صفحهٔ اصلی
شیر و خورشید از نمادهای ملی ایران است که تا پیش از انقلاب ۱۳۵۷ بهصورت رسمی مورد استفاده بود. این نشان آمیزهای از فرهنگهای کهن بینالنهرین، ایران، عرب، ترک، یهودی، شیعی و مغول است. نشان شیر و خورشید ریشه در ستارهبینی دارد؛ به بیان دقیقتر، نمایانگر جایگاه خورشید در صورت فلکی شیر است. در هنگام زمامداری دودمانهای ترک و نزدیک سده ششم هجری، نشان شیر و خورشید از ستارهبینی به کارهای هنری در قلمرو اسلامی از مصر تا آسیای میانه وارد شد. از دوران سلجوقیان روم سکههایی با نقش شیر و خورشید را میتوان یافت و سپس این نشان از سده نهم هجری (پانزدهم میلادی) بهطور ناپیوسته بر روی پرچمهای ایران نقش بسته است. نشان شیر و خورشید در هر دودمانی از تاریخ ایران به گونههای مختلفی تعبیر شده است. در آغاز تنها نشانی اخترشناسانه بوده است نه نمادی حکومتی. در دوران صفویه این نشان تعبیری شیعی/ایرانی پیدا میکند. از زمان شاهان پس از آقامحمدخان قاجار و همزمان با دگرگونیهای فکری و اجتماعی در آن هنگام، تعبیر شیعی این نشان رفتهرفته کمرنگ شد. در این دوران این نشان، نادرست به ایران پیش از اسلام نسبت دادهمیشود. نشان شیر و خورشید پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران با نشان کنونی جمهوری اسلامی ایران جایگزین شد. بخش بزرگی از شواهد و متون ادبی و باستانشناسی، که احمد کسروی، مجتبی مینوی و سعید نفیسی گردآوری و بررسی کردهاند، نشان میدهد که نشان ستارهبینی خورشید در صورت فلکیِ اسد در منطقةالبروج از قرن ششم هجری نقشی نمادین و رایج شد. همین پژوهشها نشان میدهد که این نشان از ستارهبینی و اخترشناسی وارد فرهنگ عام، نشانها و نقوش هنری شده است.
- … الیا کازان به عنوان کارگردان، دو جایزه اسکار، چهار جایزه گلدن گلوب و سه جایزه تونی را از آن خود کرد؟ (در تصویر)
- … ریچارد نیکسون از سال ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۴، سیوهفتمین رئیسجمهور آمریکا بود و تا به امروز نخستین و تنها رئیسجمهور این کشور است که از مقام خود کنارهگیری کرده است؟
- … سومو یک سبک کُشتی ژاپنی است که در آن هدف شرکتکنندگان این است که حریف خود را از رینگ بیرون انداخته یا او را وادار کنند تا یکی از اعضای بدن خود را بر زمین گذارد؟
- … «زبان مردم آذربایجان نه ترکی بلکه زبانی بنام زبان تاتی ایران بوده است» موضوع رساله دکترای احسان یارشاطر بود؟
- … نوار موبیوس سطحی است که فقط یک رو و فقط یک مرز دارد. این نوار مثالی از یک رویهٔ جهتناپذیر در ریاضیات است؟
- … سرخجامگان به رهبری مازیار در طبرستان و خرمدینان به رهبری بابک در آذربایجان علیهٔ عباسیان قیام کردند و سرانجام کشته شدند؟
- … تنها جانوری که میتواند پس از بلوغ جنسی به دوره نابالغی بازگردد، تیولا یا عروس دریایی نامیرا است که صدها سال عمر میکند؟
- بیش از ۵۵۰ نفر کشته و ۱٬۸۰۰ نفر مجروح در پی حملات ۲۳ سپتامبر اسرائیل به لبنان.
- دستکم ۳۷ نفر کشته و بیش از ۳٬۲۰۰ نفر زخمی در پی انفجار پیجرها و بیسیمهای حزبالله لبنان.
- آلبرتو فوجیموری (در تصویر)، رئیسجمهور سابق پرو در سن ۸۶ سالگی درگذشت.
- میشل بارنیه توسط رئیسجمهور امانوئل مکرون به عنوان نخستوزیر فرانسه منصوب شد که باعث اعتراضات ضد دولتی در سراسر کشور گردید.
امروز: پنجشنبه، ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۴ میلادی برابر ۵ مهر ۱۴۰۳ هجری خورشیدی و ۲۲ ربیعالاول ۱۴۴۶ هجری قمری (UTC)
- رویدادها
- ۱۹۶۰ - نخستین مناظره تلویزیونی از سری مناظرات تاریخی بین دو نامزد ریاستجمهوری آمریکا، ریچارد نیکسون و جان اف. کندی که بین ۸۵ تا ۱۲۰ میلیون بیننده را به خود اختصاص داد، روی آنتن تلویزیون رفت.
- ۱۹۶۹ - گروه بیتلز آخرین آلبوم ضبط شده خود به نام «اَبی رُود» را ارائه کرد. آلبوم «بگذار باشد» گرچه زودتر از این آلبوم ضبط شده بود، به سال ۱۹۷۰ به بازار آمد.
- ۱۹۸۲ - هواپیمای پهن پیکر بوئینگ ۷۶۷ (در تصویر) برای نخستین بار در این روز به پرواز درآمد.
- زادروزها
- ۱۸۴۹ - زادروز ایوان پاولف عصبشناس، فیزیولوژیست، روانشناس و پزشک روس، برندهٔ جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی سال ۱۹۰۴
- ۱۸۸۸ - زادروز تی. اس. الیوت شاعر، نمایشنامهنویس و منتقد آمریکایی
- ۱۸۸۹ - زادروز مارتین هایدگر فیلسوف آلمانی
- ۱۸۹۸ - زادروز جورج گِرشوین آهنگساز آمریکایی
- ۱۸۹۷ - زادروز پل ششم از پاپهای کلیسای کاتولیک روم
- ۱۹۳۲ - زادروز مانموهان سینگ سیزدهمین نخستوزیر هند
- ۱۹۸۱ - زادروز سرنا ویلیامزتنیسور زن آمریکایی
- درگذشتها
- ۱۹۴۰ - درگذشت والتر بنیامین فیلسوف، مترجم، نویسنده و زیباییشناس آلمانی، از اعضای مکتب فرانکفورت
- ۱۹۴۵ - درگذشت بلا بارتوک آهنگساز و پیانیست برجستهٔ مجار
- ۱۹۷۳ - درگذشت آنا مانیانی بازیگر ایتالیایی سینما و تئاتر
- ۱۹۷۸ - درگذشت کارل مان گیورگ سیگبن فیزیکدان سوئدی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیک (۱۹۲۴)
- ۱۹۹۰ - درگذشت آلبرتو موراویا رماننویس ایتالیایی
- ۲۰۰۸ - درگذشت پل نیومن بازیگر و کارگردان آمریکایی، برندهٔ جایزه اسکار
- ۲۰۱۹ - درگذشت ژاک شیراک رئیسجمهور فرانسه از سال ۱۹۹۵ تا سال ۲۰۰۷