پرش به محتوا

حماس: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
Jaliljanson (بحث | مشارکت‌ها)
۹ ویرایش‌ها
افزودن مطلب
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
←‏ساختار: ابرابزار
خط ۱: خط ۱:
{{حص-خرابکاری|کوچک=بله}}
{{حص-خرابکاری|کوچک=بله}}
{{pp-vandalism|small=yes}}
{{حص-خرابکاری|small=yes}}
{{Infobox political party
{{Infobox political party
| country = فلسطین
| country = فلسطین
خط ۱۵: خط ۱۵:
| wing1 = [[گردان‌های عزالدین قسام]]
| wing1 = [[گردان‌های عزالدین قسام]]
| foundation = {{تاریخ آغاز و سن|۱۹۸۷|۱۲|۱۰}}
| foundation = {{تاریخ آغاز و سن|۱۹۸۷|۱۲|۱۰}}
| founder = [[احمد یاسین]]{{سخ}}[[عبدالعزیز رنتیسی]]{{سخ}}[[محمود زهار]]{{سخ}}محمد طاها{{سخ}}عبد الفتاح دخان{{sfn|Abdelal|2016|p=۱۲۲}}{{سخ}}ابراهیم فارس الیزوری{{sfn|Dalloul|2017}}{{سخ}}عیسی النشار{{sfn|Abu-Amr|1993|p=۱۰}}{{سخ}}ابراهیم قوقا{{sfn|Litvak|1998|p=۱۵۱}}{{سخ}}محمد حسن شمعة{{sfn|Barzak|2011}}{{سخ}}حسن یوسف{{sfn|AFP|2019}}
| founder = [[احمد یاسین]]{{سخ}}[[عبدالعزیز رنتیسی]]{{سخ}}[[محمود زهار]]{{سخ}}محمد طاها{{سخ}}عبد الفتاح دخان{{Sfn|Abdelal|2016|p=۱۲۲}}{{سخ}}ابراهیم فارس الیزوری{{Sfn|Dalloul|2017}}{{سخ}}عیسی النشار{{Sfn|Abu-Amr|1993|p=۱۰}}{{سخ}}ابراهیم قوقا{{Sfn|Litvak|1998|p=۱۵۱}}{{سخ}}محمد حسن شمعة{{Sfn|Barzak|2011}}{{سخ}}حسن یوسف{{Sfn|AFP|2019}}
| ideology = {{فهرست ناگلوله‌ای|class=nowrap|
| ideology = {{فهرست ناگلوله‌ای|class=nowrap|
|[[ملی‌گرایی فلسطینی]]{{Sfn|Dalacoura|2012|pp=۶۶–۶۷}}
|[[ملی‌گرایی فلسطینی]]{{Sfn|Dalacoura|2012|pp=۶۶–۶۷}}
خط ۳۴: خط ۳۴:
| seats1_title = بیشترین کرسی در [[مجلس قانون‌گذاری فلسطین]] ({{Circa}} ۲۰۰۶)
| seats1_title = بیشترین کرسی در [[مجلس قانون‌گذاری فلسطین]] ({{Circa}} ۲۰۰۶)
| seats1 = {{جعبه اطلاعات حزب سیاسی/کرسی|74|132|hex={{رنگ حزب|Hamas}}}}
| seats1 = {{جعبه اطلاعات حزب سیاسی/کرسی|74|132|hex={{رنگ حزب|Hamas}}}}
| website = {{url|https://hamas.ps/en/|hamas.ps}}
| website = {{نشانی وب|https://hamas.ps/en/|hamas.ps}}
| flag = [[File:Flag of Hamas.svg|border|200px]]
| flag = [[File:Flag of Hamas.svg|border|200px]]
|membership=۲۰٬۰۰۰–۲۵٬۰۰۰<ref>{{Cite web|url=https://www.dni.gov/nctc/ftos/hamas_fto.html|title=National Counterterrorism Center &#124; FTOs|website=www.dni.gov}}</ref>}}
|membership=۲۰٬۰۰۰–۲۵٬۰۰۰<ref>{{Cite web|url=https://www.dni.gov/nctc/ftos/hamas_fto.html|title=National Counterterrorism Center &#124; FTOs|website=www.dni.gov}}</ref>}}
خط ۵۳: خط ۵۳:
* {{پرچم|Iran}}<ref>{{cite news |title=Adviser to Iran's Khamenei expresses support for Palestinian attacks: Report |publisher=AFP|via=al-Aribaya|date=October 7, 2023|url=https://english.alarabiya.net/News/middle-east/2023/10/07/Adviser-to-Iran-s-Khamenei-expresses-support-for-Palestinian-attacks-Report |website=Al Arabiya}}</ref>
* {{پرچم|Iran}}<ref>{{cite news |title=Adviser to Iran's Khamenei expresses support for Palestinian attacks: Report |publisher=AFP|via=al-Aribaya|date=October 7, 2023|url=https://english.alarabiya.net/News/middle-east/2023/10/07/Adviser-to-Iran-s-Khamenei-expresses-support-for-Palestinian-attacks-Report |website=Al Arabiya}}</ref>
* {{پرچم|Israel}} (دهه ۱۹۸۰)<ref>{{Cite news |last=Tharoor |first=Ishaan |date=2021-12-01 |title=How Israel helped create Hamas |language=en-US |work=Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2014/07/30/how-israel-helped-create-hamas/ |url-access=subscription |access-date=2023-10-22 |issn=0190-8286}}</ref><ref name=":0"/>
* {{پرچم|Israel}} (دهه ۱۹۸۰)<ref>{{Cite news |last=Tharoor |first=Ishaan |date=2021-12-01 |title=How Israel helped create Hamas |language=en-US |work=Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2014/07/30/how-israel-helped-create-hamas/ |url-access=subscription |access-date=2023-10-22 |issn=0190-8286}}</ref><ref name=":0"/>
* {{flag|North Korea}}<ref>{{Cite web|url=https://apnews.com/article/israel-palestinians-hamas-north-korea-weapons-703e33663ea299f920d0d14039adfbb8|title=Evidence shows Hamas militants likely used some North Korean weapons in attack on Israel|website=Associated Press|date=October 19, 2023}}</ref>
* {{پرچم|North Korea}}<ref>{{Cite web|url=https://apnews.com/article/israel-palestinians-hamas-north-korea-weapons-703e33663ea299f920d0d14039adfbb8|title=Evidence shows Hamas militants likely used some North Korean weapons in attack on Israel|website=Associated Press|date=October 19, 2023}}</ref>
* {{flag|Qatar}}<ref name="allies">{{cite news |url=https://amp.dw.com/en/who-is-hamas/a-57537872|title=What is Hamas and who supports it?|author=Ehl, David|publisher=Deutsche Welle|date=May 15, 2021}}</ref>
* {{پرچم|Qatar}}<ref name="allies">{{cite news |url=https://amp.dw.com/en/who-is-hamas/a-57537872|title=What is Hamas and who supports it?|author=Ehl, David|publisher=Deutsche Welle|date=May 15, 2021}}</ref>
* {{flag|Russia}}<ref>{{Cite web|url=https://www.insider.com/hamas-praises-vladimir-putin-russias-tireless-efforts-over-israeli-aggression-2023-10|title=Hamas praises Vladimir Putin for 'Russia's tireless efforts' over Israeli 'aggression'|first=Polly|last=Thompson|website=Insider}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.businessinsider.com/russia-seized-us-weapons-to-hamas-ploy-damage-ukraine-report-2023-10|title=Russia gave captured US weapons to Hamas as a ploy to undermine Ukraine, report says|first=Tom|last=Porter|website=Business Insider}}</ref>
* {{پرچم|Russia}}<ref>{{Cite web|url=https://www.insider.com/hamas-praises-vladimir-putin-russias-tireless-efforts-over-israeli-aggression-2023-10|title=Hamas praises Vladimir Putin for 'Russia's tireless efforts' over Israeli 'aggression'|first=Polly|last=Thompson|website=Insider}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.businessinsider.com/russia-seized-us-weapons-to-hamas-ploy-damage-ukraine-report-2023-10|title=Russia gave captured US weapons to Hamas as a ploy to undermine Ukraine, report says|first=Tom|last=Porter|website=Business Insider}}</ref>
* {{flag|South Africa}} (انکار کرد)<ref>{{cite news |author=Staff |title=South Africa says it discussed aid with Hamas leader, denies reports of support |url=https://www.reuters.com/world/south-africa-says-it-discussed-aid-with-hamas-leader-denies-reports-support-2023-10-18/ |date=October 18, 2023 |access-date=October 18, 2023}}</ref>
* {{پرچم|South Africa}} (انکار کرد)<ref>{{cite news |author=Staff |title=South Africa says it discussed aid with Hamas leader, denies reports of support |url=https://www.reuters.com/world/south-africa-says-it-discussed-aid-with-hamas-leader-denies-reports-support-2023-10-18/ |date=October 18, 2023 |access-date=October 18, 2023}}</ref>
* {{پرچم|Qatar}}<ref name="allies">{{cite news |url=https://amp.dw.com/en/who-is-hamas/a-57537872|title=What is Hamas and who supports it?|author=Ehl, David|publisher=Deutsche Welle|date=May 15, 2021}}</ref>
* {{پرچم|Qatar}}<ref name="allies">{{cite news |url=https://amp.dw.com/en/who-is-hamas/a-57537872|title=What is Hamas and who supports it?|author=Ehl, David|publisher=Deutsche Welle|date=May 15, 2021}}</ref>
* {{پرچم|Sudan}} ([[کودتای ۲۰۱۹ سودان]])<ref>{{Cite web|url=https://www.reuters.com/world/africa/after-fall-bashir-sudan-closes-door-support-hamas-2021-09-23/|title=Sudan closes door on support for Hamas|publisher=Reuters}}</ref><ref name="allies"/>
* {{پرچم|Sudan}} ([[کودتای ۲۰۱۹ سودان]])<ref>{{Cite web|url=https://www.reuters.com/world/africa/after-fall-bashir-sudan-closes-door-support-hamas-2021-09-23/|title=Sudan closes door on support for Hamas|publisher=Reuters}}</ref><ref name="allies"/>
* {{پرچم|Syria}} (تا ۲۰۱۱، گهگاه از ۲۰۲۲)<ref>{{Cite news|url=https://www.voanews.com/a/experts-weigh-in-on-regional-impact-of-syria-hamas-rapprochement-teaser-/6798449.html|title=Experts Weigh in on Regional Impact of Syria-Hamas Rapprochement|date=October 20, 2022|access-date=October 8, 2023|publisher=VOA News}}</ref><ref name="time">{{cite news |url=https://time.com/3033681/hamas-gaza-palestine-israel-egypt/|title=Hamad Still Has Some Friends Left|author=Gidda, Mirren|newspaper=Time|date=July 25, 2014}}</ref>
* {{پرچم|Syria}} (تا ۲۰۱۱، گهگاه از ۲۰۲۲)<ref>{{Cite news|url=https://www.voanews.com/a/experts-weigh-in-on-regional-impact-of-syria-hamas-rapprochement-teaser-/6798449.html|title=Experts Weigh in on Regional Impact of Syria-Hamas Rapprochement|date=October 20, 2022|access-date=October 8, 2023|publisher=VOA News}}</ref><ref name="time">{{cite news |url=https://time.com/3033681/hamas-gaza-palestine-israel-egypt/|title=Hamad Still Has Some Friends Left|author=Gidda, Mirren|newspaper=Time|date=July 25, 2014}}</ref>
* {{پرچم|Turkey}}<ref name="allies"/>
* {{پرچم|Turkey}}<ref name="allies"/>
* {{flag|Venezuela}}<ref name=PAL>{{cite web|url=https://www.middleeastmonitor.com/20190125-hamas-plo-slam-slam-blatant-us-interference-in-venezuela-affairs/|title=Hamas, PLO slam 'blatant US interference' in Venezuela affairs|date=25 January 2019|website=Middle East Monitor}}</ref>
* {{پرچم|Venezuela}}<ref name=PAL>{{cite web|url=https://www.middleeastmonitor.com/20190125-hamas-plo-slam-slam-blatant-us-interference-in-venezuela-affairs/|title=Hamas, PLO slam 'blatant US interference' in Venezuela affairs|date=25 January 2019|website=Middle East Monitor}}</ref>


'''هم‌پیمانان غیردولتی:'''
'''هم‌پیمانان غیردولتی:'''
خط ۷۱: خط ۷۱:
* [[File:شعار عرين الاسود.png|link=|20px]] [[عرین الاسود]]<ref name="roya">{{Cite news |title=Qassam Brigades announces control of 'Erez Crossing' |url=https://en.royanews.tv/news/44975/2023-10-07|work=Roya News |date=7 October 2023 |access-date=7 October 2023 |archive-date=7 October 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231007102147/https://en.royanews.tv/news/44975/2023-10-07 |url-status=live}}</ref>
* [[File:شعار عرين الاسود.png|link=|20px]] [[عرین الاسود]]<ref name="roya">{{Cite news |title=Qassam Brigades announces control of 'Erez Crossing' |url=https://en.royanews.tv/news/44975/2023-10-07|work=Roya News |date=7 October 2023 |access-date=7 October 2023 |archive-date=7 October 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231007102147/https://en.royanews.tv/news/44975/2023-10-07 |url-status=live}}</ref>
* {{تصویر پرچم‌ها|لواء ۵۰ هیئة الحشد الشعبی.jpg}} [[حشد شعبی]] <small>(ادعا شده)</small><ref>{{Cite web|title=IRAN UPDATE, OCTOBER 14, 2023 |url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/iran-update-october-14-2023 |access-date=2023-10-16 |website=ISW|language=en}}</ref>
* {{تصویر پرچم‌ها|لواء ۵۰ هیئة الحشد الشعبی.jpg}} [[حشد شعبی]] <small>(ادعا شده)</small><ref>{{Cite web|title=IRAN UPDATE, OCTOBER 14, 2023 |url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/iran-update-october-14-2023 |access-date=2023-10-16 |website=ISW|language=en}}</ref>
* {{flagicon|Al-Qaeda}} القاعده در مغرب اسلامی (ادعا شده)<ref>{{cite web |date=13 October 2023 |title=Al-Qaeda's North and West African branches respond to the Hamas-led invasion of Israel |url=https://www.longwarjournal.org/archives/2023/10/al-qaedas-north-and-west-african-branches-respond-to-the-hamas-led-invasion-of-israel.php |access-date=17 October 2023 |website=[[FDD's Long War Journal]] |language=en-US}}</ref>
* {{پرچمک|Al-Qaeda}} القاعده در مغرب اسلامی (ادعا شده)<ref>{{cite web |date=13 October 2023 |title=Al-Qaeda's North and West African branches respond to the Hamas-led invasion of Israel |url=https://www.longwarjournal.org/archives/2023/10/al-qaedas-north-and-west-african-branches-respond-to-the-hamas-led-invasion-of-israel.php |access-date=17 October 2023 |website=[[FDD's Long War Journal]] |language=en-US}}</ref>
* {{flagicon|Palestine}} <!--- DO NOT USE COPYRIGHTED IMAGES HERE --->[[گردان‌های شهدای الاقصی]]<ref>{{Cite web |date=17 October 2023 |title=Iran Update, October 17, 2023 |url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/iran-update-october-17-2023 |publisher=[[Institute for the Study of War]]}}</ref>
* {{پرچمک|Palestine}} <!--- DO NOT USE COPYRIGHTED IMAGES HERE --->[[گردان‌های شهدای الاقصی]]<ref>{{Cite web |date=17 October 2023 |title=Iran Update, October 17, 2023 |url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/iran-update-october-17-2023 |publisher=[[مؤسسه مطالعه جنگ]]}}</ref>
| opponents = '''مخالفان دولتی:'''
| opponents = '''مخالفان دولتی:'''
* {{flag|Bahrain}}<ref>{{Cite web |date=2023-10-09 |title=Ministry of Foreign Affairs stresses importance of providing full protection to citizens, ending battle between Hamas, Israeli Forces |url=http://www.mofa.gov.bh/Default.aspx?tabid=7824&language=en-US&ItemId=22667 |access-date=2023-10-09 |website= |publisher=Bahrain Ministry of Foreign Affairs |archive-date=October 10, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231010232441/https://www.mofa.gov.bh/Default.aspx?tabid=7824&language=en-US&ItemId=22667 |url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-10-09 |title=Bahrain denounces Hamas kidnappings |url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/bahrain-denounces-hamas-kidnappings/ |access-date=2023-10-09 |website=www.timesofisrael.com |archive-date=October 10, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231010232440/https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/bahrain-denounces-hamas-kidnappings/ |url-status=live}}</ref>
* {{پرچم|Bahrain}}<ref>{{Cite web |date=2023-10-09 |title=Ministry of Foreign Affairs stresses importance of providing full protection to citizens, ending battle between Hamas, Israeli Forces |url=http://www.mofa.gov.bh/Default.aspx?tabid=7824&language=en-US&ItemId=22667 |access-date=2023-10-09 |website= |publisher=Bahrain Ministry of Foreign Affairs |archive-date=October 10, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231010232441/https://www.mofa.gov.bh/Default.aspx?tabid=7824&language=en-US&ItemId=22667 |url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web |date=2023-10-09 |title=Bahrain denounces Hamas kidnappings |url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/bahrain-denounces-hamas-kidnappings/ |access-date=2023-10-09 |website=www.timesofisrael.com |archive-date=October 10, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231010232440/https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/bahrain-denounces-hamas-kidnappings/ |url-status=live}}</ref>
* {{پرچم|Egypt}}<ref name="allies"/>
* {{پرچم|Egypt}}<ref name="allies"/>
* {{پرچم|Israel}}
* {{پرچم|Israel}}
خط ۱۰۴: خط ۱۰۴:
حماس در جامعه فلسطین محبوبیت پیدا کرده‌است. حملات آنها علیه اسرائیل، مانند بمب‌گذاری‌های انتحاری و حملات موشکی، باعث شده‌است که کشورهای غربی آنها را به عنوان یک [[سازمان تروریستی]] معرفی کنند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=National Counterterrorism Center {{!}} Groups|نشانی=https://www.dni.gov/nctc/groups/hamas.html|وبگاه=www.dni.gov|بازبینی=2023-10-24}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=Foreign Terrorist Organizations|نشانی=https://www.state.gov/foreign-terrorist-organizations/|وبگاه=United States Department of State|بازبینی=2023-10-24|کد زبان=en}}</ref><ref>https://www.nationalsecurity.gov.au/what-australia-is-doing/terrorist-organisations/listed-terrorist-organisations</ref> تلاش سازمان ملل متحد برای محکوم کردن حماس به دلیل اقدامات تروریستی در سال ۲۰۱۸ شکست خورد.
حماس در جامعه فلسطین محبوبیت پیدا کرده‌است. حملات آنها علیه اسرائیل، مانند بمب‌گذاری‌های انتحاری و حملات موشکی، باعث شده‌است که کشورهای غربی آنها را به عنوان یک [[سازمان تروریستی]] معرفی کنند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=National Counterterrorism Center {{!}} Groups|نشانی=https://www.dni.gov/nctc/groups/hamas.html|وبگاه=www.dni.gov|بازبینی=2023-10-24}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=Foreign Terrorist Organizations|نشانی=https://www.state.gov/foreign-terrorist-organizations/|وبگاه=United States Department of State|بازبینی=2023-10-24|کد زبان=en}}</ref><ref>https://www.nationalsecurity.gov.au/what-australia-is-doing/terrorist-organisations/listed-terrorist-organisations</ref> تلاش سازمان ملل متحد برای محکوم کردن حماس به دلیل اقدامات تروریستی در سال ۲۰۱۸ شکست خورد.


