بستان‌آباد
| بستان‌آباد بوستان آوا | |
|---|---|
 | |
| کشور |  ایران |
| استان | آذربایجان شرقی |
| شهرستان | بستان‌آباد |
| بخش | مرکزی |
| نام(های) پیشین | اوجان |
| سال شهرشدن | ۱۱۰۰ |
| مردم | |
| جمعیت | ۲۱۷۳۴ نفر (۱۳۹۵)[۱] |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع | ۱۷۲۲ |
| آب‌وهوا | |
| میانگین دمای سالانه | ۸ درجه سانتی گراد |
| روزهای یخبندان سالانه | ۱۸۰ شهردار=قنبری |
| اطلاعات شهری | |
| ره‌آورد | فطیر محلی، لبنیات و هویج |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۴۱۴۳۳۳ |
| شناسهٔ ملی خودرو | ایران ۲۵م |
| کد آماری | ۱۲۰۷ |
  بستان‌آباد | |
بُسْتانْ‌آبادْ یکی از شهرهای شرقی استان آذربایجان شرقی و مرکز شهرستان بستان‌آباد است که در فاصلهٔ ۵۰ کیلومتری مرکز استان (تبریز) و در ۶۵کیلومتری شهر سراب واقع شده‌است.
بستان آباد کنونی، در محل استقرار شهر باستانی اوجان بنا شده‌است. اوجان در زمان ایلخانان، پایتخت ییلاقی سلاطین وامیران مغول بوده‌است به طوریکه در فصولی از سال سلاطین، خانات، خاتون‌ها وشاهزادگان مغولی در این شهر استقرار می‌یافتند و چمن زارهای اطراف شهر محل اتراق ومشق سپاهیان و همچنین چراگاه اسبان واحشام دولتی بوده واین شهر، شهری کاملاً سلطنتی واشراف‌نشین بوده‌است. بستان آباد کنونی دراوایل دورهٔ قاجاریه، با اسکان ایلات و طوایف حاجعلیلو (قره داغی) و میزالو (شقاقی سراب) دراین محل، بناشده‌است؛ سپس در نتیجه رونق اقتصادی و افزایش جمعیت تبدیل به شهرشده‌است. این شهرامروزه از چهار محله تاریخی به نام‌های اسکی‌کند، بستان‌آباد علیا و بستان‌آباد سفلی و قره کوره تشکیل شده‌است که درگذشته ای نه چندان دور، هرکدام روستایی مستقل بوده‌اند. ساکنان بستان‌آباد آذربایجانی هستند و پیرو مذهب شیعهٔ دوازده‌امامی بوده و به زبان ترکی آذربایجانی بالهجه ای متفاوت از لهجه تبریزی سخن می‌گویند که ازنظر دستوری، با لهجهٔ قره داغی قرابت دارد. این شهر طبق سرشماری سال ۹۵–۲۱٬۷۳۴ نفر جمعیت دارد و به دلیل واقع شدن در میان سه شهر عمده آذربایجان (تبریز و زنجان-میانه و اردبیل) از نظر اقتصادی اهمیت بسزایی یافته‌است. درمحلهٔ اسکی کند بستان آباد، آبگرم معدنی وجود دارد که بسیار خاصیت درمانی داشته و همه ساله پذیرای مهمانان از سراسر کشورمی باشد. از جمله سوغات:فطیرسنتی،سیب زمینی ،هویج،گندم، عسل،کره،ماست،دوغ(عیران)وپنیر محلی معروف(لیقوان پنیری) است.
