محمود غزنوی: تفاوت میان نسخهها
مطلب اشتباه با توجه به صفحه ملک ایاز و صفحه انگلیسی مقاله سلطان محمود برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
اشتباه تایپی برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
|othertitles= |
|othertitles= |
||
}} |
}} |
||
[[پرونده:Mahmud and Ayaz and Shah Abbas I.jpg|بندانگشتی|250px|چپ '''محمود و ایاز'''. سلطان محمود (با جامه سرخرنگ) دست شیخ را میفشرد. ملک ایاز پشت سر سلطان محمود ایستاده (پسر جوان).شخص دیگر نگاره، [[شاه عباس یکم]] که در کنار شیخ دیده میشود.]] |
[[پرونده:Mahmud and Ayaz and Shah Abbas I.jpg|بندانگشتی|250px|چپ| '''محمود و ایاز'''. سلطان محمود (با جامه سرخرنگ) دست شیخ را میفشرد. ملک ایاز پشت سر سلطان محمود ایستاده (پسر جوان).شخص دیگر نگاره، [[شاه عباس یکم]] که در کنار شیخ دیده میشود.]] |
||
'''ابوالقاسم محمود بن سبکتکین''' (۳۶۱–۴۲۱ ه. ق)، ملقب به سیفالدوله، یمینالدوله، امینالملة، غازی و مشهور به '''سلطان محمود غزنوی''' پادشاه سلسله [[غزنویان]] بود. سلطان محمود که اولین فرمانروای مستقل و بزرگترین فرد خاندان [[غزنوی]] است. به جنگاوری و بیباکی و کثرت فتوحات و شکوه دربار در تاریخ اسلام، مخصوصاً غزوات او در [[هند]] و غنایمی که از آنجا آورده مشهوراست. وی اولین فرمانروا در قلمرو خلافت اسلامی است که به خود عنوان «سلطان» داد تا استقلال خود را از دستگاه [[خلافت]] نشان دهد هر چند خلیفه فقط لقب امیر را برای او پذیرفته بود. وی شهر [[غزنه]] را به مرکز امپراتوری خود که شامل افغانستان امروزی، شمال غرب هند، قسمتی از [[پاکستان]] و شرق [[ایران]] امروزی میشد تبدیل نمود. |
'''ابوالقاسم محمود بن سبکتکین''' (۳۶۱–۴۲۱ ه. ق)، ملقب به سیفالدوله، یمینالدوله، امینالملة، غازی و مشهور به '''سلطان محمود غزنوی''' پادشاه سلسله [[غزنویان]] بود. سلطان محمود که اولین فرمانروای مستقل و بزرگترین فرد خاندان [[غزنوی]] است. به جنگاوری و بیباکی و کثرت فتوحات و شکوه دربار در تاریخ اسلام، مخصوصاً غزوات او در [[هند]] و غنایمی که از آنجا آورده مشهوراست. وی اولین فرمانروا در قلمرو خلافت اسلامی است که به خود عنوان «سلطان» داد تا استقلال خود را از دستگاه [[خلافت]] نشان دهد هر چند خلیفه فقط لقب امیر را برای او پذیرفته بود. وی شهر [[غزنه]] را به مرکز امپراتوری خود که شامل افغانستان امروزی، شمال غرب هند، قسمتی از [[پاکستان]] و شرق [[ایران]] امروزی میشد تبدیل نمود. |
نسخهٔ ۱۲ سپتامبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۸:۵۵
محمود غزنوی | |||||
---|---|---|---|---|---|
امیر غزنویان | |||||
سلطنت | ۹۹۸ – ۱۰۰۲ | ||||
پیشین | اسماعیل بن سبکتگین | ||||
جانشین | خودش به عنوان سلطان | ||||
سلطان غزنویان | |||||
سلطنت | ۱۰۰۲ – ۳۰ آوریل ۱۰۳۰ | ||||
پیشین | خودش به عنوان امیر | ||||
جانشین | محمد غزنوی | ||||
زاده | ۲ نوامبر ۹۷۱ غزنی (افغانستان کنونی) | ||||
درگذشته | ۳۰ آوریل ۱۰۳۰ (۵۸ سال) غزنی | ||||
همسر(ان) | کوثر جهان | ||||
فرزند(ان) | جلال داوود محمد سلطان مسعود غزنوی عزیز داوود عبدالرشید سلیمان شجاع | ||||
| |||||
خاندان | خاندان سبکتگین | ||||
پدر | سبکتگین |
ابوالقاسم محمود بن سبکتکین (۳۶۱–۴۲۱ ه. ق)، ملقب به سیفالدوله، یمینالدوله، امینالملة، غازی و مشهور به سلطان محمود غزنوی پادشاه سلسله غزنویان بود. سلطان محمود که اولین فرمانروای مستقل و بزرگترین فرد خاندان غزنوی است. به جنگاوری و بیباکی و کثرت فتوحات و شکوه دربار در تاریخ اسلام، مخصوصاً غزوات او در هند و غنایمی که از آنجا آورده مشهوراست. وی اولین فرمانروا در قلمرو خلافت اسلامی است که به خود عنوان «سلطان» داد تا استقلال خود را از دستگاه خلافت نشان دهد هر چند خلیفه فقط لقب امیر را برای او پذیرفته بود. وی شهر غزنه را به مرکز امپراتوری خود که شامل افغانستان امروزی، شمال غرب هند، قسمتی از پاکستان و شرق ایران امروزی میشد تبدیل نمود.
