بی‌نظیر بوتو

بی‌نظیر بوتو
محترمہ بينظير بُھٹو‎
یازدهمین و سیزدهمین نخست‌وزیر پاکستان
دوره مسئولیت ۱۸ اکتبر ۱۹۹۳ – ۵ نوامبر ۱۹۹۶
رئیس‌جمهور	وسیم سجاد (کفیل) فاروق لغاری
پس از	معین‌الدین احمد قریشی (موقت)
پیش از	ملک معراج خالد (موقت)
دوره مسئولیت ۲ دسامبر ۱۹۸۸ – ۶ اوت ۱۹۹۰
رئیس‌جمهور	غلام اسحاق خان
پس از	محمد خان جونیجو
پیش از	غلام مصطفی جاتوئی (موقت)
دیگر فعالیت‌های سیاسی رهبر اپوزسیون دوره مسئولیت ۱۷ فوریه ۱۹۹۷ – ۱۲ اکتبر ۱۹۹۹ پس از نواز شریف پیش از فضل الرحمان دوره مسئولیت ۶ نوامبر ۱۹۹۰ – ۱۸ آوریل ۱۹۹۳ پس از خان عبدالولی خان پیش از نواز شریف وزیر دارایی دوره مسئولیت ۱۹۹۴ – ۱۹۹۵ وزیر دارایی دوره مسئولیت ۱۹۸۸ – ۱۹۹۰ وزیر دفاع دوره مسئولیت ۱۹۸۸ – ۱۹۹۰ رئیس حزب مردم پاکستان دوره مسئولیت ۱۲ نوامبر ۱۹۸۲ – ۲۷ دسامبر ۲۰۰۷ پس از نصرت بوتو پیش از آصف‌علی زرداری بلاول بوتو زرداری
اطلاعات شخصی
زاده	۲۱ ژوئن ۱۹۵۳ کراچی، قلمرو پایتخت فدرال، پاکستان
درگذشته	۲۷ دسامبر ۲۰۰۷ (۵۴ سال) راولپندی، پنجاب، پاکستان
علت مرگ	ترور
آرامگاه	آرامگاه خانوادگی بوتو
ملیت	پاکستانی
حزب سیاسی	حزب مردم پاکستان
همسر(ان)	آصف‌علی زرداری (ا. ۱۹۸۷)
روابط	خاندان بوتو خاندان زرداری
فرزندان	بلاول بخت‌آور آصفه
والدین	ذوالفقار علی بوتو نصرت بوتو
تحصیلات	دانشگاه هاروارد (بی‌ای) لیدی مارگاریت هال، آکسفورد (بی‌ای) کالج سنت کاترین، آکسفورد (ام‌اس‌تی)
پیشه	سیاستمدار
امضا
وبگاه	وب سایت رسمی

بی‌نظیر بوتو (به اردو: بینظیر بهٹو) (زاده ۲۱ ژوئن ۱۹۵۳ – درگذشته ۲۷ دسامبر ۲۰۰۷) سیاستمدار پاکستانی بود. وی طی دو دوره از سال‌های ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۰ و همچنین ۱۹۹۳ تا ۱۹۹۶ نخست‌وزیر پاکستان از حزب مردم بود.
بی نظیر بوتو از جمله چهره ها و مسئولین سیاسی زن موفق در کشور پاکستان و در سرتاسر دنیا است که توانست به عنوان یک چهره سیاسی از حزب مردم کشور پاکستان به قدرت رسیده و نظر عمومی مردم پاکستان را در دوره مسئولیتش در حکومت پاکستان جلب نماید. وی اولین زن مسلمان در تاریخ جهان اسلام بود که به مقام نخست‌وزیری در یک کشور اسلامی رسید. بی نظیر بوتو یک مسئول حکومتی و یک چهره سیاسی از حزب مردم پاکستان است که با داشتن اصالت اصیل پاکستانی نه تنها در دوره های نخست وزیری اش بلکه در دوران بعد از نخست وزیری اش توانست خود را به عنوان یک چهره سیاسی در جامعه پاکستان بروز داده و حفظ کند. وی در طول دوران فعالیت سیاسی خود بارها به اتهام فساد مالی مواجه شده بود و به همین دلیل از مقام نخست‌وزیری برکنار شد. او نیز همچون پدرش ذوالفقار علی بوتو دارای گرایش‌های سوسیالیستی، پوپولیستی و سکولار می‌دانند. وی سرانجام در دسامبر ۲۰۰۷ در پاکستان ترور شد.
مادر بی‌نظیر بوتو، نصرت بوتو اصالتاً از ایرانیان کُردزبان بود.

