صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۱٬۰۰۸٬۷۱۴ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

نگاره‌ای از منوچهر در برابر مردم و سپاهیان

فلک‌المعالی ابومنصور منوچهر بن قابوس زیاری پنجمین فرمانروای آل زیار بود که میان سال‌های ۴۰۳ تا ۴۲۰ هجری قمری بر گرگان، طبرستان، قومس و گیلان حکومت می‌کرد. منوچهر پسر قابوس بن وشمگیر بود، که پیش‌تر قلمروش را از دست داده بود و سال‌ها در دربار سامانیان در خراسان می‌زیست. منوچهر در این دوره، مدتی در ارتش مجدالدوله دیلمی به سر برد و حتی در یکی از نبردها علیه پدرش شرکت داشت. پس از این که قابوس موفق شد به حکومت بازگردد، منوچهر را به حکومت گیلان گمارد. قابوس در اواخر عمر بدگمان شده و بسیاری از اطرافیان خود را به قتل می‌رساند، به همین خاطر چند تن از سردارانش او را به قتل رساندند و از منوچهر دعوت کردند که حکومت را بپذیرد. منوچهر پس از پذیرش امارت زیاری، قاتلان اصلی پدر را دستگیر کرده و قصاص کرد. منوچهر زیاری نخستین امیر از این دودمان است که حکومت مستقل نداشت. او در همان ابتدای امارتش مطیع سلطان محمود غزنوی شد و با دختر او ازدواج کرد. بدین ترتیب منوچهر و جانشینان او مجبور به پرداخت باج‌های سالیانه به درگاه سلطان شدند و از این پس دودمان زیاری وارد دوران افول خود شد و به تدریج قدرت پیشین خود را از دست داد. منوچهر در دوران نسبتاً طولانی خود جنگ قابل توجهی انجام نداد و هیچگاه با لشکریان خود از قلمروش خارج نشد، گرچه به مخالفان شورشی علیه آل بویه کمک‌های نظامی می‌کرد. منوچهر در ابتدای حکومت به مذهب زیدیه توجه داشت و ارتباطاتی با شیعیان گیلان برقرار کرد. سلطان محمود غزنوی پس از فتح ری، احتمالاً به خاطر حمایت منوچهر از شیعیان، به قلمرو او دست‌اندازی کرد و منوچهر را وادار نمود مبالغی را برای در امان ماندن از حمله سلطان بپردازد.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… هایکو کوتاه‌ترین گونهٔ شعر در جهان است و توسط ژاپنی‌ها ابداع شده است؟ (در تصویر)
… مایاها نخستین قومی در جهان بودند که ششصد سال پیش از هندی‌ها و در حدود سال ۳۶ پیش از میلاد، موفق به کشف عدد صفر شدند؟
… اَرگ رایِن در شهر کرمان با مساحتی بیش از بیست و دو هزار مترمربع، دومین بنای خشتی بزرگ جهان پس از ارگ بم است؟
… آفریقای سیاه اصطلاحی است که برای مناطق جنوب صحرای بزرگ آفریقا به‌کار می‌رود و این نام به خاطر سیاه‌پوست بودن اکثر ساکنان این مناطق رواج یافته است؟
… سیاه‌مجد در اساطیر ایران دوره اسلامی نام مرد سیاهپوستی است که اغلب در پشت مسجدها و در حال قضای حاجت است؟
… زامبی رایانه‌ای اغلب برای فعالیت‌هایی مانند گسترش هرزنامه‌های الکترونیکی و بدون آگاهی صاحب واقعی رایانه، مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد؟
… دیناور به پیروان دین مانوی گفته می‌شد، آئینی عرفانی که ترکیبی از ادیان مسیحیت، زرتشتی و گنوسی بود؟

بیشتر…

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۳۲۹ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۸ مرداد ۱۴۰۳ خورشیدی) ۱٬۰۰۸٬۷۱۴ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

از میان خبرها

جو بایدن

بازی‌های المپیک تابستانی ۲۰۲۴ در پاریس آغاز شد.
جو بایدن (در تصویر)، رئیس‌جمهور کنونی ایالات متحده، از انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ کناره‌گیری کرد.
نگوین فو ترونگ، دبیرکل و رئیس‌جمهور پیشین ویتنام، در ۸۰ سالگی درگذشت.
دیوان بین‌المللی دادگستری، اشغال سرزمین‌های فلسطین به‌دست اسرائیل را نقض قوانین بین‌المللی دانست.

