرای انتخابات ریاست جمهوری از سوی وزیر کشور/ ۲۸ میلیون و ۹۳۳ هزار و ۴ نفر معادل ۴۸.۸ درصد واجدین شرایط در انتخابات شرکت کردند/ آقای سید ابراهیم رئیسی با کسب ۱۷ میلیون و ۹۲۶ هزار و ۳۴۵ رأی به‌ عنوان رئیس جمهور منتخب برگزیده شد/ حضور پرشکوه مردم علی رغم همه فشارهای روانی، تبلیغاتی، نارضایتی های اجتماعی ناشی از تحریم ها تحقق یافت/ رهبری همواره در مراحل مختلف انتخابات قبل، حین و بعد انتخابات، راهنما، حامی و پشتیبان بودند/ رئیس جمهور کشورمان تمام اختیارات و راهنمایی های لازم را در اختیار وزارت کشور و ستاد انتخابات قرار دادند/ تشکر وزیر کشور از همه دست اندکاران امر انتخابات/ پس از فرصت قانونی رسیدگی به شکایات از سوی شورای نگهبان، نتایج نهایی اعلام می شود/ تعدادی از تعرفه های اخذ شده توسط رأی دهندگان، با توجه به تعدد صندوق های آراء، سهواً به صندوق های دیگر ریخته شده و تعدادی نیز توسط افراد از شعبه خارج شده است». ستاد انتخابات کشور. ۲۹ خرداد ۱۴۰۰.
  137. ↑ «رئیس ستاد انتخابات کشور خبر داد: اعلام جزئیات تکمیلی از نتایج شمارش آرای انتخابات ریاست جمهوری/ تکمیل نتایج قبلی با وصول آخرین صورتجلسات باقی مانده و تطبیق نتایج در هیات های اجرایی و نظارت سراسر کشور». ستاد انتخابات کشور. ۲ تیر ۱۴۰۰.
  138. ↑ "تبریک رقیبان به ابراهیم رئیسی با وجود سکوت در اعلام نتایج". بی‌بی‌سی فارسی (به کچوایی). 2021-06-18. Retrieved 2021-06-19.‏
  139. ↑ «جدول تفکیکی میزان مشارکت استانها در انتخابات ۲۸ خرداد ۱۴۰۰ - ایرنا». ایرنا. ۲۰۲۱-۰۶-۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۲۱.‏
  140. ↑ «آمار انتخابات ریاست‌جمهوری به‌تفکیک استان‌ها/ جدول». روزنامه دنیای اقتصاد. ۲۰۲۱-۰۶-۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۲۱.‏
  141. ↑ «واکنش ستاد حقوق بشر به ضرب و شتم رای دهندگان ایرانی خارج از کشور». خبرگزاری مهر.
  142. ↑ «ستاد حقوق بشر ایران با انتشار پیامی در توییتر نسبت به آزار و ضرب و شتم هموطنان ایرانی در خارج از کشور واکنش نشان داد». مشرق نیوز.
  143. ↑ «واکنش ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی به «آزار» رای‌دهندگان در خارج از کشور». رادیو فردا.
  144. ↑ «واکنش ایران به آزار و ضرب‌وشتم ایرانیان در انگلیس، استرالیا و نیوزیلند+ فیلم». خبرگزاری تسنیم.
  145. ↑ «کانادا اجازه برگزاری انتخاب در آن کشور را نداد».
  146. ↑ «Iran's System Keeps Its Grip, Despite the Chaos (or Because of It)».
  147. ↑ «ضرب و شتم بانوی ایرانی در بیرمنگام».
  148. ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «عفو بین‌الملل خواهان تحقیق دربارهٔ "جنایات" ابراهیم رئیسی شد | DW | 19.06.2021». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۲۰.
  149. ↑ «عفو بین‌الملل: رئیسی باید تحت تحقیقات کیفری قرار گیرد». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۲۰.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=انتخابات_ریاست‌جمهوری_ایران_(۱۴۰۰)&oldid=32458146»