در نوار غزه که تحت محاصره است، چندین جنگ بین حماس و اسرائیل رخ داده‌است. در [[جنگ اسرائیل و حماس|جنگ ۲۰۲۳، حماس اسرائیل]] را غافلگیر کرد، دیوار غزه را شکست، به پایگاه‌های نظامی حمله کرد، نظامیان را کشت و به اسارت گرفت.همچنین تعدادی غیر نظامی را نیز بعد از حمله ارتش اسراییل و بمباران محل حضور نیروهای حماس و اسرا به منظور حفظ جان خود و شهرک نشینان در اختیار انها را به غزه منتقل کردند و بنابر گفته های بعضی از ازاد شده گان در رسانه صوتی تصویری و مکتوب اسراییل برخی از این افراد از جمله یک زن در مصاحبه با رسانه های اسراییلی افراد حماس او و دو کودکش را بعد از حضور در مکانی امن ازاد کردند، و عده ای از کسانی که سابقه حضور در ارتش اسراییل را در حمله به فلسطینیان داشته یا جز نیروهای ذخیره ارتش رژیم اسراییل بوده اند در مکان های نامعلوم پنهان کرده اند.پس از این عملیات اسرائیل اعلام جنگ کرد و قول داد حماس را نابود کند.
در نوار غزه که تحت محاصره است، چندین جنگ بین حماس و اسرائیل رخ داده‌است. در [[جنگ اسرائیل و حماس|جنگ ۲۰۲۳، حماس اسرائیل]] را غافلگیر کرد، دیوار غزه را شکست، به پایگاه‌های نظامی حمله کرد، نظامیان را کشت و به اسارت گرفت. همچنین تعدادی غیرنظامی را نیز بعد از حمله ارتش اسراییل و بمباران محل حضور نیروهای حماس و اسرا به منظور حفظ جان خود و شهرک نشینان در اختیار آنها را به غزه منتقل کردند و بنابر گفته‌های بعضی از آزاد شده گان در رسانه صوتی تصویری و مکتوب اسراییل برخی از این افراد از جمله یک زن در مصاحبه با رسانه‌های اسراییلی افراد حماس او و دو کودکش را بعد از حضور در مکانی امن آزاد کردند، و عده ای از کسانی که سابقه حضور در ارتش اسراییل را در حمله به فلسطینیان داشته یا جز نیروهای ذخیره ارتش رژیم اسراییل بوده‌اند در مکان‌های نامعلوم پنهان کرده‌اند. پس از این عملیات اسرائیل اعلام جنگ کرد و قول داد حماس را نابود کند.


حماس به انتخاباتی که [[محمود عباس]] در سال ۲۰۰۵ رئیس‌جمهور شد، نپیوست اما در انتخابات محلی شرکت کرد و کنترل برخی نقاط را به دست آورد. سپس در سال ۲۰۰۶، آنها بیشترین کرسی‌ها را در انتخابات پارلمانی به دست آوردند و حزب فتح را شکست دادند. آنها خود را «فهرست تغییر و اصلاح» نامیدند و تقریباً ۴۳ درصد آرا و ۷۴ کرسی از ۱۳۲ کرسی را به دست آوردند.
حماس به انتخاباتی که [[محمود عباس]] در سال ۲۰۰۵ رئیس‌جمهور شد، نپیوست اما در انتخابات محلی شرکت کرد و کنترل برخی نقاط را به دست آورد. سپس در سال ۲۰۰۶، آنها بیشترین کرسی‌ها را در انتخابات پارلمانی به دست آوردند و حزب فتح را شکست دادند. آنها خود را «فهرست تغییر و اصلاح» نامیدند و تقریباً ۴۳ درصد آرا و ۷۴ کرسی از ۱۳۲ کرسی را به دست آوردند.
خط ۱۱۴: خط ۱۱۴:
== تاریخچه ==
== تاریخچه ==
حماس در سال ۱۹۸۷ میلادی توسط [[شیخ احمد یاسین]]، [[عبدالعزیز رنتیسی]] و [[محمد طه]] در جریان [[انتفاضه اول]] به عنوان شاخه فلسطینی [[اخوان‌المسلمین]] بنیان‌گذاری شد. حماس تاکنون، حملات [[راکت]]ی نظامی پرشماری را علیه نظامیان اسرائیلی انجام داده‌است. آن‌ها دامنه فعالیت‌های خود را به عملیات‌های نظامی محدود نکرده‌اند و با اجرای برنامه‌های اجتماعی متعدد حضور پررنگی در زندگی مردم نوار غزه و کرانه باختری داشته‌اند.<ref>[http://www.cfr.org/publication/8968/ حماس] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100602205041/http://www.cfr.org/publication/8968/|date=۲ ژوئن ۲۰۱۰}} [[شورای روابط خارجی آمریکا]]</ref> ساخت بیمارستان‌ها، مراکز آموزشی و کتابخانه‌ها به محبوبیت آنان نزد بخش مهمی از فلسطینیان منجر شده‌است.<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.mndaily.com/articles/2006/01/31/66888 |title=Palestinian election raises varying opinions within U. The Minnesota Daily. |accessdate=۲۰ ژانویه ۲۰۰۹ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080609032324/http://www.mndaily.com/articles/2006/01/31/66888 |archivedate=۹ ژوئن ۲۰۰۸ |dead-url=yes}}</ref>
حماس در سال ۱۹۸۷ میلادی توسط [[شیخ احمد یاسین]]، [[عبدالعزیز رنتیسی]] و [[محمد طه]] در جریان [[انتفاضه اول]] به عنوان شاخه فلسطینی [[اخوان‌المسلمین]] بنیان‌گذاری شد. حماس تاکنون، حملات [[راکت]]ی نظامی پرشماری را علیه نظامیان اسرائیلی انجام داده‌است. آن‌ها دامنه فعالیت‌های خود را به عملیات‌های نظامی محدود نکرده‌اند و با اجرای برنامه‌های اجتماعی متعدد حضور پررنگی در زندگی مردم نوار غزه و کرانه باختری داشته‌اند.<ref>[http://www.cfr.org/publication/8968/ حماس] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100602205041/http://www.cfr.org/publication/8968/|date=۲ ژوئن ۲۰۱۰}} [[شورای روابط خارجی آمریکا]]</ref> ساخت بیمارستان‌ها، مراکز آموزشی و کتابخانه‌ها به محبوبیت آنان نزد بخش مهمی از فلسطینیان منجر شده‌است.<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.mndaily.com/articles/2006/01/31/66888 |title=Palestinian election raises varying opinions within U. The Minnesota Daily. |accessdate=۲۰ ژانویه ۲۰۰۹ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080609032324/http://www.mndaily.com/articles/2006/01/31/66888 |archivedate=۹ ژوئن ۲۰۰۸ |dead-url=yes}}</ref>

== سازمان‌دهی==
[[File:Hamasleadership.png|thumb|نقشه گره‌های اصلی رهبری حماس. ۲۰۱۰]]

حماس یک ساختار سه جانبه متشکل از ارائه خدمات اجتماعی، آموزش مذهبی و عملیات نظامی تحت یک شورا را از سلف خود به ارث برده است. به طور سنتی حماس چهار کارکرد متمایز داشت: 1- شاخه رفاه اجتماعی خیریه (''دعوه'')؛ 2- یک شاخه نظامی برای تدارک اسلحه و انجام عملیات (''المجاهدین الفسطینون'') 3- یک سرویس امنیتی (''جهاز امن'') و 4- یک شاخه رسانه ای (''الاعلام''){{Sfn|Levitt|2006|pp=10–11}} حماس هم یک رهبری داخلی درون کرانه باختری و نوار غزه و یک هم یک رهبری بیرونی دارد که بین گروه در غزه به رهبری موسی محمد ابومرزوق از تبعید ابتدا در دمشق و سپس در مصر و یک گروه کویتی (''کویتیه'') به رهبری [[خالد مشعل]] تقسیم شده است.{{Sfn|Levitt|2006|pp=11–12}} گروه کویتی تبعیدیان فلسطینی از پس از این که رهبر آن مشعل با [[یاسر عرفات]] بر سر تصمیم او به همسویی با [[صدام حسین]] در [[تهاجم عراق به کویت]] دچار شکاف شد، شروع به دریافت کمک های مفصلی از [[کشورهای عربی خلیج فارس]] کرد و مشعل به عراق اصرار کرد که عقب نشینی کند.{{Sfn|Roy|2013|p=30}} در 6 مه 2017، شورای حماس [[اسماعیل هنیه]] را برای رهبری به جایگزینی مشعل برگزید.<ref>{{cite news|url=http://www.cnn.com/2017/05/06/middleeast/hamas-leadership-ismail-haniya/index.html|title=Ismail Haniya elected new Hamas leader|author=Andrew Carey and Joe Sterling|publisher=CNN|date=May 6, 2017}}</ref> ساختار دقیق سازماندهی آن نامشخص است چرا که در حجابی از محرمانگی پوشانده شده تا فعالیت های عملیاتی را بپوشاند. به طور رسمی، حماس بال های خود را جدا و مستقل از هم نگه می دارد، اما در این شبهه وارد شده است. استدلال شده که بال های آن هم مجزا هستند و هم به دلایل ضرورت سیاسی داخلی و بیرونی ترکیب شده اند. کامل بودن اطلاعات و دیده بانی اسرائیل و پایگاه گسترده خبرچین ها ارتباطات بین بال های سیاسی و نظامی حماس را دشوار کرده. پس از ترور [[عبدالعزیز رنتیسی]] جهت گیری سیاسی بال نظامی کاهش یافت و فرماندهان میدانی خودمختاری تشخیصی گسترده تری کسب کردند.{{Sfn|Davis|2016|pp=۴۴–۴۵}}

=== مالی و بودجه ===
حماس، همچون سلف خود اخوان المسلمین، اداره املاک وقفی غزه را بر عهده گرفت، موقوفه‌هایی که بیش از ۱۰٪ از کل املاک در نوار غزه را تشکیل می‌دهند، و شامل بیش از ۲۰۰۰ جریب زمین زراعی نگه داشته شده در صندوق‌های مذهبی، به همراه تعداد بی شماری مغازه، آپارتمان‌های اجاری و ساختمان‌های عمومی هستند.{{Sfn|Abu-Amr|1993|p=۸}}

در سال ۲۰۱۷، تشکیلات خودگردان فلسطین خود تحریم‌هایی علیه غزه وضع کرد، که از جمله حقوق هزاران تن از کارکنان تشکیلات خودگردان و نیز مساعدت‌های مالی به خانواده‌ها در نوار غزه را قطع کرد. تشکیلات خودگردان در ابتدا گفت به پرداخت هزینه برق و سوختی که اسرائیل به نوار غزه می‌دهد پایان می‌دهد، ولی پس از یک سال تا حدی از آن عقب‌نشینی کرد.<ref>{{Cite news|url=https://www.jpost.com/arab-israeli-conflict/palestinian-authority-rejects-israeli-us-ideas-to-help-gaza-560921|title=Palestinian Authority rejects Israeli, U.S. ideas to help Gaza|website=The Jerusalem Post}}</ref> حکومت اسرائیل گذاشته میلیون‌ها دلار از قطر به‌طور مرتب از طریق اسرائیل به حماس برسد، تا جایگزین میلیون‌ها دلاری شود که تشکیلات خودگردان انتقال آنها به حماس را متوقف کرده. [[بنیامین نتانیاهو]] نخست‌وزیر اسرائیل توضیح داده که اجازه دادن به عبور پول از طریق اسرائیل به این معناست که نمی‌تواند برای تروریسم هزینه شود، و گفته: «حالا که ما نظارت می‌کنیم، می‌دانیم به امور بشردوستانه می‌رود.»<ref>[[جروزالم پست]]، March 12, 2019, [https://www.jpost.com/Arab-Israeli-Conflict/Netanyahu-Money-to-Hamas-part-of-strategy-to-keep-Palestinians-divided-583082 "Netanyahu: Money to Hamas Part of Strategy to Keep Palestinians Divided"]</ref>


== شناسایی به‌عنوان سازمان تروریستی ==
== شناسایی به‌عنوان سازمان تروریستی ==
[[اسرائیل]]، [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]]، [[کانادا]]، [[بریتانیا]]، [[استرالیا]]، [[ژاپن]] و [[اتحادیه اروپا]] حماس را گروهی [[تروریسم|تروریستی]] می‌دانند.<ref name="AFPC-NA">[https://books.google.com/books?id=9fQ3AwAAQBAJ&pg=PA15 ''The World Almanac of Islamism: 2014,''] [[American Foreign Policy Council]]/[[Rowman & Littlefield]], 2014, p. 15.</ref> [[نیوزیلند]] و [[پاراگوئه]] فقط شاخه نظامی حماس یعنی [[گردان‌های عزالدین قسام]] را در فهرست گروه‌های تروریستی خود قرار داده‌اند. فعالیت آن‌ها از سال ۱۹۹۹ در [[اردن]] هم غیرقانونی اعلام شد.<ref name="دیلی‌استار">{{یادکرد وب |نشانی=http://www.dailystar.com.lb/article.asp?edition_id=10&categ_id=5&article_id=22307 |عنوان=پیروزی حماس برای همسایه‌اش اردن چه معنایی می‌دهد؟ |تاریخ بازدید=۱۱ ژانویه ۲۰۰۹|ناشر=دیلی‌استار |زبان=انگلیسی |archive-date=۴ اکتبر ۲۰۰۹ |archive-url=https://web.archive.org/web/20091004175933/http://www.dailystar.com.lb/article.asp?edition_id=10&categ_id=5&article_id=22307 |url-status=dead}}</ref> هرچند در سال ۲۰۱۲ دیداری بین [[خالد مشعل]] رئیس دفتر سیاسی حماس و [[ملک عبدالله اردن]] با وساطت ولیعهد قطر انجام شد اما باز هم دولت اردن اجازه ادامه فعالیت حماس را صادر نکرد.<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/world/2012/01/120129_l31_jordan_hamas_mashaal.shtml خالد مشعل با پادشاه اردن دیدار کرد] بی‌بی‌سی فارسی، ۲۹ ژانویه ۲۰۱۲</ref>
[[اسرائیل]]، [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]]، [[کانادا]]، [[بریتانیا]]، [[استرالیا]]، [[ژاپن]] و [[اتحادیه اروپا]] حماس را گروهی [[تروریسم|تروریستی]] می‌دانند.<ref name="AFPC-NA">[https://books.google.com/books?id=9fQ3AwAAQBAJ&pg=PA15 ''The World Almanac of Islamism: 2014,''] [[American Foreign Policy Council]]/[[رومن و لیتلفیلد]]، 2014, p. 15.</ref> [[نیوزیلند]] و [[پاراگوئه]] فقط شاخه نظامی حماس یعنی [[گردان‌های عزالدین قسام]] را در فهرست گروه‌های تروریستی خود قرار داده‌اند. فعالیت آن‌ها از سال ۱۹۹۹ در [[اردن]] هم غیرقانونی اعلام شد.<ref name="دیلی‌استار">{{یادکرد وب |نشانی=http://www.dailystar.com.lb/article.asp?edition_id=10&categ_id=5&article_id=22307 |عنوان=پیروزی حماس برای همسایه‌اش اردن چه معنایی می‌دهد؟ |تاریخ بازدید=۱۱ ژانویه ۲۰۰۹|ناشر=دیلی‌استار |زبان=انگلیسی |archive-date=۴ اکتبر ۲۰۰۹ |archive-url=https://web.archive.org/web/20091004175933/http://www.dailystar.com.lb/article.asp?edition_id=10&categ_id=5&article_id=22307 |url-status=dead}}</ref> هرچند در سال ۲۰۱۲ دیداری بین [[خالد مشعل]] رئیس دفتر سیاسی حماس و [[ملک عبدالله اردن]] با وساطت ولیعهد قطر انجام شد اما باز هم دولت اردن اجازه ادامه فعالیت حماس را صادر نکرد.<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/world/2012/01/120129_l31_jordan_hamas_mashaal.shtml خالد مشعل با پادشاه اردن دیدار کرد] بی‌بی‌سی فارسی، ۲۹ ژانویه ۲۰۱۲</ref>


