صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۷۸۹٬۴۰۶ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

یوزپلنگ یا یوز جانوری مهره‌دار و پستاندار از راستهٔ گوشتخواران، خانوادهٔ گربه‌سانان است. این جانور در گذشته در بیشتر مناطق آفریقا و گستره وسیعی از آسیای مرکزی و شبه‌قاره هند یافت می‌شد، اما امروزه با کاهش شدید جمعیت روبرو شده‌است. از میان دو زیرگونهٔ اصلی یوزپلنگ، یکی از زیرگونه‌ها که با نام «یوزپلنگ آسیایی» شناخته می‌شود در خطر جدی انقراض است و تعداد کمی از آن در دشت‌های مرکزی ایران به بقا ادامه می‌دهند. بدن یوزپلنگ در درازای چندین میلیون سال به گونه‌ای پیشرفت پیدا کرده‌است که این جانور بتواند به طور معمول توانایی حرکت با سرعتی برابر با ۱۱۲ کیلومتر در ساعت را داشته باشد و البته برای مدت کوتاه با سرعتی برابر با ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت هم توانای دویدن را دارد. سرعت یوزپلنگ در عرض ۲ ثانیه پس از شروع دویدن به ۷۵ کیلومتر در ساعت می‌رسد که از شتاب بسیاری از خودروهای مسابقه‌ای نیز بیشتر است. البته میانگین سرعت حرکتی یوزپلنگ برابر با ۶۴ کیلومتر بر ساعت است. اندام باریک، پاهای لاغر و بلند، قفسه سینهای کم پهنا ولی عمیق و جمجمه‌ای کوچک، ظریف و گرد، یوز را به سریع‌ترین جانور روی زمین تبدیل کرده‌است. این جانور به آسانی از دیگر گربه‌سانان تشخیص‌پذیر است و آن را نه تنها از روی خال‌های روی بدن می‌توان متمایز کرد، که بدن باریک و کشیده، سر کوچک، چشم‌های بالا قرار گرفته، و گوش‌های کوچک و تا حدودی پهن شمایلی یکتا به او می‌دهند. طعمهٔ معمول یوزها آهوها (به ویژه آهوی تامسون)، ایمپالا، و دیگر پستانداران سم‌دار حداکثر تا ۴۰ کیلوگرم وزن هستند.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… میشل نی که از مارشال‌های برجسته ناپلئون بناپارت بود پس از محکومیت به تیرباران، ضمن خودداری از بستن چشم‌بند، اجازه یافت که فرمان شلیک را خودش برای جوخه صادر نماید؟(در تصویر)
… کاوشگر خورشیدی پارکر نخستین کاوشگر ناسا است که به نام یک فرد زنده نامگذاری شده است؟
… گندم‌بریان گرم‌ترین بخش دشت لوت، فلاتی پوشیده از گدازه‌های تیره با وسعت تقریبی ۴۸۰ کیلومتر مربع (۱۹۰ مایل مربع) است؟
… مانوئل مدرانو، خوانندهٔ کلمبیایی که برندهٔ دو جایزه گرمی لاتین است، اولین مرتبه برای تنبیه مجبور به نواختن گیتار شده‌بود؟
… بولبوفیلوم شب‌شکوفا نخستین گونه در خانواده ارکیده‌ها است که در طول شب‌ شکوفا می‌شود و با دمیدن روز، بسته می‌شود؟
… ارشک یکم اولین پادشاه اشکانی و بنیانگذار سلسله اشکانیان به دلیل خدماتش ملقب به پدر ملت گردید؟
… فرانکلین دلانو روزولت در جنگ جهانی دوم و با امضای فرمان اجرایی ۹۰۶۶، ایتالیایی‌ها، ژاپنی‌ها و آلمانی‌های مقیم آمریکا را به اردوگاه‌های اقامت اجباری فرستاد؟

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۲۸۰ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۳ اردیبهشت ۱۴۰۰ خورشیدی) ۷۸۹٬۴۰۶ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

