شهرستان خمام

شهرستان خمام
اطلاعات کلی
کشور	ایران
استان	گیلان
مرکز شهرستان	خمام
بخش‌ها	مرکزی، چوکام
سال تأسیس	۱۳۹۹ خورشیدی
اداره
فرماندار	عبدالوحید احمدی
مردم
جمعیت	۵۴،۸۶۰ نفر (۱۳۹۵)
مذهب	شیعه
زبان	گیلکی

شهرستان خمام یکی از شهرستان‌های شمالی و ساحلی استان گیلان است. این شهرستان پیش‌تر یکی از بخش‌های ۶ گانه‌ی شهرستان رشت بود.

جمعیت

بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت شهرستان خمام در سال ۱۳۹۰ برابر با ۵۳،۶۰۰ نفر بوده‌است.

امّا طبق اعلام ریاست اداره ثبت احوال خمام، جمعیّت شهرستان خمام در سال ۱۳۹۳ نسبت به سالهای گذشته رشد چشمگیری داشته و به ۶۶٬۲۳۶ نفر رسیده‌است.

مردم و زبان

مردم خمام نیز مانند دیگر نقاط گیلان گیلک هستند، و به زبان گیلکی با گویش بیه پسی با لهجه خمامی صحبت می‌کنند.

تقسیمات کشوری

• بخش مرکزی شهرستان خمام
  • دهستان چاپارخانه
  • دهستان کته‌سرخمام
• شهر: خمام

• بخش چوکام
  • دهستان اشکیک
  • دهستان فرشکی
• شهر: چوکام

شهرستان خمام مجموعاً دارای ۴۴ روستا است.

روستاهای شهرستان خمام:

(الف).دهستان چاپارخانه:این دهستان دارای ۱۷ روستا به شرح زیر است و مرکز آن روستای چاپارخانه می‌باشد.
شیجان، توکسرشیجان، دهنه‌سر شیجان، راسته کنار شیجان، میان‌محله شیجان، تازه آباد صدر، جفرود بالا، چاپارخانه (رشت)، گورابجیر، زرنگ محله، زیرده، غلامرضاباغ، فتاتو، فشتکه، پشتسان گوراب‌جیر

(ب).دهستان کته سر:این دهستان دارای ۱۳ روستا به شرح زیر است و مرکز آن روستای کته سر می‌باشد.
کته سر، لات، اسماعیل‌آباد، اشمنانطالم، برمچه بالامحل، برمچه پایین محل، تیسیه، دافچاه، کلاچاه، کویشا، مشکاپشت، مرزدشت

(پ).دهستان اشکیک: این داهستان ۵ روستا دارد.
اشکیک، مصردشت، خاچکین، تازه‌آباد خاچکین، بلسکله

(ت). دهستان فرشکی: این دهستان ۷ روستا دارد.
جیرسرباقرخاله، جیرسرچوکام، فرشکی چوکام، لله کا، میانکل، بیج، بیجرودکل

جغرافیای طبیعی

مرداب دهنه‌سر شیجان

خمام در طول جغرافیایی ۴۹ درجه و ۳۹ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۷ درجه و ۲۳ دقیقه واقع شده‌است و ارتفاع آن از سطح دریا منهای ۱۷ متر می‌باشد. خمام از غرب به شهرستان انزلی، از جنوب به بخش مرکزی شهرستان رشت، از شرق به بخش خشکبیجار، از غرب به تالاب انزلی، از شمال به دریای خزر و از جنوب شرقی به بخش کوچصفهان متصل است. خمام در ناحیه‌ای کاملاً جلگه‌ای در کناره ساحل دریای خزر و تالاب انزلی واقع شده و دارای آب و هوای معتدل مرطوب می‌باشد. بخشی از محیط زیست طبیعی خمام را دریا (۱٫۵ کیلومتر نوار ساحلی) و بخش مهم دیگر را اکوسیستم ارزشمند تالاب انزلی تشکیل می‌دهد. جنگل فتاتو یکی از بکرترین جنگل‌های کناره دریای خزر است که در فتاتو خمام واقع شده است، مرداب دهنه‌سر شیجان و مرداب جیرسرباقرخاله (هر دو متصل به تالاب انزلی) از زیستگاه‌های طبیعی پرندگان، جانوران آبزی و ماهیان در خمام هستند. همچنین چراگاه طبیعی چوکام (قرُق جیرسرباقرخاله) به عنوان یکی از بزرگترین چراگاه‌های چهارپایان استان در شهرستان خمام وجود دارد.

پناهگاه حیات وحش چوکام

پناهگاه حیات وحش و تالاب چوکام با مساحت ۳۴۶ هکتار تنها پناهگاه حیات وحش شهرستان رشت واقع در منطقه دهستان چوکام این شهرستان است که به دلیل اهمیت زیستگاهی از دیدگاه پرندگان مهاجر آبزی از تاریخ ۱۳۸۱/۲/۱۵ به مدت ۵ سال منطقه شکار ممنوع سپس در سال ۱۳۸۴ با افزایش مساحت به ۴۴۳/۹۶ هکتار تبدیل به پناهگاه حیات وحش چوکام گردید. ارتفاع منطقه از سطح دریا ۲۵ متر و تابع سطح تالاب انزلی است. بخش اعظم آن را کلاس‌های آبی فاقد پوشش گیاهی دربرگرفته و بخش دارای پوشش گیاهی را نیزارهای متراکم و گیاهان وابسته به سیستم آبی دربرمی گیرد. عمده گیاهان منطقه شامل نی، سورف، لاله تالابی، اسپرغان، سیزاب، سرخاب کولی، تاج ریزی، تمشک و … است. از سوی دیگر نظر به تالابی بودن منطقه، اهمیت ویژه‌ای از دیدگاه پرندگان مهاجر آبزی دارد و انواع گونه‌های جانوری مثل لیل، سنقر، عقاب تالابی، مرغابی، خوتکا، گیلار، اردک ارده‌ای، کله سبز، آبچلیک، یلوه و ماهیان و سایر آبزیان در منطقه حضور دارند. این پناهگاه تحت حفاظت اداره حفاظت محیط زیست شهرستان رشت است.

منطقه آزاد تجاری کاسپین

منطقه آزاد تجاری-صنعتی انزلی در سال ۱۳۸۴ شمسی در شهرستان‌های رشت و انزلی تأسیس شد. با ابلاغ قانون جدید این منطقه در سال ۱۳۹۳، بخش اعظمی از اراضی منطقه آزاد در شهرستان رشت و سایر اراضی در شهرستانهای انزلی، آستانه‌ اشرفیه و خمام واقع شده‌ و نام این منطقه آزاد تجاری از انزلی گرفته شده‌ است. تطبیق نام این منطقه آزاد از برنامه‌های دولت است.

روستاهای شهرستان خمام در محدوده اولیه منطقه آزاد(۱۳۸۴)

• گورابجیرصحرا • فشتکه اول و دوم • فتاتو • چاپارخانه • جفرود بالا • کویشا

جستارهای وابسته

استان گیلان