صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۷۰۷٬۲۹۸ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

کاروانسرای دِیرِ گچین، یکی از بزرگ‌ترین کاروانسراهای ایران، در مرکز پارک ملی کویر قرار دارد. ویژگی‌های منحصربه‌فرد این اثر باعث شده آن را «مادر کاروانسراهای ایران» بنامند. دیر گچین در بخش مرکزی شهرستان قم، ۸۰ کیلومتری شمال شرقی شهر قم (کیلومتر ۶۰ بزرگراه گرمسار)، و ۳۵ کیلومتری جنوب غربی ورامین واقع شده‌است. این بنا را به‌خاطر داشتنِ گنبدی از جنس گچ دیر گچین نامیده‌اند، اما اکنون چنین گنبدی در بنا وجود ندارد. بنای کاروانسرا مربوط به دوره ساسانی است و آن را در دوران سلجوقیان، صفویان، و قاجاریان مرمت و بازسازی کرده‌اند. شکل کنونی آن متعلق به دوران صفویه است. این کاروانسرا در راه باستانی ری به اصفهان مشهور به «راهِ دیر» قرار دارد. در پی تغییر جاده تهران به قم از راهِ دیر به مسیر حسن‌آباد در زمان امین‌السلطان، دیر گچین متروکه شد و افراد محلی از آن برای نگهداری دام استفاده بردند. ساختمان دیر گچین به‌صورت چهار ایوانیِ دورهٔ سلجوقی است و حدود ۱۲٫۰۰۰ متر مربع وسعت دارد. فضاهای موجود در آن را می‌توان به فضاهای انسانی، دامی و رفاهی تقسیم کرد. این بنا دارای چهار برج گرد در گوشه‌ها است و دو برج با قاعدهٔ نیم‌بیضی در دو سوی سردر اصلی قرار گرفته‌اند که سردر، خود در وسط دیوار جنوبی جای دارد. در دیر گچین همچنین ۴۴ اتاق مسکونی یا حجره، ۴ تالار (اصطبل) بزرگ، مسجد، شبستان خصوصی (دستگاه مستقل و بخش اعیانی)، انبار علوفه، آسیاب، حمام و ۶ چشمه توالت وجود دارد.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… پاندا در حالی در راستهٔ گوشت‌خوارسانان طبق‌بندی شده‌است که ۹۹٪ رژیم غذایی این جانور را گیاه بامبو تشکیل می‌دهد؟ (در تصویر)
… تصویر سیاه‌پوستان در نقاشی آزادی پرستش اثر نورمن راکول منحصر به کناره‌ها گردید تا برای چاپ در سال ۱۹۴۳ میلادی با مشکل مواجه نشود؟
…در میان تمامی آثار پیکرتراشی میکل‌آنژ، مجسمهٔ پیه‌تا تنها اثری است که امضای هنرمند بر روی آن ثبت گردیده‌است؟
… حوضه آبریز رود آمازون با مساحت ۷٬۰۵۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع (۲٬۷۲۰٬۰۰۰ مایل مربع) بزرگترین حوضه آبریز دنیا است؟
… دمای آب دریاچهٔ گیتاله پوند در اتیوپی در حدود ۵۰–۵۵ درجه سانتیگراد از محیط پیرامونش گرم‌تر است؟
… پالائو نخستین و تنها کشور دنیا است که استفاده از کرم‌های ضد‌آفتاب را ممنوع کرده‌است؟
… در موسیقی ردیفی، آوازها بیشتر در موسیقی فولکلور رواج داشته‌اند و دستگاه‌ها بیشتر در موسیقی رسمی؟

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۲۸۰ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ هجدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۱ بهمن ۱۳۹۸ خورشیدی) ۷۰۷٬۲۹۸ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت