شهرستان بندر ماهشهر: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
|||
خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
|مرکز= [[بندر ماهشهر]] |
|مرکز= [[بندر ماهشهر]] |
||
|ناممحلی= <!-- اختیاری پنهان --> |
|ناممحلی= <!-- اختیاری پنهان --> |
||
|نامهایقدیمی= |
|نامهایقدیمی=ریشهر، ماجول، مهروبان، معشور |
||
|سالشهرستانشدن=[[۱۳۳۸]]<ref name="Ministry of Interior">{{یادکرد وب| نشانی = http://portal2.moi.ir/Portal/Home/Default.aspx?CategoryID=acba9e9d-33d8-4823-88df-8b02d009eb2e| عنوان = بانک اطلاعات تقسیمات کشوری| تاریخ بازدید = آبان ۱۳۸۹|ناشر = |
|سالشهرستانشدن=[[۱۳۳۸]]<ref name="Ministry of Interior">{{یادکرد وب| نشانی = http://portal2.moi.ir/Portal/Home/Default.aspx?CategoryID=acba9e9d-33d8-4823-88df-8b02d009eb2e| عنوان = بانک اطلاعات تقسیمات کشوری| تاریخ بازدید = آبان ۱۳۸۹|ناشر = وبگاه رسمی وزارت کشور ایران}}</ref> |
||
|جمعیت = ۲۹۶۲۷۱ نفر<ref name="آمار">{{یادکرد وب| نشانی = http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/Q11.xls| عنوان =نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳9۵، جمعیت تا سطح آبادی بر حسب سواد| تاریخ بازدید = آبان ۱۳۸۹96| ناشر = |
|جمعیت = ۲۹۶۲۷۱ نفر<ref name="آمار">{{یادکرد وب| نشانی = http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/Q11.xls| عنوان =نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳9۵، جمعیت تا سطح آبادی بر حسب سواد| تاریخ بازدید = آبان ۱۳۸۹96| ناشر = وبگاه رسمی مرکز آمار ایران | زبان = فارسی}}</ref> |
||
|رشدجمعیت= |
|رشدجمعیت= |
||
|تراکمجمعیت= |
|تراکمجمعیت= |
||
|زبان= [[فارسی وبندری]]، [[گویش بختیاری|بختیاری]] و [[زبان عربی|عربی]]<ref name="Ministry of Interior">{{یادکرد وب| نشانی = http://portal2.moi.ir/Portal/Home/Default.aspx?CategoryID=acba9e9d-33d8-4823-88df-8b02d009eb2e| عنوان = بانک اطلاعات تقسیمات کشوری| تاریخ بازدید = آبان ۱۳۸۹|ناشر = |
|زبان= [[فارسی وبندری]]، [[گویش بختیاری|بختیاری]] و [[زبان عربی|عربی]]<ref name="Ministry of Interior">{{یادکرد وب| نشانی = http://portal2.moi.ir/Portal/Home/Default.aspx?CategoryID=acba9e9d-33d8-4823-88df-8b02d009eb2e| عنوان = بانک اطلاعات تقسیمات کشوری| تاریخ بازدید = آبان ۱۳۸۹|ناشر = وبگاه رسمی وزارت کشور ایران}}</ref> |
||
|مذهب= [[شیعه]] |
|مذهب= [[شیعه]] |
||
|مساحت= ۱۹۰۲ کیلومتر مربع |
|مساحت= ۱۹۰۲ کیلومتر مربع |
||
خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
|فرماندار=منصور قمر |
|فرماندار=منصور قمر |
||
|پیششماره= |
|پیششماره= |
||
|وبگاه= |
|||
|وبگاه= |
|||
|شهرها= [[بندر ماهشهر]] و [[بندرامام خمینی]] و [[شهر چمران]] |
|شهرها= [[بندر ماهشهر]] و [[بندرامام خمینی]] و [[شهر چمران]] |
||
|بخشها= [[بخش مرکزی شهرستان ماهشهر|بخش مرکزی]] و [[بخش بندر امام خمینی]] |
|بخشها= [[بخش مرکزی شهرستان ماهشهر|بخش مرکزی]] و [[بخش بندر امام خمینی]] |
||
}} |
}} |
||
'''شهرستان بندر ماهشهر''' شهرستان بندرماهشهر |
'''شهرستان بندر ماهشهر''' شهرستان بندرماهشهر یکی از بنادر قدیم کرانه خلیج فارس میباشد. این شهرستان در زمان ساسانیان و در سال ۲۳۱میلادی در زمان اردشیر اول با نام ریواردشیر که بعدها ریشهر نامیده شد بنا گردید. |
||
بندرماهشهر یکی از شهرستانهای [[استان خوزستان]] در جنوب ایران است. مرکز این شهرستان، شهر [[بندر ماهشهر]] است. [[بندر امام خمینی]] و [[شهر چمران]] از دیگر شهرهای آن هستند. |
بندرماهشهر یکی از شهرستانهای [[استان خوزستان]] در جنوب ایران است. مرکز این شهرستان، شهر [[بندر ماهشهر]] است. [[بندر امام خمینی]] و [[شهر چمران]] از دیگر شهرهای آن هستند. |
||
در دل این شهرستان [[منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی ماهشهر]]وجود دارد که قطب [[صنعت پتروشیمی]] ایران میباشد نفت پتروشیمی یکی از صنایع مادر است که با وجود آن صنایع جدید و جانبی دیگری نیز تأسیس خواهد شد. این صنعت از حیث کمیت و کیفیت بقدری گسترده و متنوع است که میتوان آن را پیشروی صنعت آینده دنیا تلقی نمود. شهرستان بندر ماهشهر مهد صنعت پتروشیمی استان خوزستان بوده و تنها نقطه استراتژیک در صنعت پتروشیمی کشور میباشد |
در دل این شهرستان [[منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی ماهشهر]]وجود دارد که قطب [[صنعت پتروشیمی]] ایران میباشد نفت پتروشیمی یکی از صنایع مادر است که با وجود آن صنایع جدید و جانبی دیگری نیز تأسیس خواهد شد. این صنعت از حیث کمیت و کیفیت بقدری گسترده و متنوع است که میتوان آن را پیشروی صنعت آینده دنیا تلقی نمود. شهرستان بندر ماهشهر مهد صنعت پتروشیمی استان خوزستان بوده و تنها نقطه استراتژیک در صنعت پتروشیمی کشور میباشد. [[منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی بندر ماهشهر]] در سال ۱۳۷۶ در زمینی به میزان۲۶۰۰ هکتار تأسیس و اینک حدود۲۰ پتروشیمی در آن فعال میباشد. با توجه به اصل ۴۴ اکثر [[پتروشیمیهای منطقه ویژه اقتصادی بندرماهشهر]] به بخش خصوصی واگذار یا در حال واگذاری است. |
||
شهر ماهشهر از دو قسمت ماهشهر قدیم و ناحیه صنعتی تشکیل شدهاست. این شهر یکی از قطبهای بزرگ اقتصادی کشور بهشمار میرود. از یک طرف [[منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی بندرماهشهر]] و از طرف دیگر اداره بنادر و کشتیرانی جایگاه ویژهای را به این شهر اختصاص دادهاست. |
شهر ماهشهر از دو قسمت ماهشهر قدیم و ناحیه صنعتی تشکیل شدهاست. این شهر یکی از قطبهای بزرگ اقتصادی کشور بهشمار میرود. از یک طرف [[منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی بندرماهشهر]] و از طرف دیگر اداره بنادر و کشتیرانی جایگاه ویژهای را به این شهر اختصاص دادهاست. |
||
شهرک بعثت نیز یکی از شهرکهای بزرگ ماهشهر بهشمار میرود که ساکنان آن اکثراً از خانوادههای کارمندان شرکتهای پتروشیمی بهشمار میآیند. |
شهرک بعثت نیز یکی از شهرکهای بزرگ ماهشهر بهشمار میرود که ساکنان آن اکثراً از خانوادههای کارمندان شرکتهای پتروشیمی بهشمار میآیند. |
||
از دیگر شهرکها و روستاهای آن میتوان به شهرک طالقانی شهرک مدنی شهرک رجایی و جراحی نام برد. در این شهر امکاناتی نظیر فرودگاه، |
از دیگر شهرکها و روستاهای آن میتوان به شهرک طالقانی شهرک مدنی شهرک رجایی و جراحی نام برد. در این شهر امکاناتی نظیر فرودگاه، راهآهن نیز موجود میباشد. |
||
'''بندر ماهشهر''' به عنوان یکی از سه منطقه بادخیز استان خوزستان شناسایی شده و با نصب اولین توربین، نخستین شهر استان در تولید انرژی پاک برق بادی میباشد. |
'''بندر ماهشهر''' به عنوان یکی از سه منطقه بادخیز استان خوزستان شناسایی شده و با نصب اولین توربین، نخستین شهر استان در تولید انرژی پاک برق بادی میباشد. |
||
'''بنادرشهرستان بندر ماهشهر''' |
'''بنادرشهرستان بندر ماهشهر''' |
||
شهرستان بندر ماهشهر تنها شهرستانی هست که دارای چهار بندر تاریخی و مهم ایران هست |
شهرستان بندر ماهشهر تنها شهرستانی هست که دارای چهار بندر تاریخی و مهم ایران هست |
