پرش به محتوا

زندانی سیاسی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از زندانیان سیاسی)

زندانی سیاسی به کسی گفته می‌شود که در چارچوب قانون، فعالیت سیاسی انجام داده باشد اما به دلیل مغایرت فعالیت‌های وی با خواست حکومت در زندان باشد. زندانی سیاسی فردی است که به دلیل فعالیت سیاسی خود زندانی می شود. جرم سیاسی عموما دلیل رسمی بازداشت زندانی نیست.

اگر شخصی برخلاف قانون عمل کند و با زیر پا گذاشتن قوانین به فعالیت سیاسی پرداخته باشد مجرم سیاسی محسوب می‌شود. برخورداری زندانی سیاسی از محاکمه علنی با حضور هیئت منصفه در قانون اساسی تصریح شده‌ است.[۱]

تعریف

[ویرایش]

هیچ تعریف حقوقی شناخته شده بین المللی از این مفهوم وجود ندارد، اگرچه تعاریف مشابه متعددی توسط سازمان ها و محققان مختلف ارائه شده است، و اجماع عمومی بین محققان وجود دارد که می گوید: «افرادی که توسط نظام های حقوقی، تحریم و یا توسط حکومت‌های سیاسی، و بدون دلیل نقض قضایی و قوانین آن کشورها، زندانی شده اند، زندانی سیاسی هستند.» گفته می‌شود که زندانیان سیاسی عموما به خاطر افکار و عقایدشان زندانی می‌شوند.[۲]

عنوان «زندانی سیاسی» عموماً بر اساس اعلامیه‌های سازمان‌های غیردولتی مانند عفو بین‌الملل و به صورت موردی به افراد اعطا می‌شود. در حالی که چنین وضعیتی اغلب به طور گسترده توسط افکار عمومی بین المللی به رسمیت شناخته می شود، اغلب توسط دولت های متهم به نگهداری زندانیان سیاسی، که تمایل به انکار هرگونه سوگیری در سیستم های قضایی خود دارند، رد می شود.[۲][۳]

تاریخچه

[ویرایش]

سقراط، فیلسوف یونان باستان، احتمالاً اولین زندانی سیاسی شناخته شده است. او به اتهام «مسموم کردن» اذهان جوانان یونانی از طریق انتقاد خود از جامعه آتن و حاکمان آن زندانی شد.[۴] مسیحیان اولیه از جمله عیسی مسیح و سنت پیتر نیز چنین توصیف شده اند.[۵]

ظهور زندانیان سیاسی مدرن مصادف با یک دوره پنجاه ساله (دهه ۱۸۶۰-۱۹۱۰) است که طی آن جنبش های سیاسی مدرن در سراسر جهان توسعه یافتند. در چنین دوره‌ای، ظهور جنبش‌های سیاسی و اجتماعی، دولت ها را وادار کرد تا واکنش‌های تندی را به این گونه جنبش ها داشته باشند.[۵]

کشورهای اروپایی

[ویرایش]

در لهستان، مفهوم زندانیان سیاسی در نیمه دوم قرن نوزدهم و در پی تقسیم روسیه ظهور کرد.[۶][۵]

کشورهای آمریکایی

[ویرایش]

در ایالات متحده آمریکا، اصطلاح زندانی سیاسی در طول مبارزات حقوق مدنی اواسط قرن بیستم مورد استفاده قرار گرفت و گهگاه به افرادی مانند رزا پارکس یا مارتین لوتر کینگ جونیور اطلاق شد و بعداً برای افرادی که به دلیل اعتراض به دخالت ایالات متحده در جنگ ویتنام، زندانی شدند، استفاده شد.[۷][۴] در ایالات متحده، فعالان آفریقایی-آمریکایی زیادی همچون بنجامین چاویس زندانی شدند که به عنوان زندانی سیاسی شناخته می‌شوند.[۸][۹]

کشورهای آسیایی

[ویرایش]