درون‌مایه

علوم پایه

علوم کاربردی

علوم انسانی و فلسفه

فرهنگ و هنر

از میان خبرها

دنیاگیری کروناویروس

زیردریایی نیروی دریایی اندونزی، کی.آر. ای نانگالا

زیردریایی نیروی دریایی اندونزی، کی.آر. ای نانگالا (در تصویر)، با ۵۳ سرنشین در دریای بالی مفقود شد.
ادریس دبی رئیس‌جمهور چاد در جریان حمله شورشیان کشته شد.
میگل دایاز-کانل به عنوان دبیر اول حزب کمونیست کوبا انتخاب و جانشین رائول کاسترو شد.
آتش‌سوزی در کوه تیبل، کیپ تاون، آفریقای جنوبی باعث تخریب آثار تاریخی از جمله آسیاب بادی ماسترت و کتابخانه مجموعه‌های ویژه دانشگاه کیپ‌تاون شد.
گیرمو لاسو، به عنوان رئیس‌جمهور اکوادور انتخاب شد.

یادبودها

امروز: جمعه، ۲۳ آوریل ۲۰۲۱ میلادی برابر ۳ اردیبهشت ۱۴۰۰ هجری خورشیدی و ۱۰ رمضان ۱۴۴۲ هجری قمری (UTC)

رمضان (اسلام، ۲۰۲۰) آغاز می‌شود؛ روز جهانی کتاب و حق نشر، در ایران: بزرگداشت شیخ بهایی، روز زمین، جشن اردیبهشتگان، روز معماری

رویدادها

۱۳۴۸ – دادن لقب شوالیه در انگلستان برقرار شد.
۱۸۳۸ – برای نخستین بار، یک کشتی بخار عرض اقیانوس اطلس را طی کرد.
۱۸۹۳ – اولین پارلمان بلژیک با رأی مردان بالغ انتخاب شد تا نخست‌وزیر و وزرا را انتخاب کند.
۱۹۴۱ – بلگراد به دست آلمان نازی اشغال شد.
۱۹۵۶ – دیوان عالی ایالات متحده آمریکا قوانین جدایی نژادی را مغایر با قانون اساسی این کشور دانست.

زادروزها

۱۷۷۵ - زادروز ویلیام ترنر نقاش رمانتیک بریتانیایی
۱۷۹۱ - زادروز جیمز بیوکنن پانزدهمین رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا
۱۸۲۳ - زادروز عبدالمجید یکم سی و یکمین سلطان امپراتوری عثمانی
۱۸۵۸ - زادروز ماکس پلانک فیزیک‌دان آلمانی، برندهٔ جایزه فیزیک نوبل سال ۱۹۱۸
۱۹۰۲ - زادروز هالدور لاکسنس نویسنده ایسلندی قرن بیستم برندهٔ جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۵۵
۱۹۷۷ - زادروز جان سینا بازیگر، رپر، بدن‌ساز و کشتی‌گیر

درگذشت‌ها

۳ سال قبل از هجرت - درگذشت خدیجه، همسر پیامبر اسلام
۱۳۵۸ - ترور و قتل محمد ولی قرنی نخستین رئیس ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران
۱۰۱۶ - درگذشت اتلرد بدفهم پادشاه انگلستان میان سال‌های ۹۷۸ تا ۱۰۱۳ و ۱۰۱۴ تا ۱۰۱۶ میلادی
۱۲۰۰ - درگذشت تسو شی فیلسوف و دانش‌پژوه کنفوسیانیسم دورهٔ سونگ
۱۶۱۶ - درگذشت ویلیام شکسپیر (در تصویر) شاعر و نمایشنامه‌نویس انگلیسی
۱۸۰۳ - درگذشت آدلاید لابلی-گویارد نقاش فرانسوی
۱۸۵۰ - درگذشت ویلیام وردزورث شاعر بزرگ انگلیسی سبک رمانتیک
۱۹۵۱ - درگذشت چارلز گیتس دویز بانک‌دار و سیاستمدار اهل آمریکا، سی‌امین معاون رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا، برندهٔ جایزه صلح نوبل سال ۱۹۲۵
۲۰۰۷ - درگذشت بوریس یلتسین نخستین رئیس‌جمهور منتخب روسیه به شیوهٔ دموکراتیک

→ روز قبل – روز بعد ←
یادبودهای آوریل – یادبودهای بیشتر...

جستجو

منوی ناوبری

صفحهٔ اصلی