||
بنادر این شهرستان شامل |
بنادر این شهرستان شامل |
||
'''بندرصادراتی ماهشهر''' در فاصله حدود ۵ تا ۷ مایلی مرکز شهرستان قرار دارد. این بندر دارای قدمت حدود ۹۰ سال در امر صادرات و واردات |
'''بندرصادراتی ماهشهر''' در فاصله حدود ۵ تا ۷ مایلی مرکز شهرستان قرار دارد. این بندر دارای قدمت حدود ۹۰ سال در امر صادرات و واردات فرآوردههای مواد نفتی دارد. قبل از سال ۱۹۶۶ میلادی بندرصادراتی ماهشهر مختص صادرات نفت خام منطقه آغاجاری بود که توسط خطوط لوله به مخازن بندرصادراتی انتقال و سپس به اسکلههای بندرصادراتی برای صادرات پمپاژ میگردید. در سال ۱۳۴۶بندرصادراتی ماهشهر جهت صادرات فرآوردههای پالایشگاه آبادان مدنظر قرار گرفت. بندرصادراتی ماهشهر در فاصله ۱۳۰ کیلومتری پالایشگاه قرار گرفته و انواع فرآوردهها از طریق خطوط لوله به منطقه مخازن ماهشهر انتقال، انباشت و سپس صادر میگردد. بندر صادراتی دارای ۶ اسکله عملیاتی یک اسکله تعمیراتی و یک اسکله باری میباشد که صادرات (نفتکوره، نفتا، میعانات گازی) و واردات (بنزین سوپر، بنزین، نفت گاز) در بخش خارجی و جابجائی فرآورده به بنادر و جزایر داخلی از طریق این اسکلهها انجام میپذیرد. |
||
'''بندر امام خمینی'''(بندرشاپور) همزمان با احداث |
'''بندر امام خمینی'''(بندرشاپور) همزمان با احداث راهآهن سراسری کشور به دست رضاشاه در سال ۱۳۰۷ هجری شمسی، ۲ پست اسکله چوبی در شمال غربی خلیج فارس و در انتهای آبراه خورموسی (با موقعیت جغرافیایی ۳۰ درجه و ۲۵ دقیقه شمالی و ۴۹ درجه و ۵ دقیقه شرقی) ساخته شد. پس از چندی به بندر شاپور موسوم گشت و سه سال بعد به مهمترین مرکز ورود و خروج کالا تبدیل شد. در سال ۱۳۵۲ محل سکونت اهالی این نقطه، از کنار اسکلهها به سربندر (شهر بندر امام خمینی (ره)) انتقال یافت و زمینه برای توسعه هرچه بیشتر بندر مهیا گردید؛ بعد ازانقلاب، این بندر به بندر امام خمینی تغییر نام یافت و در سال ۱۳۶۱ با تصویب هیئت وزیران رسماً بندر امام خمینی (ره) نام گرفت. بندر امام خمینی (ره) حرکت به سوی تحول را از همان دو اسکله چوبی آغاز نمود و امروز با انجام بیش از ۳۵٪ از کل تجارت دریایی کشور، نوید توسعهای پایدار را برای منطقه از طریق صنعت حمل و نقل میدهد. |
||
[[پرونده:اسکله خور غزاله با قدمتی کهن.jpg|بندانگشتی|250x250پیکسل]] |
[[پرونده:اسکله خور غزاله با قدمتی کهن.jpg|بندانگشتی|250x250پیکسل]] |
||
'''بندر غزاله''' یکی از قدیمیترین بنادر ایران که قدمت آن به دوران ساسانیان |
'''بندر غزاله''' یکی از قدیمیترین بنادر ایران که قدمت آن به دوران ساسانیان بازمیگردد. نام این بندر در گذشته دستخوش تغییرات بود ولی نام غزاله از آنجا میآید که این منطقه روزگاری زیستگاه آهوان بودهاست ولی شوربختانه امروز به دلایل گوناگون از جمله محافظت نکردن از محیط زیست، شکار بیرویه و تغییرات محیط زیست نسل آنها منقرض شدهاست. بندر غزاله درگذشتههای نه چندان دور مرکز وارداتی و صادراتی و رفت آمد بود. درسال ۱۳۰۷ هجری شمسی با احداث راهآهن و اتصال این بندر به حمل نقل ریلی این بندر نقش مهمی در احداث بنادر و شرکتها وسازهای وارداتی داشت. امروزه این بندر محل پاسگاه غزاله و استفاده صیادان میباشد و رونق اقتصادی چندانی ندارد اسکله و ریل قطار بجا مانده از این بندر کهن به دلیل کم توجهای درحال از بین رفتن هست. |
||
'''بندر سیف''' بندر ته لنجی که درشرف بهره بردای بود که به دلایل نامشخص ازفعالیت آن به صورت موقعت جلوگیری شده |
'''بندر سیف''' بندر ته لنجی که درشرف بهره بردای بود که به دلایل نامشخص ازفعالیت آن به صورت موقعت جلوگیری شده |
||
== تاریخچه شهرستان بندرماهشهر == |
== تاریخچه شهرستان بندرماهشهر == |
||
تاریخچه بندرماهشهر |
تاریخچه بندرماهشهر |
||
شهرستان بندرماهشهر |
شهرستان بندرماهشهر یکی از بنادر قدیم کرانه خلیج فارس میباشد. این شهرستان در زمان ساسانیان و در سال ۲۳۱میلادی در زمان اردشیر اول با نام ریواردشیر که بعدها ریشهر نامیده شد بنا گردید. |
||
در سفرنامهها و تواریخ متعددی از ماهشهر با نامهایی همچون مه رویان، ماچول و معشور سخن به میان آمدهاست. |
در سفرنامهها و تواریخ متعددی از ماهشهر با نامهایی همچون مه رویان، ماچول و معشور سخن به میان آمدهاست. |
||
در سفرنامه ناصر خسرو قبادیانی(۳۹۴–۴۸۱قمری) اینگونه گفته شده، " از آنجا (عبادیان یا آبادان) پس از طی ده فرسنگ به شهر مه رویان( |
در سفرنامه ناصر خسرو قبادیانی(۳۹۴–۴۸۱قمری) اینگونه گفته شده، " از آنجا (عبادیان یا آبادان) پس از طی ده فرسنگ به شهر مه رویان (ماهشهر) رسیدیم. شهری بزرگ است بر لب دریا نهاده بر جانب شرقی و بازاری بزرگ دارد و جامعی نیکو اما آب ایشان از آب باران، چاه و کاریز نبود که آب شیرین دهد. ایشان را حوضها آبگیرها باشد که هرگز تنگی اب نبود و درآنجا سه کاروانسرای بزرگ ساختهاند هر یک از ان چون حصاری است محکم و عالی، در مسجد ادینه آنجا بر منبر نام یعقوب لیث دیدم نوشته. پرسیدم از یکی که حال چگونه بودهاست گفت که یعقوب لیث تا این شهر گرفته بود و لیکن دیگر هیچ امیر خراسان را قوت نبودهاست. در این تاریخ که من آنجا رسیدم این شهر به دست پسران اباکالنجار بود که ملک پاریس بود؛ و خواربار یعنی ماکول این شهر از شهرها و ولایتها بردند که آن جا جز ماهی چیزی نباشد و این شهر باجگاهی است و کشتی بندان، چون از آنجا به جانب جنوب بر کنار دریا بروند ناحیت توه و کازرون باشد و من در این شهر مه رویان بماندم به سبب آنکه بگفتند راهها نا ایمن است از آن که پسران اباکالنجار را با هم جنگ و خصومت بود و هر یک سری میکشتند و ملک مشوش گشته بود. " |
||
همانطوریکه در متن بالا ذکر شده فاصله عبادیان یا آبادان تا مه رویان ۱۰ فرسنگ بوده، که حدود ۷۰ کیلومتر راه میشود و چون از راه آبی توسط کشتی طی شده، جایی حوالی ماهشهر کنونی میباشد. |
همانطوریکه در متن بالا ذکر شده فاصله عبادیان یا آبادان تا مه رویان ۱۰ فرسنگ بوده، که حدود ۷۰ کیلومتر راه میشود و چون از راه آبی توسط کشتی طی شده، جایی حوالی ماهشهر کنونی میباشد. |
||
خط ۶۶: | خط ۶۵: | ||
تاریخنویسانی همچون حمزه اصفهانی نام پیشین این شهر ریواردشیر (ریشهر) نوشتهاند. همچنین نوشتهاند که گروهی از دبیران ساسانی پس از فتح تیسفون بهدست عربها، به ریشهر (ماهشهر) پناه بردند. |
تاریخنویسانی همچون حمزه اصفهانی نام پیشین این شهر ریواردشیر (ریشهر) نوشتهاند. همچنین نوشتهاند که گروهی از دبیران ساسانی پس از فتح تیسفون بهدست عربها، به ریشهر (ماهشهر) پناه بردند. |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
ابن بطوطه، این بندر را «ماچول» نامیده که به نظر سلطانی بهبهانی، همان معشور است که از عشر (گمرک) گرفته شدهاست. به نوشتة ابن بطوطه، ماچول شهر کوچکی بوده با زمینهای شوره زار و بدون درخت و سبزه، و دارای یکی از بزرگترین بازارها بوده و از رامز (رامهرمز) به آنجا حبوبات میبردهاند، و از ماچول تا رامز از طریق بیابان سه روز راه بودهاست. |
ابن بطوطه، این بندر را «ماچول» نامیده که به نظر سلطانی بهبهانی، همان معشور است که از عشر (گمرک) گرفته شدهاست. به نوشتة ابن بطوطه، ماچول شهر کوچکی بوده با زمینهای شوره زار و بدون درخت و سبزه، و دارای یکی از بزرگترین بازارها بوده و از رامز (رامهرمز) به آنجا حبوبات میبردهاند، و از ماچول تا رامز از طریق بیابان سه روز راه بودهاست. |
||
بندر معشور ( |
بندر معشور (ماهشهر) در دوره صفویه و بعد از آن اهمیت چندانی نداشته و اسمی از آن در کتب تاریخی و جغرافیایی نیامدهاست. کُرزُن که در اواخر دوره قاجاریه به جنوب ایران سفر کرده بود، بندر معشور را بندری حقیر دانسته که نام و نشان سابق خود را از دست داده معرفی میکند. |
||
در اوایل قرن چهاردهم شمسی، اواخر قرن نوزدهم میلادی، ماهشهر بندر کوچکی بود که از آنجا کشتیهای محلی کالاهای وارداتی و صادراتی را برای قبایل عرب همسایه حمل میکردند. کازرونی فاصله آن را تا دریا یک فرسنگ و نیم میداند. |
در اوایل قرن چهاردهم شمسی، اواخر قرن نوزدهم میلادی، ماهشهر بندر کوچکی بود که از آنجا کشتیهای محلی کالاهای وارداتی و صادراتی را برای قبایل عرب همسایه حمل میکردند. کازرونی فاصله آن را تا دریا یک فرسنگ و نیم میداند. |
||
نام کهنی که پس از آن در متون برای این شهر دیده میشود ماچول است. این نام بعدها به صورت ماشول و معشور درآمده و سپس با تصویب فرهنگستان زبان و ادب فارسی در سال ۱۳۴۴ شمسی نام آن به ماهشهر تغییر یافت. مردم بومی به آن مهشور(یا معشور) میگویند. |
نام کهنی که پس از آن در متون برای این شهر دیده میشود ماچول است. این نام بعدها به صورت ماشول و معشور درآمده و سپس با تصویب فرهنگستان زبان و ادب فارسی در سال ۱۳۴۴ شمسی نام آن به ماهشهر تغییر یافت. مردم بومی به آن مهشور (یا معشور) میگویند. |
||
معشور واژهای عربی است که از دو بخش |
معشور واژهای عربی است که از دو بخش «مع» و «شور» تشکیل شدهاست. معشور اسم مفعول بوده و چون این بندر در گذشته دارای تجارت، صادرات و واردات بوده و مالیات گمرکی را همانند بصره ده به یک میپرداخته، نامش بدین صورت نهاده شدهاست. |
||
از آثار تاریخی آن بقایای عمارات مخروبهای به نام " تل کافران "، " تل شِکال "، آب انبارها و |
از آثار تاریخی آن بقایای عمارات مخروبهای به نام " تل کافران "، " تل شِکال "، آب انبارها و چاههای سنگ چین شده فراوان، و خرابههای آبادی ریشهر در حوالی شمال شرقی بندر ماهشهر است اشاره نمود. |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
'''منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی بندرماهشهر '''[http://mhriau.ac.ir/HomePage.aspx?TabID=6448&Site=MahshahrUniversity&Lang=fa-IR] |
'''منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی بندرماهشهر '''[http://mhriau.ac.ir/HomePage.aspx?TabID=6448&Site=MahshahrUniversity&Lang=fa-IR] |
||
صنعت پتروشیمی یکی از صنایع مادر است که با وجود آن صنایع جدید و جانبی دیگری نیز تأسیس خواهد شد. این صنعت از حیث کمیت و کیفیت بقدری گسترده و متنوع است که میتوان آن را پیشروی صنعت آینده دنیا تلقی نمود. شهرستان بندر ماهشهر مهد صنعت پتروشیمی استان خوزستان بوده و تنها نقطه استراتژیک در صنعت پتروشیمی کشور میباشد |
صنعت پتروشیمی یکی از صنایع مادر است که با وجود آن صنایع جدید و جانبی دیگری نیز تأسیس خواهد شد. این صنعت از حیث کمیت و کیفیت بقدری گسترده و متنوع است که میتوان آن را پیشروی صنعت آینده دنیا تلقی نمود. شهرستان بندر ماهشهر مهد صنعت پتروشیمی استان خوزستان بوده و تنها نقطه استراتژیک در صنعت پتروشیمی کشور میباشد. منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی در سال ۱۳۷۶ در زمینی به میزان۲۶۰۰ هکتار تأسیس و اینک حدود۲۰ پتروشیمی در آن فعال میباشد. با توجه به اصل ۴۴ اکثر پتروشیمیهای منطقه به بخش خصوصی واگذار یا در حال واگذاری است. |
||
'''منطقه ویژه اقتصادی بندر امام خمینی(ره) '''[http://mhriau.ac.ir/HomePage.aspx?TabID=6448&Site=MahshahrUniversity&Lang=fa-IR] |
'''منطقه ویژه اقتصادی بندر امام خمینی (ره) '''[http://mhriau.ac.ir/HomePage.aspx?TabID=6448&Site=MahshahrUniversity&Lang=fa-IR] |
||
به منظور پشتیبانی از تولیدات داخلی، توسعه صادرات و ایجاد تحرک در اقتصاد منطقه، قانون منطقه ویژه اقتصادی بندر امام خمینی (ره) ابلاغ گردیده که به موجب آن رشد و توسعه در استان پدید خواهد آمد. بر اساس |
به منظور پشتیبانی از تولیدات داخلی، توسعه صادرات و ایجاد تحرک در اقتصاد منطقه، قانون منطقه ویژه اقتصادی بندر امام خمینی (ره) ابلاغ گردیده که به موجب آن رشد و توسعه در استان پدید خواهد آمد. بر اساس این قانون حوزه کاری منطقه ویژه اقتصادی بندر امام خمینی (ره) صادرات و واردات تعیین شدهاست. این منطقه متعلق به سازمان بنادر و دریانوردی میباشد. |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
'''بندر صادراتی ماهشهر''' |
'''بندر صادراتی ماهشهر''' |
||
بندرصادراتی ماهشهر در فاصله حدود ۵ تا ۷ مایلی مرکز شهرستان قرار دارد. این بندر دارای قدمت حدود ۹۰ سال در امر صادرات و واردات |
بندرصادراتی ماهشهر در فاصله حدود ۵ تا ۷ مایلی مرکز شهرستان قرار دارد. این بندر دارای قدمت حدود ۹۰ سال در امر صادرات و واردات فرآوردههای مواد نفتی دارد. قبل از سال ۱۹۶۶ میلادی بندرصادراتی ماهشهر مختص صادرات نفت خام منطقه آغاجاری بود که توسط خطوط لوله به مخازن بندرصادراتی انتقال و سپس به اسکلههای بندرصادراتی برای صادرات پمپاژ میگردید. در سال ۱۳۴۶بندرصادراتی ماهشهر جهت صادرات فرآوردههای پالایشگاه آبادان مدنظر قرار گرفت. بندرصادراتی ماهشهر در فاصله ۱۳۰ کیلومتری پالایشگاه قرار گرفته و انواع فرآوردهها از طریق خطوط لوله به منطقه مخازن ماهشهر انتقال، انباشت و سپس صادر میگردد. بندر صادراتی دارای ۶ اسکله عملیاتی یک اسکله تعمیراتی و یک اسکله باری میباشد که صادرات (نفتکوره، نفتا، میعانات گازی) و واردات (بنزین سوپر، بنزین، نفت گاز) در بخش خارجی و جابجائی فرآورده به بنادر و جزایر داخلی از طریق این اسکلهها انجام میپذیرد. |
||
'''حمل و نقل دریایی''' |
'''حمل و نقل دریایی''' |
||
حمل و نقل یکی از شاخصههای توسعه میباشد. این شهرستان در زمینه حمل و نقل دارای موقعیت استراتژیک و ممتاز ی بوده و |
حمل و نقل یکی از شاخصههای توسعه میباشد. این شهرستان در زمینه حمل و نقل دارای موقعیت استراتژیک و ممتاز ی بوده و حمل و نقل در آن به طریقهای دریایی، ریلی، هوایی و جادهای امکانپذیر میباشد. حمل و نقل دریایی در بندر امام خمینی (ره) که یکی از بزرگترین بنادر کشور و خاورمیانه بوده صورت میپذیرد. مجتمع بندری امام خمینی (ره) دارای ۱۰۴۱هکتار مساحت و ۳۷ پست اسکله و ظرفیت پذیرش کالا تا۴۰ میلیون تن درسال را دارد. همچنین این بندر توانایی پذیرش کشتیهای ۱۵۰ هزار تنی را نیز دارا میباشد. وجود انبارهای مسقف، سیلوها، ترمینال غلات و کانتینری از ویژگیهای ممتاز بندر امام خمینی (ره) میباشد. |
||
یکی دیگر از قابلیتهای شهرستان بندر ماهشهر استقرار کشتیرانی جنوب بوده که در منطقه بندر امام خمینی(ره) قرار داشته و در |
یکی دیگر از قابلیتهای شهرستان بندر ماهشهر استقرار کشتیرانی جنوب بوده که در منطقه بندر امام خمینی (ره) قرار داشته و در زمینه ارائه خدمات بندری، تخلیه و بارگیری، عملیات کانتینری تدارک سوخت و آب و انجام تعمیرات کشتیها به مالکان آنان و صاحبان کالا، خدمات مورد نیاز را ارائه میدهد. |
