خط لوله گوره–جاسک: تفاوت میان نسخهها
قاسم منصور (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
قاسم منصور (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
'''خط لولهٔ گوره-جاسک''' خط لولهٔ انتقال [[سوختهای فسیلی]] در [[خاورمیانه]] به طول تقریبی ۱۰۰۰ کیلومتر است که در صورت تکمیل، قادر است افزونبر [[نفت ترش]]، [[میعانات گازی]] را نیز از نزدیکی [[گره (دیلم)|گوره]] در استان [[شانگهای|بوشهر]] به منظور صادرات، منتقل سازد. <ref>{{ امنیتی یا اقتصادی؟ {{!}} DW {{!}} 21.07.2021|نشانی=https://www.dw.com/fa-ir/خط-لوله-۱۵-میلیارد-یورویی-گوره-جاسک-امنیتی-یا-اقتصادی/a-58581220|وبگاه=DW.COM|بازبینی=2021-07-23|کد زبان=fa-IR|نام=Deutsche|نام خانوادگی=Welle (www.dw.com)}}</ref> مسئولان ایران این طرح را پروژهای تماماً ایرانی اعلام کردند که [[شرکت لولهسازی اهواز|شرکت لوله سازی اهواز]] تولید کنندهٔ اصلی لولههای این پروژه عنوان شدهاست.<ref>{{یادکرد وب|تاریخ=۲۹ اسفند ۱۳۹۹|وبگاه=صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران|نشانی=https://www.iribnews.ir/00CoQ9|عنوان=لوله سازی اهواز تولیدکننده اصلی لولههای طرح گوره به جاسک}}</ref> |
'''خط لولهٔ گوره-جاسک''' خط لولهٔ انتقال [[سوختهای فسیلی]] در [[خاورمیانه]] به طول تقریبی ۱۰۰۰ کیلومتر است که در صورت تکمیل، قادر است افزونبر [[نفت ترش]]، [[میعانات گازی]] را نیز از نزدیکی [[گره (دیلم)|گوره]] در استان [[شانگهای|بوشهر]] به منظور صادرات، منتقل سازد. <ref>{{ امنیتی یا اقتصادی؟ {{!}} DW {{!}} 21.07.2021|نشانی=https://www.dw.com/fa-ir/خط-لوله-۱۵-میلیارد-یورویی-گوره-جاسک-امنیتی-یا-اقتصادی/a-58581220|وبگاه=DW.COM|بازبینی=2021-07-23|کد زبان=fa-IR|نام=Deutsche|نام خانوادگی=Welle (www.dw.com)}}</ref> مسئولان ایران این طرح را پروژهای تماماً ایرانی اعلام کردند که [[شرکت لولهسازی اهواز|شرکت لوله سازی اهواز]] تولید کنندهٔ اصلی لولههای این پروژه عنوان شدهاست.<ref>{{یادکرد وب|تاریخ=۲۹ اسفند ۱۳۹۹|وبگاه=صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران|نشانی=https://www.iribnews.ir/00CoQ9|عنوان=لوله سازی اهواز تولیدکننده اصلی لولههای طرح گوره به جاسک}}</ref> |
||
در فاز اول این پروژه این خط لوله میتواند روزانه بالغ بر ۳۵۰ هزار نفت خام را از |
در فاز اول این پروژه این خط لوله میتواند روزانه بالغ بر ۳۵۰ هزار نفت خام را از گوره به جاسک منتقل کند. در فازهای بعدی این پروژه قرار بر این است تا این خط لوله روزانه ۱ میلیون نفت خام را منتقل بکند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=صفر تا صد اجرای خط لوله نفت گوره به جاسک/ ایران چرا تنگه استراتژیک هرمز را دور میزند؟ {{!}} خبرگزاری فارس|نشانی=https://www.farsnews.ir/news/14000112000236/صفر-تا-صد-اجرای-خط-لوله-نفت-گوره-به-جاسک-ایران-چرا-تنگه-استراتژیک|وبگاه=www.farsnews.ir|بازبینی=2021-07-22}}</ref> |