در دسامبر سال ۲۰۱۴ میلادی، بنا به حکم [[دادگاه حقوق بشر اروپا]]، نام حماس که تا پیش از این در فهرست سازمان‌های تروریستی این اتحادیه قرار داشت، از این فهرست حذف شد، با این وجود تحریم‌ها علیه آن لغو نشدند. این دادگاه اعلام کرد که گنجاندن حماس در فهرست سازمان‌های تروریستی با معیارهای اروپا هم‌خوانی نداشته‌است و در حکم قبلی شواهد و مدارک محکمه‌پسندی ارائه نشده بوده، بلکه تصمیم‌گیری بر اساس منابعی ضعیف‌تر از جمله اطلاعات موجود در اینترنت گرفته‌شده بوده‌است. با این وجود این حکم برای دولت‌های عضو اتحادیه اروپا الزام‌آور نیست و کشورهایی مانند بریتانیا و آلمان ممکن است این گروه را از فهرست سازمان‌های تروریستی خود خارج نکنند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=حذف حماس از فهرست گروه‌های تروریستی به دست دادگاه حقوق بشر|وبگاه=رادیو فردا|تاریخ=2014-12-18|سال=2014|پیوند=http://www.radiofarda.com/content/f2-hamas-out-of-terrorist-list-by-human-rights-court-eu/26748897.html|کد زبان=fa|تاریخ بازبینی=2014-12-18}}</ref>
در دسامبر سال ۲۰۱۴ میلادی، بنا به حکم [[دادگاه حقوق بشر اروپا]]، نام حماس که تا پیش از این در فهرست سازمان‌های تروریستی این اتحادیه قرار داشت، از این فهرست حذف شد، با این وجود تحریم‌ها علیه آن لغو نشدند. این دادگاه اعلام کرد که گنجاندن حماس در فهرست سازمان‌های تروریستی با معیارهای اروپا هم‌خوانی نداشته‌است و در حکم قبلی شواهد و مدارک محکمه‌پسندی ارائه نشده بوده، بلکه تصمیم‌گیری بر اساس منابعی ضعیف‌تر از جمله اطلاعات موجود در اینترنت گرفته‌شده بوده‌است. با این وجود این حکم برای دولت‌های عضو اتحادیه اروپا الزام‌آور نیست و کشورهایی مانند بریتانیا و آلمان ممکن است این گروه را از فهرست سازمان‌های تروریستی خود خارج نکنند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=حذف حماس از فهرست گروه‌های تروریستی به دست دادگاه حقوق بشر|وبگاه=رادیو فردا|تاریخ=2014-12-18|سال=2014|پیوند=http://www.radiofarda.com/content/f2-hamas-out-of-terrorist-list-by-human-rights-court-eu/26748897.html|کد زبان=fa|تاریخ بازبینی=2014-12-18}}</ref>
خط ۱۶۵: خط ۱۷۵:


=== مصر ===
=== مصر ===
در سال ۲۰۰۸ میلادی [[احمد ابوالغیط]] وزیر خارجه [[مصر]] در دولت [[حسنی مبارک]]، ضمن اعلام اینکه مصر هرگز سیطره حماس بر نوار غزه را به رسمیت نمی‌شناسد، مقاومت حماس را مضحک خواند وحملات موشکی حماس به اسرائیل را فرصتی برای حمله اسرائیل به فلسطین قلمداد کرد.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.etemaad.com/Released/86-11-20/144.htm| عنوان = انتقاد شدید مصری‌ها از حماس| تاریخ بازدید = ۱۱ شهریور ۱۳۸۷| تاریخ = ۲۰ بهمن ۱۳۸۶| ناشر = [[روزنامه اعتماد]]| archive-date = 21 سپتامبر 2008| archive-url = https://web.archive.org/web/20080921154139/http://www.etemaad.com/Released/86-11-20/144.htm}}</ref> دولت مصر همچنین تدابیر امنیتی گسترده‌ای رابرای کنترل مرزهای خود در طول نوار غزه برای جلوگیری از قاچاق اسلحه از مصر به سرزمین‌های تحت سیطره حماس در نظر گرفته‌است.<ref name="WSJ">{{cite news|last=Higgins|first=Andrew|url=http://online.wsj.com/article/NA_WSJ_PUB:SB123275572295011847.html|title=How Israel Helped to Spawn Hamas|work=The Wall Street Journal|date=January 24, 2009|accessdate=|archive-date=25 مارس 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140325063021/http://online.wsj.com/article/NA_WSJ_PUB:SB123275572295011847.html}}</ref><ref name="crs1993">{{CRS| article = Hamas: The Organizations, Goals and Tactics of a Militant Palestinian Organization | url = http://www.fas.org/irp/crs/931014-hamas.htm}}</ref><ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.etemaad.com/Released/86-03-30/144.htm| عنوان = جریان قاچاق از مصر منشأ بحران غزه| تاریخ بازدید = ۱۱ شهریور ۱۳۸۷| تاریخ = ۳۰ خرداد ۱۳۸۶| ناشر = [[روزنامه اعتماد]]| archive-date = 21 فوریه 2009| archive-url = https://web.archive.org/web/20090221143909/http://www.etemaad.com/Released/86-03-30/144.htm}}</ref>
در سال ۲۰۰۸ میلادی [[احمد ابوالغیط]] وزیر خارجه [[مصر]] در دولت [[حسنی مبارک]]، ضمن اعلام اینکه مصر هرگز سیطره حماس بر نوار غزه را به رسمیت نمی‌شناسد، مقاومت حماس را مضحک خواند وحملات موشکی حماس به اسرائیل را فرصتی برای حمله اسرائیل به فلسطین قلمداد کرد.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.etemaad.com/Released/86-11-20/144.htm| عنوان = انتقاد شدید مصری‌ها از حماس| تاریخ بازدید = ۱۱ شهریور ۱۳۸۷| تاریخ = ۲۰ بهمن ۱۳۸۶| ناشر = [[روزنامه اعتماد]]| archive-date = 21 سپتامبر 2008| archive-url = https://web.archive.org/web/20080921154139/http://www.etemaad.com/Released/86-11-20/144.htm}}</ref> دولت مصر همچنین تدابیر امنیتی گسترده‌ای رابرای کنترل مرزهای خود در طول نوار غزه برای جلوگیری از قاچاق اسلحه از مصر به سرزمین‌های تحت سیطره حماس در نظر گرفته‌است.<ref name="WSJ">{{cite news|last=Higgins|first=Andrew|url=http://online.wsj.com/article/NA_WSJ_PUB:SB123275572295011847.html|title=How Israel Helped to Spawn Hamas|work=The Wall Street Journal|date=January 24, 2009|accessdate=|archive-date=25 مارس 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140325063021/http://online.wsj.com/article/NA_WSJ_PUB:SB123275572295011847.html}}</ref><ref name="crs1993">{{Congressional Research Service| article = Hamas: The Organizations, Goals and Tactics of a Militant Palestinian Organization | url = http://www.fas.org/irp/crs/931014-hamas.htm}}</ref><ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.etemaad.com/Released/86-03-30/144.htm| عنوان = جریان قاچاق از مصر منشأ بحران غزه| تاریخ بازدید = ۱۱ شهریور ۱۳۸۷| تاریخ = ۳۰ خرداد ۱۳۸۶| ناشر = [[روزنامه اعتماد]]| archive-date = 21 فوریه 2009| archive-url = https://web.archive.org/web/20090221143909/http://www.etemaad.com/Released/86-03-30/144.htm}}</ref>


اما با وقوع [[اعتراضات سراسری در مصر (۲۰۱۱)|انقلاب مصر]] در سال ۲۰۱۱ و سقوط حکومت [[حسنی مبارک]] و به قدرت رسیدن [[اخوان‌المسلمین]]، دیدگاه سیاستمداران جدید مصر متفاوت از حکومت قبل بود و آن‌ها در صدد نزدیکی به مردم نوار غزه و جنبش حماس برآمدند. این امر با استقبال رهبران حماس روبرو شد و روابط دوجانبه بیش از پیش تقویت شد.{{مدرک}}
اما با وقوع [[اعتراضات سراسری در مصر (۲۰۱۱)|انقلاب مصر]] در سال ۲۰۱۱ و سقوط حکومت [[حسنی مبارک]] و به قدرت رسیدن [[اخوان‌المسلمین]]، دیدگاه سیاستمداران جدید مصر متفاوت از حکومت قبل بود و آن‌ها در صدد نزدیکی به مردم نوار غزه و جنبش حماس برآمدند. این امر با استقبال رهبران حماس روبرو شد و روابط دوجانبه بیش از پیش تقویت شد.{{مدرک}}
خط ۲۰۰: خط ۲۱۰:
{{یادداشت‌ها}}
{{یادداشت‌ها}}


