محرم (خویشاوند)

مَحرَم اصطلاحی در فقه اسلامی است که شامل گروهی از خویشاوندان نزدیک می‌شود که ازدواج با آن‌ها حرام است. البته این واژه در گفتار عامیانه بیشتر به افرادی اشاره دارد که اجرای مقررات مربوط به حجاب اسلامی در برابر آن‌ها لازم نیست.

محارم به سه گروه؛ محارم نَسَبی (شامل؛ مادر/پدر و اجداد، فرزندان و نوادگان، خواهر/برادر، خواهر/برادر زادگان، عمه/عمو/خاله/دایی) که از زمان تولد رابطه محرمیت با آن‌ها برقرار است، محارم سببی که بر اثر ازدواج ایجاد می‌شوند (شامل؛ مادر/پدر ِ همسر، فرزند/نوه ِ همسر، همسر ِ فرزند، همسر ِ پدر/مادر و خواهرزن/شوهرخواهر) و محارم رضاعی (که مشابه محارم نسبی است) تقسیم می‌شوند.

رابطه محرمیت، به جز استثنای خواهرزن/شوهر خواهر، در تمامی موارد همیشگی است یعنی ازدواج با مادر زن تا همیشه حرام خواهد بود حتی در صورت جدایی از همسر یا مرگ او. اما در مورد خواهرزن/شوهر خواهر محرمیت در صورت پایان رابطه زوجیت از بین می‌رود.

در نمودار خویشاوندی بالا، محرم‌ها سایه‌دار هستند. البته همه محارم -به‌ویژه محارم ناتنی و رضاعی- در این نمودار وجود ندارند.

محارم نسبی(خونی)

خویشاوندی نسبی عبارت است از خویشاوندی که از تولد یکی از دیگری حاصل شود و یا دو نفر که از یک منشا به وجود آمده باشند.

محارم مرد

ازدواج مرد با این افراد حرام است:

• مادر، مادربزرگ مادری و پدری، به بالا
• دختر، نوه‌های دختری و پسری به پایین
• خواهر
• دختر برادر و خواهر، و نوادگان آن‌ها
• عمه و خاله، و عمه‌ها و خاله‌های پدر و مادر، و عمه و خالهٔ اجداد

محارم زن

ازدواج زن با این افراد حرام است:

• پدر، پدربزرگ پدری و مادری، به بالا
• پسر، نوه، نتیجه، نبیره، ...
• برادر
• پسر خواهر و پسر برادر، و فرزندان و نوادگان آن‌ها
• عمو و دایی، و عموها و دایی‌های پدر و مادر، و عموها و دایی‌های اجداد

محارم سببی

• مقاله اصلی خویشاوندی سببی

خویشاوندی، ممکن است ناشی از ازدواج باشد. این خویشاوندی را سببی می‌گویند.

محارم مرد

ازدواج مرد با این افراد حرام است:

• مادر و مادربزرگ‌های زن به بالا
• دختر زن (نادختری) و نوه‌های او تا آخر
• زن پدر(نامادری)
• زن پسر (عروس)
• نواده‌های پسری زن تا آخر
• خواهر همسر

محارم زن

ازدواج زن با این افراد حرام است:

• پدر و پدر بزرگ‌های شوهر به بالا
• پسرشوهر (ناپسری) و نوه‌های او تا آخر
• شوهر مادر (ناپدری)
• شوهردختر (داماد)
• نواده‌های دختری شوهر تا آخر

محارم رضاعی(شیری)

مقالهٔ اصلی: خویشاوندی رضاعی

رضاع به معنی شیر خوردن است، طبق شرایطی که در شریعت اسلامی مشخص شده است. خویشاوندی رضاعی یعنی خویشاوندی که بین طفل شیر خوار و زنی که او را شیر داده است و بین هر یک از آنها با خویشان دیگر پیدا می شود.

• محارم در خویشاوندی رضاعی مشابه با خویشاوندی نسبی است. مثلاً همان طور که در آنجا ازدواج با پدر، مادر، و اجداد ممنوع است و محرمیت برقرار، در قرابت رضاعی نیز چنین است..