||
در ایجاد زنجیرهٔ تولید لولهٔ NACE، تبدیل تختال به ورق و سپس لوله که برای نخستین بار در ایران اتفاق افتادهاست، [[شرکت لولهسازی اهواز|لولهسازی اهواز]]، [[شرکت فولاد مبارکه اصفهان|فولاد مبارکه اصفهان]]، [[فولاد اکسین خوزستان]]، و ایران آروین و دو شرکت لولهساز دیگر فعالیت کردند. در این طرح حلقهٔ اول توسط شرکت فولاد مبارکه تولید میشود و در حلقهٔ دوم ورق مورد نیاز توسط شرکت فولاد اکسین تولید، و سپس لولهسازی اهواز این ورقها را تبدیل به لوله کرد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=افتتاح طرح انتقال نفت خام از گوره به جاسک و پایانه صادراتی مکران توسط روحانی|نشانی=https://www.isna.ir/news/1400043122236/افتتاح-طرح-انتقال-نفت-خام-از-گوره-به-جاسک-و-پایانه-صادراتی-مکران|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2021-07-22|بازبینی=2021-07-23|کد زبان=fa}}</ref> |
در ایجاد زنجیرهٔ تولید لولهٔ NACE، تبدیل تختال به ورق و سپس لوله که برای نخستین بار در ایران اتفاق افتادهاست، [[شرکت لولهسازی اهواز|لولهسازی اهواز]]، [[شرکت فولاد مبارکه اصفهان|فولاد مبارکه اصفهان]]، [[فولاد اکسین خوزستان]]، و ایران آروین و دو شرکت لولهساز دیگر فعالیت کردند. در این طرح حلقهٔ اول توسط شرکت فولاد مبارکه تولید میشود و در حلقهٔ دوم ورق مورد نیاز توسط شرکت فولاد اکسین تولید، و سپس [[شرکت لولهسازی اهواز|شرکت لوله سازی اهواز]] این ورقها را تبدیل به لوله کرد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=افتتاح طرح انتقال نفت خام از گوره به جاسک و پایانه صادراتی مکران توسط روحانی|نشانی=https://www.isna.ir/news/1400043122236/افتتاح-طرح-انتقال-نفت-خام-از-گوره-به-جاسک-و-پایانه-صادراتی-مکران|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2021-07-22|بازبینی=2021-07-23|کد زبان=fa}}</ref> |
||
در ۳۱ تیرماه و در حالی که چند روز بیشتر به پایان دولت آقای روحانی باقی نمانده، او در مراسم افتتاح از راه دور و از طریق ویدئو این طرح را «دستاوردی بزرگ» و «روزی تاریخی برای ملت ایران» دانست که به پایان رساندهاست.<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=دولت ایران میگوید با افتتاح خط لوله جاسک تنگه هرمز را دور زده|نشانی=https://www.bbc.com/persian/business-57923784|کوشش=BBC News فارسی|تاریخ بازبینی=2021-07-23|زبان=fa}}</ref> |
