ایسلند

جمهوری ایسلند Lýðveldið Ísland ایسلند
پرچم نشان ملی
شعار: ندارد
سرود: سرود ستایش
پایتخت	ریکیاویک ۶۴°۰۸′ شمالی ۲۱°۵۶′ غربی
بزرگترین شهر	ریک‌یاویک
زبان(های) رسمی	ایسلندی (زبان رسمی)
حکومت	جمهوری چندحزبی
• • رئیس جمهور • نخست وزیر	اولافور راگنار گریمسون سیگور اینگی یوهانسون
بنیان‌گذاری	۱ فوریه ۱۹۰۴ ۱ دسامبر ۱۹۱۸ ۱۷ ژوئن ۱۹۴۴ میلادی
مساحت
• کل	۱۰۳٬۰۰۰ کیلومتر مربع (۴۰٬۰۰۰ مایل مربع) (۱۰۷ام)
• آبها (٪)	۲٫۷
جمعیت
• سرشماری	۳،۱۳۰٬۳۷۶ (۱۷۲ام)
• تراکم	۱٫۳ بر کیلومتر مربع (۳٫۴ بر مایل مربع) (۱۹۵ام)
تولید ناخالص داخلی (GDP)  برابری قدرت خرید (PPP)	برآورد ۲۰۰۶
• کل	۱۲٬۱۷۲ میلیارد دلار (۱۳۲ام)
• سرانه	۴۰٬۲۷۷ دلار (۲۰۰۵ میلادی) (۵ام)
شاخص توسعه انسانی (۲۰۰۷)	۰٫۹۶۸ نخست(بالا)
واحد پول	کرون ایسلند (ISK)
• تابستان (ساعت تابستانی)	GMT
پیش‌شماره تلفنی	۳۵۴
کد ایزو ۳۱۶۶	IS
دامنه سطح‌بالا	.is

جمهوری ایسلند شمالی­ترین کشور اروپا و کشوری است جزیره‌ای در شمال اقیانوس اطلس. پایتخت و بزرگ‌ترین شهر آن ریکیاویک و جمعیت این کشور ۳۲۰ هزار نفر است. واحد پول این کشور کرونای ایسلند نام دارد و زبان رسمی آن زبان ایسلندی است. ۹۳٫۳۶ درصد مردم آن را ایسلندی‌ها تشکیل می‌دهند که از تبار ژرمن هستند و مابقی عمدتاً از مهاجران دیگر کشورهای اروپایی هستند. حدود ۸۸ درصد از مردم این کشور مسیحی و بیشترشان پیرو آیین پروتستان هستند.

کشور ایسلند در تاریخ ۱ دسامبر ۱۹۱۸ از دانمارک مستقل شده‌است.

ایسلند که تا قرن بیستم از فقیرترین کشورهای جهان بود در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم با صنعتی کردن ماهیگیری خود و دریافت کمک از طرح مارشال به رفاه دست یافت و توانست در دههٔ ۱۹۹۰ تبدیل به یکی از مرفه‌ترین کشورهای جهان شود و حتی در سال از لحاظ شاخص توسعه انسانی در سال ۲۰۰۵ رتبهٔ اول را در میان کشورهای جهان به‌دست آورد. ایسلند دارای بازاری آزاد است و میزان مالیات در این کشور نسبت به دیگر اعضای سازمان همکاری اقتصادی و توسعه نسبتاً پایین است.

در سال ۲۰۰۸ نظام بانکداری کشور با دشواری عظیمی روبه‌رو شد و این امر به ناآرامی سیاسی انجامید و آثار این بحران هنوز به طور کامل رفع نشده‌است. با این وجود بنا به اعلام سازمان ملل، ایسلند در سال ۲۰۱۱ چهاردهمین کشور توسعه‌یافته در جهان بود.

ایسلند با مساحت ۱۰۳٬۰۰۰ کیلومتر مربع کمی بزرگتر از کرهٔ جنوبی است و کناره‌های حاشیه‌ای جزیره در جنوب غرب جزیره ایسلند، دوسوم جمعیت این کشور را در خود جای داده‌است. زمین این کشور از نظر آتشفشانی و زمین‌شناختی فعال است و در آن آبفشان‌های بسیار یافت می‌شود و انرژی زمین‌گرمایی نیز در بسیاری از نقاط آن در دسترس است.