بازگشت به پاکستان

او پس از اینکه ۸ سال را در تبعید خودخواسته به سر برد در ۱۸ اکتبر ۲۰۰۷ به پاکستان بازگشت. او تبعید خود را در بریتانیا و دبی گذراند. بی‌نظیر بوتو در حالی که در مسیر بازگشت خود به خانه بود، مورد حمله تروریستی قرار گرفت، اما به خود وی آسیبی نرسید، ولی این حمله حداقل ۱۳۵ کشته و ۳۲۰ زخمی بر جای گذاشت.
بی‌نظیر بوتو ساعاتی بعد از این انفجار در گفتگو با هفته نامه فرانسوی پاری مچ، محافظه کاران هوادار ژنرال ضیاءالحق، فرمانده نظامی سابق پاکستان را به حمایت از افراطی‌هایی که قصد کشتن او را داشتند متهم کرد. خانم بوتو گفت افراطیون مسلمان نمی‌توانند بدون پشتیبانی از غارهایشان در کوه‌ها بیرون بیایند و عملیات انجام دهند.

او در ۹ نوامبر ۲۰۰۷ بمدت ۳۰ روز در بازداشت خانگی قرار گرفت، اما در پی در خواست جورج بوش رئیس‌جمهور آمریکا این بازداشت لغو شد.

اتهام فساد مالی خانواده بی‌نظیر بوتو

بی‌نظیر بوتو و همسرش بارها توسط دادگاه‌ها و دولت‌های پاکستان و کشورهای مختلف به فساد مالی متهم، و با حکم دادگستری پاکستان به زندان محکوم شدند. اثبات این اتهامات باعث شد که بی‌نظیر بوتو در سال ۱۹۹۶ از مقام خود برکنار شود. آصف‌علی زرداری همسر بوتو، پیش‌تر مقام وزارت سرمایه‌گذاری پاکستان را عهده‌دار بوده‌است.

در ۲۷ آوریل ۱۹۹۸، دادگاهی در پاکستان حکم به انسداد دارایی‌های بی‌نظیر بوتو و همسرش آصف‌علی زرداری داد. بر اساس این حکم، حق استفاده بوتو و شوهرش از حساب‌های بانکی و خرید و فروش املاک از آن‌ها سلب شد. پیش از این هم دادگاهی در بریتانیا خواستار تفحص در دارایی‌های این زوج شده بود.

در ۲۳ ژوئیه ۱۹۹۸، دولت سوئیس مدارکی را مبنی بر دست داشتن بی‌نظیر بوتو و همسرش در فساد مالی، پولشویی، و دریافت رشوه در سوئیس به دولت پاکستان تحویل داد. این اقدام در حالی صورت گرفت که همسر بی‌نظیر بوتو در رابطه با قتل برادر زنش در زندانی در پاکستان به سر می‌برد.

در ۷ مه ۱۹۹۹ دولت لهستان مدارکی را در اختیار دولت پاکستان قرار داد که نشان می‌داد بی‌نظیر بوتو و همسرش آصف‌علی زرداری در جریان خرید هشت هزار دستگاه تراکتور از کارخانه‌ای در لهستان، مبلغ قابل توجهی رشوه برای عقد قرارداد دریافت کرده بوده‌اند. بر اساس این مدارک، بوتو و همسرش رشوه دریافتی را به حسابی در یک بانک سوئیسی واریز کرده بودند. دولت سوئیس پیش از این مدارک مربوط به انتقال این پول را به دولت پاکستان تحویل داده بود. مدارک تحویل داده شده از سوی دولت لهستان شامل اسناد انتقال بانکی و پیام‌های فکس بین کارخانه تراکتورسازی لهستانی و دلال معامله بوده‌است. یک ماه پیش از این، دادگاهی در پاکستان بی‌نظیر بوتو و همسرش را به اتهام فساد مالی به ۵ سال زندان و پرداخت ۸ و نیم میلیون دلار جریمه محکوم کرده بود.