در ۳۱ تیرماه و در حالی که چند روز بیشتر به پایان دولت آقای روحانی باقی نمانده، او در مراسم افتتاح از راه دور و از طریق ویدئو این طرح را «دستاوردی بزرگ» و «روزی تاریخی برای ملت ایران» دانست که به پایان رساندهاست.<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=دولت ایران میگوید با افتتاح خط لوله جاسک تنگه هرمز را دور زده|نشانی=https://www.bbc.com/persian/business-57923784|کوشش=BBC News فارسی|تاریخ بازبینی=2021-07-23|زبان=fa}}</ref> |
نسخهٔ ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱، ساعت ۰۹:۱۰
خط لولهٔ گوره–جاسک | |
---|---|
مکان | |
کشور | ایران |
مختصات | ۲۹°۵۳′۵۹″ شمالی ۵۰°۲۷′۵″ شرقی / ۲۹٫۸۹۹۷۲°شمالی ۵۰٫۴۵۱۳۹°شرقی ۲۵°۵۰′۹″ شمالی ۵۷°۲۰′۳۰″ شرقی / ۲۵٫۸۳۵۸۳°شمالی ۵۷٫۳۴۱۶۷°شرقی |
آغاز از | تلمبهخانه گوره |
اطلاعات کلی | |
گونه | نفت خام |
اطلاعات فنی | |
قطر لوله | ۴۲ in (۱۰۶۷ mm) |
شمار ایستگاههای پمپاژ | ۵ عدد |
خط لولهٔ گوره-جاسک خط لولهٔ انتقال سوختهای فسیلی در خاورمیانه به طول تقریبی ۱۰۰۰ کیلومتر است که در صورت تکمیل، قادر است افزونبر نفت ترش، میعانات گازی را نیز از نزدیکی گوره در استان بوشهر به منظور صادرات، منتقل سازد. [۱] مسئولان ایران این طرح را پروژهای تماماً ایرانی اعلام کردند که شرکت لوله سازی اهواز تولید کنندهٔ اصلی لولههای این پروژه عنوان شدهاست.[۲]
در فاز اول این پروژه این خط لوله میتواند روزانه بالغ بر ۳۵۰ هزار نفت خام را از گوره به جاسک منتقل کند. در فازهای بعدی این پروژه قرار بر این است تا این خط لوله روزانه ۱ میلیون نفت خام را منتقل بکند.[۳]
در ایجاد زنجیرهٔ تولید لولهٔ NACE، تبدیل تختال به ورق و سپس لوله که برای نخستین بار در ایران اتفاق افتادهاست، لولهسازی اهواز، فولاد مبارکه اصفهان، فولاد اکسین خوزستان، و ایران آروین و دو شرکت لولهساز دیگر فعالیت کردند. در این طرح حلقهٔ اول توسط شرکت فولاد مبارکه تولید میشود و در حلقهٔ دوم ورق مورد نیاز توسط شرکت فولاد اکسین تولید، و سپس شرکت لوله سازی اهواز این ورقها را تبدیل به لوله کرد.[۴]
در ۳۱ تیرماه و در حالی که چند روز بیشتر به پایان دولت آقای روحانی باقی نمانده، او در مراسم افتتاح از راه دور و از طریق ویدئو این طرح را «دستاوردی بزرگ» و «روزی تاریخی برای ملت ایران» دانست که به پایان رساندهاست.[۵]
پیشینه
طرح این خط لوله از دهه ۱۹۸۰ مطرح بود ولی هیچ وقت به جدیت دولت دوازدهم گرفته نشد. ایران معتقد بود که تنگه هرمز به رغم اینکه عملاً بخش مهمی از آن در کنترل امنیتی ج.ا. ایران است اما موضوعی است که میتواند تنگهای مبتی بر صلح و همکاری باشد.