||
'''حمل و نقل ریلی''' |
'''حمل و نقل ریلی''' |
||
یکی دیگر از ویژگیهای حمل و نقل منطقه وجود |
یکی دیگر از ویژگیهای حمل و نقل منطقه وجود راهآهن بوده که این امر باعث گردیده، که بتوان کالاها را از منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی و مجتمع بندری به تمامی نقاط کشور حمل نمود. وجود شبکه راهآهن در منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی از جنوبیترین نقطه شروع و تا شمالیترین بخش ادامه مییابد و بهطور مستقیم تعداد زیادی از مجتمعها و کارخانجات مستقردرمنطقه را تحت پوشش قرار میدهد. |
||
یکی دیگر از ویژگیهای |
یکی دیگر از ویژگیهای راهآهن جابجایی مسافران به اهواز و بالعکس بوده که روزانه هزاران نفر را جابجا میکند. طول خط راهآهن در سطح شهرستان بندر ماهشهر ۴۹ کیلومتر میباشد. همچنین با تعیین سرمایهگذار خارجی خطوط راهآهن شهرستان به مسیر خرمشهر وصل میشود و در آینده نزدیک خطوط راهآهن به بوشهر و اصفهان کشیده خواهد شد. |
||
'''حمل و نقل هوایی''' |
'''حمل و نقل هوایی''' |
||
شاخصه دیگر حمل و نقل در منطقه فرودگاه بندر ماهشهر بوده روزانه بین ۴ تا ۶ پرواز داشته که ۵۰۰ تا ۶۰۰ نفر را در مسیرهای تهران، |
شاخصه دیگر حمل و نقل در منطقه فرودگاه بندر ماهشهر بوده روزانه بین ۴ تا ۶ پرواز داشته که ۵۰۰ تا ۶۰۰ نفر را در مسیرهای تهران، اصفهان، مشهد، شیراز، تبریز، عسلویه و بالعکس جابجا مینماید. با توجه به استقرار منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی و مجتمع بندری و دانشگاهها روزانه اساتید و متخصصان زیادی در این مسیر در حال تردد بوده که این امر باعث رشد و غنای علمی منطقه شدهاست. |
||
'''حمل و نقل جاده ایی''' |
'''حمل و نقل جاده ایی''' |
||
حمل و نقل جادهای قدیمیترین مسیر ارتباطی بوده که تا به امروز در روشهای گوناگونی ظاهر شدهاست. بزرگراه خلیج فارس شاهراه اصلی کشور به بندر امام خمینی(ره) و منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی بوده که روزانه کامیونهای بیشماری از آن عبور کرده و کالاهای خود را جابجا میکنند. پایانه بندر امام خمینی(ره) یکی از ۵ پایانه بزرگ کشور بوده که روزانه بیش از۳۰۰۰ کامیون و تریلر را در خود جا داده |
حمل و نقل جادهای قدیمیترین مسیر ارتباطی بوده که تا به امروز در روشهای گوناگونی ظاهر شدهاست. بزرگراه خلیج فارس شاهراه اصلی کشور به بندر امام خمینی (ره) و منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی بوده که روزانه کامیونهای بیشماری از آن عبور کرده و کالاهای خود را جابجا میکنند. پایانه بندر امام خمینی (ره) یکی از ۵ پایانه بزرگ کشور بوده که روزانه بیش از۳۰۰۰ کامیون و تریلر را در خود جا داده است. ظرفیت این پایانه۲۰۰۰ دستگاه میباشد. همچنین ترانزیت سوخت عراق و ایران از بندر ماهشهر صورت میگیرد. |
||
==اماکن سیاحتی== |
== اماکن سیاحتی == |
||
پارک ساحلی |
پارک ساحلی |
||
این پارک در ابتدای جاده ورودی ماهشهر از سمت سربندر واقع |
این پارک در ابتدای جاده ورودی ماهشهر از سمت سربندر واقع گردیدهاست. از امکانات این پارک میتوان به آلاچیقها، فضای بازی برای کودکان، امکانی جهت قایقرانی و … اشاره نمود. |
||
پارک ارم |
پارک ارم |
||
این پارک در شهر چمران و ۱۵ کیلومتری ماهشهر واقع |
این پارک در شهر چمران و ۱۵ کیلومتری ماهشهر واقع گردیدهاست. از امکانات این پارک میتوان به آلاچیقها، فضای سبز بسیار زیبا، دریاچه، فضای بازی برای کودکان، امکانی جهت قایقرانی، باغ پرندگان و حیوانات و … اشاره نمود. |
||
مجتمع بندری امام خمینی(ره) |
مجتمع بندری امام خمینی (ره) |
||
مجتمع بندری امام خمینی(ره) محل استقرار کشتیهای تجاری بوده که میتوان با مجوز صادر شده از سوی اداره کل بنادر و دریانوردی استان خوزستان(بندر امام خمینی ره) از اسکلهها و کشتیهای پهلو گرفته در آن بازدید نمود |
مجتمع بندری امام خمینی (ره) محل استقرار کشتیهای تجاری بوده که میتوان با مجوز صادر شده از سوی اداره کل بنادر و دریانوردی استان خوزستان (بندر امام خمینی ره) از اسکلهها و کشتیهای پهلو گرفته در آن بازدید نمود. |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
خور موسی با داشتن گونههای جانوری متفاوت از جمله دلفینهای گوژپشت و پرندگان دریایی مانند فلامینگوها، کفچه نوکها، اگرتهای ساحلی، سلیمهای خرچنگ خوار، پرستوهای کاکلی، پرستوهای دریایی، پرستوهای پشت دودی، خرچنگهای کوچک، گلخورکها و انواع ماهیها جاذبه گردشگری خوبی برای دوستداران طبیعت میباشد.[۸] در خور موسی جزایر بکر تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست و مناظر ساحلی زیبایی وجود دارند.[۹] همچنین شهرداری بندر ماهشهر در حال ایجاد بازارچه ساحلی و مکان تفریحی با حدود ۹۰ آلاچیق و … میباشد که در صورت تکمیل میتواند پذیرای گردشگران از سراسر کشور باشد.[۱۰] هر ساله در ایام نوروز نیز کشتی تفریحی خور پیما در خور موسی قرار دارد که میتواند جاذبه گردشگری خوبی برای مسافران نوروزی باشد.[۹] |
خور موسی با داشتن گونههای جانوری متفاوت از جمله دلفینهای گوژپشت و پرندگان دریایی مانند فلامینگوها، کفچه نوکها، اگرتهای ساحلی، سلیمهای خرچنگ خوار، پرستوهای کاکلی، پرستوهای دریایی، پرستوهای پشت دودی، خرچنگهای کوچک، گلخورکها و انواع ماهیها جاذبه گردشگری خوبی برای دوستداران طبیعت میباشد.[۸] در خور موسی جزایر بکر تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست و مناظر ساحلی زیبایی وجود دارند.[۹] همچنین شهرداری بندر ماهشهر در حال ایجاد بازارچه ساحلی و مکان تفریحی با حدود ۹۰ آلاچیق و … میباشد که در صورت تکمیل میتواند پذیرای گردشگران از سراسر کشور باشد.[۱۰] هر ساله در ایام نوروز نیز کشتی تفریحی خور پیما در خور موسی قرار دارد که میتواند جاذبه گردشگری خوبی برای مسافران نوروزی باشد.[۹] |
||
==جزایر شهرستان بندر ماهشهر== |
== جزایر شهرستان بندر ماهشهر == |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
'''جزیره قبر ناخدا''' |
'''جزیره قبر ناخدا''' |
||
جزیره قبر ناخدا با مساحتی حدود ۲/۴ کیلومتر مربع درطول جغرافیایی ۴۸° ۵۵′ ۳۶″ شرقی و عرض جغرافیایی ۳۰° ۲۰′ ۴۱″ شمالی و درشمال جزایر بونه و دارا قرار دارد |
جزیره قبر ناخدا با مساحتی حدود ۲/۴ کیلومتر مربع درطول جغرافیایی ۴۸° ۵۵′ ۳۶″ شرقی و عرض جغرافیایی ۳۰° ۲۰′ ۴۱″ شمالی و درشمال جزایر بونه و دارا قرار دارد. این جزیره از جزایر غیر مسکونی ایرانی خلیج فارس است و در دهانهٔ خور موسی قرار دارد. |
||
مساحت جزیره قبر ناخدا در زمان مد ۲/۴ |
مساحت جزیره قبر ناخدا در زمان مد ۲/۴ هکتار است ولی در زمان جزر پشتههای شنی وسیعی از آب بیرون میآیند و به آن متصل میشوند که مساحت آن را تا چندین صد هکتار افزایش میدهند. این جزیره با اینکه کاملاً مسطح است و بخش مرکزی این جزیره را گیاهان مختلف تشکیل میدهند، آب شیرین در آن یافت نمیشود و به هیچ وجه قابلیت مسکونی ندارد. |
||
انتخاب نام این جزیره به زمانهای بسیار دور بر میگردد |
