پرش به محتوا

تجزیه (زیست‌شناسی)

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
تجزیه توت فرنگی، تایم لپس معکوس
موش مرده (با سم) مومیایی شده (به صورت طبیعی)
تجمع مگس‌ها و حشرات بر جسد جوجه تیغی کیپ ۵ روز بعد از مرگ

تجزیه (به انگلیسی: Decomposition) فرآیندی است که در آن مواد آلی مرده به مواد آلی یا معدنی ساده‌تری مانند دی‌اکسید کربن، آب، قندهای ساده و نمک‌های معدنی جدا (تفکیک) می‌شوند. این فرایند بخشی از چرخه مواد مغذی است که برای بازیافت مواد محدودی که فضای فیزیکی زیست کره را اشغال کرده، ضروری می‌باشد. بدن جاندارن، اندکی پس از مرگ شروع به تجزیه می‌کنند. حیوانات مانند کرم‌ها نیز به تجزیه مواد آلی کمک می‌کنند. ارگانیسم‌هایی که این کار را انجام می‌دهند به عنوان تجزیه کنندها شناخته می‌شوند. اگرچه هیچ دو موجودی به یک شکل تجزیه نمی‌شوند، اما همه آنها مراحل پی در پی تجزیه را طی می‌کنند. علمی که تجزیه را بررسی می‌کند، به‌طور کلی از واژه یونانی taphos، به معنای آرامگاه، تافونومی نامیده می‌شود. تجزیه همچنین می‌تواند یک فرایند تدریجی برای ارگانیسم‌هایی باشد که دوره‌های خواب طولانی دارند.[۱]

می توان تجزیه غیر زنده را از تجزیه زیستی ( زیست‌تجزیه‌پذیری ) متمایز کرد. مورد اول به معنای "تخریب یک ماده توسط فرآیندهای تجزیه شیمیایی یا فیزیکی است، به عنوان مثال، هیدرولیز. دومی به معنای "تجزیه متابولیکی مواد به اجزای ساده‌تر توسط موجودات زنده" است که معمولاً توسط میکروارگانیسم‌ها صورت می‌پذیرد. حیواناتی مانند کرم‌های خاکی نیز از طریق فعالیت‌های خود به تجزیه مواد آلی روی و داخل خاک کمک می‌کنند. ارگانیسم‌هایی که این کار را انجام می‌دهند به عنوان تجزیه کننده یا پوده‌خوار شناخته می‌شوند.

علمی که تجزیه را مطالعه می‌کند به‌طور کلی به عنوانسنگواره‌شناسی شناخته می‌شود و از کلمه یونانی taphos به معنای مقبره یا قبرستان اتخاذ شده است.

عوامل مؤثر بر تجزیه

[ویرایش]
در معرض قرار گرفتن عوامل
[ویرایش]

دن مرده‌ای که در معرض فضای بازمانند آب و هوا قرار گرفته است، سریع‌تر تجزیه شده و حشرات بسیار بیشتری را نسبت به جسدی که[۲] دفن می‌شود یا در وسایل حفاظتی یا مصنوعات خاصی محبوس می‌کند، جذب می‌کند.[۳] این امر به دلیل تعداد محدود حشراتی است که می‌توانند به خاک نفوذ کنند[۴] و همچنین دمای پایین‌تر در زیر خاک.[۵]

سرعت و نحوه تجزیه در بدن حیوان به شدت تحت تأثیر عوامل متعددی است. در درجات تقریباً نزولی اهمیت،[۶] عبارتند از:

منابع

[ویرایش]
  1. Lynch, Michael D. J.; Neufeld, Josh D. (2015). "Ecology and exploration of the rare biosphere". Nature Reviews Microbiology. 13 (4): 217–29. doi:10.1038/nrmicro3400. PMID 25730701. S2CID 23683614. Retrieved 1 January 2024.
  2. Schotsmans, Eline M.J.; Van de Voorde, Wim; De Winne, Joan; Wilson, Andrew S. (2011). "The impact of shallow burial on differential decomposition to the body: a temperate case study". Forensic Science International. 206 (1): e43–e48. doi:10.1016/j.forsciint.2010.07.036. PMID 20728294. Retrieved 11 February 2024.
  3. Matuszewski, Szymon; Konwerski, Szymon; Frątczak, Katarzyna; Szafałowicz, Michał (2014). "Effect of body mass and clothing on decomposition of pig carcasses" (PDF). International Journal of Legal Medicine. 128 (1): 1039–48. doi:10.1007/s00414-014-0965-5. PMC 4196037. PMID 24487775. Retrieved 11 February 2024.
  4. Simmons, Tal; Cross, Peter A.; Adlam, Rachel E.; Moffatt, Colin (2010). "The influence of insects on decomposition rate in buried and surface remains". Journal of Forensic Sciences. 55 (4): 889–92. doi:10.1111/j.1556-4029.2010.01402.x. PMID 20412365. Retrieved 11 February 2024.
  5. Prangnell, Jonathan; McGowan, Glenys (2009). "Soil temperature calculation for burial site analysis". Forensic Science International. 191 (1): 104–09. doi:10.1016/j.forsciint.2009.07.002. PMID 19656646. Retrieved 11 February 2024.
  6. Dash, Hirak Ranjan; Das, Surajit (November 2020). "Thanatomicrobiome and epinecrotic community signatures for estimation of post-mortem time interval in human cadaver". Applied Microbiology and Biotechnology. 104 (22): 9497–9512. doi:10.1007/s00253-020-10922-3. PMID 33001249. Retrieved 18 February 2024.

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Decomposition». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی.