دودمان بطلمیوسی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پادشاهی بطلمیوسی

Πτολεμαϊκὴ βασιλεία
Ptolemaïkè Basileía
۳۰۵ ق. م–۳۰ ق. م
  پادشاهی بطالسه
  پادشاهی کاساندر
  پادشاهی سلوکیان
  پادشاهی پرگامون
  پادشاهی اپیروس
نقشه سرزمین‌های تقسیم شده میان دیادخوی‌ها پس از اسکندر و محدوده تحت سلطه سلسلهٔ بطلمیوسی (رنگ آبی در نقشه).
پایتختاسکندریه
زبان(های) رایجیونانی
مصری
بربری
دین(ها)
دین یونان باستان
دین مصر باستان
حکومتپادشاهی عصر هلنیستی
فرعون، باسیلئوس 
• ۳۰۵–۲۸۳ ق. م
بطلمیوس یکم سوتر (اولین)
• ۵۱–۳۰ ق. م
کلئوپاترای هفتم فیلوپاتور (آخرین)
تاریخ 
• بنیان‌گذاری
۳۰۵ ق. م
• فروپاشی
۳۰ ق. م
واحد پولدراخمای یونان
امروز بخشی از قبرس
 مصر
 اسرائیل
 لیبی
 ترکیه
 فلسطین

دودمان بطلمیوسی یا بطالسه (به یونانی: Δυναστεία των Πτολεμαίων) نام دودمانی یونانی‌تبار بود که از سال ۳۰۵ تا ۳۰ قبل از میلاد و نزدیک به سیصد سال بر سرزمین مصر فرمان راندند.

این دودمان به دست بطلمیوس یکم یکی از سرداران اسکندر مقدونی و پس از مرگ وی پایه‌گذاری شد. مصریان اینان را به زودی به عنوان فرعون پذیرفتند. شناخته‌شده‌ترین فرد این خاندان کلئوپاترای هفتم بود که نقش عمده‌ای در جنگ‌های رومیان میان ژولیوس سزار و پمپئوس و سپس جنگ میان اکتاویان و مارکوس آنتونیوس داشت. با چیرگی روم بر مصر و خودکشی ملکه کلئوپاترا هفتم دوران این دودمان نیز به پایان رسید.

سلسله بطلمیوسی (/ˌtɒlɪˈmeɪ.ɪk/؛ یونانی باستان: Πτολεμαῖοι, Ptolemaioi)، همچنین خاندان بطلمیوس یا سلسله لاگید (Λαγίδαι, Lagidae؛ پس از پدر بطلمیوس اول، لاگوس)، یک حکومت پادشاهی یونانی-مقدونی بود[1][2] در دوران هلنیستی [1][2][3]در مصر باستان بود. حکومت آنها به مدت ۲۷۵ سال از ۳۰۵ تا ۳۰ قبل از میلاد ادامه یافت.[6] پادشاهی بطالسه آخرین سلسله مصر باستان بود.

بطلمیوس، یکی از هفت سوماتوفیلاک (اصحاب بادیگارد)، ژنرال و برادر ناتنی احتمالی اسکندر مقدونی، پس از مرگ اسکندر در سال ۳۲۳ قبل از میلاد به عنوان ساتراپ مصر منصوب شد. در سال ۳۰۵ قبل از میلاد، او خود را فرعون بطلمیوس اول معرفی کرد که بعدها به عنوان سوتر «ناجی» شناخته شد. مصریان به زودی بطلمیوسیان را به عنوان جانشین فراعنه مصر مستقل پذیرفتند. خانواده بطلمیوس تا زمان فتح رومیان در سال ۳۰ قبل از میلاد بر مصر حکومت کردند.

مانند سلسله های قبلی مصر باستان، سلسله بطلمیوسی همخونی از جمله ازدواج خواهر و برادر را انجام می دادند، اما این امر به طور جدی تا نزدیک به یک قرن از تاریخ این سلسله صورت نگرفت.[7] همه فرمانروایان مرد سلسله بطلمیوس نام داشتند، در حالی که ملکه های سلطنتی همگی کلئوپاترا، آرسینو یا برنیس نامیده می شدند. مشهورترین عضو این دودمان، آخرین ملکه، کلئوپاترا هفتم بود که به خاطر نقشش در نبردهای سیاسی روم بین ژولیوس سزار و پومپه و بعداً بین اکتاویان و مارک آنتونی شناخته شد. خودکشی آشکار او پس از فتح مصر توسط رومیان، پایان حکومت بطلمیوسی در مصر بود.

بطالسه و همسرانشان[ویرایش]

  • بطلمیوس اول سوتر (303–282 قبل از میلاد)[8] ابتدا با تائیس، سپس آرتاکاما، سپس اوریدیک و سرانجام برنیکس اول ازدواج کرد.
  • بطلمیوس دوم فیلادلفوس (285–246 قبل از میلاد)[9] با آرسینوی اول و سپس با آرسینوی دوم ازدواج کرد. به طور مشترک با بطلمیوس اپیگونوس (267–259 قبل از میلاد) حکومت کرد.
  • بطلمیوس سوم اورگت (246–221 قبل از میلاد) با برنیس دوم ازدواج کرد
  • بطلمیوس چهارم فیلوپاتور (221–203 قبل از میلاد) با آرسینوی سوم ازدواج کرد
  • بطلمیوس پنجم اپیفانس (203–181 قبل از میلاد) با کلئوپاترا اول سیرا ازدواج کرد.
  • بطلمیوس ششم فیلومتر (181–164 قبل از میلاد، 163–145 قبل از میلاد) با کلئوپاترا دوم ازدواج کرد و برای مدت کوتاهی به طور مشترک با بطلمیوس اوپاتور در 152 قبل از میلاد حکومت کرد.
  • بطلمیوس هفتم نئوس فیلوپاتور (احتمالا هرگز سلطنت نکرد)
  • بطلمیوس هشتم فیسکون (170–163 قبل از میلاد، 145–116 قبل از میلاد) با کلئوپاترا دوم و سپس با کلئوپاترا سوم ازدواج کرد. به طور موقت توسط کلئوپاترا دوم از 131 تا 127 قبل از میلاد از اسکندریه اخراج شد، سپس در سال 124 قبل از میلاد با او آشتی کرد.
  • کلئوپاترا دوم فیلومتورا سوتیرا (131–127 قبل از میلاد)، در مخالفت با بطلمیوس هشتم فیسکون
  • بطلمیوس آپیون (حدود 120-96 قبل از میلاد)، پسر بطلمیوس هشتم. آخرین پادشاه بطلمیوسی کورنه.
  • کلئوپاترا سوم فیلومتر سوتیرا دیکایوسین نیکفوروس (کوکه) (116–101 قبل از میلاد) به طور مشترک با بطلمیوس نهم لاتیروس (116–107 قبل از میلاد) و بطلمیوس دهم اسکندر اول (107–101 قبل از میلاد) حکومت کرد.
  • بطلمیوس نهم لاتیروس (116–107 قبل از میلاد، 88–81 قبل از میلاد به عنوان سوتر دوم) با کلئوپاترا چهارم و سپس با کلئوپاترا سلن ازدواج کرد. در اولین سلطنت خود به طور مشترک با کلئوپاترا سوم حکومت کرد
  • بطلمیوس دهم اسکندر اول (107–88 قبل از میلاد) با کلئوپاترا سلن و سپس برنیکس سوم ازدواج کرد. تا سال 101 قبل از میلاد به طور مشترک با کلئوپاترا سوم حکومت کرد
  • برنیس سوم فیلوپاتور (81–80 قبل از میلاد)
  • بطلمیوس یازدهم اسکندر دوم (80 قبل از میلاد) قبل از قتل برنیکس سوم با او ازدواج کرد و به طور مشترک حکومت کرد. پس از آن به مدت 19 روز به تنهایی حکومت کرد.
  • بطلمیوس دوازدهم نئووس دیونیسوس (اولتس) (80–58 قبل از میلاد، 55–51 قبل از میلاد) با کلئوپاترا پنجم تریفنا ازدواج کرد.
  • کلئوپاترا ششم تریفنا (58-57 قبل از میلاد) به طور مشترک با برنیس چهارم اپیفانیا (58 تا 55 قبل از میلاد) حکومت کرد، احتمالاً با کلئوپاترا پنجم تریفنا (10)
  • کلئوپاترا ("Cleopatra VII Thea Philopator"، 51–30 قبل از میلاد) به طور مشترک با بطلمیوس سیزدهم تئوس فیلوپاتور (51–47 قبل از میلاد)، بطلمیوس چهاردهم (47–44 قبل از میلاد) و بطلمیوس پانزدهم سزاریون (44–30 قبل از میلاد) حکومت کرد.
  • آرسینوی چهارم (48–47 قبل از میلاد)، در مخالفت با کلئوپاترا
  • بطلمیوس موریتانی (13 یا 9 قبل از میلاد – 40 پس از میلاد) پادشاه و فرمانروای مورتانیا برای روم

شجره نامه دودمان بطلمیوسی

لاگوس اهل ائوردآ، مقدونیهآرسینوی مقدونی
Ptolemy I
Soter

(Kg 303–282 BC)
برنیس یکمPhilip
آرسینوی دومPtolemy II
Philadelphus

(Kg. 285–246 BC)
آرسینوی یکم{{{ماگاز}}}آپامه دوم
Ptolemy III
Euergetes

(Kg. 246–221 BC)
Berenice II
Ptolemy IV
Philopator

(Kg. 221–203 BC)
Arsinoe III
Ptolemy V
Epiphanes

(Kg. 203–181 BC)
Cleopatra I
Syra
Ptolemy VI
Philometor

(Kg. 181–164 BC,
163–145 BC)
Cleopatra II
(Qn. 131–127 BC)
Ptolemy VIII
Physcon

(Kg. 170–163 BC,
145–116 BC)
Eirene
Ptolemy VII
Neos Philopator
Cleopatra III
(Qn, 116–101 BC)
Ptolemy
Memphites
Ptolemy Apion
Cleopatra IVPtolemy IX
Lathyros

(Kg. 116–107 BC,
as Soter II 88–81 BC)
Cleopatra
Selene
Ptolemy X
Alexander I

(Kg. 107–88 BC)
Ptolemy XII
Auletes

(Kg. 80–58 BC,
55–51 BC)
Berenice III
(Qn. 81–80 BC)
Ptolemy XI
Alexander II

(Kg. 80 BC,
for 19 days)
Cleopatra V
(Qn. 58–55 BC)
Cleopatra VI
(Qn. 58 BC)
Berenice IV
(Qn. 58–55 BC)
Ptolemy XIII
Theos Philopator

(Kg. 51–47 BC)
Cleopatra VII
Thea Philopator

(Qn. 51–30 BC)
Ptolemy XIV
(Kg. 47–44 BC)
Arsinoe IV
(Qn. 48–47 BC)
Julius
Caesar
Mark
Antony
Ptolemy XV
Caesarion

(Kg. 44–30 BC)
Alexander
Helios
Ptolemy
Philadelphus
Cleopatra
Selene II
Ptolemy of
Mauretania

منابع[ویرایش]