انتخاب نام این جزیره به زمانهای بسیار دور بر میگردد. به نقل از اهالی بومی ساکن بندر ماهشهر، آن زمانها که برای دریا پیمایی از کشتیهای پارویی دستی استفاده میشد، ناخدایی ناشناس به همراه خانواده خود در آبهای نیلگون خلیج فارس راهی سفر بود که تنها دخترش به بیماری سختی مبتلا شد. به علت عدم دسترسی به طبیب معالج و طولانی بودن راه برگشت در میانه راه در این جزیره لنگر انداختند و جسم مردهٔ دخترک را به خاک سپردند. در واقع جسم دختر ناخدا در این جزیره دفن شدهاست نه خود ناخدا. |
||
در زمان هخامنشیان جزیره قبر ناخدا چسبیده به خاک اصلی |
در زمان هخامنشیان جزیره قبر ناخدا چسبیده به خاک اصلی بوده، و بهترین موقعیت را برای ساختن بندر و تأسیسات مربوطه داشتهاست. بنا به گفتهای غیررسمی، زیر خاک جزیره قبر ناخدا تأسیسات بندری و شهری و کشتیسازی هخامنشی قرار گرفتهاست، از این رو برخی بر این باورند که نام این جزیره به این دلیل انتخاب شدهاست. |
||
از |
از اسکلهٔ بندر ماهشهر با قایق موتوری تند رو ۱ساعت و ۲۰ دقیقه الی ۱ساعت و ۳۰ دقیقه مسیر دریایی را برای رسیدن به این جزیره باید پیمود. |
||
پرستوی دریایی گونه |
پرستوی دریایی گونه سفید، پرستوی دریایی پشت دودی و سلیم خرچنگ خوار از جمله پرنده گانی هستند که در این جزیره به وفور تخمگذاری میکنند. به علاوه گونههای پرندهای چون کاکائی، آبچلیک، اگرت ساحلی، اگرت بزرگ وجانورانی چون موش سیاه، سوسمار، مارمولک و لاک پشت در این جزیره زیست میکنند. |
||
طبق اظهارنظر |
طبق اظهارنظر دکتر بهروز بهروزی راد مؤلف کتاب «زیستگاههای حساس پرندگان آبزی خلیج فارس» چون جزیره از جمله زیستگاههای حساس خوزستان محسوب میشود و تحت تأثیر جزر و مد خلیج فارس است وقوع این دو پدیده بر زمان تغذیه و استراحت پرندگان مؤثر است و چون ساختار ساحلی جزیره ماسه ای و گلی است این نوع ساختار برای تغذیه پرندگان کنارآبزی بسیار مناسب است.<ref>http://www.khoorna.com/30225/جزایر-بندر-ماهشهر-عکس/</ref> |
||
'''جزیره بونه''' |
'''جزیره بونه''' |
||
تلفظ قدیمیتر نام این جزیره غیر مسکونی بندر ماهشهر بُنّه است. جزیره بونه به همراه دو جزیره کوچک دیگر به نامهای دارا و قبرناخدا در منتهیالیه شمال غربی خلیج فارس در دهانه خورموسی دراستان خوزستان واقع شدهاست. فاصله هوایی این جزیره از دو شهر هندیجان و بندرماهشهر تقریباً یکی است. از پرندگان این جزیره میتوان به سلیم خرچنگخور اشاره کرد. |
تلفظ قدیمیتر نام این جزیره غیر مسکونی بندر ماهشهر بُنّه است. جزیره بونه به همراه دو جزیره کوچک دیگر به نامهای دارا و قبرناخدا در منتهیالیه شمال غربی خلیج فارس در دهانه خورموسی دراستان خوزستان واقع شدهاست. فاصله هوایی این جزیره از دو شهر هندیجان و بندرماهشهر تقریباً یکی است. از پرندگان این جزیره میتوان به سلیم خرچنگخور اشاره کرد. این جزیره محل تخمگذاری پرستوهای دریایی نیز هست. |
||
نادری کازرونی در کتاب جغرافیای بنادر خلیج فارس در مورد بونه مینویسد: |
نادری کازرونی در کتاب جغرافیای بنادر خلیج فارس در مورد بونه مینویسد: «در میانه خارکو وبصره دو جزیره واقع است یکی از آن دیره نام دارد و ثانی بنه و جزیره دیره بیآب و غیرمسکون وجزیره بنه آب گوارایی دارد و بهعلت خرابی اطراف آن دو جزیره مذکور، بهغیر از معلمان خارکی عبور سایر اهل دریا به آن دو جزیره دشوار است زیرا که بیم شکستن سفائن درحوالی آن جزایر ناهنجار است و مسافت میان جزیره، بُنّه و دیره وخارک و خارکو چهار زام است که هر زام چهار فرسنگ باشد» |
||
'''جزیره داراب(دارا)''' |
'''جزیره داراب (دارا)''' |
||
داراب از جزیرههای غیر مسکونی ایرانی در خلیج فارس است. این جزیره در دهانهٔ خور موسی قرار دارد. این جزیره غیر مسکونی محل تخمگذاری پرستوهای دریایی است. جزیره دارا یا دیره با وسعتی در حدود یک کیلومتر مربع در حدود ۴٫۵ |
داراب از جزیرههای غیر مسکونی ایرانی در خلیج فارس است. این جزیره در دهانهٔ خور موسی قرار دارد. این جزیره غیر مسکونی محل تخمگذاری پرستوهای دریایی است. جزیره دارا یا دیره با وسعتی در حدود یک کیلومتر مربع در حدود ۴٫۵ کیلومتری غرب جزیره بونه بین N3006 و E4906 قرار گرفتهاست. بزرگترین قطرش در حدود ۱٫۸ کیلومتر و بلندترین نقطه آن ۱ متر است. جزیره آب شیرین ندارد. سلیمهای خرچنگ خوار در اوایل خرداد به جزایر واقع در این منطقه مهاجرت و در مرداد از آنجا کوچ میکنند. |
||
== تقسیمات کشوری == |
== تقسیمات کشوری == |
||
خط ۱۸۸: | خط ۱۸۰: | ||
{{پانویس}} |
{{پانویس}} |
||
{{استان خوزستان}} |
{{استان خوزستان}} |
||
{{دانشگاه |
{{دانشگاه آزاد شهرستان بندرماهشهر}} |
||
[[رده:شهرستانهای استان خوزستان|بندر ماهشهر]] |
[[رده:شهرستانهای استان خوزستان|بندر ماهشهر]] |
||
[[رده:شهرستان بندر ماهشهر]] |
[[رده:شهرستان بندر ماهشهر]] |
نسخهٔ ۱۴ ژوئیهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۲۳:۳۰
شهرستان بندر ماهشهر | |
---|---|
اطلاعات کلی | |
کشور | ایران |
استان | خوزستان |
مرکز شهرستان | بندر ماهشهر |
سایر شهرها | بندر ماهشهر و بندرامام خمینی و شهر چمران |
بخشها | بخش مرکزی و بخش بندر امام خمینی |
سال تأسیس | ۱۳۳۸[۱] |
نامهای پیشین | ریشهر، ماجول، مهروبان، معشور |
اداره | |
فرماندار | منصور قمر |
مردم | |
جمعیت | ۲۹۶۲۷۱ نفر[۲] |
مذهب | شیعه |
جغرافیای طبیعی | |
مساحت | ۱۹۰۲ کیلومتر مربع کیلومتر مربع |
شهرستان بندر ماهشهر شهرستان بندرماهشهر یکی از بنادر قدیم کرانه خلیج فارس میباشد. این شهرستان در زمان ساسانیان و در سال ۲۳۱میلادی در زمان اردشیر اول با نام ریواردشیر که بعدها ریشهر نامیده شد بنا گردید. بندرماهشهر یکی از شهرستانهای استان خوزستان در جنوب ایران است. مرکز این شهرستان، شهر بندر ماهشهر است. بندر امام خمینی و شهر چمران از دیگر شهرهای آن هستند. در دل این شهرستان منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی ماهشهروجود دارد که قطب صنعت پتروشیمی ایران میباشد نفت پتروشیمی یکی از صنایع مادر است که با وجود آن صنایع جدید و جانبی دیگری نیز تأسیس خواهد شد. این صنعت از حیث کمیت و کیفیت بقدری گسترده و متنوع است که میتوان آن را پیشروی صنعت آینده دنیا تلقی نمود. شهرستان بندر ماهشهر مهد صنعت پتروشیمی استان خوزستان بوده و تنها نقطه استراتژیک در صنعت پتروشیمی کشور میباشد. منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی بندر ماهشهر در سال ۱۳۷۶ در زمینی به میزان۲۶۰۰ هکتار تأسیس و اینک حدود۲۰ پتروشیمی در آن فعال میباشد. با توجه به اصل ۴۴ اکثر پتروشیمیهای منطقه ویژه اقتصادی بندرماهشهر به بخش خصوصی واگذار یا در حال واگذاری است. شهر ماهشهر از دو قسمت ماهشهر قدیم و ناحیه صنعتی تشکیل شدهاست. این شهر یکی از قطبهای بزرگ اقتصادی کشور بهشمار میرود. از یک طرف منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی بندرماهشهر و از طرف دیگر اداره بنادر و کشتیرانی جایگاه ویژهای را به این شهر اختصاص دادهاست. شهرک بعثت نیز یکی از شهرکهای بزرگ ماهشهر بهشمار میرود که ساکنان آن اکثراً از خانوادههای کارمندان شرکتهای پتروشیمی بهشمار میآیند. از دیگر شهرکها و روستاهای آن میتوان به شهرک طالقانی شهرک مدنی شهرک رجایی و جراحی نام برد. در این شهر امکاناتی نظیر فرودگاه، راهآهن نیز موجود میباشد.