== منابع ==
==منابع ==
=== پانویس ===
{{پانویس|۲}}
{{پانویس|۲}}

=== منابع ===
==== کتب ====
{{آغاز منابع|2}}
* {{cite book
|title=Hamas and the Media: Politics and strategy
|last=Abdelal
|first=Wael
|publisher=[[گروه تیلور و فرانسیس]]
|year=2016
|url=https://books.google.com/books?id=ebVTDAAAQBAJ&pg=PT122
|isbn=978-1317267140
}}
* {{cite book
|title=Islamic Fundamentalism in the West Bank and Gaza: Muslim Brotherhood and Islamic Jihad
|last=Abu Amr
|first=Ziad
|author-link=Ziad Abu Amr
|publisher=Indiana University Press
|year=1994
|url=https://archive.org/details/islamicfundament00ziad/page/16
|isbn=978-0253208668
}}
* {{Cite book
|title=Journey into Islam: The Crisis of Globalization
|last=Ahmed
|first=Akbar
|publisher=[[نهاد بروکینگز]]
|year=2007
|url=https://books.google.com/books?id=pKvIdzLapKMC&pg=PA170
|isbn=978-0815701330
}}
* {{Cite book
|chapter=Understanding political issues through argumentation analysis
|last=Amossy
|first=Ruth
|title=The Routledge Handbook of Language and Politics
|editor1-last=Wodak
|editor1-first=Ruth
|editor2-last=Forchtner
|editor2-first=Bernhard
|publisher=Routledge
|year=2017
|pages=262–75
|chapter-url=https://books.google.com/books?id=nFsyDwAAQBAJ&pg=PT389
|isbn=978-1351728966
}}
* {{Cite book
|title=Encyclopedia of Modern Worldwide Extremists and Extremist Groups
|last=Atkins
|first=Stephen E.
|publisher=[[گروه انتشاراتی گرینوود]]
|year=2004
|url=https://books.google.com/books?id=b8k4rEPvq_8C&pg=PA123
|isbn=978-0313324857
}}
* {{cite book|last=Baconi|first=Tareq|title=Hamas contained: The rise and pacification of Palestinian resistance|publisher=[[انتشارات دانشگاه استنفورد]]|year=2018}}
* {{Cite book
|title=The Crisis of Zionism
|last=Beinart
|first=Peter
|author-link=Peter Beinart
|publisher=[[Melbourne University Press]]
|year=2012
|url=https://books.google.com/books?id=v0U1fjErMGkC&pg=PT231
|isbn=978-0522861761
}}
* {{cite book
|title=The European Union and Occupied Palestinian Territories: State-building without a state
|last=Bouris
|first=Dimitris
|publisher=Routledge
|year=2014
|url=https://books.google.com/books?id=U0_IAgAAQBAJ&pg=PA54
|isbn=978-1317915294
}}
* {{cite book
|title=Israel's Wars: A History Since 1947
|last=Bregman
|first=Ahron
|author-link=Ahron Bregman
|publisher=Routledge
|edition=4
|year=2016
|url=https://books.google.com/books?id=-HpwCwAAQBAJ&pg=PA324
|isbn=978-1317296386
}}
* {{Cite book
|title=Gaza Under Hamas: From Islamic Democracy to Islamist Governance
|last=Brenner
|first=Björn
|publisher=I.B. Tauris
|year=2017
|url=https://books.google.com/books?id=IhOMDwAAQBAJ&pg=PA203
|isbn=978-1786731425
}}
* {{cite book
|first=Daniel
|last=Byman
|title=A High Price: The Triumphs and Failures of Israeli Counterterrorism
|url=https://books.google.com/books?id=dPPYTDi1jiYC&pg=PA100
|year=2011
|publisher=Oxford University Press
|isbn=978-0199831746
|pages=100–
}}
* {{cite book
|last=Caridi
|first=Paola
|title=Hamas: From Resistance to Government
|url=https://books.google.com/books?id=Drik3kXVTasC&pg=PT282
|year=2012
|publisher=Seven Stories Press
|isbn=978-1609800833
|pages=282–
}}
* {{Cite book
|title=The EU, Hamas and the 2006 Palestinian Elections: A Performance in Politics
|last=Charrett
|first=Catherine
|publisher=Routledge
|year=2020
|url=https://books.google.com/books?id=_jOoDwAAQBAJ&pg=PT245
|isbn=978-1351611794
}}
* {{cite book
|title=Inside Hamas: The Untold Story of Militants, Martyrs and Spies
|last=Chehab
|first=Zaki
|publisher=I.B. Tauris
|year=2007
|url=https://books.google.com/books?id=rWEg6Tfai_oC
|isbn=978-1845113896
}}
* {{cite book
|chapter=Hamas and Politics in Palestine:Impact on Peace-Building
|last=Cheema
|first=Sujata Ashwarya
|title=West Asia and the Region: Defining India's Role
|editor-last=Abhyankar
|editor-first=Rajendra Madhukar
|publisher=Academic Foundation
|location=New Delhi
|year=2008
|isbn=978-8171886166
|chapter-url=https://books.google.com/books?id=YopTyDFI1U4C&pg=466
}}
* {{Cite book
|title=Terrorism, Inc.: The Financing of Terrorism, Insurgency, and Irregular Warfare
|last=Clarke
|first=Colin P.
|publisher=[[ABC-CLIO]]
|year=2015
|url=https://books.google.com/books?id=PJRzCQAAQBAJ&pg=PA96
|isbn=978-1440831041
}}
* {{Cite book |chapter=Brazil: Newcomer to the Region
|last=Clemesha
|first=Arlene
|title=The Mediterranean Region in a Multipolar World: evolving relations with Russia, China, India, and Brazil
<!-- |journal=The Mediterranean Region in a Multipolar World -->
|publisher=[[German Marshall Fund of the United States]]
|date=2013
|pages=27–35
|jstor=resrep18967.7
}}
* {{Cite book
|title=Peace and War: The Arab–Israeli Military Balance Enters the 21st Century
|last=Cordesman
|first=Anthony H.
|author-link=Anthony H. Cordesman
|publisher=[[گروه انتشاراتی گرینوود]].
|year=2002
|url=https://books.google.com/books?id=Ol-ud-Lj5zEC&pg=PA243
|isbn=978-0275969394
}}
* {{Cite book
|title=Arab-Israeli Military Forces in an Era of Asymmetric Wars
|last=Cordesman
|first=Anthony H.
|author-link=Anthony H. Cordesman
|publisher=[[گروه انتشاراتی گرینوود]]/[[مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی]]
|year=2006
|url=https://books.google.com/books?id=3eZK7cm6pjoC&pg=PA326
|isbn=978-0275991869
}}
* {{cite book |chapter=Learning to Survive:The Case of the Islamic Resistance Movement (Hamas) |last=Cragin |first=R. Kim |title=Teaching Terror: Strategic and Tactical Learning in the Terrorist World |editor-last=Forrest |editor-first=James JF |publisher=[[رومن و لیتلفیلد]] |year=2006 |pages=189–204 |chapter-url=https://books.google.com/books?id=1R79AAAAQBAJ&pg=PA199 |isbn=978-1461643968 }}
* {{Cite book |author-last=Dalacoura |author-first=Katerina |year=2012 |chapter=Islamist Terrorism and National Liberation: Hamas and Hizbullah |chapter-url=https://books.google.com/books?id=PlTKrMFyawoC&pg=PA66 |title=Islamist Terrorism and Democracy in the Middle East |location=[[کمبریج]] |publisher=[[انتشارات دانشگاه کمبریج]] |pages=66–96 |doi=10.1017/CBO9780511977367.004 |isbn=9780511977367 |lccn=2010047275 |s2cid=150958046}}
* {{cite book
|title=Women in Modern Terrorism: From Liberation Wars to Global Jihad and the Islamic State
|last=Davis
|first=Jessica
|publisher=Rowman & Littlefield
|year=2017
|url=https://books.google.com/books?id=uR_aDQAAQBAJ&pg=PA57
|isbn=978-1442274990
}}
* {{cite book
|title=Martyrs: Innocence, Vengeance, and Despair in the Middle East
|last=Davis
|first=Joyce
|publisher=Palgrave Macmillan
|year=2004
|page=100
|url=https://books.google.com/books?id=GxwbNesHJBkC&pg=PA100
|isbn=978-1403966810
}}
* {{Cite book
|title=Hamas, Popular Support and War in the Middle East: Insurgency in the Holy Land
|last=Davis
|first=Richard
|publisher=Routledge
|year=2016
|url=https://books.google.com/books?id=bmaFCwAAQBAJ&pg=PT68
|isbn=978-1317402589
}}
* {{Cite book
|title=Hamas, Jihad and Popular Legitimacy: Reinterpreting Resistance in Palestine
|last=Dunning
|first=Tristan
|publisher=Routledge
|year=2016
|url=https://books.google.com/books?id=vTp-CwAAQBAJ&pg=PT270
|isbn=978-1317384946
}}
* {{Cite book
|title=Preventing Political Violence Against Civilians: Nationalist Militant Conflict in Northern Ireland, Israel And Palestine
|last=de Búrca
|first=Aoibhín
|publisher=Palgrave Macmillan
|year=2014
|url=https://books.google.com/books?id=LCJHBQAAQBAJ&pg=PA100
|isbn=978-1137433800
}}
* {{cite book
|title=Gaza: A History
|first=Jean-Pierre
|last=Filiu
|author-link=Jean-Pierre Filiu
|publisher=Oxford University Press
|year=2014
|url=https://books.google.com/books?id=4fhzBAAAQBAJ&pg=PA207
|isbn=978-0190201890
}}
* {{cite book
|first1=Erin H.
|last1=Fouberg
|first2=Alexander B.
|last2=Murphy
|title=Human Geography: People, Place, and Culture
|url=https://books.google.com/books?id=hGfDDwAAQBAJ&pg=PA215
|year=2020
|publisher=John Wiley & Sons
|isbn=978-1119577607
|pages=215–
}}
* {{cite book
|chapter=Mobilizing Women for Nationalist Agendas
|last=Gerner
|first=Deborah J.
|title=From Patriarchy to Empowerment: Women's Participation, Movements, and Rights in the Middle East, North Africa, and South Asia
|editor-last=Moghadam
|editor-first=Valentine M.
|publisher=Syracuse University Press
|year=2007
|pages=17–39
|chapter-url=https://books.google.com/books?id=iKsSEulnPTsC&pg=PA27
|isbn=978-0815631118
}}
* {{cite book
|title=Hezbollah and Hamas: A Comparative Study
|last1=Gleis
|first1=Joshua L.
|last2=Berti
|first2=Benedetta
|url=https://books.google.com/books?id=vYBtwkj78BUC&pg=PT111
|year=2012
|publisher=Johns Hopkins University Press
|isbn=978-1421406718
|pages=111
}}
* {{cite book
|last=Goerzig
|first=Carolin
|title=Talking to Terrorists: Concessions and the Renunciation of Violence
|url=https://books.google.com/books?id=SJstCgAAQBAJ&pg=PA57
|year=2010
|publisher=Routledge
|isbn=978-1136938047
|pages=57–
}}
* {{cite book
|title=Historical Dictionary of Islamic Fundamentalism
|last=Guidère
|first=Mathieu
|publisher=[[رومن و لیتلفیلد]]
|year=2012
|url=https://books.google.com/books?id=tCvhzGiDMYsC&pg=PA173
|isbn=978-0810878211
}}
* {{cite book
|last=Gunning
|first=Jeroen
|editor1=Marianne Heiberg
|editor2=Brendan O'Leary
|chapter=Hamas: Harakat al-Muqamama al-Islamiyya
|title=Terror, Insurgency, and the State: Ending Protracted Conflicts
|chapter-url=https://books.google.com/books?id=m8_pM7Ncij8C&pg=PA134
|year=2007
|publisher=University of Pennsylvania Press
|isbn=978-0812239744
|pages=134–
}}
* {{cite book
|first=Jeroen
|last=Gunning
|title=Hamas in Politics: Democracy, Religion, Violence
|url=https://books.google.com/books?id=9-WfAK7HXCYC
|year=2008
|publisher=Columbia University Press
|isbn=978-0231700443
}}
* {{Cite book
|chapter="Listing terrorists"; the impact of proscription on third-party efforts to engage armed groups in peace processes- a practitioner's perspective'
|last=Haspeslagh
|first=Sophie
|title=Terrorism: Bridging the Gap with Peace and Conflict Studies: Investigating the Crossroad
|editor1-last=Tellidis
|editor1-first=Ioannis
|editor2-last=Toros
|editor2-first=Harmonie
|publisher=Routledge
|year=2016
|pages=189–207
|chapter-url=https://books.google.com/books?id=tbxYCwAAQBAJ&pg=PA189
|isbn=978-1317665595
}}
* {{cite book
|title=Life as a Weapon: The Global Rise of Suicide Bombings
|last=Hassan
|first=Riaz
|publisher=Routledge
|date=2014
|url=https://books.google.com/books?id=xlp_BAAAQBAJ&pg=PA80
|isbn=978-1136921070
|pages=80–
}}
* {{cite book
|chapter=Non-State Actors: A Comparative Analysis of Change and Development Within Hamas and Hezbollah
|last=Herrick
|first=Julie C.
|title=The Changing Middle East: A New Look at Regional Dynamics
|editor-last=Korany
|editor-first=Bahgat
|publisher=Oxford University Press
|year=2011
|pages=167–95
|chapter-url=https://books.google.com/books?id=xyMjPQDzIp8C&pg=PA179
|isbn=978-9774165139
}}
* {{cite book
|title=Martyrdom, Not Suicide: The Legality of Hamas' Bombings in the Mid-1990s in Modern Islamic Jurisprudence
|last=Holtmann
|first=Philipp
|publisher=GRIN Verlag
|year=2009
|url=https://books.google.com/books?id=7ZPQm5cQ4AwC
|isbn=978-3640473335
}}
* {{cite book
|chapter=Hamas
|last1=Hueston
|first1=Harry Raymond
|last2=Pierpaoli
|first2=Paul G.
|last3=Zahar
|first3=Sherifa
|title=Arab-Israeli Conflict: The Essential Reference Guide
|editor-last=Roberts
|editor-first=Priscilla
|publisher=[[ABC-CLIO]]
|year=2014
|pages=67–71
|chapter-url=https://books.google.com/books?id=xveCBAAAQBAJ&pg=PA67
|isbn=978-1610690683
}}
* {{cite book
|title=Hamas: A Beginner's Guide
|last=Hroub
|first=Khaled
|publisher=[[Pluto Press]]
|year=2006
|url=https://books.google.com/books?id=-XsW4-8VVJ4C&pg=PA33
|isbn=978-0745325910
}}
* {{cite book
|title=Israel's National Security: Issues and Challenges Since the Yom Kippur War
|last=Inbar
|first=Efraim
|publisher=Routledge
|year=2007
|url=https://books.google.com/books?id=Z4R9AgAAQBAJ&pg=PA193
|isbn=978-1134059409
}}
* {{cite book
|first=Islah
|last=Jad
|title=Palestinian Women's Activism: Nationalism, Secularism, Islamism
|url=https://books.google.com/books?id=BHR0DwAAQBAJ&pg=PA132
|year=2018
|publisher=Syracuse University Press
|isbn=978-0815654599
|pages=132–
}}
* {{cite book
|title=The Palestinian National Movement: Politics of Contention, 1967–2005
|last=Jamal
|first=Ama
|publisher=Indiana University Press
|year=2005
|url=https://archive.org/details/palestiniannatio0000jama/page/197
|isbn=978-0253217738
}}
* {{Cite book
|title=Hamas: Terrorism, Governance, and Its Future in Middle East Politics
|last=Jefferis
|first=Jennifer
|publisher=[[ABC-CLIO]]
|year=2016
|url=https://books.google.com/books?id=rzRpCwAAQBAJ&pg=PA150
|isbn=978-1440839030
}}
* {{cite book
|last=Kabahā
|first=Muṣṭafá
|title=The Palestinian People: Seeking Sovereignty and State
|url=https://books.google.com/books?id=QyTCNAEACAAJ
|year=2014
|publisher=[ Boulder, CO], [[Lynne Rienner Publishers]]
|isbn=978-1588268822
}}
* {{cite book
|title=The Deadly Embrace: The Impact of Israeli and Palestinian Rejectionism on the Peace Process
|last1=Kass
|first1=Ilana
|last2=O'Neill
|first2=Bard E.
|publisher=[[انتشارات دانشگاهی آمریکا]]/National Institute for Public Policy
|year=1997
|url=https://books.google.com/books?id=ApANDp1XzmgC&pg=PA267
|isbn=978-0761805359
}}
* {{cite book
|last=Katz
|first=Samuel M.
|title=The Hunt for the Engineer: How Israeli Agents Tracked the Hamas Master Bomber
|url=https://books.google.com/books?id=5I0CAAAACAAJ
|year=2002
|publisher=[[رومن و لیتلفیلد]]
|isbn=978-1585747498
}}
* {{Cite book
|title=Hamas and Palestine: The Contested Road to Statehood
|last=Kear
|first=Martin
|publisher=Routledge
|year=2018
|url=https://books.google.com/books?id=Yfl0DwAAQBAJ&pg=PT22
|isbn=978-0429999406
}}
* {{cite book
|title=The Palestinian People: A History
|last=Kimmerling
|first=Baruch
|author-link=Baruch Kimmerling
|url=https://books.google.com/books?id=6NRYEr8FR1IC
|year=2009
|publisher=Harvard University Press
|isbn=978-0674039599
}}
* {{Cite book
|title=Hamas: Politics, Charity, and Terrorism in the Service of Jihad
|last=Levitt
|first=Matthew
|author-link=Matthew Levitt
|publisher=Yale University Press
|year=2006
|url=https://archive.org/details/hamaspoliticscha00levi
|isbn=978-0300122589
}}
* {{cite book
|title=Negotiating Under Fire: Preserving Peace Talks in the Face of Terror Attacks
|last=Levitt
|first=Matthew
|author-link=Matthew Levitt
|publisher=Rowman & Littlefield
|year=2008
|url=https://books.google.com/books?id=F5EmiYXQUcsC&pg=PA89
|isbn=978-0742565661
}}
* {{cite book
|title=The Reconstruction of Palestinian Nationalism: Between Revolution and Statehood
|last=Lindholm Schulz
|first=Helena
|publisher=[[انتشارات دانشگاه منچستر]]
|year=1999
|url=https://books.google.com/books?id=YRkNAQAAIAAJ&pg=PA76
|isbn=978-0719055966
}}
* {{cite book
|chapter=Religious and Nationalist Fanaticism:Hamas
|last=Litvak
|first=Meir
|author-link=Meir Litvak
|title=Fanaticism and Conflict in the Modern Age
|editor1-last=Hughes
|editor1-first=Matthew
|editor2-last=Johnson
|editor2-first=Gaynor
|publisher=[[Frank Cass]]
|year=2004
|pages=156–72
|isbn=978-1135753641
|chapter-url=https://books.google.com/books?id=TuaQAgAAQBAJ&pg=PA156
}}
* {{cite book |chapter=Hamas: Palestinian Identity, Islam, and National Sovereignty |last=Litvak |first=Meir |author-link=Meir Litvak |title=Challenges to the Cohesion of the Arabic State |editor-last=Susser |editor-first=Asher |publisher=[[Moshe Dayan Center for Middle Eastern and African Studies]] |year=2008 |isbn=978-9652240798 |chapter-url=https://books.google.com/books?id=BVBTqq68ZvQC }}
* {{cite book
|first=Loch K.
|last=Johnson
|title=Strategic Intelligence: Understanding the Hidden Side of Government
|url=https://books.google.com/books?id=cg39hcj6AxQC&pg=RA2-PA65
|year=2007
|publisher=Greenwood Publishing Group
|isbn=978-0313065286
|pages=2–
}}
* {{cite book
|last=Maddy-Weitzman
|first=Bruce
|title=Middle East Contemporary Survey: Vol. XXIII 1999
|url=https://books.google.com/books?id=zs57d0logH8C&pg=PA352
|year=2002
|publisher=The Moshe Dayan Center
|isbn=978-9652240491
|pages=352–
}}
* {{cite book
|title=Profiles in Terror: The Guide to Middle East Terrorist Organizations
|last=Mannes
|first=Aaron
|publisher=[[رومن و لیتلفیلد]]
|year=2004
|url=https://books.google.com/books?id=lJwIhKrx0FAC&pg=PA114
|isbn=978-0742535251
|pages=114–
}}
* {{Cite book
|title=Understanding Terrorism: Challenges, Perspectives, and Issues
|last=Martin
|first=Gus
|author-link=C. Augustus Martin
|edition=3rd, illustrated
|publisher=[[انتشارات سیج]]
|year=2009
|access-date=March 18, 2016
|url=https://books.google.com/books?id=uJ6MeYq_FbkC&pg=PA358
|isbn=978-1412970594
}}
* {{cite book
|first=Gus
|last=Martin
|title=The Sage Encyclopedia of Terrorism
|edition=2nd
|url=https://books.google.com/books?id=I_jh4VBi_HYC&pg=PA81
|year=2011
|publisher=Sage
|isbn=978-1412980166
|pages=81–
}}
* {{cite book
|last=Mattar
|first=Philip
|author-link=Philip Mattar
|title=Encyclopedia of the Palestinians
|url=https://books.google.com/books?id=GkbzYoZtaJMC&pg=PA195
|year=2005
|publisher=[[انتشارات اینفوبیس]]
|isbn=978-0816069866
|pages=195–
}}
* {{cite book
|title=Hamas: The Islamic Resistance Movement
|last1=Milton-Edwards
|first1=Beverley
|last2=Farrell
|first2=Stephen
|publisher=John Wiley & Sons
|year=2013
|url=https://books.google.com/books?id=ozLNNbwqlAEC&pg=PT22
|isbn=978-0745654683
}}
* {{cite book
|title=The Muslim Brotherhood: The Arab Spring and its future face
|last=Milton-Edwards
|first=Beverley
|publisher=Routledge
|year=2015
|url=https://books.google.com/books?id=F6M0CwAAQBAJ&pg=PA93
|isbn=978-1317333654
}}
* {{cite book
|title=The Palestinian Hamas: Vision, Violence, and Coexistence
|last1=Mishal
|first1=S.
|author-link1=Shaul Mishal
|last2=Sela |first2=A.
|author-link2=Avraham Sela
|year=2006
|publisher=Columbia University Press
|url=https://books.google.com/books?id=AO-tZkbPDKYC
|isbn=978-0231140072
}}
* {{cite book
|title=Hamas Rule in Gaza: Human Rights Under Constraint
|last=Mukhimer
|first=Tariq
|publisher=Palgrave Macmillan
|year=2012
|url=https://books.google.com/books?id=ktH7CwAAQBAJ&pg=PA1
|isbn=978-1137310194
}}
* {{cite book
|last=Müller
|first=Sebastian R.
|title=Hawala: An Informal Payment System and Its Use to Finance Terrorism
|url=https://books.google.com/books?id=3tGqMAEACAAJ
|year=2012
|publisher=AV Akademikerverlag
|isbn=978-3639444186
}}
* {{cite book |chapter=Non-Statutory Armed Groups and Security Sector Governance |last1=Najib |first1=Mohammad |last2=Friedrich |first2=Roland |title=Entry-points to Palestinian Security Sector Reform |editor1-last=Friedrich |editor1-first=Roland |editor2-last=Luethold |editor2-first=Arnold |publisher=[[Geneva Centre for the Democratic Control of Armed Forces|DCAF]] |year=2007 |pages=101–127 |chapter-url=https://books.google.com/books?id=icV4k__xMmgC&pg=PA106 |isbn=978-9292220617 }}
* {{cite book |last=Neack |first=Laura |title=The New Foreign Policy: Power Seeking in a Globalized Era |url=https://books.google.com/books?id=7N9O-igbK_gC&pg=PA101 |year=2008 |publisher=Rowman & Littlefield |isbn=978-0742556317 |pages=101–}}
* {{cite book
|first=Padraig
|last=O'Malley
|title=The Two-State Delusion: Israel and Palestine – A Tale of Two Narratives
|url=https://books.google.com/books?id=3_kVBAAAQBAJ&pg=PA126
|year=2015
|publisher=Penguin Publishing Group
|isbn=978-0698192188
|pages=126–
}}
* {{Cite book
|title=Japan and the War on Terror: Military Force and Political Pressure in the US-Japanese Alliance
|last=Penn
|first=Michael
|publisher=Bloomsbury Publishing
|year=2014
|url=https://books.google.com/books?id=3mGJDwAAQBAJ&pg=PA205
|isbn=978-0857724731
}}
* {{cite book
|chapter=Gaza's Bottle Rockets
|last=Perry
|first=Mark
|author-link=Mark Perry (author)
|editor-last=Rose
|editor-first=Gideon
|title=Clueless in Gaza
|publisher=Foreign Affairs
|year=2014
|pages=134
|chapter-url=https://books.google.com/books?id=GuWwBAAAQBAJ&pg=PT110
|isbn=978-0876096062
}}
* {{cite book
|title=From Bullets to Ballots: Violent Muslim Movements in Transition
|last=Phillips
|first=David L.
|publisher=Transaction Publishers
|year=2011
|url=https://books.google.com/books?id=cNq0gvBPcGQC&pg=PA81
|isbn=978-1412812016
|pages=81–
}}
* {{cite book
|title=Conversations with Terrorists: Middle East Leaders on Politics, Violence, and Empire
|last1=Reese
|first1=Erlich
|last2=Baer
|first2=Robert
|author2-link=Robert Baer
|publisher=Routledge
|year=2016
|url=https://books.google.com/books?id=2gZZCwAAQBAJ&pg=PA26
|isbn=978-1317261988
}}
* {{cite book
|chapter=Hamas as a Social Movement
|last=Robinson
|first=Glenn E.
|title=Islamic Activism: A Social Movement Theory Approach
|editor-last=Wiktorowicz
|editor-first=Quintan
|publisher=Indiana University Press
|year=2004
|pages=112–39
|chapter-url=https://books.google.com/books?id=0Oljj6FhZZ4C&pg=PA130
|isbn=978-0253216212
}}
* {{cite book
|title=Hamas and Civil Society in Gaza: Engaging the Islamist Social Sector
|last=Roy
|first=Sara
|author-link=Sara Roy
|publisher=Princeton University Press
|edition=2
|year=2013
|url=https://books.google.com/books?id=wmmYDwAAQBAJ
|isbn=978-0691124483
}}
* {{cite book
|first=Barry
|last=Rubin
|title=The Transformation of Palestinian Politics: From Revolution to State-Building
|url=https://books.google.com/books?id=R7ebokjEDXgC&pg=PA133
|date=June 2009
|publisher=Harvard University Press
|isbn=978-0674042957
|pages=133–
}}
* {{cite book
|title=Palestinian Women: Patriarchy and Resistance in the West Bank
|last=Rubenberg
|first=Cheryl
|author-link=Cheryl Rubenberg
|publisher=[[Lynne Rienner Publishers]]
|year=2001
|url=https://archive.org/details/palestinianwomen0000rube/page/231
|isbn=978-1555879563
}}
* {{cite book
|title=Sinai: Egypt's Linchpin, Gaza's Lifeline, Israel's Nightmare
|last=Sabry
|first=Mohannad
|publisher=[[دانشگاه آمریکایی قاهره]]
|year=2015
|url=https://books.google.com/books?id=ydHRCgAAQBAJ&pg=PA65
|isbn=978-9774167287
}}
* {{cite book
|title=Hamas vs. Fatah: The Struggle For Palestine
|last=Schanzer
|first=Jonathan
|author-link=Jonathan Schanzer
|publisher=[[St. Martin's Publishing Group]]
|year=2008
|url=https://books.google.com/books?id=iql0aaCvTIwC&pg=PA110
|isbn=978-0230616455
}}
* {{cite book
|title=The Foreign Policy of Hamas
|last=Seurat
|first=Leila
|publisher=[[انتشارات بلومزبری]]
|year=2019|isbn=9781838607449
}}
* {{cite book
|title=Righteous Transgressions: Women's Activism on the Israeli and Palestinian Religious Right
|last=Shitrit
|first=Lihi Ben
|publisher=Princeton University Press
|year=2015
|url=https://books.google.com/books?id=zUjuCQAAQBAJ&pg=PA71
|isbn=978-1400873845
}}
* {{cite book |chapter=Israel and terrorism: assessing the effectiveness of Netanyahu's "combating terrorism strategy" (CTS) |last=Sinai |first=Joshua |title=Israel Under Netanyahu: Domestic Politics and Foreign Policy |editor-last=Freeman |editor-first=Robert O. |publisher=Routledge |year=2019 |pages=273–90 |chapter-url=https://books.google.com/books?id=FR7CDwAAQBAJ&pg=PT257 |isbn=978-1000751765 }}
* {{cite book
|title=Hamas and Suicide Terrorism: Multi-causal and Multi-level Approaches
|last=Singh
|first=Rashmi
|publisher=Routledge
|year=2013
|url=https://books.google.com/books?id=AQ_TOiLtdtAC&pg=PA153
|isbn=978-1135695996
}}
* {{cite book
|first=Jerome
|last=Slater
|title=Mythologies Without End: The US, Israel, and the Arab-Israeli Conflict, 1917–2020
|url=https://books.google.com/books?id=y1AAEAAAQBAJ&pg=PA280
|year=2020
|publisher=Oxford University Press
|isbn=978-0190459086
|pages=280–
}}
* {{cite book
|title=Terrorism in Asymmetrical Conflict: Ideological and Structural Aspects
|last=Stepanova
|first=Ekaterina
|publisher=[[انستیتو بین‌المللی پژوهش‌های صلح استکهلم]] / Oxford University Press
|year=2008
|url=http://books.sipri.org/files/RR/SIPRIRR23.pdf
|isbn=978-0199533558
|access-date=May 5, 2015
|archive-date=March 10, 2016
|archive-url=https://web.archive.org/web/20160310143530/http://books.sipri.org/files/RR/SIPRIRR23.pdf
}}
* {{cite book
|last1=Stork
|first1=Joe
|last2=Kane
|first2=Kristen
|title=Erased in a Moment: Suicide Bombing Attacks Against Israeli Civilians
|url=https://books.google.com/books?id=CGiot772MSEC&pg=PA66
|year=2002
|publisher=Human Rights Watch
|isbn=978-1564322807
|pages=66–
}}
* {{cite book
|last=Swedenburg
|first=Ted
|title=Memories of Revolt: The 1936–1939 Rebellion and the Palestinian National Past
|url=https://books.google.com/books?id=lvdIDwAAQBAJ&pg=PA196
|year=2003
|publisher=University of Arkansas Press
|isbn=978-1610752633
|pages=196–
}}
* {{cite book
|first=Spencer C.
|last=Tucker
|title=Middle East Conflicts from Ancient Egypt to the 21st Century: An Encyclopedia and Document Collection &#91;4 volumes&#93;
|url=https://books.google.com/books?id=Dm6pDwAAQBAJ&pg=PA808
|year=2019
|publisher=ABC-CLIO
|isbn=978-1440853531
|pages=808–
}}
* {{cite book
|chapter=Hamas
|last=Van Engeland
|first=Alincée
|title=Religion and Violence: An Encyclopedia of Faith and Conflict from Antiquity to the Present
|editor-last=Ross
|editor-first=Jeffrey Ian
|publisher=Routledge
|year=2015
|pages=319–23
|chapter-url=https://books.google.com/books?id=MFfrBgAAQBAJ&pg=PA319
|isbn=978-1317461098
}}
* {{cite web
|title=Rockets from Gaza: Harm to Civilians from Palestinian Armed Groups' Rocket Attacks
|last=Van Esveld
|first=Bill
|publisher=Human Rights Watch
|date=August 6, 2009
|url=https://www.hrw.org/report/2009/08/06/rockets-gaza/harm-civilians-palestinian-armed-groups-rocket-attacks
}}
* {{cite book
|title=Terrorist Financing and Resourcing
|last=Vittori
|first=Jodi
|publisher=Palgrave Macmillan
|year=2011
|url=https://books.google.com/books?id=ra_GAAAAQBAJ&pg=PA193
|isbn=978-0230117716
}}
* {{cite book
|last=Yousef |first=M.H.
|author-link=Mosab Hassan Yousef
|title=Son of Hamas |publisher=[[Tyndale House]] |location=Carol Stream, IL
|year=2010 |page=288 |isbn=978-1414333076
}}
* {{cite book
|title=The World Almanac of Islamism: 2014
|url=https://books.google.com/books?id=9fQ3AwAAQBAJ&pg=PA15
|year=2014
|publisher=American Foreign Policy Council / Rowman & Littlefield
|isbn=978-1442231443
|ref={{SfnRef|AFPC |2014}}
|pages=15
}}
{{پایان منابع}}

