صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۱٬۰۰۹٬۹۶۲ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

تصویری از محمد،
مسلمانان و فرشتگان،
در بدر

غَزوهٔ بَدْر یا بَدْرُ الْکُبریٰ، نخستین نبرد بزرگِ محمد، پیامبر اسلام، در مواجهه با مشرکان مکه بود که در ۱۷ تا ۲۱ رمضان سال دوم ه‍.ق (۱۳ تا ۱۷ مارس ۶۲۴ میلادی) رخ داد. این، نخستین نبردی بود که مسلمانان مدینه، موسوم به انصار، نیز در آن شرکت داشتند. این نبرد با پیروزی قاطع مسلمانان و کشته و اسیر شدن جمع زیادی از سپاه مکه به پایان رسید. منطقهٔ بدر واحه‌ای در میان مکه و مدینه است که شهرتش به‌خاطر وجود چاه‌های آب در آن است. بازاری که در پیش از اسلام در منطقهٔ بدر برقرار می‌شد، هر ساله از اول تا هشتم ذیقَعده و با مراسم عبادی در برابر بُت‌ها و برنامه‌های تفریحی همراه بود. سالانه دو کاروان تجاریِ بزرگ از مکه خارج می‌شد و سود حاصل از آن، بخش عمدهٔ درآمد اهل مکه را شامل می‌شد و همهٔ تاجران مکه در آن سهیم بودند و تقریباً برای هر کس از اهل مکه اهمیت داشت. در جمادی الْاوّل یا جمادی‌الثّانی سال دوم ه‍. ق، ابوسفیان کاروان تجاری بزرگی را به‌مقصد شام رهبری کرد و محمد از این موضوع باخبر شد. ۱۵۰ تا ۲۰۰ تن از مسلمانان برای حمله به آن در ذِی‌الْعَشیره کمین کردند و کمی بعد دریافتند که کاروان چند روز پیش از آنجا گذشته است؛ پس تصمیم گرفتند هنگام بازگشتِ کاروان به مکه به آن حمله کنند. از سوی دیگر، ابوسفیان که شرایط منطقه را به‌خوبی زیر نظر داشت، گویا از مأموران محمد آگاهی یافت و برای مقابله با این اقدام، کسی را به مکه فرستاد تا مکیان را از قصد مسلمانان آگاه سازد. این خبر موجب تلاطم در مکه شد اما در ابتدا چندان جدی تلقی نشد. بهرامیان در دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، احتمال می‌دهد که این جدی تلقی نشدن، به‌جهت در نظر گرفتن شرایط مسلمانانِ مدینه بوده است.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… کافه گلاسه، بستنی‌های فرنگی، قهوه ترک و قهوه فرانسوی برای نخستین بار در سال ۱۳۰۶ در کافه نادری به ایرانیان عرضه شد؟ (در تصویر)
… شطرنج۹۶۰ گونه‌ای از بازی شطرنج است که بابی فیشر قهرمان سابق شطرنج جهان، پدید آورنده آن است. تنها تفاوت این شطرنج با شطرنج کلاسیک در چگونگی جای‌گیری مهره‌ها (به جز پیاده‌ها) است؟
… جنگ تریاک بین سالهای ۱۸۴۰ تا ۱۸۴۲ میلادی میان انگلستان و چین روی داد. این جنگ نخستین مرحله نفوذ موثر کشورهای اروپای غربی به چین به شمار می‌رود؟
… یهودی سرگردان در ادبیات عامیانهٔ اروپا داستان یک یهودی است که به مسیح توهین می‌کند، و به تاوان آن تا بازگشت مسیح باید زمین را بپیماید؟
… تلخ‌ترین ترکیب شیمیایی شناخته شده تاکنون توسط بشر دناتونیوم نام دارد؟
… غلامحسین نقشینه بازیگر معروف نقش دایی جان ناپلئون بود که در خردادماه سال ۱۳۴۱ با سِمت معاون مدیرکل امور مخابرات سازمان برنامه و بودجه بازنشسته شد؟
… پلاستوفوم نوعی پلیمر سفید رنگ که عایق رطوبت، صدا و حرارت است. این پلیمر در ایران به نام یونولیت شناخته می‌شود؟