منطقه ایسلند که کمی پایین‌تر از مدار قطبی واقع شده آب‌وهوای سرد و قطبی دارد ولی حضور جبهه‌هایی از هوای معتدل از سرمای شدید این جزیره کاسته است. منطقه داخلی جزیره بیشتر از فلاتی تشکیل شده که با ماسه‌زارها، کوه‌ها و یخچال‌ها پوشیده شده‌است. شمار زیادی از رودخانه‌هایی که از این یخچال‌ها سرچشمه می‌گیرند نیز با گذر از زمین‌های پست‌تر به سوی دریا سرازیر می‌شوند.

اسکان دائمی انسان در ایسلند از سال ۸۷۴ آغاز شد یعنی زمانی که اینگولفور آرنارسون، یک رئیس قبیله از نروژ با افراد خود به این جزیره آمده و به طور دائمی در آن مستقر شد. پیش از او افراد دیگری به طور فصلی و موقت به جزیره ایسلند می‌آمدند.

ایسلند از سال ۱۲۶۲ تا ۱۹۱۸ جزئی از پادشاهی نروژ و پس از آن بخشی از پادشاهی دانمارک بود و در سال ۱۹۱۸ به استقلال رسید. هم‌اینک ایسلند کم‌جمعیت‌ترین کشور عضو پیمان ناتو است و تنها عضو این سازمان است که ارتش دائمی ندارد. سفارت دانمارک در تهران امور مربوط به صدور ویزا ایسلند را انجام می دهد.کشور ایسلند عضو اتحاد شینگن می باشد

تاریخ

ملی‌گرایی ایسلندی در قرن نوزدهم رشد کرد، و در ۱۹۱۸ این کشور از دانمارک مستقل شد. با این حال، دو کشور به واسطهٔ پادشاهی مشترکشان به هم پیوسته بودند. در جنگ جهانی دوم پیوند دانمارک گسسته شد و در ۱۹۴۴ جمهوری اعلام شد. در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۷۰، اختلاف دربارهٔ حق ماهیگیری در آبهای ساحلی ایسلند منجر به درگیری با نیروی دریایی بریتانیا گشت. این درگیری‌ها که به جنگ‌های کاد (Cod wars) معروف شد سه جنگ رادر بر می‌گرفت:

• جنگ اول ۱۹۵۸
• جنگ دوم ۱۹۷۳-۱۹۷۲
• جنگ سوم ۱۹۷۶-۱۹۷۵

سیاست

ساختمان پارلمان ایسلند

نخست‌وزیرهای کشورهای نوردیک در سال ۲۰۱۰، یوهانا سیگورداردوتیر نخست‌وزیر ایسلند نفر وسط

حکومت ایسلند جمهوری پارلمانی ِ با پارلمان تک‌مجلسی است، که نمایندگان آن با رأی مردم برای یک دورهٔ چهارساله انتخاب می‌شوند. این مجلس که به زبان ایسلندی آلثینگی نامیده می‌شود، نخستین بار در سال ۱۸۴۵ میلادی به عنوان یک نهاد مشورتی به پادشاه دانمارک گشایش یافت. پیش از آن بین سال‌های ۹۳۰ تا ۱۷۹۹ میلادی یک مجمع ملی در ایسلند فعالیت می‌کرد و تاسیس السینگ را معمولاً بازگشایی آن مجمع تعبیر می‌کنند. به همین دلیل برخی ایسلند را صاحب «قدیمی‌ترین دمکراسی پارلمانی» دنیا دانسته‌اند.

رئیس کشور ایسلند رئیس‌جمهور است که با رأی مردم برای یک دوره چهارساله انتخاب می‌شود و محدودیتی برای دوره‌های ریاست‌جمهوری او وجود ندارد. البته رئیس‌جمهور بیشتر نقش تشریفاتی دارد و از اختیارات چندانی برخوردار نیست. با این حال قادر است مصوبات مجلس را وتو کرده و آن‌ها را به همه‌پرسی بگذارد. همچنین اگر رهبران احزاب پیروز در انتخابات مجلس نتوانند در یک بازهٔ زمانی مشخص نخست‌وزیر و دیگر اعضای کابینه را تعیین کنند، رئیس‌جمهور خودش کابینه را معرفی می‌کند که این اتفاق از زمان تاسیس جمهوری ایسلند در سال ۱۹۴۴ روی نداده است. حکومت ایسلند همیشه ائتلافی بوده و در طول دوران جمهوری در این کشور هیچگاه حزبی نتوانسته بیش از ۵۰ درصد آرا را به دست آورد و همواره دو یا چند حزب دولتی ائتلافی را تشکیل داده‌اند.