زندگینامه
او در شب دهم محرم سال ۳۶۱ ه.ق (۲ نوامبر ۹۷۱ میلادی) در شهر غزنی متوّلد شد[۲] و در روز جمعه ۱۷ ربیعالثانی سال ۴۲۱ ه.ق (۳۰ آوریل ۱۰۳۰ میلادی) در همان شهر به مرض سل (دق) درگذشت. پس از مرگ او را امیر ماضی خواندند. محمود بعد از مرگ پدرش سَبُکتَگین به سال ۳۸۷ ه.ق پس از غلبه بر برادرش اسماعیل به امارت رسید.
جنگها
سلطان محمود بر ابوابراهیم اسماعیل بن نوح ملقب به منتصر سامانی چیره گشت. بعد از آن خلف بن احمد باقیماندهٔ صفاریان را از میان برداشت. سپس با خانیان ترکستان به جنگ پرداخت و بعد از آرام کردن آن نواحی عزم فتح خوارزم و گرگانج را نمود و در سال ۳۹۲ ه.ق بهعنوان جهاد به هندوستان حمله برد و تا سال ۴۱۶ ه.ق در ظرف ۲۴ سال چندین جنگ کرد که ۱۲ غزوهٔ او مهمتر است. از فتوحات دیگر محمود میتوان فتح ری و اصفهان و غلبه بر مجدالدولهٔ دیلمی اشاره کرد که به سال ۴۲۰ ه.ق اتفاق افتاد.
بزرگترین جنگ سلطان محمود جنگ سومنات است که در (۴۱۶هجری) این جنگ بوقوع پیوست، زیرا سلطان محمود شنیده بود که کلانترین بتخانهها در شهر سومنات است لذا سلطان محمود و سیصد هزار مرد جنگی از راه مولتان و اجمیر بعد از طی ریگستانهای بیآب رجپوتانه بر سومنات حمله نمودند. با این که راجههای هند جهت حفاظت این معبد جمع شده بودند ولی در نتیجه جنگ خونین تعداد زیادی از ایشان مقتول شدند و به غیر از تسلیم چاره ندیدند. سلطان محمود بتخانه را ویران کرد. در این بتخانه جواهر گرانبها وجود داشت سلطان محمود همه را به غنیمت گرفته به غزنی آورد.
وضعیت علم و ادب در دوران سلطنت محمود
اجتماع علما و شعرا در دستگاه محمود غزنوی و اشعار و کتبی که به نام او ترتیب یافته نام او را در اطراف عالم معروف کردهاست. معروفترین شاعران دربار او عبارت بودند از: عنصری بلخی، فرخی سیستانی، عسجدی مروزی، زینتی، منشوری سمرقندی، کسائی مروزی و غضائری رازی. اگر چه فردوسی توسی در زمان او میزیست و شاهنامه را به او تقدیم کرد ولی وابستگی به دربار محمود نداشت. از میان دانشمندان دستگاه محمودی نامآورتر از ابوریحان بیرونی نیست. از وزیران نامی دستگاه سلطان محمود این اشخاص بودهاند: فضل بن احمد اسفراینی، ابوالقاسم احمد بن حسن میمندی و ابوعلی حسن بن محمد بن میکائیل معروف به حسنک وزیر. دبیر مخصوص دربار سلطانمحمود ابونصر مشکان بودهاست.ابوالفضل بیهقی نویسنده تاریخ بیهقی نیز در این دوران زیسته است.
