مرکز ملی فضای مجازی
| شورای عالی فضای مجازی | |
|---|---|
| مرکز ملی فضای مجازی | |
| |
| اطلاعات کلی سازمان | |
| بنیادگذاری | ۱۷ اسفند ۱۳۹۰ |
| حوزهٔ قدرت | ایران |
| عالی‌ترین مقام سازمان | حسن روحانی (رئیس شورای عالی فضای مجازی) ابوالحسن فیروزآبادی (دبیر و رئیس مرکز ملی فضای مجازی) |
| وبگاه | |
| وبگاه رسمی | |
مرکز ملی فضای مجازی در ایران، مرکزی است که به فرمان سید علی خامنه‌ای، رهبر حکومت جمهوری اسلامی ایران، توسط «شورای عالی فضای مجازی» تشکیل شده‌است.[۱] در حال حاضر، ابوالحسن فیروزآبادی ریاست این مرکز و دبیری شورای عالی فضای مجازی ایران را برعهده دارد.[۲]سازمان گزارشگران بدون مرز این مرکز را در فهرست نهادهای سرکوبگر سایبری در جهان قرار داده‌است.[۳]
شورای عالی فضای مجازی
این شورا به تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۹۰ به فرمان آیت‌الله سید علی خامنه‌ای تشکیل شد و موظف است که مرکز ملی فضای مجازی کشور را راه اندازد.[۴][۵]
در بخشی از فرمان‌نامهٔ وی آمده‌است که
گسترش فزاینده فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی به‌ویژه شبکهٔ جهانی اینترنت و آثار چشمگیر آن در ابعاد زندگی فردی و اجتماعی و لزوم سرمایه‌گذاری وسیع و هدفمند در جهت بهره‌گیری حداکثری از فرصت‌های ناشی از آن در جهت پیشرفت همه‌جانبهٔ کشور و ارائه خدمات گسترده و مفید به قشرها گوناگون مردم و همچنین ضرورت برنامه‌ریزی و هماهنگی مستمر به منظور صیانت از آسیب‌های ناشی از آن اقتضا می‌کند که نقطهٔ کانونی متمرکزی برای سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری و هماهنگی در فضای مجازی کشور به وجود آید. به این مناسبت شورای عالی فضای مجازی کشور با اختیارات کافی به ریاستِ رئیس‌جمهور تشکیل می‌گردد و لازم است به کلیهٔ مصوبات آن ترتیب آثار قانونی داده شود.
در ادامه گفته‌است که شورا وظیفه دارد «مرکز ملی فضای مجازی کشور» را درست کند تا کامل و به‌روز بر فضای مجازی درونی و بیرونی اشراف داشته و دربارهٔ نحوهٔ رویارویی با آسیب‌های اینترنت تصمیم بگیرد. او همهٔ دستگاه‌های کشور را موظف به همکاری با مرکز کرده‌است.[۶]
اعضا
در متن فرمان رهبر ایران، اعضای حقیقی و حقوقی به مدت سه سال تعیین شدند.[۷]
حقوقی
- رئیس‌جمهوری (رئیس شورای عالی فضای مجازی): حسن روحانی
- رئیس مجلس شورای اسلامی: محمدباقر قالیباف
- رئیس قوهٔ قضائیه: سید ابراهیم رئیسی
- رئیس سازمان صدا و سیما: عبدالعلی علی‌عسگری
- دبیر شورا و رئیس مرکز ملی فضای مجازی: ابوالحسن فیروزآبادی
- وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات: محمدجواد آذری جهرمی
- وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی: سید عباس صالحی
- وزیر علوم، تحقیقات و فناوری: منصور غلامی
- وزیر آموزش و پرورش: سید جواد حسینی (سرپرست)
- وزیر اطلاعات: سید محمود علوی
- وزیر دفاع: سرتیپ امیر حاتمی
- معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور: سورنا ستاری
- رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی: احمد مازنی
- رئیس سازمان تبلیغات اسلامی: محمد قمی
- فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: سرلشکر حسین سلامی
- فرمانده نیروی انتظامی: سرتیپ حسین اشتری
- دادستان کل کشور: محمدجعفر منتظری
حقیقی
- سید سعیدرضا عاملی
- حمید شهریاری
- رضا تقی‌پور
- مهدی اخوان بهابادی
- مسعود ابوطالبی
- کامیار ثقفی
- رسول جلیلی
- سید عزت‌الله ضرغامی
- محمد سرافراز
- محمدحسن انتظاری
اعضای پیشین:
جلسه‌ها
نخستین جلسه
نخستین جلسه با حضور رئیس‌جمهور و دیگر عضوها در تاریخ ۲۷ اسفند ۱۳۹۰ تشکیل شد.