یادبودها

امروز: دوشنبه، ۲۹ ژوئیه ۲۰۲۴ میلادی برابر ۸ مرداد ۱۴۰۳ هجری خورشیدی و ۲۲ محرّم ۱۴۴۶ هجری قمری (UTC)

رویدادها

سالروز بزرگداشت شهاب‌الدین یحیی سهروردی فیلسوف ایرانی اهل قیدار
۱۹۵۷ - آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای ترویج استفادهٔ صلح‌آمیز انرژی هسته‌ای تأسیس شد.
۱۹۵۸ - دوایت آیزنهاور، رئیس‌جمهور آمریکا، قانون هوانوردی و فضایی ملی را امضا کرد که به‌موجب آن، یک سازمان فضایی غیرنظامی فدرال با نام ناسا (نشان در تصویر) بنیان گذارده‌شد.
۱۹۸۱ - بیش از ۷۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان، مراسم ازدواج چارلز، شاهزاده ولز با دیانا اسپنسر در کلیسای جامع سنت پل لندن را از تلویزیون دیدند.
۲۰۰۵ - ستاره‌شناسان خبر از کشف سیاره‌ای بزرگتر از پلوتو را دادند که به دور خورشید می‌گردد.

زادروزها

۱۳۵۸ - زادروز محسن چاوشی موسیقی‌دان اهل ایران
۱۸۸۳ - زادروز بنیتو موسولینی روزنامه‌نگار، سیاستمدار و رهبر ایتالیای فاشیست طی دوران جنگ جهانی دوم
۱۸۹۸ - زادروز ایزیدور ایزاک رابی فیزیک‌دان لهستانی‌تبار آمریکایی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۴۴
۱۹۰۰ - زادروز ایویند جانسون نویسنده اهل سوئد، برندهٔ جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۷۴ به همراه هاری مارتینسون
۱۹۰۵ - زادروز داگ هامرشولد پدیدآور، اقتصاددان و دومین دبیرکل سازمان ملل متحد، برندهٔ جایزه صلح نوبل
۱۹۲۷ - زادروز هری مولیش نویسنده هلندی
۱۹۸۱ - زادروز فرناندو آلونسو راننده اسپانیایی رشتهٔ فرمول یک، دو بار قهرمان جهان
۱۹۸۲ - زادروز ماریا اریکسون مدل انگلیسی

درگذشت‌ها

۴۶۰ (قمری) - درگذشت شیخ طوسی از علمای ایرانی شیعه
۱۳۸۶ - درگذشت علی مشکینی نخستین رئیس مجلس خبرگان رهبری
۱۱۰۸ - درگذشت فیلیپ یکم پادشاه فرانسه
۱۶۴۴ - درگذشت اوربان هشتم از پاپ‌های کلیسای کاتولیک رم
۱۸۵۶ - درگذشت روبرت شومان آهنگ‌ساز آلمانی
۱۸۹۰ - درگذشت ونسان ون گوگ نقاش هلندی
۱۹۷۹ - درگذشت هربرت مارکوزه فیلسوف و جامعه‌شناس آلمانی، از اعضایِ اصلیِ مکتب فرانکفورت
۱۹۸۳ - درگذشت لوئیس بونوئل کارگردان و فیلم‌ساز اسپانیایی

→ روز قبل – روز بعد ←
یادبودهای ژوئیه – یادبودهای بیشتر…