صفحهٔ اصلی
اکسیژن یکی از عناصر شیمیایی در جدول تناوبی است که نشان شیمیایی آن O و عدد اتمی آن ۸ است. این عنصر که عضوی از خانوادهٔ عناصر گروه کالکوژن، یعنی گروه شانزدهم در جدول تناوبی است، نافلزی بسیار واکنشپذیر و عاملی اکسیدکننده است که به آسانی موجب اکسید شدن عناصر و ترکیبات شیمیایی میشود. از نظر جرمی، پس از هیدروژن و هلیوم، اکسیژن سومین عنصر فراوان در کیهان است. در دما و فشار استاندارد، دو اتم اکسیژن با اتصال به یکدیگر موجب تولید ساختاری موسوم به دیاکسیژن یا اصطلاحاً موجب شکلگیری یک مولکول اکسیژن میشوند. مولکول اکسیژن در حالت گازی، بیرنگ، بیبو و دارای فرمول O۲ است. مولکول اکسیژن ۲۰٫۹۵ درصد از اتمسفر کره زمین را تشکیل میدهد. با درنظر گرفتن اکسیژن موجود در فرمول شیمیایی ترکیبهای دارای اکسیژن موجود در پوسته زمین، اکسیژن تقریباً تشکیل دهنده نیمی از عناصر سازنده پوسته زمین است. اکسیژن مولکولی موجب تولید انرژی در فرایند سوختن، تنفس یاختهای هوازی است. بسیاری از مولکولهای آلی موجود در موجودات زنده مانند پروتئینها، نوکلئیک اسیدها، کربوهیدراتها، چربیها و همچنین گستره وسیعی از ترکیبات معدنی پوسته بدن جانوران، دندانها و استخوانها دارای اتمهای اکسیژن هستند. اغلب جرم تشکیل دهنده موجودات زنده متشکل از اکسیژن است، چرا که بدن جانوران بهطور عمده از آب تشکیل شدهاست و اکسیژن عنصر اصلی سازنده آب است. اکسیژن موجود در اتمسفر زمین بهطور پیوسته توسط فرایند فتوسنتز تأمین میشود، فرایندی که طی آن نور خورشید موجب تبدیل آب و کربن دیاکسید به اکسیژن میشود. از لحاظ شیمیایی، اکسیژن خیلی فعال است و درنتیجه نمیتواند در هوای آزاد بهصورت آزاد و اتمی باقی بماند. بهغیر از اکسیژن مولکولی، اکسیژن دارای دگرشکلهای دیگری نیز است که ازون یکی از آنها است.
- … آلبوم موسیقی ترانههای رایسا که شامل شعرهای عاشقانه روسی است با صدای میخائیل گورباچف میباشد؟ (در تصویر)
- … عنکبوت، عقرب، رتیل و هزارپا، حشره نیستند و جزوی از زیرشاخه گیرهداران محسوب میشوند؟
- … زهره تنها سیارهٔ منظومه شمسی است که به صورت ساعتگرد به دور خود میچرخد؟
- … افراد مبتلا به نوروآکانتوسیتوز ممکن است به دلیل گاز گرفتن مداوم زبان، لبها و داخل دهان خود دچار کاهش وزن شدید شوند؟
- … ویکتور خارا، آخرین سرود زندگیاش را چند لحظه قبل از این که تیرباران شود و در حالی که انگشتانش را شکسته بودند، خواند؟
- … برخی محققین معتقد اند همراه با ابتلا به سندرم تورت مزایای نهفتهای مانند افزایش آگاهی، توجه و ادراک فضایی وجود دارد؟
- در جریان سقوط بالگرد در نزدیکی ورزقانِ ایران، ۸ نفر از جمله سید ابراهیم رئیسی، رئیسجمهور (در تصویر) و حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، کشته شدند.
- لی هسین لونگ پس از نزدیک به ۲۰ سال از سمت نخستوزیری سنگاپور کنار رفت و لورنس وانگ جانشین او شد.
- رابرت فیتسو، نخستوزیر اسلواکی، پس از سوء قصد در بیمارستان بستری شد.
- نیمو، خواننده سوئیسی با ترانه «د کد» برنده مسابقه آواز یوروویژن شد.
- پس از انتخابات سراسری جزایر سلیمان، جرمیا مانل نخستوزیر شد.
امروز: سهشنبه، ۲۱ مه ۲۰۲۴ میلادی برابر ۱ خرداد ۱۴۰۳ هجری خورشیدی و ۱۳ ذیالقعده ۱۴۴۵ هجری قمری (UTC)
در ایران: بزرگداشت ملاصدرا
- رویدادها
- ۱۸۷۱ - کمون پاریس علیه دولت ملی فرانسه شورید.
- ۱۹۹۱ - راجیو گاندی (در تصویر)، سیاستمدار و نخستوزیر سابق هندوستان، در جریان مبارزات انتخاباتی ترور شد.
- ۱۹۹۸ - ژنرال سوهارتو رئیسجمهور سابق اندونزی به مدت سه دهه، در پی اعتراضات گسترده مردمی، مجبور به کنارهگیری از قدرت شد.
- ۲۰۰۳ - زمینلرزهای در شمال الجزایر بیش از دو هزار کشته، ده هزار زخمی و حدود ۱۵۰٬۰۰۰ بیخانمان بر جای گذاشت.
- زادروزها
- ۱۴۷۱ - زادروز آلبرشت دورر نقاش معروف دوران اصلاحات پروتستانی اهل آلمان
- ۱۵۲۷ - زادروز فیلیپ دوم پادشاه اسپانیا
- ۱۶۸۸ - زادروز الکساندر پوپ شاعر و منتقد انگلیسی
- ۱۸۴۴ - زادروز هانری روسو نقاش پسادریافتگر خودآموختهٔ فرانسوی
- ۱۹۱۶ - زادروز هارولد رابینز نویسندهٔ آمریکایی
- ۱۹۲۱ - زادروز آندره ساخاروف فیزیکدان اهل شوروی، برندهٔ جایزه صلح نوبل
- درگذشتها
- ۱۳۶۲ - کشته شدن محمد بروجردی یکی از فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
- ۱۴۷۱ - درگذشت هنری ششم پادشاه انگلستان بین سالهای ۱۴۲۲ تا ۱۴۶۱ و از ۱۴۷۰ تا ۱۴۷۱ و پادشاه فرانسه از ۱۴۲۲ تا ۱۴۵۳
- ۱۷۸۶ - درگذشت کارل ویلهلم شیله داروساز آلمانی-سوئدی، کاشف چند عنصر
- ۱۹۴۹ - درگذشت کلاوس مان نویسندهٔ آلمانی و پسر توماس مان
- ۱۹۶۴ - درگذشت جیمز فرانک فیزیکدان آلمانی، برندهٔ جایزه فیزیک نوبل سال ۱۹۲۵
- ۲۰۰۰ - درگذشت جان گیلگد بازیگر، خواننده و کارگردان انگلیسی، برندهٔ جایزه اسکار
- ۲۰۱۴ - درگذشت علیرضا سلیمانی کشتیگیر آزادکار ایرانی در دسته سنگینوزن، دارندهٔ مدال طلای جهانی کشتی