گروه‌های حقوق بشری گزارش کرده‌اند که حدود ۶۰ هزار نفر زندانی سیاسی در مصر وجود دارند.[۱۰] پس از کودتای شکل گرفته در ترکیه در سال ۲۰۱۶، بیش از ۷۷ هزار نفر به طور رسمی دستگیر شدند که برخی نهادهای حقوق‌بشری به آنها عنوان زندانی سیاسی داده‌اند.[۱۱] بسیاری از قربانیان نسل کشی کامبوج به عنوان زندانیان سیاسی توصیف شده اند.[۴] کشورهایی مثل ایران منکر وجود زندانی سیاسی در زندان‌های خود هستند.[۱۲][۱۳][۱۴][۱۵] اما دیگر کشورها، این کشورها را به داشتن سابقه چندین ساله در حبس زندانیان به خاطر گرایش های سیاسی متهم کرده اند.[۱۶][۱۷]

سازمان‌ها

[ویرایش]

تعدادی از سازمان های غیردولتی بر حمایت از زندانیان سیاسی تمرکز دارند. برجسته ترین آنها سازمان عفو بین الملل است که در سال ۱۹۶۱ تأسیس شد.[۱۸]

کتاب‌ها

[ویرایش]

زندانیان سیاسی گاهی خاطراتی از تجربیات و بینش های حاصل از دوران زندان خود می نویسند. برخی از این خاطرات به متون سیاسی مهم تبدیل شده اند. به عنوان مثال، «نامه ای از زندان شهر بیرمنگام» به عنوان یکی از مهم ترین اسناد تاریخی نوشته شده توسط یک زندانی سیاسی مدرن توصیف شده است.[۱۸] بهمن احمدی امویی، زندانی سیاسی ایرانی، کتاب «زندگی در زندان اوین و رجایی شهر» را به عنوان خاطرات خود از دوران حبسش در بین سال‌های ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۳ منتشر کرده است.[۱۹]

زندانیان سیاسی سرشناس

[ویرایش]
  • برتراند راسل به دلیل مخالفت با جنگ جهانی اول به مدت شش ماه توسط دولت بریتانیا زندانی شد.[۲۰]
    برتراند راسل یکی از زندانیان سیاسی در بریتانیا به جرم مخالفت با جنگ جهانی اول
  • آلوارو کونهال، رهبر سابق طرفدار شوروی حزب کمونیست پرتغال (او سه بار به دلیل مخالفت سرسختانه با دیکتاتوری پرتغال و همچنین به دلیل اعتقادات سیاسی خود به زندان افتاد.)[۲۱]
  • آنگ سان سوچی، رهبری اپوزیسیون لیگ ملی برای رسیدن به دموکراسی را بر عهده داشت که در انتخابات عمومی سال 1990 پیروز شد. او از 21 سال 1990 تا 2010 به مدت 15 سال زندانی یا در حبس خانگی بود.[۲۲] او در سال 2021 توسط ارتش میانمار در یک کودتا به زندان افتاد. از اوت 2022، او در سلول انفرادی در حال گذراندن حکم 17 ساله پس از یک سری محاکمه های مخفیانه نگهداری می شود.[۲۳]
  • رابین کارتر بوکسور آمریکایی آفریقایی تبار که به طور اشتباه به مدت 19 سال در ایالات متحده به دلیل "توسل به نژادپرستی به جای دلیل" زندانی شد.[۲۵][۲۶]
  • آنتونیو گرامشی نویسنده و فعال سیاسی ایتالیایی چپگرا بود که به زندان افتاد و 8 سال را در زندان گذراند.[۲۸]
  • کیم دائه جونگ یک دوره خدمت کرد (1976-1979) و در سال 1980 به ایالات متحده تبعید شد، اما در سال 1985 بازگشت و در سال 1998 رئیس جمهور کره جنوبی شد.[۲۹]
  • مارتین لوتر کینگ جونیور چندین بار زندانی شد که مشهورترین آنها در بیرمنگام، آلاباما بود.[۳۰]
  • نلسون ماندلا از سال 1963 تا 1990 در آفریقای جنوبی به دلیل فعالیت های ضد آپارتاید و سازماندهی حملات به چندین هدف دولتی زندانی بود.[۳۰]
  • جواهر لعل نهرو، فعال سیاسی، دولتمرد و اولین نخست وزیر هند (1948-1963) چندین بار به دلیل فعالیت های ملی گرایانه خود علیه راج بریتانیا زندانی شد و در مجموع بیش از 9 سال در حبس بود.[۳۱]