اما در دهههای بعد از آن، از سوی آمریکا و همچنین برخی از کشورهای منطقهای آنقدر به ایران فشار وارد کردهاند که مجبور شد در مقوله واکنشی مسیرهای انتقال انرژی خود را متنوع سازی کند که منجر به راه اندازی طرح انتقال نفت از گوره به جاسک شد.[۶]
اهمیت راهبردی
حضور ایران در یکی از مهمترین و پرتنشترین مناطق جهان سبب شده موقعیتهای فراوان جغرافیایی و زمینهٔ دسترسی به ظرفیت ژئوپلیتیک همواره مهیا باشد. یکی از شاهراههای عبور نفت در جنوب ایران در تنگهٔ هرمز واقع شده که بخشی از سرزمین ایران به حساب میآید.[۷]
هزینهٔ انتقال نفت و زمان انتقال آن با استفاده از این خط لوله بهطور چشمگیری کاهش مییابد؛ به طوری که هزینهٔ انتقال هر بشکه نفت با استفاده از نفتکش نزدیک به ۶۰ سنت است که با اجرای این طرح هزینهٔ انتقال هر بشکه نفت به ۴۰ سنت کاهش مییابد.[۸]
با توجه به قابلیت انتقال نفت خام و میعانات گازی از این خط لوله، افزونبر تمرکززدایی از صادرات نفت ایران از پایانهٔ نفتی خارگ و دور زدن تنگهٔ هرمز به عنوان یک نقطهٔ راهبردی آسیبپذی جهت صادرات نفت در منطقهٔ خاورمیانه، امکان صادرات گاز میدان گازی پارس جنوبی از این پایانه و مسیر کوتاهتر برای کشتیهای ترابری LNG و امکان رقابت با کشور قطر فراهم میشود.[۹]
تحریم و تمرکز بر ورقهای داخلی
طبق قراردادی که شرکت نفت منعقد کرده بود باید ورقِ مورد نیاز برای ساخت لولههای پروژهی گوره به جاسک از خارج از ایران تهیه میشد. [۱۰] شروعِ این پروژه همزمان بود با آغاز تحریمِ شرکتهای مختلفی که با ایران همکاری داشتند. به همین منظور چین از فروش ورق به ایران امتناع ورزید و ایران مجبور شد ورق مورد نیاز این پروژه را در داخل کشور تامین کند. لوله سازِ مربوطه نیز برای تولید لولهی مورد نیاز پروژهی گوره به جاسک باید ریسکِ مالی را میپذیرفت و از ورقهای داخلی استفاده میکرد. شرکت لوله سازی اهواز قدیمیترین شرکتِ لوله سازِ ایران پذیرفت که ریسک مالی را متحمل شود و شروع ساختِ لوله برای این پروژه را برعهده بگیرد. [۱۱]
مدیر عامل لولهسازی اهواز گفته است که با فراهم کردنِ شرایط داخلیسازی کل فرایند ساخت لوله، از خروج بیش از ۳۰۰ میلیون یورو ارز از ایران جلوگیری شد. [۱۲]
مدیران وزارت نفت ایران در راستای سیاست حمایت از کالای داخلی اعلام کردند که شرکت ملی نفت ایران برای تامین خطوط لوله گوره به جاسک، تفاهم ۳ جانبه ای با شرکتهای فولادی و لوله سازی اهواز امضا کرده است. هدف از انعقاد این تفاهم نامه ایجاد زنجیره کاملی از تولید شمش، تختال، ورق و در نهایت نورد لوله توسط این ۳ کارخانه اعلام شده است. [۱۳]
تمرکززدایی از پایانه نفتی خارک
با توجه به قابلیت انتقال نفت خام و میعانات گازی از این خط لوله، افزون بر تمرکززدایی از صادرات نفت ایران از پایانهٔ نفتی خارک و دور زدن تنگهٔ هرمز بهعنوان نقطهٔ راهبردی آسیبپذیر صادرات نفت در منطقهٔ خاورمیانه، امکان صادرات گاز میدان گازی پارس جنوبی از این پایانه و مسیر کوتاهتر برای کشتیهای ترابری الانجی و امکان رقابت با کشور قطر نیز با احداث این خط لوله فراهم میشود.[۷]
الزامات
گفته میشود برای اجرای هزار کیلومتر خط لوله الزامات زیرساختی زیر نیز تهیه شد:
ساخت یک واحد تلمبهخانه و دو ایستگاه توپکرانی، احداث دو پست برق و ۲۳۰ کیلومتر خط انتقال برق، ساخت داخلی ۸۰ دستگاه شیرآلات بین راهی چند ۱۰ تنی برای نخستین بار در ایران، ساخت پمپهای بسیار عظیم دو و نیم مگاواتی سازگار با سرویس ترش برای نخستین بار در ایران، احداث پایانهٔ صادراتی و گوی شناور برای بارگیری نفت خام از سواحل مکران از جمله ظرفیتهای ایجادشده برای تحقق این طرح راهبردی بود که اشتغالزایی برای بیش از هزار نفر را با خود به همراه داشت.[۱۴]
استانداردهای ویژه
در همه بخشهای خط لوله گوره به جاسک و همهٔ تأسیسات مرتبط، از استانداردهای ملی (ایران) و بینالمللی از جمله استاندارد IPS و API استفاده شدهاست.