محمود احمدی‌نژاد در این جلسه به اهمیت و جایگاه این شورا در کشور اشاره کرد و گفت:
همان‌طور که رهبر معظم انقلاب فرمودند، در شرایط فعلی کشور و جهان، فضایِ مجازی از جایگاه ویژه برخورداراست، به طوری که امروزه ابعاد گستره آن در زندگی فردی و اجتماعی انسان‌ها نقش بسزایی را ایفا می‌کند… در شرایط کنونی مرکز ملی فضای مجازی می‌تواند نقطه‌ای متمرکز در سیاست‌گذاری‌ها و تصمیم‌گیری‌های کلان کشور باشد و در عرصهٔ سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و صیانت از آسیب‌های این فضا تأثیرگذار باشد.
وی افزود فضای مجازی نامحدود است و مرز ندارد. پس باید کوشید با برنامه‌ریزی دقیق از فضای سایبری در راستای هدف‌ها و پیشرفت نظام جمهوری اسلامی ایران استفاده کرد.
عضوهای دیگر نیز نظرها و دیدگاه‌هایشان را گفتند.[۸][۹]
تحریم وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا
در ۲۲ دی ۱۳۹۶، وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا شورای عالی فضای مجازی را به دلیل نقض حقوق بشر از طریق اعمال سانسور و محدود کردن آزادی بیان در اینترنت مورد تحریم قرار داد[۱۰].
بر اساس بیانیه وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا، شورای عالی فضایی مجازی مسئول مسدود کردن دهها هزار تارنمای متعلق به رسانه‌های خبری بین‌المللی، مخالف حکومت و شبکه‌های اجتماعی در ایران است. در ابتدای این بیانیه آمده است:«شورای عالی فضای مجازی در سال ۲۰۱۲ توسط رهبر ایران با هدف تمرکز و نظارت بر سیاست گذاری‌ها و تنظیم مقررات مربوط به اینترنت حکومت ایران ایجاد شد».
این وزارتخانه همچنین شورای عالی فضای مجازی را به عنوان عالی‌ترین نهاد سیاست‌گذار در مورد اینترنت معرفی کرده که بر کار حکومت ایران در زمینه ایجاد اختلال در جریان آزاد اطلاعات نظارت دارد[۱۱].
واکنش‌ها
روز پنجشنبه ۲۲ بهمن همزمان با "روز جهانی مبارزه با سانسور سایبری"، سازمان گزارشگران بدون مرز در گزارشی که به مناسبت «روز جهانی مبارزه با سانسور سایبری» منتشر کرده‌است، «مرکز ملی فضای مجازی ایران» را در فهرست نهادهای سرکوبگر سایبری در جهان ثبت کرده‌است؛ که دارای بدترین کارنامه در سرکوب سایبری هستند و تأکید شده‌است که فعالیت آنها خطری آشکار برای آزادی عقیده و بیان تصریح شده در ماده ۱۹ اعلامیه حقوق بشر است. همچنین این مرکز را یکی از نهادهای سرکوبگر اطلاع‌رسانی در فضای مجازی خوانده‌است. گزارشگران بدون مرز تأکید کرده‌است: «در ایران از خاموش کردن اینترنت به‌طور فزاینده‌ای برای کنترل و سرکوب اعتراضات خیابانی و اعمال محدودیت در انتقال و انتشار اطلاعات مستقل استفاده می‌شود؛ اطلاعاتی که محتوای ضدانقلاب یا خرابکارانه خوانده می‌شود». این سازمان هشدار داده‌است که این مرکز، مشغول ایجاد یک سپر دفاعی (فایروال) با بهره‌گیری از فناوری فیلتر اینترنت در ایران است.[۳][۱۲]
نهادهای مرتبط
شورای عالی انفورماتیک، شورای عالی اطلاع‌رسانی و شورای عالی فناوری اطلاعات شوراهای و نهادهایی هستند که پیش از تشکیل این شورا در حکم سیاست گذار و مجری در این حوزه عمل می‌کرده‌اند. همچنین این شورا به عنوان وضع کنندهٔ قانون با مجلس شورای اسلامی در تعارض قرار دارد.