ایسلند نخستین کشوری است که یک حزب کاملاً تشکیل یافته از زنان در آن تاسیس شده‌است. این حزب «ائتلاف زنان» نام داشت که در سال ۱۹۸۳ با هدف پیشبرد نیازهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی زنان پایه‌گذاری شد و هرچند در سال ۱۹۹۹ به فعالیت خود پایان دارد و در ائتلاف سوسیال دمکراتیک ادغام شد اما تاثیر بادوامی بر سپهر سیاسی ایسلند گذارد و باعث افزایش حضور زنان در مجلس این کشور شد. ایسلند همچنین نخستین کشوری است که در سال ۱۹۸۰ یک زن در انتخابات مردمی به عنوان رئیس‌جمهور آن انتخاب شد. ویگدیس فینبوگادوتیر که در این سال رئیس‌جمهور ایسلند شد تا سال ۱۹۹۶ در این مقام باقی ماند.

ایسلند عضو سازمان ملل متحد و ناتو است و دارای روابط دیپلماتیک با تقریباً تمامی کشورهای دنیاست اما به طور خاص با کشورهای نوردیک (فنلاند، سوئد، نروژ و دانمارک)، آلمان، ایالات متحده، کانادا و اعضای دیگر ناتو روابط نزدیک دارد. ایسلند عضو اتحادیه اروپا نیست اما در سال ۲۰۰۹ درخواست عضویت در این اتحادیه را ارائه کرد. اما در سال ۲۰۱۳ دو حزب حاکم کشور (حزب مرکزگرای ترقی‌خواه و حزب راست‌گرای استقلال) اعلام کردند که با برگزاری یک همه‌پرسی نظر مردم کشور در مورد عضویت در اتحادیه اروپا را جویا خواهند شد. در ماه مارس ۲۰۱۵ دولت ایسلند بدون ارائه هیچ دلیلی اعلام کرد که دیگر تمایلی برای عضویت در اتحادیه اروپا ندارد.

ایسلند ارتش دائمی ندارد. تا سال ۲۰۰۶ نیروی هوایی آمریکا پایگاهی در این کشور داشت و چهار تا شش هواپیمای رهگیر را در آن مستقر کرده بود. پس از تعطیلی این پایگاه جنگنده‌های ناتو به صورت دوره‌ای ماموریت‌های گشت و مراقبت را در حریم هوایی این کشور انجام می‌دهند. ایسلند در جنگ عراق در سال ۲۰۰۳ مشارکت داشت و یک واحد خنثی‌سازی بمب از گارد ساحلی خود را به عراق اعزام کرد. این کشور در جنگ افغانستان (۲۰۰۱–۲۰۱۴) و بمباران سال ۱۹۹۹ یوگسلاوی نیز مشارکت داشت.

ایسلندی‌ها در سال ۱۹۸۶ میزبان نشست تاریخی ریگان و گورباچف بودند که اهمیت زیادی در پایان دادن به جنگ سرد داشت. بیشتر اختلافات بین‌المللی ایسلند در تاریخ این کشور به مسئله حق ماهیگیری مربوط بوده است.

جغرافیا

چشمه‌های آبگرم لیرنیوکور (Leirhnjúkur) ایسلند

طوطی دریایی اطلس در جزیره لاترابجارگ (Látrabjarg)

کشور ایسلند با ۱۰۲٫۸۱۹ کیلومتر مربع دومین جزیرهٔ بزرگ اروپاست.

این کشور شامل یک جزیرهٔ بزرگ و چند جزیرهٔ کوچک در اقیانوس اطلس شمالی است که اندکی پایین‌تر از مدار شمالگان قرار گرفته‌اند. فاصلهٔ ایسلند تا نروژ ۹۷۰ کیلومتر، تا اسکاتلند ۷۹۸ کیلومتر و تا گرینلند ۲۸۷ کیلومتر می‌باشد. ایسلند منطقه ­ای آتشفشانی است، که چشمه­های آب گرم زیادی داشته و پوششی از یخ و خاکسترهای آتشفشانی، سطح جزیره را در برگرفته‌است.