بندر ماهشهر به عنوان یکی از سه منطقه بادخیز استان خوزستان شناسایی شده و با نصب اولین توربین، نخستین شهر استان در تولید انرژی پاک برق بادی میباشد.
بنادرشهرستان بندر ماهشهر
شهرستان بندر ماهشهر تنها شهرستانی هست که دارای چهار بندر تاریخی و مهم ایران هست
بنادر این شهرستان شامل
بندرصادراتی ماهشهر در فاصله حدود ۵ تا ۷ مایلی مرکز شهرستان قرار دارد. این بندر دارای قدمت حدود ۹۰ سال در امر صادرات و واردات فرآوردههای مواد نفتی دارد. قبل از سال ۱۹۶۶ میلادی بندرصادراتی ماهشهر مختص صادرات نفت خام منطقه آغاجاری بود که توسط خطوط لوله به مخازن بندرصادراتی انتقال و سپس به اسکلههای بندرصادراتی برای صادرات پمپاژ میگردید. در سال ۱۳۴۶بندرصادراتی ماهشهر جهت صادرات فرآوردههای پالایشگاه آبادان مدنظر قرار گرفت. بندرصادراتی ماهشهر در فاصله ۱۳۰ کیلومتری پالایشگاه قرار گرفته و انواع فرآوردهها از طریق خطوط لوله به منطقه مخازن ماهشهر انتقال، انباشت و سپس صادر میگردد. بندر صادراتی دارای ۶ اسکله عملیاتی یک اسکله تعمیراتی و یک اسکله باری میباشد که صادرات (نفتکوره، نفتا، میعانات گازی) و واردات (بنزین سوپر، بنزین، نفت گاز) در بخش خارجی و جابجائی فرآورده به بنادر و جزایر داخلی از طریق این اسکلهها انجام میپذیرد.
بندر امام خمینی(بندرشاپور) همزمان با احداث راهآهن سراسری کشور به دست رضاشاه در سال ۱۳۰۷ هجری شمسی، ۲ پست اسکله چوبی در شمال غربی خلیج فارس و در انتهای آبراه خورموسی (با موقعیت جغرافیایی ۳۰ درجه و ۲۵ دقیقه شمالی و ۴۹ درجه و ۵ دقیقه شرقی) ساخته شد. پس از چندی به بندر شاپور موسوم گشت و سه سال بعد به مهمترین مرکز ورود و خروج کالا تبدیل شد. در سال ۱۳۵۲ محل سکونت اهالی این نقطه، از کنار اسکلهها به سربندر (شهر بندر امام خمینی (ره)) انتقال یافت و زمینه برای توسعه هرچه بیشتر بندر مهیا گردید؛ بعد ازانقلاب، این بندر به بندر امام خمینی تغییر نام یافت و در سال ۱۳۶۱ با تصویب هیئت وزیران رسماً بندر امام خمینی (ره) نام گرفت. بندر امام خمینی (ره) حرکت به سوی تحول را از همان دو اسکله چوبی آغاز نمود و امروز با انجام بیش از ۳۵٪ از کل تجارت دریایی کشور، نوید توسعهای پایدار را برای منطقه از طریق صنعت حمل و نقل میدهد.
بندر غزاله یکی از قدیمیترین بنادر ایران که قدمت آن به دوران ساسانیان بازمیگردد. نام این بندر در گذشته دستخوش تغییرات بود ولی نام غزاله از آنجا میآید که این منطقه روزگاری زیستگاه آهوان بودهاست ولی شوربختانه امروز به دلایل گوناگون از جمله محافظت نکردن از محیط زیست، شکار بیرویه و تغییرات محیط زیست نسل آنها منقرض شدهاست. بندر غزاله درگذشتههای نه چندان دور مرکز وارداتی و صادراتی و رفت آمد بود. درسال ۱۳۰۷ هجری شمسی با احداث راهآهن و اتصال این بندر به حمل نقل ریلی این بندر نقش مهمی در احداث بنادر و شرکتها وسازهای وارداتی داشت. امروزه این بندر محل پاسگاه غزاله و استفاده صیادان میباشد و رونق اقتصادی چندانی ندارد اسکله و ریل قطار بجا مانده از این بندر کهن به دلیل کم توجهای درحال از بین رفتن هست.
بندر سیف بندر ته لنجی که درشرف بهره بردای بود که به دلایل نامشخص ازفعالیت آن به صورت موقعت جلوگیری شده
تاریخچه شهرستان بندرماهشهر
تاریخچه بندرماهشهر
شهرستان بندرماهشهر یکی از بنادر قدیم کرانه خلیج فارس میباشد. این شهرستان در زمان ساسانیان و در سال ۲۳۱میلادی در زمان اردشیر اول با نام ریواردشیر که بعدها ریشهر نامیده شد بنا گردید.
در سفرنامهها و تواریخ متعددی از ماهشهر با نامهایی همچون مه رویان، ماچول و معشور سخن به میان آمدهاست.
در سفرنامه ناصر خسرو قبادیانی(۳۹۴–۴۸۱قمری) اینگونه گفته شده، " از آنجا (عبادیان یا آبادان) پس از طی ده فرسنگ به شهر مه رویان (ماهشهر) رسیدیم. شهری بزرگ است بر لب دریا نهاده بر جانب شرقی و بازاری بزرگ دارد و جامعی نیکو اما آب ایشان از آب باران، چاه و کاریز نبود که آب شیرین دهد. ایشان را حوضها آبگیرها باشد که هرگز تنگی اب نبود و درآنجا سه کاروانسرای بزرگ ساختهاند هر یک از ان چون حصاری است محکم و عالی، در مسجد ادینه آنجا بر منبر نام یعقوب لیث دیدم نوشته. پرسیدم از یکی که حال چگونه بودهاست گفت که یعقوب لیث تا این شهر گرفته بود و لیکن دیگر هیچ امیر خراسان را قوت نبودهاست. در این تاریخ که من آنجا رسیدم این شهر به دست پسران اباکالنجار بود که ملک پاریس بود؛ و خواربار یعنی ماکول این شهر از شهرها و ولایتها بردند که آن جا جز ماهی چیزی نباشد و این شهر باجگاهی است و کشتی بندان، چون از آنجا به جانب جنوب بر کنار دریا بروند ناحیت توه و کازرون باشد و من در این شهر مه رویان بماندم به سبب آنکه بگفتند راهها نا ایمن است از آن که پسران اباکالنجار را با هم جنگ و خصومت بود و هر یک سری میکشتند و ملک مشوش گشته بود. "
همانطوریکه در متن بالا ذکر شده فاصله عبادیان یا آبادان تا مه رویان ۱۰ فرسنگ بوده، که حدود ۷۰ کیلومتر راه میشود و چون از راه آبی توسط کشتی طی شده، جایی حوالی ماهشهر کنونی میباشد.
تاریخنویسانی همچون حمزه اصفهانی نام پیشین این شهر ریواردشیر (ریشهر) نوشتهاند. همچنین نوشتهاند که گروهی از دبیران ساسانی پس از فتح تیسفون بهدست عربها، به ریشهر (ماهشهر) پناه بردند.
ماچول منطقهای سرسبز بوده چنانکه ابن بطوطه جهانگرد اندلسی در سفرنامه خود نوشتهاست: «از بندر ماچول تا هندوان در زیر سایه درختان راه میرفتیم و در روز روشن از انبوهی درختان کمتر نور آفتاب را میدیدیم.» هندوان در اینجا نام دیگر هندیجان است.