عقاید مذهبی سلطان محمود
سلطان محمود در مذهب حنفی تعصب داشت.و یکی سلطان محمود بود که برای شیعیان سخت میگرفت. به علت تعصب شدید محمود، گروه کثیری از اسماعیلیان در فرارود (ماوراءالنهر) و خراسان و ری کشته شدند و یاران مجدالدوله به جرم معتزلی بودن از دم شمشیر گذشتند و قسمت اعظم کتابخانهٔ نفیس مجدالدوله طعمهٔ آتش سلطان محمود شد.
پس از آنکه سلطنت غزنوی به وسیلهٔ سلطان محمود در شرق ایران تأسیس شد، وی میبایست به عنوان تابع خلیفه عباسی ضمن در نظر داشتن پایگاه خلافت، برای خود اعتبار ویژه کسب میکرد. سلطان محمود به همین منظور و به عنوان غازی بتشکن راهی هندوستان شد و در ایران نیز براساس سیاست مذهبی خاص خود عمل میکرد که مبتنی بر حمایت از اهل سنت بود.او یکی از بزرگام اهل سنت به شمار میرفت وداستان های پر پند واندزی از خود به جای گذاشت است.علت بسیاری از تصمیمگیریها و سیاستهای دولت غزنوی از عنوان تعلیمات دینی محسوب میشود. به نظر میرسد سلطان محمود غزنوی به عنوان تابع خلافت عباسی به صورت نمادی تأییدکننده و تثبیتکننده مذهب اهل سنت درآمده و همچنین منشور و لوای خود را از خلافت عباسی میگرفت.[۳]
منابع
- ↑ http://www.gallery.am/en/database/item/35/
- ↑ خلیلی، خلیلالله (۱۳۸۷). سلطنت غزنویان. انتشارات امیری. ص. ۱۷. شابک ۹۷۸-۹۹۳۶-۲۰-۰۰۹-۸.
- ↑ کاشانی، سکینه و بابادی، عصمت: بررسی مناسبات سلطان محمود غزنوی و محافل مذهبی. تاریخنامه خوارزمی سال دوم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۴ (پیاپی ۸).
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ محمود غزنوی موجود است. |
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به محمود غزنوی در ویکیگفتاورد موجود است. |
- تاریخ عمومی ایران، عباس اقبال آشتیانی
سبکتگین (امارت. ۹۷۷- ۹۹۷ میلادی) امیر غزنه | بغراچق (۹۹۷- ?) والی هرات | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
'محمود (۹۹۸-۱۰۳۰) سلطان غزنه | ابوالمظفر نصر (۹۹۷- ?) والی بست | اسماعیل ( ۹۹۷-۹۹۸) امیر غزنه | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
محمد (۱۰۳۰) سلطان غزنه | مسعود (۱۰۳۰-۱۰۴۱) سلطان غزنه | عبدالرشید (۱۰۴۹-۱۰۵۲) سلطان غزنه | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مودود ( ۱۰۴۱-۱۰۴۸) سلطان غزنه | علی (۱۰۴۸-۱۰۴۹) سلطان غزنه | فرخزاد (۱۰۵۳-۱۰۵۹) سلطان غزنه | ابراهیم (۱۰۵۹-۱۰۹۹) سلطان غزنه | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مسعود دوم (۱۰۴۸) سلطان غزنه | مسعود سوم (۱۰۹۹-۱۱۱۵) سلطان غزنه | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
شیرزاد (۱۱۱۵-۱۱۱۶) سلطان غزنه | ارسلانشاه (۱۱۱۶-۱۱۱۷) سلطان غزنه | بهرامشاه ( ۱۱۱۷-۱۱۵۷) سلطان غزنه | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
خسروشاه (۱۱۵۷-۱۱۶۰) سلطان غزنه | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
خسروملک (۱۱۶۰-۱۱۸۶) سلطان غزنه | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||