قطار مگلو

ترنس‌رپید در تأسیسات آزمایشی امسلاند آلمان

مگلو در شانگهای

JR-Maglev

قطار مَگ‌لِو یا ماگ‌لِو (به انگلیسی: Maglev) گونه‌ای از قطارهاست که هنگام حرکت، به‌طور شناور در هوا و در فاصله کمی از ریل قرار می‌گیرد و در حالی که تنها با هوا اصطکاک دارد می‌تواند با سرعت‌های بسیار زیاد به پیش برود، چرا که دیگر با ریل اصطکاک ندارد.

این قطارها برای حرکت از نیروی الکترومغناطیسی بهره می‌گیرند و به‌طور نظری می‌توانند به سرعت‌هایی قابل مقایسه با سرعت توربوپراپ و هواپیمای جت (۵۰۰ تا ۵۸۰ کیلومتر در ساعت) دست یابند.

نام مگ‌لو از هم‌آمیزی دو واژه انگلیسی Magnetic (مغناطیسی) و levitation (شناوری) درست شده‌است.

تاریخچه

اولین طرح قطار مغناطیسی را رابرت گدار در نوامبر سال۱۹۰۹پیش نهاد. او پیشنهاد کرد بین شهر بوستون و نیویورک تونلی ساخته شود که در آن قطارهای معلق در یک خلاء جزئی با نیروی مغناطیسی به حرکت در آیند. چند سال بعد در سال ۱۹۱۲ یک مهندس فرانسوی به نام امیل باشه طرحی را پیشنهاد کرد که شباهت زیادی به وسیله مغناطیسی فعلی داشت. وسیله آزمایشی ۱۵ کیلوگرمی او در اثر آهن‌رباهای برقی تغذیه شده با جریان متناوب از زمین بلند شده و به حرکت درمی‌آمد، ولی در اثر برخورد با دیوار آزمایشگاه از بین رفت. نخستین خط بازرگانی مگلو در شانگهای چین به راستای ۳۰ کیلومتر بوسیله شرکت آلمانی ساخته شده‌است. این راه‌آهن فرودگاه شانگهای را به مرکز این شهر پیوند داده‌است.
در ۲۲ سپتامبر ۲۰۰۶ یک مگلو در مسیر آزمایشی امسلاند در آلمان با یک واگن خدماتی برخورد کرد. بیش از بیست نفر در این حادثه کشته شدند. به گفته مقامات علت حادثه خطای انسانی بوده و ناشی از فناوری مگلو نبوده‌است.

فناوری

در مگ‌لو، قطار با ریل تماس ندارد و به جای غلتیدن چرخ‌ها روی ریل، قطار با نیروی مغناطیسی در هوا شناور شده، به جلو رانده می‌شود. در فناوری مگلو نیروی مغناطیسی قطار را از زمین بلند کرده، با استفاده از موتور خطی (و نه دوار) رانده و در یک مسیر مشخص هدایت می‌کند.

این قطارها نصف انرژی هواپیما را مصرف کرده و با همان سرعت حرکت می‌کنند.

مزایا و معایب مگلو

برخی از مزایای مگ‌لو نسبت به سیستمهای ریلی عبارتند از: سرعت بیشتر، امکان افزایش فراز تا ۱۰ درصد و پایین بودن اصطکاک و برخی معایب این سیستم عبارتند از: سابقه عملیاتی کم و نابالغ بودن تکنولوژی، وابستگی به یک کشور، حساسیت به زلزله بویژه در نوع آلمانی، نداشتن سابقه مسافت طولانی، هزینه ۴۰ تا ۶۰ میلیون دلار بر کیلومتر و ایمنی پایین [۱] همچنین فناوری مگلو مشترکات کمی با ترابری ریلی سنتی دارد و با خطوط ریلی معمولی سازگار نیست. قطار مگلو در سرعت‌های بالا سروصدای آزاردهنده‌ای دارد و میدان قوی مغناطیسی پیرامون مسیر قطار نیر تشعشعاتی دارد.

نمونه‌ها

شانگهای

قطار مگلو شانگهای در سال ۲۰۰۴ در مسافت ۳۰٫۵ کیلومتر از فرودگاه پودونگ تا شهر شانگهای افتتاح شد. سرعت حداکثر ۴۳۱ و زمان سیر ۷ دقیقه و قیمت بلیط آن ۷ دلار است و برای مسافرین پرواز حدود ۶ دلار و رفت و برگشت ۱۱ دلار. عملیات ساخت این پروژه در سال ۲۰۰۱ آغاز و هزینه ساخت این سیستم ۱٫۳۳ میلیارد دلار گردید.

تشعشع ناشی از میدان قوی مغناطیسی مسیر قطار باعث شده‌است تا مسئولان خط مگلو شانگهای ناچار به خرید و تملک اراضی اطراف خط به منظور ایجاد یک ناحیه خالی از سکنه بین مسیر مگلو و نواحی مسکونی شوند.

هامبورگ

TRANSRAPID ۰۵ اولین قطار مگلو با محرک طولی مغناطیسی بود که توانست مجوز، جهت حمل و نقل مسافر را بدست آورد. در سال ۱۹۷۹ در اولین نمایشگاه بین‌المللی حمل و نقل در هامبورگ، خطی از این نوع به طول ۹۰۸ متر به نمایش درآمد. استقبال بازدید کنندگان از این خط به قدری زیاد بود که نمایش آنرا به مدت ۳ ماه پس از اتمام نمایشگاه تمدید کردند و دراین مدت بیش از ۵۰۰۰۰ مسافر توسط آن جابه‌جا شد. این خط مجدداً در سال ۱۹۸۰ در شهر Kassel(شهری در آلمان) مورد استفاده قرار گرفت.[۲]

در ایران

قراردادی میان ایران و آلمان برای اجرای پروژه خط مگلو تهران-مشهد با نام «قطار سریع‌السیر تهران - مشهد» منعقد شده‌است. طول اجرای طرح ۸۶۰ کیلومتر بود و مقرر بود که در زمان دو ساعت تعداد ۱۱۷۲ نفر مسافر را با ۱۰ واگن کشنده از تهران به مشهد منتقل کند. پس از گذشت مدتی، این طرح به علت هزینه زیاد، از سوی کارشناسان وزارت راه و ترابری نامناسب تشخیص داده شده و بدین شکل این طرح از سوی هیئت دولت لغو شد.

جستارهای وابسته

• برقی کردن راه‌آهن در ایران

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Maglev». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۴ اکتبر ۲۰۱۶.

پیوند به بیرون

• IMB International Maglev Board
• قطار مگلو شانگهای Maglev Train
• وبگاه رسمی مگلو ایران