واکنش‌ها

[ویرایش]

مطالعه بیشتر

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ (اصل۱۶۸)
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Greene, Helen Taylor; Gabbidon, Shaun L. (14 April 2009). "Political Prisoners". Encyclopedia of Race and Crime. SAGE Publications. pp. 636–639. ISBN 978-1-4522-6609-1.
  3. ↑ Steinert, Christoph Valentin (2021). "Who Is a Political Prisoner?". Journal of Global Security Studies. 6 (3). doi:10.1093/jogss/ogaa052. ISSN 2057-3170.
  4. ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ Greene, Helen Taylor; Gabbidon, Shaun L. (14 April 2009). "Political Prisoners". Encyclopedia of Race and Crime. SAGE Publications. pp. 636–639. ISBN 978-1-4522-6609-1.
  5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ Kenney, Padraic (October 2012). ""I felt a kind of pleasure in seeing them treat us brutally." The Emergence of the Political Prisoner, 1865–1910". Comparative Studies in Society and History. 54 (4): 863–889. doi:10.1017/S0010417512000448. ISSN 0010-4175. S2CID 146560115.
  6. ↑ Machcewicz, Anna (2018). "Political Prisoners in Poland, 1944–56: The Sources and Strategies of Resistance in the Authoritarian State's Prison System". Acta Poloniae Historica. 118: 93–126. doi:10.12775/APH.2018.118.04. ISSN 0001-6829. S2CID 159274432.
  7. ↑ Steinert, Christoph Valentin (2021). "Who Is a Political Prisoner?". Journal of Global Security Studies. 6 (3). doi:10.1093/jogss/ogaa052. ISSN 2057-3170.
  8. ↑ "Pardons for the Wilmington 10". New York Times Sunday Review. 22 December 2012. p. SR10.
  9. ↑ "The Wilmington 10: North Carolina Urged to Pardon Civil Rights Activists Falsely Jailed 40 Years Ago". Democracy Now!. Retrieved 21 May 2019.
  10. ↑ "No political prisoners freed as Egypt pardons thousands on Eid". Al-Jazeera. 24 May 2020.
  11. ↑ "Turkey arrests German for spreading Kurdish propaganda: Anadolu". Reuters. 25 July 2018.
  12. ↑ رادیوفردا (۲۰۱۵-۰۴-۳۰). «ظریف: هیچ کسی را در ایران به خاطر عقیده‌اش زندانی نمی‌کنیم». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۸-۱۹.
  13. ↑ «سخنگوی قوه قضاییه: واقعا زندانی سیاسی نداریم». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۸-۱۹.
  14. ↑ ایران، عصر (۱۳۹۷/۱۱/۱۵ - ۱۵:۵۸). «آملی لاریجانی: ‏زندانی سیاسی نداریم/ ایران شروط تحقیرآمیز اروپا را نخواهد پذیرفت/ به بهای آبراهه کوچکی مثل «اینستکس» به هر ذلتی تن نمی‌دهیم». fa. دریافت‌شده در 2023-08-19. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  15. ↑ www.alef.ir https://www.alef.ir/news/4011115026.html. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۸-۱۹. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
  16. ↑ «گزارش تحقیقی: بررسی موضوع بازداشت‌ و زندان با اتهامات سیاسی در ایران». صدای آمریکا. ۲۰۲۳-۰۶-۲۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۸-۱۹.
  17. ↑ «جوان‌ترین زندانی سیاسی ایران به اعتصاب خود پایان داد – DW – ۱۳۹۵/۱۱/۱». dw.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۸-۱۹.