ابن بطوطه، این بندر را «ماچول» نامیده که به نظر سلطانی بهبهانی، همان معشور است که از عشر (گمرک) گرفته شدهاست. به نوشتة ابن بطوطه، ماچول شهر کوچکی بوده با زمینهای شوره زار و بدون درخت و سبزه، و دارای یکی از بزرگترین بازارها بوده و از رامز (رامهرمز) به آنجا حبوبات میبردهاند، و از ماچول تا رامز از طریق بیابان سه روز راه بودهاست.
بندر معشور (ماهشهر) در دوره صفویه و بعد از آن اهمیت چندانی نداشته و اسمی از آن در کتب تاریخی و جغرافیایی نیامدهاست. کُرزُن که در اواخر دوره قاجاریه به جنوب ایران سفر کرده بود، بندر معشور را بندری حقیر دانسته که نام و نشان سابق خود را از دست داده معرفی میکند.
در اوایل قرن چهاردهم شمسی، اواخر قرن نوزدهم میلادی، ماهشهر بندر کوچکی بود که از آنجا کشتیهای محلی کالاهای وارداتی و صادراتی را برای قبایل عرب همسایه حمل میکردند. کازرونی فاصله آن را تا دریا یک فرسنگ و نیم میداند.
نام کهنی که پس از آن در متون برای این شهر دیده میشود ماچول است. این نام بعدها به صورت ماشول و معشور درآمده و سپس با تصویب فرهنگستان زبان و ادب فارسی در سال ۱۳۴۴ شمسی نام آن به ماهشهر تغییر یافت. مردم بومی به آن مهشور (یا معشور) میگویند.
معشور واژهای عربی است که از دو بخش «مع» و «شور» تشکیل شدهاست. معشور اسم مفعول بوده و چون این بندر در گذشته دارای تجارت، صادرات و واردات بوده و مالیات گمرکی را همانند بصره ده به یک میپرداخته، نامش بدین صورت نهاده شدهاست.
از آثار تاریخی آن بقایای عمارات مخروبهای به نام " تل کافران "، " تل شِکال "، آب انبارها و چاههای سنگ چین شده فراوان، و خرابههای آبادی ریشهر در حوالی شمال شرقی بندر ماهشهر است اشاره نمود.
امکانات و شاخصهای شهری
شهرستان بندر ماهشهر دارای قابلیتهای متنوعی بوده که از جمله آنها استقرار صنایع عظیم پتروشیمی و اسکلههای فعال بندری است. در ادامه قابلیتها، امکانات و شاخصهای شهرستان بندر ماهشهر را به حضورتان معرفی خواهیم نمود
منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی بندرماهشهر [۱]
صنعت پتروشیمی یکی از صنایع مادر است که با وجود آن صنایع جدید و جانبی دیگری نیز تأسیس خواهد شد. این صنعت از حیث کمیت و کیفیت بقدری گسترده و متنوع است که میتوان آن را پیشروی صنعت آینده دنیا تلقی نمود. شهرستان بندر ماهشهر مهد صنعت پتروشیمی استان خوزستان بوده و تنها نقطه استراتژیک در صنعت پتروشیمی کشور میباشد. منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی در سال ۱۳۷۶ در زمینی به میزان۲۶۰۰ هکتار تأسیس و اینک حدود۲۰ پتروشیمی در آن فعال میباشد. با توجه به اصل ۴۴ اکثر پتروشیمیهای منطقه به بخش خصوصی واگذار یا در حال واگذاری است.
منطقه ویژه اقتصادی بندر امام خمینی (ره) [۲]
به منظور پشتیبانی از تولیدات داخلی، توسعه صادرات و ایجاد تحرک در اقتصاد منطقه، قانون منطقه ویژه اقتصادی بندر امام خمینی (ره) ابلاغ گردیده که به موجب آن رشد و توسعه در استان پدید خواهد آمد. بر اساس این قانون حوزه کاری منطقه ویژه اقتصادی بندر امام خمینی (ره) صادرات و واردات تعیین شدهاست. این منطقه متعلق به سازمان بنادر و دریانوردی میباشد.
معادن شهرستان
شهرستان بندر ماهشهر دارای ۴ معدن نمک آبی بندر امام، نمک آبی سربندر، صدف دریایی و دریاچه نمک پتروشیمی میباشد. این معادن تامینکننده خوراک کارخانههای پتروشیمی میباشند.
بندر صادراتی ماهشهر
بندرصادراتی ماهشهر در فاصله حدود ۵ تا ۷ مایلی مرکز شهرستان قرار دارد. این بندر دارای قدمت حدود ۹۰ سال در امر صادرات و واردات فرآوردههای مواد نفتی دارد. قبل از سال ۱۹۶۶ میلادی بندرصادراتی ماهشهر مختص صادرات نفت خام منطقه آغاجاری بود که توسط خطوط لوله به مخازن بندرصادراتی انتقال و سپس به اسکلههای بندرصادراتی برای صادرات پمپاژ میگردید. در سال ۱۳۴۶بندرصادراتی ماهشهر جهت صادرات فرآوردههای پالایشگاه آبادان مدنظر قرار گرفت. بندرصادراتی ماهشهر در فاصله ۱۳۰ کیلومتری پالایشگاه قرار گرفته و انواع فرآوردهها از طریق خطوط لوله به منطقه مخازن ماهشهر انتقال، انباشت و سپس صادر میگردد. بندر صادراتی دارای ۶ اسکله عملیاتی یک اسکله تعمیراتی و یک اسکله باری میباشد که صادرات (نفتکوره، نفتا، میعانات گازی) و واردات (بنزین سوپر، بنزین، نفت گاز) در بخش خارجی و جابجائی فرآورده به بنادر و جزایر داخلی از طریق این اسکلهها انجام میپذیرد.
حمل و نقل دریایی
حمل و نقل یکی از شاخصههای توسعه میباشد. این شهرستان در زمینه حمل و نقل دارای موقعیت استراتژیک و ممتاز ی بوده و حمل و نقل در آن به طریقهای دریایی، ریلی، هوایی و جادهای امکانپذیر میباشد. حمل و نقل دریایی در بندر امام خمینی (ره) که یکی از بزرگترین بنادر کشور و خاورمیانه بوده صورت میپذیرد. مجتمع بندری امام خمینی (ره) دارای ۱۰۴۱هکتار مساحت و ۳۷ پست اسکله و ظرفیت پذیرش کالا تا۴۰ میلیون تن درسال را دارد. همچنین این بندر توانایی پذیرش کشتیهای ۱۵۰ هزار تنی را نیز دارا میباشد. وجود انبارهای مسقف، سیلوها، ترمینال غلات و کانتینری از ویژگیهای ممتاز بندر امام خمینی (ره) میباشد.
یکی دیگر از قابلیتهای شهرستان بندر ماهشهر استقرار کشتیرانی جنوب بوده که در منطقه بندر امام خمینی (ره) قرار داشته و در زمینه ارائه خدمات بندری، تخلیه و بارگیری، عملیات کانتینری تدارک سوخت و آب و انجام تعمیرات کشتیها به مالکان آنان و صاحبان کالا، خدمات مورد نیاز را ارائه میدهد.
حمل و نقل ریلی
یکی دیگر از ویژگیهای حمل و نقل منطقه وجود راهآهن بوده که این امر باعث گردیده، که بتوان کالاها را از منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی و مجتمع بندری به تمامی نقاط کشور حمل نمود. وجود شبکه راهآهن در منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی از جنوبیترین نقطه شروع و تا شمالیترین بخش ادامه مییابد و بهطور مستقیم تعداد زیادی از مجتمعها و کارخانجات مستقردرمنطقه را تحت پوشش قرار میدهد.
یکی دیگر از ویژگیهای راهآهن جابجایی مسافران به اهواز و بالعکس بوده که روزانه هزاران نفر را جابجا میکند. طول خط راهآهن در سطح شهرستان بندر ماهشهر ۴۹ کیلومتر میباشد. همچنین با تعیین سرمایهگذار خارجی خطوط راهآهن شهرستان به مسیر خرمشهر وصل میشود و در آینده نزدیک خطوط راهآهن به بوشهر و اصفهان کشیده خواهد شد.
حمل و نقل هوایی
شاخصه دیگر حمل و نقل در منطقه فرودگاه بندر ماهشهر بوده روزانه بین ۴ تا ۶ پرواز داشته که ۵۰۰ تا ۶۰۰ نفر را در مسیرهای تهران، اصفهان، مشهد، شیراز، تبریز، عسلویه و بالعکس جابجا مینماید. با توجه به استقرار منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی و مجتمع بندری و دانشگاهها روزانه اساتید و متخصصان زیادی در این مسیر در حال تردد بوده که این امر باعث رشد و غنای علمی منطقه شدهاست.
حمل و نقل جاده ایی
حمل و نقل جادهای قدیمیترین مسیر ارتباطی بوده که تا به امروز در روشهای گوناگونی ظاهر شدهاست. بزرگراه خلیج فارس شاهراه اصلی کشور به بندر امام خمینی (ره) و منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی بوده که روزانه کامیونهای بیشماری از آن عبور کرده و کالاهای خود را جابجا میکنند. پایانه بندر امام خمینی (ره) یکی از ۵ پایانه بزرگ کشور بوده که روزانه بیش از۳۰۰۰ کامیون و تریلر را در خود جا داده است. ظرفیت این پایانه۲۰۰۰ دستگاه میباشد. همچنین ترانزیت سوخت عراق و ایران از بندر ماهشهر صورت میگیرد.