اقلیم و آب و هوا

بیش از نیمی از پهناوری جزیرهٔ اصلی ایسلند، فلاتی است که ۴۰۰ متر از سطح دریا بلندی دارد و فاقد پوشش گیاهی چشمگیر است. دوازده درصد پهنهٔ ایسلند پوشیده از یخکوههاست، که انباشته‌ای از بارش‌های زمستانی برف در ایسلند هستند. یک دهم رویهٔ ایسلند پوشیده از بقایای فوران‌های آتشفشانی‌است که در حدود ده هزار سال گذشته روی داده‌اند. ۲۵ آتشفشان فعال در ایسلند وجود دارند که مهمترین آن‌ها عبارتند از: اورائِفا یوکُل (Oraefa Jokull) با بلندی ۲۱۱۹ متر، هِلکا (Helka) با ۱۵۲۰بلندی متر، و سنائِفِلس یوکُل (Snaefells Jokull) با بلندی ۱۱۴۶ متر. در حدود ۳۰۰ چاه بخار در کشور ایسلند پراکنده هستند که منابع بالقوهٔ زمین‌گرمایی به شمار می‌آیند و از آن‌ها برای تولید برق و انرژی گرمایی استفاده می‌شود.

ایسلند دارای نزدیک به ۱۸۰۰ دریاچه‌است که دریاچهٔ پینگوالاواتن (Pingvallavaten) با پهناوری ۸۴ کیلومتر مربع و ژرفای ۱۱۴ متر بزرگترین آن‌هاست. هم‌چنین بیش از ۲۵۰ رودخانه در سطح جزیره جریان دارد که طولانی‌ترین آن‌ها رودخانهٔ پیورسا (Pjorsa) با ۲۳۷ کیلومتر طول است.

ایسلند دارای آب و هوای سرد و قطبی است، اما تا حدی تحت تأثیر جبهه‌هایی از هوای معتدل قرار دارد. جریان‌های آب گرم گلف استریم در کرانه‌های جنوبی ایسلند سبب افزایش نسبی دما و جلوگیری از یخبندان‌های گسترده در زمستان می‌شود.

تقسیمات کشوری

استان‌های ایسلند.

کشور ایسلند هشت استان دارد:

نام استان	نام به ایسلندی	معنی نام	مرکز
هوفودبورگارسودید	Höfuðborgarsvæðið	منطقه پایتختی	ریکیاویک
سودورنس	Suðurnes	شبه جزیره جنوبی	کِفلاویک
وستورلاند	Vesturland	سرزمین غرب	بورگارنس
وست‌فیردیر	Vestfirðir	آبدره‌های غرب	ایسافیوردور
نوردورلاند وسترا	Norðurland vestra	شمالستان شرق	آکوریری
آوستورلاند	Austurland	سرزمین شرق	اگیلس‌استادیر
سودورلاند	Suðurland	سرزمین جنوب	سلفوس

اقتصاد

اقتصاد ایسلند برپایهٔ ماهیگیری و صنایع شیلات، کشاورزی، گردشگری و منابع انرژی تجدیدپذیر هیدروالکتریکی و ژئوترمال استوار است. سیب‌زمینی، مهمترین فراوردهٔ کشاورزی ایسلند است. تولید ناخالص داخلی ایسلند، در سال ۲۰۰۷ میلادی، ۱۱٫۸۹ دلار می‌باشد که در مقایسه با سال گذشته ۱٫۸ درصد رشد داشته‌است. صادرات ایسلند، بیشتر شامل ماهی، فلز آلومینیم، فراورده‌های حیوانی و کانی سیلیس است که بیشتر این فراورده‌ها را به کشورهای هلند، بریتانیا، اسپانیا، ایالات متحده و آلمان صادر می‌کند. نیز از کشورهای ایالات متحده، آلمان، چین، دانمارک، سوئد، ژاپن و هلند، ماشین‌آلات، فراورده‌های نفتی، مواد خوراکی و پوشاک وارد می‌کند.

ایسلند بالاترین تولید سرانه برق را در بین تمامی کشورهای دنیا دارد و نزدیک به ۱۰۰ درصد برق و ۸۵ درصد کل انرژی مصرفی خود را از منابع انرژی تجدیدپذیر به دست می‌آورد. تقریباً تمام برق کشور در نیروگاه‌های برقابی و زمین‌گرمایی تولید می‌شوند. این کشور مقداری فراورده‌های نفتی را نیز برای حمل و نقل و ناوگان ماهیگیری خود وارد می‌کند. ایسلند یکی از معدود کشورهای دنیاست که توانایی تولید هیدروژن کافی به قیمت قابل قبول را دارد و در آن ایستگاه‌های فروش انرژی هیدروژن برای خودروهایی که از سوخت هیدروژن استفاده می‌کنند، ساخته شده‌است. از سال ۲۰۱۲ گفتگوهایی بین این کشور و بریتانیا برای برقراری یک خط انتقال برق به منظور صادرات برق این کشور انجام شده‌است.

