صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۸۵۳٬۰۸۳ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

اردشیر یکم ساسانی شناخته‌شده به اردشیر بابکان بنیان‌گذار سلسلهٔ ساسانی بود. وی پس از شکست واپسین شاهنشاه اشکانی، اردوان پنجم در سال ۲۲۴ میلادی در دشت هرمزدگان، دودمان اشکانی را برانداخت و سلسلهٔ ساسانی را بنیان گذاشت. اردشیر از آن پس خود را «شاهنشاه» نامید و تسخیر سرزمینی که ایرانشهر یا «ایران» می‌خواندش را آغاز کرد. پیرامون تبار و نیای اردشیر، گزارش‌های تاریخیِ گوناگونی وجود دارد. براساس گزارش طبری، اردشیر پسر بابک پسر ساسان بوده‌است. روایت دیگری که در کارنامهٔ اردشیر بابکان می‌باشد، و شاهنامهٔ فردوسی نیز همان را بیان داشته، چنین آورده که اردشیر، زادهٔ ازدواج ساسان — فردی از نوادگان دارا — با دختر بابک، حاکمی محلی در ایالت پارس بوده‌است. اردشیر بر پایهٔ گزارش طبری، در پیرامون اصطخرِ پارس زاده شد؛ طبری می‌افزاید که اردشیر در هفت سالگی به نزد فرمانده دژ دارابگرد فرستاده شد؛ پس از مرگ فرمانده، اردشیر بر جای او نشست و ارگبد دژ دارابگرد شد. طبری در ادامه آورده‌است که سپس بابک، شاه محلی پارس که گوچهر نام داشت را سرنگون ساخت و پسرش شاپور را به‌جای وی گماشت. براساس گزارش طبری، شاپور و پدرش بابک به‌ناگاه مردند و اردشیر حاکم پارس شد. کشمکش میان اردشیر با شاهنشاهی اشکانی بالا گرفت و سرانجام در تاریخ ۲۸ آوریل (برابر با ۹ اردیبهشت) ۲۲۴ میلادی، اردشیر با لشکر اردوان پنجم در دشت هرمزدگان روبرو شد و طی این جنگ، اردوان شاهنشاه اشکانی کشته شد. بر پایهٔ گزارش‌های سلطنتی، این بابک بود که گوچهر شاه محلی پارس را سرنگون ساخت و پسرش شاپور را بر جای وی نشاند؛ اردشیر از پذیرش گماشتن شاپور سرباز زد و برادر خویش و هر که در برابرش ایستاد را حذف کرد.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… موزا همسر رومی فرهاد چهارم اشکانی پس از قتل شوهرش به مدت شش سال بر ایران حکومت نمود؟ (در تصویر)
… موتور توربوفن جنرال الکتریک جی‌ئی۹ایکس تحت عنوان بزرگترین موتور هواپیمای تجاری در رکوردهای جهانی گینس ثبت شده است؟
… برگچه‌خوار با حداکثر ۱ متر طول، بزرگ‌ترین جونده است؟
… جزیره دوون بزرگترین جزیره غیر مسکونی دنیا است؟
… شاخص اچ مقیاسی برای رتبه‌بندی دانشمندان است که از طریق برآورد موضوعاتی همچون تأثیر استنادی و میزان بهره‌وری نوشتجات علمی آنها محاسبه می‌گردد؟
… از بازی تیم ملی فوتبال استرالیا با ساموآی آمریکا که با نتیجه ۳۱-۰ پایان یافت به عنوان پرگل‌ترین بازی رسمی فوتبال ثبت شده یاد می‌شود؟

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۲۸۰ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۲۷ دی ۱۴۰۰ خورشیدی) ۸۵۳٬۰۸۳ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

از میان خبرها

دنیاگیری کروناویروس

دریاچه فورناس در ۲۰۱۶

آتش‌سوزی یک آپارتمان در برانکس، نیویورک، دست‌کم ۱۷ کشته برجای گذاشت.
سنگ‌ریزش در دریاچه فورناس (در تصویر) در کاپیتولیو، برزیل ۱۰ کشته برجای گذاشت.
سیدنی پوآتیه بازیگر باهامایی-آمریکایی در ۹۴ سالگی درگذشت.
در نتیجه اعتراضات به افزایش شدید قیمت بنزین در قزاقستان، دولت این کشور استعفا کرد.
بتی وایت بازیگر و کمدین آمریکایی در ۹۹ سالگی درگذشت.

یادبودها

امروز: دوشنبه، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۲ میلادی برابر ۲۷ دی ۱۴۰۰ هجری خورشیدی و ۱۴ جمادی‌الثانی ۱۴۴۳ هجری قمری (UTC)

رویدادها

۱۳۹۴ - اجرای توافق نامهٔ برجام و پایان بخشی از تحریم‌ها علیه ایران
۱۷۷۳ - جیمز کوک و افرادش به عنوان نخستین گروه دریانوردان اروپائی مدار جنوبگان را پشت سر گذاشتند.
۱۹۶۱ - پاتریس لومومبا اولین نخست‌وزیر کشور جمهوری دموکراتیک کنگو (زئیر) به قتل رسید.
۱۹۹۱ - آغاز عملیات طوفان صحرا (حمله ۳۴ کشور به رهبری آمریکا به عراق) برای آزادسازی کویت.

زادروزها

۱۵۰۴ - زادروز پیوس پنجم، پاپ کلیسای کاتولیک رم.
۱۷۰۶ - زادروز بنجامین فرانکلین نویسنده، سیاستمدار و مخترع آمریکایی
۱۸۹۹ - زادروز آل کاپون خلاف‌کارمشهورآمریکایی
۱۹۴۲ - زادروز محمدعلی کلی بوکسور سنگین وزن آمریکایی
۱۹۶۲ - زادروز جیم کری هنرپیشه و کمدین کانادایی-آمریکایی
۱۹۶۴ - زادروز میشل اوباما وکیل، همسر رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا، باراک اوباما، و بانوی اول ایالات متحده

درگذشت‌ها

۱۳۳۴ - اعدام سید مجتبی نواب صفوی رهبر جمعیت فدائیان اسلام
۱۷۵۱ - درگذشت توماسو آلبینونی آهنگساز ایتالیایی (در تصویر)
۱۸۶۳ - درگذشت سعیدپاشا (فرزند محمدعلی پاشا) فرمانروای مصر
۱۸۹۳ - درگذشت رادرفورد بیرچارد هیز نوزدهمین رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا
۲۰۰۲ - درگذشت کامیلو خوزه سلا رمان نویس و شاعر اسپانیایی، برندهٔ جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۸۹
۲۰۰۸ - درگذشت بابی فیشر شطرنجباز آمریکایی، قهرمان سابق جهان

→ روز قبل – روز بعد ←
یادبودهای ژانویه – یادبودهای بیشتر…