پرش به محتوا

محرم (خویشاوند)

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

مَحرَم اصطلاحی در اسلام است که شامل گروهی از خویشاوندان نزدیک می‌شود که ازدواج با آن‌ها حرام است و به سه دستهٔ محارم نَسَبی و سببی و رِضاعی تقسیم می‌گردد.

محارم نَسَبی (خویشان خونی)‌

[ویرایش]
  • پدر و مادر هرچه بالاتر رود. مانند مادرِ پدربزرگ.
  • فرزند هرچه پایین‌تر رود. مانند نوه و نتیجه و نبیره و ندیده.
  • برادر و خواهر.
    • تنی (پدر و مادر یکسان)
    • ناتنی (نابرادری و ناخواهری)
      • پدری (پدر یکسان و مادر متفاوت)
      • مادری (پدر متفاوت و مادر یکسان)

اصطلاحات اخوه یا کَلالهٔ ابوینی (تنی)، اَبی و اُمّی (ناتنی) نیز دربارهٔ نابرادری و ناخواهری به کار می‌روند.

محارم سببی (خویشان انگیزه‌ای)

[ویرایش]
  • پدر و مادرِ همسر یعنی پدرشوهر و پدرزن و مادرشوهر و مادرزن هرچه بالاتر رود. مانند پدربزرگ شوهر.
  • همسرِ پدر (نامادری)
  • همسرِ مادر (ناپدری)
  • همسرِ فرزند (داماد و عروس)
  • فرزند ناتنی (ناپسری و نادختری) یعنی فرزند همسر از سایر همسرانِ او - شوهر پیشین و زن پیشین یا زن دیگر در صورت چندهمسری - هر چه پایین‌تر رود پس از دخول جنسی از پیش یا پس به‌اندازهٔ ختنه‌گاه با همسر کنونی. مانند نوهٔ همسر.

گفتنی‌است پدرخوانده و مادرخوانده که کودکی را به سرپرستی گرفته‌اند با فرزندخوانده محرم نمی‌شوند هرچند در قانون ایران ازدواج با فرزندخوانده با محدودیت روبرو بوده و پس از فسخ سرپرستی تنها با تشخیص مصلحت دادگاه و اخذ نظر سازمان بهزیستی ممکن است.[۱]

اصطلاحات ربیب (ناپسری) و ربیبه (نادختری) نیز در اشاره به فرزند ناتنی به کار می‌رود.

محارم رِضاعی (خویشان همشیر)

[ویرایش]

در قرآن به صرف همشیر بودن اشاره شده اما در فقه اسلامی شرایط تفصیلی برای آن ذکر گردیده است مانند اینکه باید بارداری مشروع و سن شیرخوار کمتر از دو سال قمری باشد و غیره. فهرست محارم رضاعی همانند محارم نسبی است.[۲][۳][۴]

جستارهای وابسته

[ویرایش]

پانویس

[ویرایش]
  1. افقه, آلاسادات; خوش صورت موفق, اعظم (1400-03). "بررسی ازدواج فرزندخوانده با سرپرست در حقوق ایران". زن و مطالعات خانواده. 1 (51): 7. doi:10.30495/jwsf.2020.1876484.1395. ISSN 2008-7225. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)
  2. «قرآن: آیه ۲۳ سوره نسا». قرآن: پایگاه جامع قرآن. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۰.
  3. «محارم». ۲۰۱۶-۰۳-۲۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۰.
  4. «محارم چه کساني هستند؟». مجمع جهانی شیعه شناسی. ۲۰۱۶-۰۸-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۰.