در ابتدای کار قراردادی برای تأمین ۴۰۰ هزار تن ورق «نیز» که یک ورق مخصوص مقاوم به نفت ترش است با خرید از شرکتهای خارجی منعقد شد، همچنین در آغاز کار مقرر بود از پمپهای ۶ مگاواتی استفاده شود اما تأمین این اقلام برای ایران به علت تحریمها با دشواری همراه که در نهایت با مشارکت شرکتهای ایرانی تهیه شد.[۱۴]
زمینِ تحصیلشده
در این طرح ۵ هزار هکتار زمین تحصیل شدهاست. یکهزار و ۱۰۰ هکتار آن برای ساخت اسکلهٔ تجاری به سازمان بنادر و دریانوردی تحویل داده شدهاست.
نقدها
خبرگزاری فارس در گزارشی نوشت که نقد اصلی به طرح گوره جاسک از این جهت است که این طرح در پارادایم خامفروشی نفت تعریف شدهاست و وزارت نفت هیچ برنامه مشخصی برای استفاده از ظرفیت این خط لوله برای توسعه پتروپالایشگاهها، پتروشیمیها و صنایع تکمیلی در سواحل مکران ندارد. همانطور که میدانید توسعه این واحدها علاوه بر ایجاد ارزش افزوده و اشتغالزایی فراوان در این منطقه از جنبه امنیتی نیز برای ایران حائز اهمیت است، زیرا به افزایش جمعیت در مناطق ساحلی ایران در سواحل دریای عمان کمک میکند.
همچنین در نقدی دیگر آمده که آیا در شرایطی که ایران با محدودیت منابع مالی مواجه است، هزینهکرد دو میلیارد دلاری در این طرح برای تنوع در مبادی صادرات نفت خام ایران آن هم در شرایط تحریمی که صادرات نفت ایران افت شدیدی کرده، نسبت به سایر اولویتهای کشور فوریت داشتهاست؟[۱۵]
خبرگزاری فارس همچنین نوشت که وجود ایرادات متعدد در این طرح و همچنین فقدان برنامه و طرح جامعی (Master plan) برای ایجاد هاب انرژی در منطقه جاسک، فرصتسوزیهای زیادی را برای کشور به همراه داشتهاست که در ادامه به آن پرداخته میشود. برخی نیز وزارت نفت ایران را به برگزاری «افتتاح زود هنگام» متهم کردند و گفتند وزارت نفت به دنبال افتتاح خط لوله گوره-جاسک قبل از تکمیل پروژه است.[۱۶]
نایب رئیس کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی ایران نیز با اشاره به بازدید میدانی خود در مرداد ماه 1400 از پروژه انتقال نفت «گوره جاسک» گفت که این پروژه به بدترین شکل اجرا و زودهنگام به بهرهبرداری رسیده است. [۱۷] قبلتر نیز در بخشی از نامه عضو کمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی ایران به وزیر نفت آمده است: فشار مدیریتی غیرقابل توجیه برای راهاندازی زودهنگام طرح خط لوله گوره به جاسک موجب فدا شدن کیفیت میشود. وزارت نفت این طرح را از دایره بازیهای سیاسی و کارنامه دولتهای متفاوت جدا کند. [۱۸]
منابع
- ↑ {{ امنیتی یا اقتصادی؟ | DW | 21.07.2021|نشانی=https://www.dw.com/fa-ir/خط-لوله-۱۵-میلیارد-یورویی-گوره-جاسک-امنیتی-یا-اقتصادی/a-58581220%7Cوبگاه=DW.COM%7Cبازبینی=2021-07-23%7Cکد زبان=fa-IR|نام=Deutsche|نام خانوادگی=Welle (www.dw.com)}}
- ↑ «لوله سازی اهواز تولیدکننده اصلی لولههای طرح گوره به جاسک». صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران. ۲۹ اسفند ۱۳۹۹.