در فرودین ۱۳۹۵، در جلسهٔ شورای عالی فضای مجازی که به ریاست حسن روحانی برگزار شد، شورای عالی انفورماتیک، شورای عالی اطلاع‌رسانی و شورای عالی امنیت فضای تبادل اطلاعات (افتا) منحل و کلیهٔ وظایفشان در سطح ملی به شورای عالی فضای مجازی واگذار شد.[۱۳]
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ «تشکیل شورای عالی فضای مجازی به‌دستور رهبر جمهوری اسلامی». رادیو زمانه. ۱۷ اسفند ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۱۹ اسفند ۱۳۹۰.
- ↑ سوابق دبیر جدید شورای عالی فضای مجازی، خبرگزاری الف
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ «"شورای عالی فضای مجازی" ایران در فهرست نهادهای سرکوبگر سایبری در جهان». دویچه وله فارسی. ۲۰۲۰-۰۳-۱۱.
- ↑ «با حکم رهبر معظم انقلاب اسلامی، شورای عالی فضای مجازی تشکیل و اعضای حقیقی و حقوقی آن منصوب شدند». پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری. ۱۷ اسفند ۱۳۹۰.
- ↑ «تشکیل شورای عالی فضای مجازی و انتصاب اعضای حقیقی و حقوقی آن». پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای. ۱۷ اسفند ۱۳۹۰.
- ↑ «دستور رهبر ایران برای تشکیل شورای عالی فضای مجازی». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۷ اسفند ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۱۹ اسفند ۱۳۹۰.
- ↑ «حکم انتصاب اعضای شورای عالی فضای مجازی». تارنمای رهبر ایران. ۱۴ شهریور ۱۳۹۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۲ اسفند ۱۳۹۴.
- ↑ «رئیس‌جمهور دراولین جلسه شورای عالی فضای مجازی کشور: باید از فضای سایبری در راستای اهداف و پیشرفت کشور استفاده کرد». خبرگزاری دولت. ۲۷ اسفند ۱۳۹۰.[پیوند مرده]
- ↑ «رئیس‌جمهور دراولین جلسه شورای عالی فضای مجازی کشور: باید از فضای سایبری در راستای اهداف و پیشرفت کشور استفاده کرد». پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری ایران. ۲۷ اسفند ۱۳۹۰.
- ↑ «آمریکا صادق لاریجانی را به دلیل نقض حقوق بشر تحریم کرد». رادیو فردا. ۲۳ دی ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۸ اسفند ۱۳۹۸.
- ↑ «وزارت خزانه‌داری مسئولان نقض حقوق بشر و سانسور را تحریم می‌کند». وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا. ۲۳ دی ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۸ اسفند ۱۳۹۸.
- ↑ «Iran Cyberspace Supreme Council Among 20 Worst Digital Predators in 2020». Radio Farda. ۲۰۲۰-۰۳-۱۲.
- ↑ «انحلال شورای عالی انفورماتیک، شورای عالی اطلاع‌رسانی و افتا و ادغام آنها در شورای عالی فضای مجازی». خبرآنلاین. ۱۴ فروردین ۱۳۹۵. دریافت‌شده در ۶ اردیبهشت ۱۳۹۵.