==== مقالات ژورنال ====
{{آغاز منابع|2}}
* {{cite journal
|title=Hamas: A Historical and Political Background
|last=Abu-Amr |first=Ziad
|journal=[[ژورنال مطالعات فلسطین]]
|date=Summer 1993
|volume=22
|issue=4
|pages=5–19
|doi=10.2307/2538077
|jstor=2538077
}}
* {{cite journal
|last1=Benmelech |first1=Efraim
|last2=Berrebi |first2=Claude
|title=Human Capital and the Productivity of Suicide Bombers
|journal=Journal of Economic Perspectives
|publisher=American Economic Association
|volume=21
|issue=3
|date=July 1, 2007
|issn=0895-3309 |doi=10.1257/jep.21.3.223
|pages=223–38 |url=https://www.aeaweb.org/articles/pdf/doi/10.1257/jep.21.3.223}}
* {{cite journal
|last1=Brym |first1=R. J.
|last2=Araj |first2=B.
|title=Suicide Bombing as Strategy and Interaction: The Case of the Second Intifada
|journal=Social Forces
|publisher=Oxford University Press
|volume=84
|issue=4
|date=June 1, 2006
|issn=0037-7732
|doi=10.1353/sof.2006.0081
|pages=1969–86 |s2cid=146180585
}}
* {{cite journal
|title=How to Handle Hamas: The Perils of Ignoring Gaza's Leadership
|last=Byman
|first=Daniel
|author-link=Daniel Byman
|journal=Foreign Affairs
|date=September–October 2010
|volume=89
|issue=5
|pages=45–62
|jstor=20788644
}}
* {{cite journal |title=The strategic calculus of terrorism: Substitution and competition in the Israel-Palestine conflict
|last1=Clauset |first1=Aaron
|last2=Heger |first2=Lindsay
|last3=Young |first3=Maxwell
|last4=Gleditsch |first4=Kristian Skrede
|journal=[[Cooperation and Conflict]]
|date=March 2010
|volume=45
|issue=1
|pages=6–33
|doi=10.1177/0010836709347113
|jstor=45084592
|s2cid=2091170
|doi-access=free}}
* {{Cite journal |title=Peace with Hamas? The Transforming Potential of Political Participation
|last=Gunning |first=Jeroen
|journal=International Affairs |publisher=[[چتم هاوس]]
|volume=80
|issue=2
|pages=233–55
|date=March 2004
|doi=10.1111/j.1468-2346.2004.00381.x
|jstor=3569240
}}
* {{Cite journal |title=Can Hamas Be Tamed?
|last=Herzog |first=Michael
|journal=Foreign Affairs
|volume=85
|issue=2
|pages=83–94
|date=March–April 2006
|doi=10.2307/20031913
|jstor=20031913
}}
* {{cite journal |title=A 'New Hamas' through Its New Documents
|last=Hroub |first=Khaled
|journal=[[ژورنال مطالعات فلسطین]]
|date=Summer 2006b
|volume=35
|issue=4
|pages=6–27
|doi=10.1525/jps.2006.35.4.6
|jstor=10.1525/jps.2006.35.4.6 <!-- This and the other Hroub ref needs fixing -->}}
* {{cite journal |title=Hamas in Power
|last=Klein |first=Menachem
|journal=[[ژورنال خاورمیانه]]
|date=Summer 2007
|volume=61
|issue=3
|pages=442–59
|doi=10.3751/61.3.13
|jstor=4330419
}}
* {{cite journal |title=The Islamization of the Palestinian-Israeli Conflict: The Case of Hamas
|last=Litvak |first=Meir
|author-link=Meir Litvak
|journal=[[مطالعات خاورمیانه]]
|date=January 1998
|volume=34
|issue=1
|pages=148–63
|doi=10.1080/00263209808701214
|jstor=4283922
}}
* {{Cite journal |title=The Ascendance of Political Islam: Hamas and Consolidation in the Gaza Strip
|last=Milton-Edwards |first=Beverley
|journal=[[Third World Quarterly]]
|volume=29
|issue=8
|pages=1585–99
|year=2008
|doi=10.1080/01436590802528739
|jstor=20455131
|s2cid=154386730
}}
* {{cite journal |title=The Pragmatic Dimension of the Palestinian Hamas: A Network Perspective
|last=Mishal |first=Shaul
|author-link=Shaul Mishal
|journal=[[Armed Forces & Society]]
|date=July 2003
|volume=29
|issue=4
|pages=569–89
|doi=10.1177/0095327X0302900406
|s2cid=145575473
|url=https://www.researchgate.net/publication/228748214
}}
* {{cite journal
|last=Pape |first=Robert A.
|title=The Strategic Logic of Suicide Terrorism
|journal=American Political Science Review |volume=97 |issue=3 |date=August 27, 2003
|issn=1537-5943
|doi=10.1017/S000305540300073X
|pages=343–61
|hdl=1811/31746
|s2cid=1019730
|url=http://danieldrezner.com/research/guest/Pape1.pdf
|access-date=October 27, 2020 |hdl-access=free}}
* {{cite journal
|last=Pressman |first=Jeremy
|title=The Second Intifada: Background and Causes of the Israeli-Palestinian Conflict
|journal=Journal of Conflict Studies |volume=23 |issue=2
|date=February 21, 2006 |issn=1715-5673
|url=https://journals.lib.unb.ca/index.php/JCS/article/view/220 |access-date=October 29, 2020}}
* {{cite journal |title=The EU and the Middle East Quartet: A case of (in)effective multilateralism
|last=Tocci |first=Nathalie
|journal=[[ژورنال خاورمیانه]]
|date=Winter 2013
|volume=67
|issue=1
|pages=29–44
|doi=10.3751/67.1.12
|jstor=23361691
|s2cid=144645884}}
* {{cite journal |title=Gaza: New Dynamics of Civic Disintegration
|last=Roy |first=Sara
|author-link=Sara Roy
|journal=[[ژورنال مطالعات فلسطین]]
|date=Summer 1993
|volume=22
|issue=4
|pages=20–31
|doi=10.2307/2538078
|jstor=2538078
}}
* {{Cite journal |title=The Hamas Victory: Shifting Sands or Major Earthquake?
|last=Zweiri |first=Mahjoob
|journal=[[Third World Quarterly]]
|volume=27
|issue=4
|pages=675–87
|year=2006
|doi=10.1080/01436590600720876
|jstor=4017731
|s2cid=153346639
}}
* {{Cite journal|last=Filiu|first=Jean-Pierre|date=2012|title=The Origins of Hamas: Militant Legacy or Israeli Tool?|url=https://hal-sciencespo.archives-ouvertes.fr/hal-03473857|journal=Journal of Palestine Studies|volume=41|issue=3|pages=54–70|doi=10.1525/jps.2012.XLI.3.54}}
* {{cite journal |last1=Chen |first1=Tianshe |date=July 17, 2018 |orig-date=Offline published in 2010|title=Support or Hostility: the Relationship between Arab Countries and Hamas|journal=Journal of Middle Eastern and Islamic Studies (In Asia) |volume=4 |issue=2|pages=100–20 |doi=10.1080/19370679.2010.12023158 |doi-access=free }}

{{پایان منابع}}

==== غیره ====
{{آغاز منابع|2}}
* {{cite news|title=Youths' Suicide Mission Stuns Palestinians
|publisher=[[ای‌بی‌سی نیوز]]
|date=April 25, 2002
|url=https://abcnews.go.com/International/story?id=79948&page=1
}}
* {{cite news |ref={{SfnRef|AFP|2019}} |title=Hamas West Bank leader given six-month detention without trial
|agency=Agence France-Presse
|publisher=[[عرب نیوز]]
|date=April 8, 2019
|url=https://www.arabnews.com/node/1479531/middle-east
}}
* {{cite news |title=Running out of time
|last=Amayreh |first=Khaled
|work=[[الأهرام]]
|date=January 29 – February 4, 2004
|issue=675
|url=http://weekly.ahram.org.eg/2004/675/re1.htm
|archive-url=https://web.archive.org/web/20100120061025/http://weekly.ahram.org.eg/2004/675/re1.htm |archive-date=January 20, 2010
}}
* {{cite news|title=Hamas Owes Its 'Palestine From the River to the Sea' Slogan to Zionism
|last=Assi
|first=Seraj
|newspaper=[[هاآرتس]]|url-access=subscription
|date=December 16, 2018
|url=https://www.haaretz.com/middle-east-news/.premium-hamas-owes-its-from-the-river-to-the-sea-slogan-to-zionists-1.6746730
}}
* {{cite news |title=Muhammad Hassan Shama, little-known Hamas founder
|last=Barzak |first=Ibrahim
|newspaper=[[بوستون گلوب]]
|date=June 11, 2011
|url=http://archive.boston.com/bostonglobe/obituaries/articles/2011/06/11/muhammad_hassan_shama_little_known_hamas_founder/
}}
* {{cite news |ref={{SfnRef|DW|2018}} |title=UN General Assembly rejects US resolution to condemn Hamas
|publisher=[[دویچه وله]]
|date=December 7, 2018
|url=https://www.dw.com/en/un-general-assembly-rejects-us-resolution-to-condemn-hamas/a-46623413
}}
* {{cite web
|title=Hamas: The Organizations, Goals and Tactics of a Militant Palestinian Organization
|url=https://fas.org/irp/crs/931014-hamas.htm
|archive-url=https://web.archive.org/web/20060106203238/https://fas.org/irp/crs/931014-hamas.htm
|archive-date=January 6, 2006
|date=October 14, 1993
|publisher=CRS Issue Brief
|ref={{SfnRef|CRS|1993}}
}}
* {{cite web |title=Interview with Dr Ibrahim Al-Yazouri, a founder of Hamas
|last=Dalloul |first=Motasem A
|publisher=[[میدل ایست مانیتور]]
|date=December 14, 2017
|url=https://www.middleeastmonitor.com/20171214-interview-with-dr-ibrahim-al-yazouri-a-founder-of-hamas/
}}
* {{cite news
|title=Blowback: How Israel Went From Helping Create Hamas to Bombing It
|website=The Intercept |date=February 19, 2018
|url=https://theintercept.com/2018/02/19/hamas-israel-palestine-conflict/
|ref={{SfnRef|The Intercept |2018}}
|access-date=October 27, 2020}}
* {{cite news
|last=Higgins |first=Andrew |title=How Israel Helped to Spawn Hamas
|website=The Wall Street Journal |date=January 24, 2009
|url=https://www.wsj.com/articles/SB123275572295011847
|archive-url=https://web.archive.org/web/20090926212507/http://online.wsj.com/article/SB123275572295011847.html
|archive-date=September 26, 2009
|access-date=October 27, 2020}}
* {{cite news
|last=Hirst |first=David
|title=Jordan curbs Hamas |website=The Guardian
|date=November 22, 1999
|url=http://www.theguardian.com/world/1999/nov/22/israel
|access-date=October 28, 2020}}
* {{cite web
|last=Platt |first=Edward
|title=For Arabs in Israel, a house is not a home
|website=New Statesman
|date=August 30, 2010
|url=https://www.newstatesman.com/middle-east/2010/08/israel-palestinian-jerusalem
|access-date=October 27, 2020}}
* {{cite news |title=The Proof Is in the Paper Trail
|last=Rose |first=David
|work=[[ونتی فر]]
|date=March 5, 2008
|url=http://www.vanityfair.com/politics/features/2008/04/gaza_documents200804
|access-date=August 1, 2011
}}