مردم

دین

دین در ایسلند – ۲۰۱۲
دین			درصد
کلیسای پروتستان ایسلند			۷۶٫۸۱٪
پروتستانهای دیگر			۵٫۶۹٪
کاتولیک			۳٫۲۷٪
شاخه‌های دیگر مسیحیت			۲٫۲۸٪
غیرمسیحی			۰٫۹٪
نامشخص			۶٫۱٪
بی‌دین			۴٫۹۴٪

ایسلندی‌ها طبق قانون اساسی ایسلند از آزادی دینی برخوردارند گرچه کلیسای ایسلند، که لوتری است، کلیسای رسمی است.

ایسلند کشوری بسیار سکولار است: همچون دیگر کشورهای نوردیک میزان فعالیت مذهبی مردم نسبتاً پایین است.

جمعیت‌شناسی

کشور ایسلند ۳۱۳٬۳۷۶ نفر جمعیت دارد که میانگین سنی ایشان ۳۴٬۵ سال است. امید به زندگی برای زنان در این کشور ۸۲٫۶۲ سال و برای مردان ۷۸٫۳۳ سال است.

فرهنگ

فرهنگ ایسلند از مهاجران وایکینگ سده نهم این ناحیه سرچشمه می‌گیرد. ایسلندی‌ها به میراث نیاکان وایکینگ خود افتخار می‌کنند و شجره‌نامه بسیاری از آنان به نخستین مهاجران بازمی‌گردد. زبان ایسلندی به زبان وایکینگ‌ها یعنی زبان نورس قدیم نزدیک است و از این‌رو ایسلندی‌ها به راحتی می‌توانند ساگاها – تاریخ و فولکلور مهاجران اولیه ایسلند- که به قرون وسطی تعلق دارند را بخوانند.

دورافتادگی و سده‌ها انزوا باعث شده تا فرهنگ نوردیک این کشور به‌نسبت دست‌نخورده بماند و زبان ایسلندی نیز (به‌جز زبان فاروئی) از دیگر زبان‌های اسکاندیناوی به زبان نورس قدیم نزدیک‌تر باقی‌مانده‌است.

ایسلندی‌ها هم‌چنین نسبت به دیگر کشورهای اسکاندیناوی و اروپا اهمیت بیشتری برای استقلال و خودکفایی قائلند؛ در یک نظرسنجی که از سوی کمیسیون اروپایی انجام شد، ۸۵ درصد از ایسلندی‌ها استقلال را «بسیار مهم» توصیف کردند در حالی‌که این درصد برای نروژی‌ها ۴۷ درصد، برای دانمارکی‌ها ۴۹ درصد و میانگین آن در میان کشورهای اتحادیه اروپا ۵۳ درصد بود. ایسلندی‌ها هم‌چنین از تعهد کاری قوی برخوردارند و ساعات کاری روزانه آن‌ها از طولانی‌ترین ساعات کاری در میان کشورهای صنعتی است.

برابری‌خواهی در ایسلند از اهمیت بالایی برخوردار است و اختلاف درآمد در میان مردم آن از پایین‌ترین‌ها در جهان است. برابری میان زنان و مردان نیز در این کشور از وضعیت بسیار خوبی برخوردار است و ایسلند در میان سه کشور برتر در این زمینه است.

بر اساس آمار سال ۲۰۱۳ شاخص صلح جهانی ایسلند با توجه به نداشتن ارتش، آمار ناچیز جرم و جنایت و ثبات قابل توجه سیاسی-اقتصادی مسالمت‌آمیزترین فضا را در بین تمامی کشورهای دنیا داشته است. ایسلند یکی از کشورهاییست که کمترین آمار جرم و جنایت را دارد به طوری که حتی نیروهای پلیس معمولاً غیر مسلح هستند. در سال ۲۰۱۳ برای اولین بار در تاریخ این کشور شخصی در درگیری مسلحانه با پلیس کشته شد.

منابع

• خبرگزاری آفتاب ۱.
• خبرگزاری آفتاب ۲.
• همشهری آنلاین.

• Harlow, Cathy, Iceland, Hunter Publishing Inc, ISBN ۱-۸۴۳۰۶-۱۳۴-۱، pages ۱۶-۱۷.
• Wikipedia contributors, "Iceland," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Iceland&oldid=494521229 (accessed May 27, 2012).