تبر
تَبَر ابزاری است از آهن با دسته چوبی یا آهنی که با آن چوب را می‌شکافند و خرد می‌کنند.[۱] از نوعی تبر به نام تبر یخ نیز برای صعود از آبشارهای یخی یا یخچال‌های طبیعی استفاده می‌شود.[۲]
انسان چندین هزاره‌است که از تبر برای قطع درختان، خرد کردن و شکل دادن چوب، به عنوان جنگ‌افزار و ابزار نمادین در مراسم استفاده کرده‌است. تبرهای آغازین سری سنگی و دسته‌ای چوبی داشتند ولی پس از آن تبرهایی از جنس مس، برنج و آهن نیز ساخته‌شد که دوام و استحکام بیشتری دارا بودند. تبر نمونه‌ای از ماشین ساده است.[۳]
نوع کوچکتر تبر، تبرزین نام دارد که به عنوان زین‌افزار به پهلوی اسب بسته می‌شده‌است.[۴] در زبان فارسی واژه ناچَخ، (هم‌ریشه با ناشکه سانسکریت) به معنای نابودکننده، به‌کار رفته که به معنای نوعی تبر است.[۵]
در دوره پارینه‌سنگی نخستین، برای ساختن تبر، سنگ را طوری تراش می‌دادند که نوکِ آن تیز و سطح آن پهن شود. در دوره نوسنگی تبر دسته دار ساخته شد. غارنشینان دوره نوسنگی که آثارشان در تنگ پِدْبان در کوه‌های بختیاری دیده شده، از تبر سنگی استفاده می‌کرده‌اند.[۶]
به نوشته گزنفون (ح ۴۲۸ یا ۴۲۷- ح ۳۵۴ ق م) و استرابون (ح ۶۳ ق م - بعد از ۲۰ میلادی) تبر و تبرزین از جنگ افزارهای هخامنشیان بوده‌است. سکاهای ایرانی‌تبار از گونه‌ای تبر به نام ساگاریس استفاده می‌کردند.[۷]
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
 |
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به تبر در ویکی‌گفتاورد موجود است. |
- ↑ فرهنگ نظام
- ↑ سایت اطلاع‌رسانی کوه‌های ایران و جهان[پیوند مرده]، بازدید: اکتبر ۲۰۰۸.
- ↑ Wikipedia contributors, «Axe,» Wikipedia, The Free Encyclopedia, (accessed October 29, 2008).
- ↑ لغت‌نامهٔ دهخدا، سرواژهٔ طبرزین.
- ↑ فرهنگ معین، سرواژهٔ «ناچَخ»
- ↑ دانشنامهٔ جهان اسلام، سرواژهٔ تبر.
- ↑ همان.
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ تبر موجود است. |
 |
این یک مقالهٔ خرد پیرامون ابزار است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