{{پایان منابع}}



== پیوند به بیرون ==
== پیوند به بیرون ==

نسخهٔ ‏۳۱ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۲۳:۵۷

جنبش مقاومت اسلامی

حرکة المقاومة الإسلامیة
سخنگوفوزی برهوم
رئیساسماعیل هنیه
معاونصالح العاروری[۱]
بنیان‌گذاراحمد یاسین
عبدالعزیز رنتیسی
محمود زهار
محمد طاها
عبد الفتاح دخان[۲]
ابراهیم فارس الیزوری[۳]
عیسی النشار[۴]
ابراهیم قوقا[۵]
محمد حسن شمعة[۶]
حسن یوسف[۷]
بنیان‌گذاری۱۰ دسامبر ۱۹۸۷؛ ۳۶ سال پیش (۱۹۸۷-۱۰}})
انشعاب ازاخوان‌المسلمین
ستادغزه، نوار غزه
شاخهٔ نظامیگردان‌های عزالدین قسام
اعضای ثبت‌نام کرده۲۰٬۰۰۰–۲۵٬۰۰۰[۸]
مرام سیاسی
دیناسلام سنی
فراکسیوناتحاد نیروهای فلسطین
رنگ رسمی  سبز
بیشترین کرسی در مجلس قانون‌گذاری فلسطین (ح. ۲۰۰۶)
۷۴ از ۱۳۲
وبگاه
مقرغزه، نوار غزه
متحدانهم‌پیمانان دولتی:

هم‌پیمانان غیردولتی:

مخالفانمخالفان دولتی:

مخالفان غیردولتی:

درگیری‌ها و جنگ‌ها
اعلام‌شده به‌عنوان گروه تروریستی از سوی

جنبش مقاومت اسلامی (به عربی: حركة المقاومة الإسلامية) با نام اختصاری حَماس، یک سازمان و تشکیلات سیاسی و نظامی اسلام‌گرای سنی مذهب است که بر نوار غزه در سرزمین‌های فلسطینی حکومت می‌کند.[۵۵] با وجود اینکه مقر حماس در شهر غزه است، در کرانه باختری که سازمان فتح کنترل آن را اعمال می‌کند، نیز حضور دارد. جنبش مقاومت اسلامی به‌طور گسترده‌ای به عنوان «نیروی سیاسی برتر و غالب» در سرزمین‌های فلسطینی در نظر گرفته می‌شود.[۵۶][۵۷][۵۸]

در سال ۱۹۸۷، اندکی پس از آغاز انتفاضه اول علیه اسرائیل، حماس توسط فعال فلسطینی، شیخ احمد یاسین تأسیس شد. این سازمان از مؤسسه خیریه «مجمع الاسلامیه» احمد یاسین، که در سال ۱۹۷۳ در غزه با همکاری و مشارکت اخوان المسلمین مستقر در مصر تأسیس شده بود، بنیان نهاده شد.[۵۹] حماس در اواخر دهه ۱۹۹۰ به‌طور فزاینده‌ای درگیر مناقشه اسرائیل و فلسطین شد؛ حماس یک گروه سیاسی است که با توافقات صلح آمیز که اسرائیل را به رسمیت می‌شناسد موافق نیست. آنها مقاومت مسلحانه را ترجیح می‌دهند. در سال ۲۰۰۶، آنها در انتخابات پیروز شدند و کنترل نوار غزه را از فتح گرفتند. حماس ایده به رسمیت شناختن اسرائیل و یافتن راه حلی مسالمت آمیز از طریق توافقنامه‌هایی مانند توافق اسلو را قبول ندارند.[۶۰][۶۱]

از سال ۲۰۰۷، حماس و اسرائیل درگیر جنگ بوده‌اند. جنگ‌هایی نظیر محاصره نوار غزه، جنگ غزه (۲۰۰۸–۲۰۰۹)، عملیات ستون دفاعی، نبرد ۲۰۱۴ اسرائیل و غزه و جنگ ۲۰۲۳ اسرائیل و حماس. حماس از نظر تاریخی خواستار تشکیل یک کشور فلسطینی اسلامی از جمله اسرائیل، کرانه باختری و نوار غزه بوده و راه‌حل تشکیل دو کشور را رد کرده‌است. با این حال، آنها بعداً موافقت کردند که با اسرائیل مذاکره کنند و مرزهای سال ۱۹۶۷ را بپذیرند. برخی از محققان معتقدند که در سال ۲۰۱۷، حماس با تشکیل کشور فلسطینی در این مرزها موافقت کرد. حماس ملی‌گرایی فلسطینی را در چارچوب اسلامی ترویج می‌کند و از مبارزه مسلحانه علیه اسرائیل استفاده کرده‌است. آنها یک بخش خدمات اجتماعی به نام دعوت و یک بخش نظامی به نام گردان‌های عزالدین قسام دارند.

حماس در جامعه فلسطین محبوبیت پیدا کرده‌است. حملات آنها علیه اسرائیل، مانند بمب‌گذاری‌های انتحاری و حملات موشکی، باعث شده‌است که کشورهای غربی آنها را به عنوان یک سازمان تروریستی معرفی کنند.[۶۲][۶۳][۶۴] تلاش سازمان ملل متحد برای محکوم کردن حماس به دلیل اقدامات تروریستی در سال ۲۰۱۸ شکست خورد.

در نوار غزه که تحت محاصره است، چندین جنگ بین حماس و اسرائیل رخ داده‌است. در جنگ ۲۰۲۳، حماس اسرائیل را غافلگیر کرد، دیوار غزه را شکست، به پایگاه‌های نظامی حمله کرد، نظامیان را کشت و به اسارت گرفت. همچنین تعدادی غیرنظامی را نیز بعد از حمله ارتش اسراییل و بمباران محل حضور نیروهای حماس و اسرا به منظور حفظ جان خود و شهرک نشینان در اختیار آنها را به غزه منتقل کردند و بنابر گفته‌های بعضی از آزاد شده گان در رسانه صوتی تصویری و مکتوب اسراییل برخی از این افراد از جمله یک زن در مصاحبه با رسانه‌های اسراییلی افراد حماس او و دو کودکش را بعد از حضور در مکانی امن آزاد کردند، و عده ای از کسانی که سابقه حضور در ارتش اسراییل را در حمله به فلسطینیان داشته یا جز نیروهای ذخیره ارتش رژیم اسراییل بوده‌اند در مکان‌های نامعلوم پنهان کرده‌اند. پس از این عملیات اسرائیل اعلام جنگ کرد و قول داد حماس را نابود کند.

حماس به انتخاباتی که محمود عباس در سال ۲۰۰۵ رئیس‌جمهور شد، نپیوست اما در انتخابات محلی شرکت کرد و کنترل برخی نقاط را به دست آورد. سپس در سال ۲۰۰۶، آنها بیشترین کرسی‌ها را در انتخابات پارلمانی به دست آوردند و حزب فتح را شکست دادند. آنها خود را «فهرست تغییر و اصلاح» نامیدند و تقریباً ۴۳ درصد آرا و ۷۴ کرسی از ۱۳۲ کرسی را به دست آوردند.

حماس همواره حملات موشکی‌ای را علیه اهدافی در شهرک‌های اسرائیلی ترتیب داده‌است که از سوی گروه‌های حقوق بشری همچون دیده‌بان حقوق بشر، این اقدام حماس جنایت علیه بشریت توصیف شده‌است.[۶۵]

اما خیلی از مردم غزه نیز فکر می‌کنند حماس صادق نیست، نظرسنجی‌های جدیدتر از سال ۲۰۲۳ نشان می‌دهد که افراد کمتری (حدود ۲۷ تا ۳۱ درصد) اکنون از حماس حمایت می‌کنند.[۶۶][۶۷]

تاریخچه

حماس در سال ۱۹۸۷ میلادی توسط شیخ احمد یاسین، عبدالعزیز رنتیسی و محمد طه در جریان انتفاضه اول به عنوان شاخه فلسطینی اخوان‌المسلمین بنیان‌گذاری شد. حماس تاکنون، حملات راکتی نظامی پرشماری را علیه نظامیان اسرائیلی انجام داده‌است. آن‌ها دامنه فعالیت‌های خود را به عملیات‌های نظامی محدود نکرده‌اند و با اجرای برنامه‌های اجتماعی متعدد حضور پررنگی در زندگی مردم نوار غزه و کرانه باختری داشته‌اند.[۶۸] ساخت بیمارستان‌ها، مراکز آموزشی و کتابخانه‌ها به محبوبیت آنان نزد بخش مهمی از فلسطینیان منجر شده‌است.[۶۹]

سازمان‌دهی

نقشه گره‌های اصلی رهبری حماس. ۲۰۱۰

حماس یک ساختار سه جانبه متشکل از ارائه خدمات اجتماعی، آموزش مذهبی و عملیات نظامی تحت یک شورا را از سلف خود به ارث برده است. به طور سنتی حماس چهار کارکرد متمایز داشت: 1- شاخه رفاه اجتماعی خیریه (دعوه)؛ 2- یک شاخه نظامی برای تدارک اسلحه و انجام عملیات (المجاهدین الفسطینون) 3- یک سرویس امنیتی (جهاز امن) و 4- یک شاخه رسانه ای (الاعلام)[۷۰] حماس هم یک رهبری داخلی درون کرانه باختری و نوار غزه و یک هم یک رهبری بیرونی دارد که بین گروه در غزه به رهبری موسی محمد ابومرزوق از تبعید ابتدا در دمشق و سپس در مصر و یک گروه کویتی (کویتیه) به رهبری خالد مشعل تقسیم شده است.[۷۱] گروه کویتی تبعیدیان فلسطینی از پس از این که رهبر آن مشعل با یاسر عرفات بر سر تصمیم او به همسویی با صدام حسین در تهاجم عراق به کویت دچار شکاف شد، شروع به دریافت کمک های مفصلی از کشورهای عربی خلیج فارس کرد و مشعل به عراق اصرار کرد که عقب نشینی کند.[۷۲] در 6 مه 2017، شورای حماس اسماعیل هنیه را برای رهبری به جایگزینی مشعل برگزید.[۷۳] ساختار دقیق سازماندهی آن نامشخص است چرا که در حجابی از محرمانگی پوشانده شده تا فعالیت های عملیاتی را بپوشاند. به طور رسمی، حماس بال های خود را جدا و مستقل از هم نگه می دارد، اما در این شبهه وارد شده است. استدلال شده که بال های آن هم مجزا هستند و هم به دلایل ضرورت سیاسی داخلی و بیرونی ترکیب شده اند. کامل بودن اطلاعات و دیده بانی اسرائیل و پایگاه گسترده خبرچین ها ارتباطات بین بال های سیاسی و نظامی حماس را دشوار کرده. پس از ترور عبدالعزیز رنتیسی جهت گیری سیاسی بال نظامی کاهش یافت و فرماندهان میدانی خودمختاری تشخیصی گسترده تری کسب کردند.[۷۴]

مالی و بودجه

حماس، همچون سلف خود اخوان المسلمین، اداره املاک وقفی غزه را بر عهده گرفت، موقوفه‌هایی که بیش از ۱۰٪ از کل املاک در نوار غزه را تشکیل می‌دهند، و شامل بیش از ۲۰۰۰ جریب زمین زراعی نگه داشته شده در صندوق‌های مذهبی، به همراه تعداد بی شماری مغازه، آپارتمان‌های اجاری و ساختمان‌های عمومی هستند.[۷۵]

در سال ۲۰۱۷، تشکیلات خودگردان فلسطین خود تحریم‌هایی علیه غزه وضع کرد، که از جمله حقوق هزاران تن از کارکنان تشکیلات خودگردان و نیز مساعدت‌های مالی به خانواده‌ها در نوار غزه را قطع کرد. تشکیلات خودگردان در ابتدا گفت به پرداخت هزینه برق و سوختی که اسرائیل به نوار غزه می‌دهد پایان می‌دهد، ولی پس از یک سال تا حدی از آن عقب‌نشینی کرد.[۷۶] حکومت اسرائیل گذاشته میلیون‌ها دلار از قطر به‌طور مرتب از طریق اسرائیل به حماس برسد، تا جایگزین میلیون‌ها دلاری شود که تشکیلات خودگردان انتقال آنها به حماس را متوقف کرده. بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل توضیح داده که اجازه دادن به عبور پول از طریق اسرائیل به این معناست که نمی‌تواند برای تروریسم هزینه شود، و گفته: «حالا که ما نظارت می‌کنیم، می‌دانیم به امور بشردوستانه می‌رود.»[۷۷]

شناسایی به‌عنوان سازمان تروریستی

اسرائیل، آمریکا، کانادا، بریتانیا، استرالیا، ژاپن و اتحادیه اروپا حماس را گروهی تروریستی می‌دانند.[۷۸] نیوزیلند و پاراگوئه فقط شاخه نظامی حماس یعنی گردان‌های عزالدین قسام را در فهرست گروه‌های تروریستی خود قرار داده‌اند. فعالیت آن‌ها از سال ۱۹۹۹ در اردن هم غیرقانونی اعلام شد.[۷۹] هرچند در سال ۲۰۱۲ دیداری بین خالد مشعل رئیس دفتر سیاسی حماس و ملک عبدالله اردن با وساطت ولیعهد قطر انجام شد اما باز هم دولت اردن اجازه ادامه فعالیت حماس را صادر نکرد.[۸۰]

در دسامبر سال ۲۰۱۴ میلادی، بنا به حکم دادگاه حقوق بشر اروپا، نام حماس که تا پیش از این در فهرست سازمان‌های تروریستی این اتحادیه قرار داشت، از این فهرست حذف شد، با این وجود تحریم‌ها علیه آن لغو نشدند. این دادگاه اعلام کرد که گنجاندن حماس در فهرست سازمان‌های تروریستی با معیارهای اروپا هم‌خوانی نداشته‌است و در حکم قبلی شواهد و مدارک محکمه‌پسندی ارائه نشده بوده، بلکه تصمیم‌گیری بر اساس منابعی ضعیف‌تر از جمله اطلاعات موجود در اینترنت گرفته‌شده بوده‌است. با این وجود این حکم برای دولت‌های عضو اتحادیه اروپا الزام‌آور نیست و کشورهایی مانند بریتانیا و آلمان ممکن است این گروه را از فهرست سازمان‌های تروریستی خود خارج نکنند.[۸۱]

در ۱۷ فوریه ۲۰۲۲ استرالیا کلیت حماس را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار داد.[۸۲]

فعالیت سیاسی

نقشه مراکز اصلی فعالیت حماس

حماس یکی از احزاب سیاسی مهم فلسطین است. آن‌ها اگرچه پیمان‌های اسلو را قبول ندارد اما با حکومت خودگردان فلسطین همکاری کرده، وارد مهم‌ترین نهادهای وابسته به آن شده‌است. آن‌ها معتقدند که حضور در این حکومت خودگردان لزوماً به معنای پذیرش پیمان‌های موجب ایجاد آن نیست. حماس در سال ۲۰۰۶ با پیروزی در انتخابات شورای قانونگذاری فلسطین و کسب ۷۵ کرسی از ۱۲۸ کرسی مجلس به حزب حاکم مجلس قانون‌گذاری فلسطین تبدیل شدند و اسماعیل هنیه از رهبران حماس به عنوان نخست‌وزیر حکومت خودگردان فلسطین معرفی شد.[نیازمند منبع]

موقعیت جدید حماس در رأس حکومت خودگردان این سازمان را به وضعیت تازه‌ای روبرو کرد. این اتفاق باعث شد تا اسرائیل، ایالات متحده آمریکا، اتحادیه اروپا، اتحادیه عرب و بسیاری از کشورهای دیگر که عمده بودجهٔ دولت خودگردان را تأمین می‌کنند، ادامه کمک‌های خود را به تغییر بندهایی از منشور حماس که در آن خواهان نابودی اسرائیل شده و شناسایی این کشور از سوی این سازمان موکول کردند. حماس این درخواست‌ها را نپذیرفت و سعی کرد منابع مالی مورد نیاز برای اداره دولت را با کمک متحدان سنتی خود تأمین کند.[نیازمند منبع]

اختلافات حماس با دیگر گروه‌های فلسطینی به ویژه جنبش فتح شدت گرفته و یک سال بعد در تابستان ۲۰۰۷ به یک جنگ تمام عیار تبدیل شد. جنگ داخلی فلسطین باعث تجزیه فلسطین به دو منطقه شد. حماس در این نبرد غزه پیروز شده و کنترل کامل نوار غزه را به دست گرفت اما در کرانه باختری شکست خورده و فعالیت آن در این منطقه غیرقانونی اعلام شد.[۸۳]