پیشینه
بستان آباد در محل شهر باستانی و گمشدهٔ اوجان بنا شده‌است. اوجان درگذشته شهری بوده‌است از توابع آذربایجان در دامنه کوهستان سهند و ده فرسخی مسیر تبریز -اردویل (اردبیل). تاریخ احداث این شهر به پیش از اسلام برمی گردد و احتمالاً در دوران هخامنشی بنا شده‌است. حمدالله مستوفی نویسندهٔ بزرگ قرن هشتم، درکتاب نزهت القلوب، تأسیس شهر اوجان را به بیژن پسر گودرز نسبت داده‌است.[نیازمند منبع]
جغرافیا
بستان‌آباد در منطقه‌ای کوهستانی و سردسیر واقع شده و پیرامون آن را کوه‌های مرتفع فراگرفته‌اند. کوه‌های بزقوش در شمال و کوه‌های موروداغ در غرب آن واقع شده‌اند. سهند (۳۷۷۲ متر)، بزداغ (۳۶۰۵ متر)، بیوک‌داغ (۲۹۶۰ متر)، دروانه‌داغ (۲۹۵۴ متر)، قباق‌داغ (۲۹۰۴ متر)، آلتی (۲۵۶۰ متر)، شبلی (۱۶۵۴) و حیدربابا، مهم‌ترین ارتفاعات این شهرستان هستند.[۳]
مشاهیر
- سید محمدحسین شهریار سید محمدحسین بهجت متخلص به شهریار؛ شاعر معاصر
- آیت الله حاج میرزا علی بستان آبادی (1307-1374) از مجتهدین به نام تبریز
- محمدرضا اعلایی (قهرمان کشتی میان محله ای و نایب قهرمان قوی ترین مردان ایران)
- حسین شهابی کارگردان سینمای ایران
- هادی ساعی بنه کهل قهرمان تکواندو المپیک و جهان
- علی اسمعیلی قهرمان چندین دوره قویترین مردان ایران
- شهید علیرضا اعلایی (خلبان ارتش)
- خسته قاسم شاعر قرن دوازدهم در تیکمه داش
- جواد خیابانی مجری برنامه‌های ورزشی تلویزیون
- داوود دانش‌جعفری وزیر اقتصاد و دارایی در دوره دولت نهم
- مصطفی محمدنجار (وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در دوره دولت نهم و وزیر کشور در دوره دولت دهم)
- مرضیه صدقی سقین سرای(قهرمان پارا المپیک)
- پرویز زارع شاهمرسی (نویسنده و مترجم)
آب و هوا
آب و هوای بستان آباد به دلیل قرار گرفتن در دامنه کوهستان سهند در زمستان سرد و پربرف و در تابستان معتدل است. دمای مرکز این شهرستان گاهی به ۴۶ - درجه سانتی گراد رسیده و به همین دلیل سردترین شهر ایران لقب گرفته‌است.[نیازمند منبع]
مردم
اکثر اهالی شهر بستان‌آباد، به کشاورزی، دامداری و رانندگی کامیونهای سنگین مشغولند. البته عده‌ای نیز به کار در کارخانجات صنعتی و نیز ادارات دولتی و خصوصی روی آورده‌اند. همچنین روستاهای تابعه بستان آباد مثل الوار و کر و سیناب در بافت فرش مشهور می‌باشند. از دیگر روستاهای معروف این شهرستان روستای انباردان می‌باشد که بیشتر اهالی این روستا به کار تولید پنیر لیقوان و پنیر تبریز مشغول هستند و یکی از قطبهای اقتصادی شهرستان می‌باشد.
زبان مردم این شهر، همانند سایر نقاط منطقه آذربایجان، ترکی آذربایجانی است که به لهجه محلی بستان آباد تلکم می‌شود. صرف فعل گلمک (آمدن)، بالهجهٔ تبریز و بستان آباد وتفاوت این دو:
تبریزی (گلماق): گله جاغام/گله جاخسان/گله جاق/گله جاغیق/گله جاقسیز/گله جاقلار
بستان آبادی (گلمک): گله جئیم/گله جئکسن/گله جئک/گله جئییک/گله جئک سۆز/گله جئکلر
جمعیت شهر بستان‌آباد طبق سرشماری سال ۱۳۸۵ خورشیدی، بالغ بر ۱۶٬۵۹۲ نفر بوده‌است که از این تعداد ۸٬۵۰۸ نفر مرد و ۸٬۰۸۴ نفر نفر زن بوده‌اند. همچنین تعداد خانوارهای این شهر، ۳٬۹۳۷ خانوار بوده‌است.[۴]
جاهای دیدنی
تپۀ طاحونه (دگیرمان تپه‌سی)
ساختمان تاریخی نایب‌السلطنه
گورستان تاریخی دیزناب
قوچ‌های سنگی متنق
کاروانسرای تاریخی الخلج
تپۀ تاریخی جانقور بستان‌آباد
پارک صبا
تپه علایی
توپ تاریخی سید رضا
منابع
- ↑ «نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳9۵ خورشیدی». درگاه ملی آمار. دریافت‌شده در ۲۷ فوریهٔ ۲۰۱۰.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ «بستان‌آباد». بنیاد دائرةالمعارف اسلامی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ دسامبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۷ فوریهٔ ۲۰۱۰.