بیشتر…

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۳۲۹ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۲۱ مرداد ۱۴۰۳ خورشیدی) ۱٬۰۰۹٬۹۶۲ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

از میان خبرها

شیخ حسینه

اعتراض‌های بنگلادش به حکومت ۱۵ سالهٔ شیخ حسینه (در تصویر)، پایان داد.
آمریکا و روسیه ۲۶ زندانی را مبادله کردند.
اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی حماس، در اقامتگاهش در تهران ترور شد.
رانش زمین در بخش ویاناد، هند، بیش از ۳۵۰ کشته بر جای گذاشت.
در دوچرخه‌سواری، تادی پوگاچار قهرمان تور دو فرانس شد.

یادبودها

امروز: یکشنبه، ۱۱ اوت ۲۰۲۴ میلادی برابر ۲۱ مرداد ۱۴۰۳ هجری خورشیدی و ۶ صفر ۱۴۴۶ هجری قمری (UTC)

رویدادها

۴۸۰ پیش از میلاد – هوپلیت‌های اسپارتی به همراه تسپیاها تحت فرماندهی دموفیلوس، در جنگ ترموپیل تا آخرین نفر جنگیدند و از نیروی مهاجم بزرگی از ایرانیان به رهبری خشایارشا شکست خوردند.
۱۹۱۹ – جمهوری وایمار برای برپایی لیبرال دموکراسی در آلمان، قانون اساسی این جمهوری را پذیرفت.
۱۹۵۲ – طلال بن عبدالله (در تصویر)، پادشاه اردن به‌دلایل پزشکی، استعفا کرد و حسین، بزرگ‌ترین پسر وی جانشین او شد.
۱۹۸۷ – آلن گرینسپن رئیس فدرال رزرو (بانک مرکزی) آمریکا شد.
۱۹۸۸ – اسامه بن لادن، عبدالله عزام و چندتن از رهبران بلندپایهٔ جهاد اسلامی مصر، پس از جنگ شوروی در افغانستان، برای ادامهٔ جهاد در تمام نقاط جهان، القاعده را تشکیل دادند.

زادروزها

۱۰۸۶ - زادروز هاینریش پنجم پادشاه آلمان و امپراتور مقدس روم
۱۸۹۷ - زادروز انید بلایتون نویسندهٔ ادبیات کودک و نوجوان اهل انگلستان
۱۹۴۸ - زادروز یان پالاخ دانشجوی تاریخ و اقتصاد سیاسی چک
۱۹۵۰ - زادروز استیو وزنیاک مهندس کامپیوتر، مخترع و دانشمند آمریکایی، و از بنیان‌گذاران کمپانی اپل
۱۹۵۳ - زادروز هالک هوگان کشتی‌گیر آمریکایی

درگذشت‌ها

۲۲۳ (قمری) - اعدام بابک خرمدین به دست معتصم، خلیفه عباسی در سامرا

۳۵۳ - درگذشت ماگننتیوس فرماندهٔ سپاه و غاصب امپراتوری روم از ۳۵۰ تا ۳۵۳
۱۸۹۰ - درگذشت جان هنری نیومن شخصیت مذهبی تاریخ انگلستان
۱۹۱۹ - درگذشت اندرو کارنگی سرمایه‌دار و نیکوکار اسکاتلندی‌تبار آمریکایی، بنیان‌گذار شرکت فولاد کارنگی
۱۹۵۶ - درگذشت جکسون پولاک نقاش آمریکایی، از پیشگامان جنبش هیجان‌نمایی انتزاعی
۱۹۷۲ - درگذشت مکس تیلر ویروس‌شناس آفریقای جنوبی-آمریکایی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی سال ۱۹۵۱
۱۹۹۵ - درگذشت آلونزو چرچ ریاضی‌دان و منطق‌دان آمریکایی

→ روز قبل – روز بعد ←
یادبودهای اوت – یادبودهای بیشتر…