تحریم اروپا

پس از پیروزی حماس در انتخابات، اتحادیه اروپا اعلام کرد تنها در صورتی کمک‌های خود به ارزش چند صد میلیون دلار به فلسطین را ادامه خواهد داد که حماس اسرائیل را به رسمیت بشناسد، خشونت‌ها را پایان دهد، و توافقات دولت‌های قبل را بپذیرد.[۸۴]

روابط با کشورهای دیگر

خالد مشعل رئیس دفتر سابق سیاسی حماس
پلاکارد تبلیغاتی حماس در شهر رام‌الله، سال ۲۰۰۶
راهپیمایی طرفداران حماس در رام‌الله
حماس تا پیش از جنگ داخلی سوریه ارتباط خوبی با حکومت بشار اسد داشت. پرچم‌های حماس، جهاد اسلامی، جنبش فتح، حزب سوسیال ناسیونالیست سوریه و تصویر بشار اسد در یک راهپیمایی مشترک در دمشق، ۲۰۰۸

ایران

جمهوری اسلامی ایران این گروه را به رسمیت شناخته و علناً از آن جانبداری و حمایت معنوی و تسلیحاتی می‌کند و کمک‌های مالی فراوانی را به این گروه اهدا کرده‌است.[۸۵][۸۶] در پی درگیری‌های گستردهٔ ژوئن ۲۰۰۷، که میان گروه شبه‌نظامی حماس و گروه رقیب آن، فتح در سرزمینهای فلسطینی رخ داد و در پی بدست‌گیری قدرت در نوار غزه توسط گروه حماس و عملکردهای این گروه در حمله به پایگاه‌ها و رهبران جنبش فتح در سرزمین‌های فلسطین مقامات امنیتی فلسطینی از جناح فتح و همچنین برخی کشورهای عربی منطقه خاورمیانه، حکومت ایران را متهم به نقش داشتن در «آموزش نظامی شبه نظامیان حماس در به دست گرفتن کنترل نوار غزه و همچنین کمکهای مالی» به این گروه معرفی کردند.[۸۷][۸۸]

این در حالی است که منوچهر متکی، وزیر پیشین امور خارجه در مصاحبه‌ای مطبوعاتی در قطر این اتهامات را رد کرد و مدعی شد که ایران تنها از گروه حماس، «حمایت معنوی» می‌کند.[۸۸]

با وجود تکذیب دولت ایران، یک مقام حماس در گفتگو با روزنامه تایمز لندن آموزش شبه نظامیان حماس در ایران و توسط سپاه پاسداران را تأیید کرد. وی گفت که ۳۰۰ تن از نیروهای حماس برای طی دوره‌های آموزشی مخفیانه به ایران اعزام شده‌اند. به گفته وی از هنگام آغاز درگیری‌ها تاکنون هفت گروه برای طی دوره‌های شش‌ماهه به ایران اعزام شده‌اند. این فرمانده ارشد گفت: «ایران مادر ما بوده و به ما اطلاعات و تجهیزات نظامی داده و به لحاظ مالی از ما حمایت می‌کند.»[۸۹][۹۰]

ولی روابط خوب ایران با جنبش حماس با شروع بهار عربی از بین رفته‌است. با شروع جنگ داخلی سوریه، ایران با رهبران حماس اختلاف نظر اساسی پیدا کرده و هردو طرف تمایل کمتری برای همکاری‌های دوجانبه از خود نشان می‌دهند. این سردی روابط علی‌رغم حمایت ایران از جنبش حماس در جنگ عملیات ستون دفاعی پابرجا ماند.[۹۱] از دیگر مهم‌ترین دلایل می‌توان به روی کار آمدن دولت اخوان المسلمینی در مصر به رهبری محمد مرسی اشاره کرد که موجب شد حماس، برادران سنی خود را به برادران شیعه ترجیح دهد. اما حکومت مرسی در مصر تنها یک سال دوام آورد و بعد از کودتای مصر و سقوط اخوانی‌ها در مصر، حماس که اصلی‌ترین حامی خود را از دست داده بود و به دلیل تیره کردن روابط خود با حکومت ایران در سال‌های اخیر، خود را در تنگنای شدید می‌دید، در صدد تجدید برقراری روابط با ایران برآمد.[۹۲]

در تیرماه ۱۳۹۸ علی خامنه‌ای در دیدار با رهبران حماس در تهران گفت: «در سال‌های نه چندان دور، فلسطینی‌ها با سنگ مبارزه می‌کردند، اما امروز به جای سنگ، مجهز به موشک‌های نقطه‌زن هستند و این، یعنی احساس پیشرفت».[۹۳]

دریافت ۲۲ میلیون دلار

محمود الزهار، وزیر خارجه پیشین و عضو ارشد کادر رهبری حماس، در گفت‌وگو با العالم[۹۴] گفت: در دیدار سال ۲۰۰۶ با قاسم سلیمانی در تهران، «مشکل اساسی حقوق کارمندان و خدمات اجتماعی و کمک‌های دیگر» به مردم غزه را توضیح دادم و «حاج قاسم فوراً درخواست ما را پاسخ داد به‌گونه‌ای که روز بعد که پایان سفر بود، ۲۲ میلیون دلار[۹۲] در چمدان‌های فرودگاه (تهران) دیدم».[۹۵] الزهار همچنین گفت: «قرار بود مبلغ بیش‌تری پرداخت شود اما (هیئت حماس) ۹ نفره بود و نمی‌توانستیم بیش از این حمل کنیم زیرا هر چمدان ۴۰ کیلوگرم گنجایش داشت».[۹۵][۹۶][۹۷][۹۸]

سایر کمک‌های نظامی و تسلیحاتی و مستشاری از جانب جمهوری اسلامی

زیاد نخاله در ویدئویی که شامگاه پنج‌شنبه، اول خرداد ۱۳۹۹، در اکانت توییتر قاسم سلیمانی منتشر شد، می‌گوید قاسم سلیمانی برای ارسال سلاح به غزه به چند کشور سفر کرده‌است. دبیرکل جنبش جهاد اسلامی فلسطین گفته‌است قاسم سلیمانی «شخصاً» یک عملیات پیچیده برای ارسال سلاح به غزه را مدیریت کرده‌است.[۹۹]

وی همچنین در مصاحبه روز پنجشنبه ۱۱ دی ماه ۱۳۹۹، با شبکه العالم تأکید کرد که قاسم سلیمانی تمامی امکانات جمهوری اسلامی ایران را برای رساندن سلاح به غزه به کار گرفت، و موضوع آموزش نیروهای حاضر در غزه برای استفاده از موشک‌های دوربرد را مطرح کرد و گفت به همین دلیل است که امروز هزاران موشک و کارگاه‌های ساخت خمپاره و آرپی‌جی در نوار غزه وجود دارد که به شکل شبانه‌روزی فعالیت می‌کنند.[۱۰۰]

اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس، ساعاتی پس از اعلام آتش‌بس بین اسرائیل و غزه پس از جنگ ۱۱ روزه در سال ۲۰۲۱، از کمک «مالی و تسلیحاتی» جمهوری اسلامی ایران به گروه‌های فلسطینی تشکر کرد.[۱۰۱][۱۰۲] همچنین، وی، یک‌شنبه ۱۲ دی ۱۴۰۰، در گفت‌وگو با شبکه عربی الجزیره، اظهار داشت جمهوری اسلامی ایران ۷۰ میلیون دلار به این جنبش فلسطینی پول داد تا «قوای بازدارندگی» خود را در برابر اسرائیل بسازد و راکت‌هایی که نیروهای حماس در باریکه غزه تولید کردند، بخشی از این «توان راهبردی» است.[۱۰۳]

مصر

در سال ۲۰۰۸ میلادی احمد ابوالغیط وزیر خارجه مصر در دولت حسنی مبارک، ضمن اعلام اینکه مصر هرگز سیطره حماس بر نوار غزه را به رسمیت نمی‌شناسد، مقاومت حماس را مضحک خواند وحملات موشکی حماس به اسرائیل را فرصتی برای حمله اسرائیل به فلسطین قلمداد کرد.[۱۰۴] دولت مصر همچنین تدابیر امنیتی گسترده‌ای رابرای کنترل مرزهای خود در طول نوار غزه برای جلوگیری از قاچاق اسلحه از مصر به سرزمین‌های تحت سیطره حماس در نظر گرفته‌است.[۱۰۵][۱۰۶][۱۰۷]

اما با وقوع انقلاب مصر در سال ۲۰۱۱ و سقوط حکومت حسنی مبارک و به قدرت رسیدن اخوان‌المسلمین، دیدگاه سیاستمداران جدید مصر متفاوت از حکومت قبل بود و آن‌ها در صدد نزدیکی به مردم نوار غزه و جنبش حماس برآمدند. این امر با استقبال رهبران حماس روبرو شد و روابط دوجانبه بیش از پیش تقویت شد.[نیازمند منبع]

پس از برکناری حکومت اخوان‌المسلمین، خشونت‌ها در مصر گسترش یافت و صدها نفر از جمله نظامیان مصری کشته و زخمی شدند و به اموال عمومی خسارت‌های زیادی وارد شد. در پی این رویدادها دادستانی مصر، حماس را به مشارکت با نیروهای اخوان المسلمین برای برنامه‌ریزی‌های تروریستی متهم کرد. در اواخر ژانویه و اوایل فوریهٔ ۲۰۱۵ دادگاهی در مصر، شاخهٔ نظامی جنبش فلسطینی حماس با عنوان گردان‌های عزالدین قسام را در فهرست گروه‌های تروریستی قرار داد و آن را تحریم کرد. این حکم اولین حکم یک کشور عربی یا اسلامی بود که در آن گردان‌های عزالدین قسام تروریستی نامیده شدند. در پی این حکم هرنوع فعالیت شاخهٔ نظامی حماس در مصر ممنوع شد و احتمال دستگیری نیروهای ساکن مصر افزایش یافت. حماس در واکنش به این حکم، آن را به شدت محکوم کرد.[۱۰۸][۱۰۹]

روابط با فتح

مقالهٔ اصلی: جنگ داخلی فلسطین
مقالهٔ اصلی: نبرد غزه ۲۰۰۷

پس از پیروزی حماس در انتخابات سال ۲۰۰۶ درگیری‌های مسلحانه بین گروه فتح و حماس افزایش پیدا کرد بطوری‌که تا سال ۲۰۰۷ صدها فلسطینی در درگیری‌های خیابانی دوطرف درگیری کشته شدند.[۱۱۰] در سال ۱۳۹۰ حماس با فتح برای تشکیل دولت وحدت ملی توافق کردند. اسراییل این توافق را محکوم کرد.[۱۱۱] این دو گروه بار دیگر در سال ۱۳۹۳ برای تشکیل دولت وحدت ملی به توافق رسیدند.[۱۱۲]

سپر انسانی

در سال ۲۰۰۶ اسماعیل هنیه رهبر حماس پس از شرکت در یک گرد هم آیی مردمی به صورت سپر انسانی برای جلوگیری از بمباران خانه یکی از اعضای کمیته مقاومت مردمی فلسطین در غزه، اعلام کرد که این اقدام اولین گام برای حفاظت از خانه‌ها و فرزندانمان است.[۱۱۳] در سال ۲۰۰۶حماس از گروهی از زنان فلسطینی خواسته بود که به مسجدی بروند که تحت محاصره نیروهای اسرائیلی بود و اعضای حماس در آن پناه گرفته بودند، اسرائیل این اقدام را استفاده از سپر انسانی خواند.[۱۱۴]

حماس با کمک‌گرفتن از پشت بام مناطق مسکونی و غیرنظامی و استقرار مواضع موشکی خود در نزدیکی بیمارستان‌ها و مدارس، شهرک‌های اسرائیلی را بمباران می‌کند؛ تا در صورت تلافی اسرائیل، آمار کشته شده‌های غیرنظامی فلسطینی بالاتر برود و از آن به شکل تبلیغی استفاده کند.[۱۱۵]

درگیری‌های نظامی با اسرائیل

نمودار ماهیانه حملات موشکی القسام (ساخت حماس) به اسرائیل

حملات راکت‌های حماس به اسرائیل از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۱ منجر به کشته شدن ۴۴ نفر شده‌است[۱۱۶] در درگیری‌های آغاز شده از هشت ژوئیه ۲۰۱۴ تا ۲۱ ژوئیه همین سال ۷۶ درصد کشته شدگان فلسطینی در نوار غزه غیر نظامیان بوده‌اند. ۶ درصد کشته شدگان اسرائیلی را نیز غیرنظامیان تشکیل داده‌اند.[نیازمند منبع]

دیدبان حقوق بشر در سال ۲۰۰۲ خواستار مجازات اعضای حماس در دادگاه کیفری، «برای جنایات علیه بشریت» شد.[۱۱۷]

حمله به مسجد ابن تیمیه در شهر رفح

در پی اعلام تشکیل «امارات اسلامی» در نوار غزه، توسط عبداللطیف موسی، رهبر یک سازمان اسلام‌گرای نزدیک به القاعده، بنام جند انصارالاسلام در تاریخ ۱۴ اوت ۲۰۰۹ میلادی، درگیری‌های گسترده‌ای میان طرفداران گروه جند انصارالاسلام و شبه‌نظامیان عضو گروه حماس درگرفت. با حمله شبه‌نظامیان حماس به مسجد ابن تیمیه که طرفداران عبداللطیف موسی در آن سنگر گرفته بودند، ده‌ها تن کشته و زخمی شدند.[۸۳][۱۱۸][۱۱۹]

جنگ داخلی یمن

حماس با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که در یمن از «گزینه‌های دموکراتیک مردم» و «مشروعیت سیاسی» حمایت می‌کند. محمود الزهار گفت: «حماس با مداخلات خارجی در امور داخلی یمن مخالف است و در عین حال اقدام شورشیان حوثی علیه دولت منصور هادی را تأیید نمی‌کند. ما به مشروعیت سیاسی احترام می‌گذاریم. آنچه در یمن اتفاق افتاد مغایر مشروعیت بود. یمن انتخابات برگزار کرده بود، انتخاباتی منصفانه که نتیجه‌اش پذیرفته شده بود. نهاد ریاست جمهوری و ارگان‌های دولتی دیگر تأسیس شده بودند. اما چیزی که اتفاق افتاد خلاف این روند بود؛ بنابراین ما از مشروعیت سیاسی حمایت می‌کنیم، حالا این موضع حمایت از ائتلاف (عرب) قلمداد شود یا نه. در هر صورت ما خواهان حل مسالمت آمیز مسائل یمن هستیم.»[۱۲۰] چند روز بعد جنبش مقاومت اسلامی فلسطین «حماس» ضمن اعلام حمایت قاطع از حمله نظامی علیه یمن افزود، برخی اخبار مبنی بر اختلافات داخلی دربارهٔ این موضع حماس صحت ندارد. این جنبش هرگونه اختلافات داخلی پیرامون حمایت از تجاوز نظامی عربستان و متحدانش علیه یمن را تکذیب و بر همراه بودن این جنبش با عملیات عربستان علیه حوثی‌های یمن تأکید کرد. «سامی ابوزهری» سخنگوی حماس گفت: برخی گمانه‌زنی‌ها پیرامون اختلافات داخلی حماس در قبال عملیات «توفان قاطع» صحت ندارد و آنچه روزنامه‌های مصری در این خصوص منتشر کرده‌اند، کذب محض است.[۱۲۱] پس از آن حوثی‌های یمن و حماس به حمایت از یکدیگر پرداختند به طوری که در درگیری ۲۰۲۳ میان حماس و اسرائیلی حوثی‌های یمن در حمایت از حماس، به ناو آمریکایی USS Carney موشک شلیک کردند.[۱۲۲]

یادداشت‌ها

  1. ↑ حماس فلسطین را جبهه اصلی جهاد می‌داند و قیام را راهی اسلامی برای مبارزه با اشغالگری می‌دانست. رهبران این سازمان استدلال می‌کردند که اسلام به مردم فلسطین قدرت مقابله با اسرائیل را می‌دهد و انتفاضه را بازگشت توده‌ها به اسلام توصیف می‌کنند. حماس از زمان پیدایش خود سعی کرده‌است ناسیونالیسم و اسلام را آشتی دهد. حماس مدعی است که به‌عنوان یک جنبش ملی‌گرایانه صحبت می‌کند، اما با برنامه‌ای اسلامی-ناسیونالیستی و نه ملی‌گرای سکولار.[۱۲]
  2. ↑ «حماس اساساً جنبشی مذهبی است که نگرش ملی‌گرایانه آن بر اساس ایدئولوژی مذهبی آن شکل می‌گیرد.»[۱۳]