- ↑ «صفر تا صد اجرای خط لوله نفت گوره به جاسک/ ایران چرا تنگه استراتژیک هرمز را دور میزند؟ | خبرگزاری فارس». www.farsnews.ir. دریافتشده در ۲۰۲۱-۰۷-۲۲.
- ↑ «افتتاح طرح انتقال نفت خام از گوره به جاسک و پایانه صادراتی مکران توسط روحانی». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۷-۲۲. دریافتشده در ۲۰۲۱-۰۷-۲۳.
- ↑ «دولت ایران میگوید با افتتاح خط لوله جاسک تنگه هرمز را دور زده». BBC News فارسی. دریافتشده در ۲۰۲۱-۰۷-۲۳.
- ↑ حسین جوادی (۲۰۲۰). «طرح گوره جاسک در جنگ سیگنالهای متعارض امنیت انرژی خلیج فارس». Sputnik ایران.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ «صفر تا صد اجرای خط لوله نفت گوره به جاسک». شانا. ۲۰۲۱-۰۴-۰۶. دریافتشده در ۲۰۲۱-۰۷-۲۳.
- ↑ «پایگاه اطلاعرسانی شرکت نفت/خط لوله گوره - جاسک؛ گام بلند برای توسعه مناطق محروم». www.nioc.ir. دریافتشده در ۲۰۲۱-۰۷-۲۳.
- ↑ دلایل استراتژیکبودن خط لولهٔ انتقال نفت گوره-جاسک چیست؟ خبرگزاری خانه ملت
- ↑ «نقش راهبردی شرکت لولهسازی اهواز در خط لوله گوره – جاسک». پایگاه خبری آفتاب. ۶ تیر ۱۳۹۹.
- ↑ «نقش شرکت لولهسازی اهواز در پروژه انتقال نفت گوره به جاسک». خبرگزاری صنایع.
- ↑ «نقش شرکت لولهسازی اهواز در پروژه انتقال نفت گوره به جاسک». خبرگزاری صنایع.
- ↑ «تبلور خودکفایی در ساخت خطوط لوله مورد نیاز طرح ملی انتقال نفت گوره-جاسک». پایگاه اطلاع رسانی شرکت ملی نفت ایران. ۲۳ مرداد ۱۳۹۸.
- ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ 792 (۲۰۲۱-۰۷-۲۲). «بهرهبرداری از طرح خط لوله انتقال نفت خام گوره تا جاسک». ایرنا. دریافتشده در ۲۰۲۱-۰۷-۲۳.
- ↑ «زشت و زیبای کارنامهٔ وزارت نفت در خط لوله نفت گوره جاسک». اقتصاد آنلاین. ۱۵ تیر ۱۴۰۰.
- ↑ «وزارت نفت به دنبال افتتاح نمایشی خط لوله گوره جاسک». خبرگزاری فارس. ۴ اسفند ۱۳۹۹.
- ↑ «پژمانفر: پروژه انتقال نفت «گوره جاسک» به بدترین شکل اجرا شده است». ایسنا. ۹ مرداد ۱۴۰۰.
- ↑ «وزارت نفت به دنبال افتتاح نمایشی خط لوله گوره-جاسک/ دور زدن تنگه هرمز به عمر دولت روحانی قد میدهد؟». خبرگزاری فارس. ۴ اسفند ۱۳۹۹.