اماکن سیاحتی
پارک ساحلی
این پارک در ابتدای جاده ورودی ماهشهر از سمت سربندر واقع گردیدهاست. از امکانات این پارک میتوان به آلاچیقها، فضای بازی برای کودکان، امکانی جهت قایقرانی و … اشاره نمود.
پارک ارم
این پارک در شهر چمران و ۱۵ کیلومتری ماهشهر واقع گردیدهاست. از امکانات این پارک میتوان به آلاچیقها، فضای سبز بسیار زیبا، دریاچه، فضای بازی برای کودکان، امکانی جهت قایقرانی، باغ پرندگان و حیوانات و … اشاره نمود.
مجتمع بندری امام خمینی (ره)
مجتمع بندری امام خمینی (ره) محل استقرار کشتیهای تجاری بوده که میتوان با مجوز صادر شده از سوی اداره کل بنادر و دریانوردی استان خوزستان (بندر امام خمینی ره) از اسکلهها و کشتیهای پهلو گرفته در آن بازدید نمود.
خوریات منتهی به خلیج فارس
از دیگر مراکز گردشگری شهرستان میتوان به خورهای منتهی به خلیج فارس از جمله خور غزاله و خور سماعیلیه اشاره نمود. در حال حاضر خور سماعیلیه مکانی جهت صیادان بوده که از این مکان جهت رفت و آمد به دریا استفاده میکنند.
خور موسی با داشتن گونههای جانوری متفاوت از جمله دلفینهای گوژپشت و پرندگان دریایی مانند فلامینگوها، کفچه نوکها، اگرتهای ساحلی، سلیمهای خرچنگ خوار، پرستوهای کاکلی، پرستوهای دریایی، پرستوهای پشت دودی، خرچنگهای کوچک، گلخورکها و انواع ماهیها جاذبه گردشگری خوبی برای دوستداران طبیعت میباشد.[۸] در خور موسی جزایر بکر تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست و مناظر ساحلی زیبایی وجود دارند.[۹] همچنین شهرداری بندر ماهشهر در حال ایجاد بازارچه ساحلی و مکان تفریحی با حدود ۹۰ آلاچیق و … میباشد که در صورت تکمیل میتواند پذیرای گردشگران از سراسر کشور باشد.[۱۰] هر ساله در ایام نوروز نیز کشتی تفریحی خور پیما در خور موسی قرار دارد که میتواند جاذبه گردشگری خوبی برای مسافران نوروزی باشد.[۹]
جزایر شهرستان بندر ماهشهر
در شمال خورموسی واقع در شهرستان بندر ماهشهر و در دهانه این خور سه جزیره بونه، دارا و قبر ناخدا قرار دارد.
جزیره قبر ناخدا جزیره قبر ناخدا با مساحتی حدود ۲/۴ کیلومتر مربع درطول جغرافیایی ۴۸° ۵۵′ ۳۶″ شرقی و عرض جغرافیایی ۳۰° ۲۰′ ۴۱″ شمالی و درشمال جزایر بونه و دارا قرار دارد. این جزیره از جزایر غیر مسکونی ایرانی خلیج فارس است و در دهانهٔ خور موسی قرار دارد. مساحت جزیره قبر ناخدا در زمان مد ۲/۴ هکتار است ولی در زمان جزر پشتههای شنی وسیعی از آب بیرون میآیند و به آن متصل میشوند که مساحت آن را تا چندین صد هکتار افزایش میدهند. این جزیره با اینکه کاملاً مسطح است و بخش مرکزی این جزیره را گیاهان مختلف تشکیل میدهند، آب شیرین در آن یافت نمیشود و به هیچ وجه قابلیت مسکونی ندارد. انتخاب نام این جزیره به زمانهای بسیار دور بر میگردد. به نقل از اهالی بومی ساکن بندر ماهشهر، آن زمانها که برای دریا پیمایی از کشتیهای پارویی دستی استفاده میشد، ناخدایی ناشناس به همراه خانواده خود در آبهای نیلگون خلیج فارس راهی سفر بود که تنها دخترش به بیماری سختی مبتلا شد. به علت عدم دسترسی به طبیب معالج و طولانی بودن راه برگشت در میانه راه در این جزیره لنگر انداختند و جسم مردهٔ دخترک را به خاک سپردند. در واقع جسم دختر ناخدا در این جزیره دفن شدهاست نه خود ناخدا.
در زمان هخامنشیان جزیره قبر ناخدا چسبیده به خاک اصلی بوده، و بهترین موقعیت را برای ساختن بندر و تأسیسات مربوطه داشتهاست. بنا به گفتهای غیررسمی، زیر خاک جزیره قبر ناخدا تأسیسات بندری و شهری و کشتیسازی هخامنشی قرار گرفتهاست، از این رو برخی بر این باورند که نام این جزیره به این دلیل انتخاب شدهاست. از اسکلهٔ بندر ماهشهر با قایق موتوری تند رو ۱ساعت و ۲۰ دقیقه الی ۱ساعت و ۳۰ دقیقه مسیر دریایی را برای رسیدن به این جزیره باید پیمود.
پرستوی دریایی گونه سفید، پرستوی دریایی پشت دودی و سلیم خرچنگ خوار از جمله پرنده گانی هستند که در این جزیره به وفور تخمگذاری میکنند. به علاوه گونههای پرندهای چون کاکائی، آبچلیک، اگرت ساحلی، اگرت بزرگ وجانورانی چون موش سیاه، سوسمار، مارمولک و لاک پشت در این جزیره زیست میکنند.
طبق اظهارنظر دکتر بهروز بهروزی راد مؤلف کتاب «زیستگاههای حساس پرندگان آبزی خلیج فارس» چون جزیره از جمله زیستگاههای حساس خوزستان محسوب میشود و تحت تأثیر جزر و مد خلیج فارس است وقوع این دو پدیده بر زمان تغذیه و استراحت پرندگان مؤثر است و چون ساختار ساحلی جزیره ماسه ای و گلی است این نوع ساختار برای تغذیه پرندگان کنارآبزی بسیار مناسب است.[۳]
جزیره بونه
تلفظ قدیمیتر نام این جزیره غیر مسکونی بندر ماهشهر بُنّه است. جزیره بونه به همراه دو جزیره کوچک دیگر به نامهای دارا و قبرناخدا در منتهیالیه شمال غربی خلیج فارس در دهانه خورموسی دراستان خوزستان واقع شدهاست. فاصله هوایی این جزیره از دو شهر هندیجان و بندرماهشهر تقریباً یکی است. از پرندگان این جزیره میتوان به سلیم خرچنگخور اشاره کرد. این جزیره محل تخمگذاری پرستوهای دریایی نیز هست.
نادری کازرونی در کتاب جغرافیای بنادر خلیج فارس در مورد بونه مینویسد: «در میانه خارکو وبصره دو جزیره واقع است یکی از آن دیره نام دارد و ثانی بنه و جزیره دیره بیآب و غیرمسکون وجزیره بنه آب گوارایی دارد و بهعلت خرابی اطراف آن دو جزیره مذکور، بهغیر از معلمان خارکی عبور سایر اهل دریا به آن دو جزیره دشوار است زیرا که بیم شکستن سفائن درحوالی آن جزایر ناهنجار است و مسافت میان جزیره، بُنّه و دیره وخارک و خارکو چهار زام است که هر زام چهار فرسنگ باشد»
جزیره داراب (دارا)
داراب از جزیرههای غیر مسکونی ایرانی در خلیج فارس است. این جزیره در دهانهٔ خور موسی قرار دارد. این جزیره غیر مسکونی محل تخمگذاری پرستوهای دریایی است. جزیره دارا یا دیره با وسعتی در حدود یک کیلومتر مربع در حدود ۴٫۵ کیلومتری غرب جزیره بونه بین N3006 و E4906 قرار گرفتهاست. بزرگترین قطرش در حدود ۱٫۸ کیلومتر و بلندترین نقطه آن ۱ متر است. جزیره آب شیرین ندارد. سلیمهای خرچنگ خوار در اوایل خرداد به جزایر واقع در این منطقه مهاجرت و در مرداد از آنجا کوچ میکنند.
تقسیمات کشوری
تقسیمات کشوری این شهرستان، بنابرآنچه در نتایج آمارگیری سرشماری سال ۱۳۹۵ کل کشور آمدهاست، بر حسب بخش، شهر، دهستان و روستا به شرح زیر است:[۴]
بخشها
شهرها
دهستانها
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ «بانک اطلاعات تقسیمات کشوری». وبگاه رسمی وزارت کشور ایران. دریافتشده در آبان ۱۳۸۹. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازدید=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳9۵، جمعیت تا سطح آبادی بر حسب سواد». وبگاه رسمی مرکز آمار ایران. دریافتشده در آبان ۱۳۸۹96. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازدید=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ http://www.khoorna.com/30225/جزایر-بندر-ماهشهر-عکس/
- ↑ روستانت