منابع

پانویس

  1. ↑ "Hamas appoints West Bank terror chief as its deputy leader". The Times of Israel. October 5, 2017.
  2. ↑ Abdelal 2016, p. 122.
  3. ↑ Dalloul 2017.
  4. ↑ Abu-Amr 1993, p. 10.
  5. ↑ Litvak 1998, p. 151.
  6. ↑ Barzak 2011.
  7. ↑ AFP 2019.
  8. ↑ "National Counterterrorism Center | FTOs". www.dni.gov.
  9. ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ ۹٫۲ Dalacoura 2012, pp. 66–67.
  10. ↑ Dunning 2016, p. 270.
  11. ↑ Stepanova 2008, p. 113.
  12. ↑ Cheema 2008, p. 465.
  13. ↑ Litvak 2004, pp. 156–57.
  14. ↑ Litvak 1998, pp. 151–52: "This strong anti-Jewish stance distinguishes Hamas from the PLO organization".
  15. ↑ Hoffman, Bruce (10 October 2023). "Understanding Hamas's Genocidal Ideology". The Atlantic (به انگلیسی). Retrieved 11 October 2023.
  16. ↑ Filiu 2012, pp. 55٬64–67.
  17. ↑ Honig-Parnass, Haddad, Tikva, Toufic (2007). "10: Expanding Regionally, Resisting Locally". Between the Lines. Haymarket Books. p. 297. ISBN 978-1-931859-44-8.
  18. ↑ "Pakistan, Afghanistan show support to Palestine, calls for "cessation of hostilities"". The Economic Times. October 7, 2023. Archived from the original on October 7, 2023. Retrieved October 7, 2023.
  19. ↑ "الجزائر تدین الاعتداءات الإسرائیلیة علی قطاع غزة" (به عربی). قناة الغد. October 7, 2023. Archived from the original on October 7, 2023. Retrieved October 7, 2023.
  20. ↑ "Egyptian army questions Mohamed Morsi over alleged Hamas terror links". The Guardian.
  21. ↑ "Adviser to Iran's Khamenei expresses support for Palestinian attacks: Report". Al Arabiya. AFP. October 7, 2023 – via al-Aribaya.
  22. ↑ Tharoor, Ishaan (2021-12-01). "How Israel helped create Hamas". Washington Post (به انگلیسی). ISSN 0190-8286. Retrieved 2023-10-22.
  23. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام :0 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  24. ↑ "Evidence shows Hamas militants likely used some North Korean weapons in attack on Israel". Associated Press. October 19, 2023.
  25. ↑ ۲۵٫۰ ۲۵٫۱ ۲۵٫۲ ۲۵٫۳ ۲۵٫۴ Ehl, David (May 15, 2021). "What is Hamas and who supports it?". Deutsche Welle.
  26. ↑ Thompson, Polly. "Hamas praises Vladimir Putin for 'Russia's tireless efforts' over Israeli 'aggression'". Insider.
  27. ↑ Porter, Tom. "Russia gave captured US weapons to Hamas as a ploy to undermine Ukraine, report says". Business Insider.
  28. ↑ Staff (October 18, 2023). "South Africa says it discussed aid with Hamas leader, denies reports of support". Retrieved October 18, 2023.
  29. ↑ "Sudan closes door on support for Hamas". Reuters.
  30. ↑ "Experts Weigh in on Regional Impact of Syria-Hamas Rapprochement". VOA News. October 20, 2022. Retrieved October 8, 2023.
  31. ↑ ۳۱٫۰ ۳۱٫۱ Gidda, Mirren (July 25, 2014). "Hamad Still Has Some Friends Left". Time.
  32. ↑ "Hamas, PLO slam 'blatant US interference' in Venezuela affairs". Middle East Monitor. 25 January 2019.
  33. ↑ "Houthis, Hamas merge diplomacy around prisoner releases – Al-Monitor: Independent, trusted coverage of the Middle East". Al-Monitor. 5 January 2021.
  34. ↑ "Hamas awards 'Shield of Honor' to Houthi representative in Yemen, sparking outrage in Saudi Arabia". JNS.org. 16 June 2021.
  35. ↑ Fabian, Emanuel. "Officer, 2 soldiers killed in clash with terrorists on Lebanon border; mortars fired". تایمز آو ایزرائل (به انگلیسی). Archived from the original on 9 October 2023. Retrieved 9 October 2023.
  36. ↑ "الجبهة الشعبیة: قرار الإدارة الأمریکیة بتوفیر الدعم للکیان هدفه تطویق النتائج الاستراتیجیة لمعرکة طوفان الأقصی". alahednews.com.lb (به عربی). Archived from the original on 9 October 2023. Retrieved 8 October 2023.
  37. ↑ "Al-Qassam fighters engage IOF on seven fronts outside Gaza: Statement". Al Mayadeen English. 8 October 2023. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 8 October 2023.
  38. ↑ "Qassam Brigades announces control of 'Erez Crossing'". Roya News. 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
  39. ↑ "IRAN UPDATE, OCTOBER 14, 2023". ISW (به انگلیسی). Retrieved 2023-10-16.
  40. ↑ "Al-Qaeda's North and West African branches respond to the Hamas-led invasion of Israel". FDD's Long War Journal (به انگلیسی). 13 October 2023. Retrieved 17 October 2023.
  41. ↑ "Iran Update, October 17, 2023". مؤسسه مطالعه جنگ. 17 October 2023.
  42. ↑ "Ministry of Foreign Affairs stresses importance of providing full protection to citizens, ending battle between Hamas, Israeli Forces". Bahrain Ministry of Foreign Affairs. 2023-10-09. Archived from the original on October 10, 2023. Retrieved 2023-10-09.
  43. ↑ "Bahrain denounces Hamas kidnappings". www.timesofisrael.com. 2023-10-09. Archived from the original on October 10, 2023. Retrieved 2023-10-09.
  44. ↑ "Is Jordan planning to restore ties with Hamas?". The Jerusalem Post.
  45. ↑ "What Effect ISIS' Declaration Of War Against Hamas Could Have In The Middle East". NPR.org.
  46. ↑ "Entirety of Hamas to be listed as a terrorist organisation". ABC News. February 17, 2022.
  47. ↑ "Currently listed entities". December 21, 2018.
  48. ↑ "EU court upholds Hamas terror listing". گاردین. July 26, 2017.
  49. ↑ Fighting terrorism.
  50. ↑ "National Police Agency" (PDF). Archived from the original (PDF) on March 28, 2022. Retrieved November 26, 2022.
  51. ↑ "Japan's Foreign Policy in Major Diplomatic Fields" (PDF).
  52. ↑ "Paraguay adds Hamas, Hezbollah to terrorism list". August 20, 2019.
  53. ↑ "Proscribed terrorist groups or organisations". GOV.UK.
  54. ↑ "Foreign Terrorist Organizations".
  55. ↑ Kear, Martin (2018). Hamas and Palestine: The Contested Road to Statehood. Routledge. ISBN 978-0-429-99940-6.
  56. ↑ Byman, Daniel; Palmer, Alexander (October 7, 2023). "What You Need to Know About the Israel-Hamas Violence". Foreign Policy (به انگلیسی). Archived from the original on October 7, 2023. Retrieved October 8, 2023.
  57. ↑ Urquhart, Conal (January 10, 2007). "Hamas leader acknowledges 'reality' of Israel". The Guardian (به انگلیسی). ISSN 0261-3077. Retrieved October 9, 2023.
  58. ↑ Aviad, G. (2009). "'Hamas' Military Wing in the Gaza Strip: Development, Patterns of Activity, and Forecast'" (PDF). Military and Strategic Affairs. Retrieved October 9, 2023. However, once Hamas became the dominant political force in Palestinian society...
  59. ↑ Higgins, Andrew (January 24, 2009). "How Israel Helped to Spawn Hamas". The Wall Street Journal. Archived from the original on September 26, 2009. Retrieved January 25, 2023. "Hamas, to my great regret, is Israel's creation," says Mr. Cohen, a Tunisian-born Jew who worked in Gaza for more than two decades. Responsible for religious affairs in the region until 1994, Mr. Cohen watched the Islamist movement take shape, muscle aside secular Palestinian rivals and then morph into what is today Hamas, a militant group that is sworn to Israel's destruction.
  60. ↑ Mukhimer, Tariq (2012). Hamas Rule in Gaza: Human Rights Under Constraint. Palgrave Macmillan. ISBN 978-1-137-31019-4.
  61. ↑ Mukhimer, Tariq (2012). Hamas Rule in Gaza: Human Rights Under Constraint. Palgrave Macmillan. ISBN 978-1-137-31019-4.
  62. ↑ «National Counterterrorism Center | Groups». www.dni.gov. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۲۴.
  63. ↑ "Foreign Terrorist Organizations". United States Department of State (به انگلیسی). Retrieved 2023-10-24.
  64. ↑ https://www.nationalsecurity.gov.au/what-australia-is-doing/terrorist-organisations/listed-terrorist-organisations
  65. ↑ Gaza: Palestinian Rockets Unlawfully Targeted Israeli Civilians
  66. ↑ Almaari, Faris (June 9, 2023). "New Public Opinion Poll: Jordanians Favor De-escalation in the Region, But Sentiment Against Israel Remains". The Washington Institute.
  67. ↑ "Poll: Hamas popularity surges after war with Israel". The Washington Post. September 2, 2014.
  68. ↑ حماس بایگانی‌شده در ۲ ژوئن ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine شورای روابط خارجی آمریکا
  69. ↑ «Palestinian election raises varying opinions within U. The Minnesota Daily». بایگانی‌شده از اصلی در ۹ ژوئن ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۰ ژانویه ۲۰۰۹.
  70. ↑ Levitt 2006, pp. 10–11.
  71. ↑ Levitt 2006, pp. 11–12.
  72. ↑ Roy 2013, p. 30.
  73. ↑ Andrew Carey and Joe Sterling (May 6, 2017). "Ismail Haniya elected new Hamas leader". CNN.
  74. ↑ Davis 2016, pp. 44–45.
  75. ↑ Abu-Amr 1993, p. 8.
  76. ↑ "Palestinian Authority rejects Israeli, U.S. ideas to help Gaza". The Jerusalem Post.
  77. ↑ جروزالم پست، March 12, 2019, "Netanyahu: Money to Hamas Part of Strategy to Keep Palestinians Divided"
  78. ↑ The World Almanac of Islamism: 2014, American Foreign Policy Council/رومن و لیتلفیلد، 2014, p. 15.
  79. ↑ "پیروزی حماس برای همسایه‌اش اردن چه معنایی می‌دهد؟" (به انگلیسی). دیلی‌استار. Archived from the original on 4 October 2009. Retrieved 11 January 2009.
  80. ↑ خالد مشعل با پادشاه اردن دیدار کرد بی‌بی‌سی فارسی، ۲۹ ژانویه ۲۰۱۲
  81. ↑ «حذف حماس از فهرست گروه‌های تروریستی به دست دادگاه حقوق بشر». رادیو فردا. ۲۰۱۴-۱۲-۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۴-۱۲-۱۸.
  82. ↑ «استرالیا حماس را به‌طور کامل در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار داد». دویچه‌وله فارسی. ۱۷ فوریه ۲۰۲۲.
  83. ↑ ۸۳٫۰ ۸۳٫۱ ده‌ها تن در درگیری‌های رفح کشته و زخمی شدند, بی‌بی‌سی فارسی
  84. ↑ Hamas Must Reform Itself, EU Warns وبگاه دویچه وله صدای آلمان (انگلیسی)
  85. ↑ کمک ۲۵۰ میلیون دلاری ایران به فلسطینیان (بی‌بی‌سی فارسی)
  86. ↑ سفر نخست‌وزیر فلسطینی به تهران (بی‌بی‌سی فارسی)
  87. ↑ «ایران در آموزش شبه نظامیان حماس نقش داشته» (بی‌بی‌سی فارسی)
  88. ↑ ۸۸٫۰ ۸۸٫۱ اعلام «بی‌طرفی» ایران در مناقشه فلسطینی‌ها (بی‌بی‌سی فارسی)
  89. ↑ گروه حماس آموزش شبه نظامیان خود توسط ایران را تأیید کرد! بایگانی‌شده در ۱۳ مه ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine (خبرگزاری انتخاب، ۲۰اسفند۱۳۸۶)
  90. ↑ A Hamas leader admits hundreds of his fighters have travelled to Tehran) March 9, 2008 TIMES
  91. ↑ مئیر جاودانفر (۲۵ ژانویه ۲۰۱۳). «نتانیاهو و استفاده از تهدیدهای دولت ایران». بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۲۵ ژانویه ۲۰۱۳.
  92. ↑ ۹۲٫۰ ۹۲٫۱ مصطفی اللباد (۲۲ ژوئیه ۲۰۱۳). «إیران بعد سقوط «الإخوان»». السفیر (به عربی). بایگانی‌شده از اصلی در ۷ اوت ۲۰۱۳.
  93. ↑ «سه دهه حمایت از حماس؛ از دلارهای قاسم سلیمانی تا موشک‌هایی که به خامنه‌ای «احساس پیشرفت» می‌دهند». ۱۶ مهر ۱۴۰۲. دریافت‌شده در ۱۴ اکتبر ۲۰۲۳.
  94. ↑ «الزهار یکشف عن 22 میلیون دولار 'ثقیلة' سلمهم إیاها سلیمانی» (به عربی). alalamtv.net. العالم. ۲۷ دسامبر ۲۰۲۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ دسامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۹ دسامبر ۲۰۲۰.
  95. ↑ ۹۵٫۰ ۹۵٫۱ «مقام حماس دربارهٔ دریافت «۲۲ میلیون دلار» پول نقد از قاسم سلیمانی؛ «چمدان‌هایمان دیگر جا نداشت»». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۹ دسامبر ۲۰۲۰.
  96. ↑ «"قدم 22 ملیون دولار".. تداول حدیث قیادی فی حماس عن لقائه بقاسم سلیمانی» (به عربی). CNN.COM. سی ان ان عربی. ۲۸ دسامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۹ دسامبر ۲۰۲۰.
  97. ↑ حمید، صالح (۲۸ دسامبر ۲۰۲۰). «الزهار: سلیمانی سلم حماس 22 میلیون دولار فی أول لقاء» (به عربی). العربیة.نت. العربیه. دریافت‌شده در ۲۹ دسامبر ۲۰۲۰.
  98. ↑ «اعتراف حماس به دریافت پول از سلیمانی: چمدان‌هایمان دیگر جا نداشت». دویچه وله فارسی. ۲۸ دسامبر ۲۰۲۰.
  99. ↑ «مقام فلسطینی: قاسم سلیمانی در عملیاتی پیچیده برای ما سلاح فرستاد». رادیو فردا. ۲ خرداد ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۹ خرداد ۱۴۰۰.
  100. ↑ «گفتگوی اختصاصی العالم با زیاد نخاله دبیرکل جهاد اسلامی فلسطین- حاج قاسم فلسطین یا فلسطین حاج قاسم؟». شبکه العالم. ۱۲ دی ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۹ خرداد ۱۴۰۰.[پیوند مرده]
  101. ↑ «تقدیر حماس از کمک‌های «مالی و تسلیحاتی» جمهوری اسلامی به غزه». رادیو فردا. ۱ خرداد ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۹ خرداد ۱۴۰۰.
  102. ↑ «جمهوری اسلامی چگونه از حماس حمایت می‌کند؟». دویچه‌وله فارسی. ۱ خرداد ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۹ خرداد ۱۴۰۰.
  103. ↑ «رئیس دفتر سیاسی حماس: ۷۰ میلیون دلار از ایران گرفتیم و راکت ساختیم». رادیو فردا. ۱۳ دی ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۱۳ دی ۱۴۰۰.
  104. ↑ «انتقاد شدید مصری‌ها از حماس». روزنامه اعتماد. ۲۰ بهمن ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ سپتامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۱ شهریور ۱۳۸۷.
  105. ↑ Higgins, Andrew (January 24, 2009). "How Israel Helped to Spawn Hamas". The Wall Street Journal. Archived from the original on 25 March 2014.
  106. ↑ مالکیت عمومی این مقاله حاوی محتوای تحت مالکیت عمومی از سند «Hamas: The Organizations, Goals and Tactics of a Militant Palestinian Organization». Congressional Research Service است.
  107. ↑ «جریان قاچاق از مصر منشأ بحران غزه». روزنامه اعتماد. ۳۰ خرداد ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ فوریه ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۱ شهریور ۱۳۸۷.
  108. ↑ «دادگاه مصر شاخه نظامی حماس را در فهرست تروریستی قرار داد». رادیو فردا. ۲۰۱۵-۰۲-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۱۵-۰۲-۰۲.
  109. ↑ Georgy, Michael (2015-01-31). "Egyptian court bans Hamas' armed wing, lists as terrorist organization". Reuters (به انگلیسی). Archived from the original on 31 January 2015. Retrieved 2015-02-02.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (link)
  110. ↑ Palestinian rivals: Fatah & Hamas
  111. ↑ اسرئیل توافق حماس و فتح را محکوم کرد
  112. ↑ کابینه دولت وحدت ملی فلسطینی سوگند یاد کرد
  113. ↑ Human shields prevent Israeli air strikes in Gaza وبگاه ایندیپندنت
  114. ↑ Human shield deters Israel strike وبگاه بی‌بی‌سی
  115. ↑ Terry Glavin (۲۰۲۱-۰۵-۱۳). «Hamas human shields». nationalpost (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۱۳.
  116. ↑ فهرست کشته‌شدگان اسرائیلی توسط موشک‌های فلسطینی
  117. ↑ متن اعلامیه
  118. ↑ تشکیل امارات اسلامی در غزه, رادیو بین‌المللی فرانسه
  119. ↑ Hamas ends Gaza mosque clash, Al Jazeera English
  120. ↑ http://www.bbc.co.uk/persian/world/2015/03/150330_u01-yemen-hamas
  121. ↑ http://www.asriran.com/fa/news/390380/حماس-حمایت-قاطع-از-حمله-عربستان-به-یمن
  122. ↑ https://abcnews.go.com/International/security-incident-involving-us-navy-destroyer-red-sea/story?id=104147141

منابع

کتب

مقالات ژورنال

غیره


پیوند به بیرون

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=حماس&oldid=38174566»