در ۲۷ سپتامبر ۲۰۰۰، دولت بریتانیا پذیرفت که اسناد و مدارک مربوط به اموال آصف‌علی زرداری، همسر بی‌نظیر بوتو را به دولت پاکستان تحویل دهد. دولت تازه‌کار پرویز مشرف همسر بوتو را به کلاه‌برداری و اختلاس میلیون‌ها دلار از پاکستان متهم کرده بود. از جمله اموالی که در گزارش بریتانیا ذکر شد، مدارک مربوط به خرید خانه‌ای ۹-خوابه و اعیانی توسط همسر بی‌نظیر بوتو به در شهر ساری در نزدیکی لندن بود. دولت پاکستان معتقد بود که این اموال با استفاده از پول‌های اختلاس شده خریداری شده‌اند و اسناد آن باید به دادگاه تحویل داده شوند.

بی‌نظیر بوتو در سال ۱۹۸۸

پدر و دو برادر بی‌نظیر بوتو نیز متهم شده بودند که مبلغ هنگفتی از شرکتی در لندن به عنوان وام دریافت کرده، اما از بازپرداخت وام سر باز زده بوده‌اند. دادگاه عالی لندن آن‌ها را گناهکار شناخت و به پرداخت ۳۲ و نیم میلیون دلار محکوم کرد.

ترور و مرگ

تصویر از بی‌بی‌سی

مقالهٔ اصلی: ترور بی‌نظیر بوتو

سرانجام پس از چندین رشته ترور ناموفق، بی‌نظیر بوتو در تاریخ ۲۷ دسامبر ۲۰۰۷ میلادی در یک حمله تروریستی-انتحاری در شهر راولپندی در استان پنجاب به قتل رسید. پرویز مشرف رئیس‌جمهور وقت پاکستان این ترور را به گروه‌های تروریستی نسبت داد. در این اقدام تروریستی بی‌نظیر بوتو از ناحیه سر گردن و سینه هدف شلیک گلوله قرار گرفت و نهایتاً دقایقی پس از ساعت شش به وقت محلی در بیمارستان جان سپرد. تیرانداز سپس در اقدامی انتحاری با انفجار بمبی خود را کشت. در اثر این انفجار ۲۲ نفر کشته و تعدادی زخمی شدند. این ترور باعث ایجاد شورش‌های فراوانی در سرتاسر پاکستان شد. در پی مرگ وی ۳ روز عزای عمومی در پاکستان اعلام شد.

بسیاری از رهبران جهان این عمل تروریستی را محکوم کرده‌اند. جرج بوش در این رابطه گفت:

ایالات متحده به شدت این حرکت بزدلانه تندروهای آدمکش که سعی بر تضعیف «دموکراسی پاکستان» دارند را محکوم می‌کند. کسانی که این جنایت را مرتکب شده‌اند باید محاکمه شوند.

منوچهر متکی وزیر خارجه وقت ایران نیز ضمن همدردی با ملت و خانواده بوتو اعلام کرد «مسببین این اقدام جنایتکارانه به سزای عمل خود برسند».

جستارهای وابسته

• ترور بی‌نظیر بوتو
• فاطمه بوتو
• آصف‌علی زرداری
• ذوالفقار علی بوتو

پیوند به بیرون

• دانلود کتاب بی‌نظیر بوتو دختر شرق، به قلم خود او و به زبان فارسی
• رادیو ته‌دیگ

• وبگاه کلاوروژنه (به انگلیسی)
• تصاویر بمب‌گذاری در مسیر خودروی او