- ↑ «بستان‌آباد». استانداری آذربایجان شرقی. دریافت‌شده در ۲۱ مارس ۲۰۱۱.
- ↑ «نتایج سرشماری ایران در سال ۱۳۸۵». درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۱ آبان ۱۳۹۲.
جستارهای وابسته
پیوند به بیرون
 |
ویکیسفر یک راهنمای سفر برای بستان‌آباد دارد. |
| مرکز | 
 | |
|---|---|---|
| شهرستان‌ها | ||
| شهرها | آبش‌احمد • آچاچی • آذرشهر • اربطان • آقکند • اسکو • اهر • ایلخچی • باسمنج • بخشایش • بستان‌آباد • بناب • بناب مرند • تبریز • ترک • ترکمانچای • تسوج • تیکمه‌داش • تیمورلو • جلفا • جوان‌قلعه • خاروانا • خامنه • خداجو • خسروشاه • خمارلو • خواجه • خوشه‌مهر • داریان • دوزدوزان • دیزج حسین‌بیگ • زرنق • زنوز • سراب • سردرود • سهند • سیس • سیه‌رود • شبستر • شربیان • شرفخانه • شندآباد • صوفیان • عاشقلو • عجب‌شیر • علیشاه • قره‌آغاج • کردکندی • کشکسرای • کلوانق • کلیبر • کوزه‌کنان • گوگان • لاریجان • لیلان • مبارک‌شهر • مراغه • مرند • ملکان • ممقان • مهربان • میانه • نظرکهریزی • وایقان • ورزقان • هادیشهر • هریس • هشترود • هوراند • یامچی | |
| جاذبه‌های گردشگری | آبشار آسیاب‌خرابه • آبشار پیربالا • آبشار سرکنددیزج • آبشار عیش‌آباد • آبشار گل‌آخور • ارگ تبریز • بازار تبریز • برج خلعت‌پوشان • برج مدور • بوستان ایل‌گلی • پل‌های خداآفرین • مسجد جامع سراب • خانه مشروطه • دریاچه ارومیه • دریاچه قوریگل • رصدخانه مراغه • روستای اشتبین • روستای کندوان • روستای مجارشین • سد امند • سنگ نبشته رازلیق سراب • غار قدمگاه • غار کبوتر • قلعه آوارسین • قلعه بابک • قلعه ضحاک • کاخ شهرداری تبریز • کلیسای استپانوس مقدس • کلیسای هوهانس مقدس • گنبد سرخ • گنبد غفاریه • گنبد کبود • مسجد استاد و شاگرد • مسجد جامع تبریز • مسجد جامع مهرآباد • مسجد حسن پادشاه • مسجد سنگی ترک • مسجد صاحب‌الامر • مسجد کبود • معبد مهر • مقبرةالشعرا • مقبرةالعرفا • مقبرةالوزرا • موزه آذربایجان • موزه سنجش • قیزلار کورپوسی | |
| فهرست‌ها | ||
| کلان‌شهرها |  | |
|---|---|---|
| شهرهای بزرگ | ||
| شهرهای میانی | ||
| شهرهای کوچک | ||
| روستا-شهرها | ||