  18. ↑ ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ Greene, Helen Taylor; Gabbidon, Shaun L. (14 April 2009). "Political Prisoners". Encyclopedia of Race and Crime. SAGE Publications. pp. 636–639. ISBN 978-1-4522-6609-1.
  19. ↑ «روایت بهمن احمدی امویی از زندان؛ مروری بر 'تمرین شکست'». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۱۴.
  20. ↑ Vellacott, Jo (1980). Bertrand Russell and the Pacifists in the First World War. Brighton: Harvester Press. ISBN 0-85527-454-9.
  21. ↑ Cunha, Adelino (2020). Álvaro Cunhal: Retrato Pessoal E Íntimo (به پرتغالی). Desassossego. ISBN 9789898892706.
  22. ↑ "Top 10 Political Prisoners". TIME. 15 August 2010. Archived from the original on 12 October 2010. Retrieved 1 January 2011. Full List FREEDOM FIGHTERS: Aung San Suu Kyi, Nelson Mandela, Mohandas Gandhi, Martin Luther King Jr., Andrei Sakharov, Vaclav Havel, Akbar Ganji, Benigno Aquino Jr., Ho Chi Minh
  23. ↑ Chen, Heather; Diamond, Cape (16 August 2022). "Former Myanmar leader Aung San Suu Kyi sentenced to 6 more years in prison". CNN. Retrieved 30 August 2022.
  24. ↑ Weaver, Mary Anne (2003). Pakistan: In the Shadow of Jihad and Afghanistan. Macmillan Publishers. p. 73. Benazir Bhutto... was under house arrest at the time of her father's death; Zia made her a political prisoner for four years
  25. ↑ D'Alessandro, Dave (20 April 2014). "'Hurricane' Carter, boxer and NJ native, dies at 76". nj.com. Retrieved 21 May 2019.
  26. ↑ Raab, Selwyn (20 April 2014). "Rubin (Hurricane) Carter, Boxer Found Wrongly Convicted, Dies at 76". The New York Times. ISSN 0362-4331. Retrieved 21 May 2019.
  27. ↑ Vivian Gornick (2011). Emma Goldman. Yale University Press. ISBN 978-0-300-17761-9.
  28. ↑ Germino, Dante L. (1990). Antonio Gramsci: Architect of a New Politics. Louisiana State University Press. p. 23. Gramsci carried with him from his Sardinian upbringing two qualities that were to enable him to stand... his long years as a political prisoner in Benito Mussolini's Italy
  29. ↑ Kim, Jack (18 August 2009). "Former South Korean leader Kim Dae-jung dies". Reuters. Seoul. Retrieved 1 January 2011. The former political prisoner, once sentenced to death under one of the country's early military rulers whom he relentlessly opposed, was elected South Korea's president in December 1997 on his fourth attempt.
  30. ↑ ۳۰٫۰ ۳۰٫۱ Greene, Helen Taylor; Gabbidon, Shaun L. (14 April 2009). "Political Prisoners". Encyclopedia of Race and Crime. SAGE Publications. pp. 636–639. ISBN 978-1-4522-6609-1.
  31. ↑ "Jawaharlal Nehru Biography" Encyclopedia Britannica
  32. ↑ «گزارشگران بدون مرز: سازمان ملل جمهوری اسلامی را به رعایت حقوق زندانیان وادار کند». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۴-۲۸.
  33. ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «گزارشگران بدون مرز: ایران به رعایت حقوق زندانیان وادار شود | DW | 28.04.2022». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۴-۲۸.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ زندانی سیاسی موجود است.

پیوند به بیرون

[ویرایش]
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=زندانی_سیاسی&oldid=39860183»