باشگاه فوتبال تراکتور: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۹۳: خط ۳۹۳:
== مالکیت ==
== مالکیت ==
{| class="wikitable style="text-align: center; background:#ffffef;"
{| class="wikitable style="text-align: center; background:#ffffef;"
|- style="background:#FFC900; color:#000000; font-weight: bold;" align="center"
|- style="background:#DE0000; color:#ffffff; font-weight: bold;" align="center"
|سال‌ها||مالک||نام باشگاه
|سال‌ها||مالک||نام باشگاه
|-
|-

نسخهٔ ‏۳۱ ژانویهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۲۱:۴۲

تراکتور
پرونده:Tractor F.C. 2019 Logo.svg
نام کاملباشگاه فرهنگی ورزشی اقتصادی تراکتور آذربایجان[۱][۲]
لقب‌(ها)تیراختور[۳][۴]
تراکتوری‌ها[۵]
پرشورها[۶]
گرگهای‌ سرخ[۷]
تاریخ بنیان‌گذاری۱۳۴۹ (۵۴ سال پیش)[۸] با نام تراکتورسازی
نام ورزشگاهیادگار امام تبریز
گنجایش۶۶٬۸۳۳ نفر[۹][۱۰][۱۱]
مالکایران محمدرضا زنوزی مطلق
مدیرعاملایران میرمعصوم سهرابی (سرپرست)
سرمربیایران ساکت الهامی
لیگلیگ برتر خلیج فارس
۹۸–۱۳۹۷۵اُم
وبگاه
فصل جاری

باشگاه فوتبال تراکتور که در میان هواداران خود به نام تیراختور و تراکتور آذربایجان شناخته می‌شود یک باشگاه فوتبال در شهر تبریز، ایران است. این تیم در سال ۱۳۴۹ با پشتیبانی کارخانهٔ تراکتورسازی در شهر تبریز بنیان‌گذاری شد و از سال ۱۳۸۸ تا اردیبهشت سال ۱۳۹۷ در مالکیت سپاه عاشورا بود.[۱۲][۱۳] این باشگاه در خرداد ۱۳۹۷ و در یک مزایده، به محمدرضا زنوزی مطلق واگذار شد.[۱۴]

تاریخچه

پیش از انقلاب

تیم فوتبال تراکتور-جام تخت جمشید ۱۳۵۴

تراکتور در سال ۱۳۵۴ به جام تخت جمشید صعود کرد. آنان در جام تخت جمشید ۱۳۵۴ شرکت کردند و در میان ۱۶ تیم، در جایگاه شانزدهم ایستاده، به دستهٔ پایین‌تر سقوط کردند. پس از یک سال دوری از سطح اول لیگ فوتبال ایران، آنان در جام تخت جمشید ۱۳۵۶ شرکت کرده و جایگاه پنجم را کسب کردند. در این دوران، سرمربی تراکتور حسین فکری بود و بازیکنانی چون پرویز مظلومی، عباس کارگر و ابراهیم کیان‌طهماسبی در این تیم بازی می‌کردند.[۳] تراکتور در جام تخت جمشید ۱۳۵۷ هم حاضر بود و تا پیش از تعطیلی مسابقات به دلیل وقوع انقلاب ۱۳۵۷، در جایگاه نهم جدول بودند.[۱۵] این باشگاه در جام حذفی ۱۳۵۶ -که اولین دوره جام حذفی بود- نیز به فینال راه یافت؛ اما در بازی پایانی، نتیجه را به ملوان بندرانزلی باخته و نایب‌قهرمان شد. در این سال‌ها ماشین‌سازی نیز به عنوان تیمی از شهر تبریز و قدرتی موازی با تراکتور در فوتبال ایران حاضر بود.[۳]

دهه ۱۳۶۰

در دهه ۱۳۶۰ به دلیل وقوع جنگ ایران و عراق، لیگ فوتبال ایران تعطیل بود و تنها جام‌های استانی برگزار می‌شد و تراکتور در لیگ فوتبال تبریز بازی می‌کرد. در سال ۱۳۶۵، منتخب تبریز متشکل از بازیکنان تراکتور و ماشین‌سازی به فینال لیگ استانی قدس راه یافت، ولی از تیم استان اصفهان شکست خورد و دوم شد. در این دهه بازیکنانی مانند احد شیخ لاری، حسین قوی‌فکر، غلامرضا باغ‌آبادی و امیر داداش‌ضیایی بازیکنان برجسته تراکتور بودند که در تیم ملی فوتبال ایران نیز بازی کردند. در سالیان پایانی این دهه، واسیلی گوجا مربی اهل رومانی به تراکتور آمد.[۳]

دهه ۱۳۷۰ و آغاز دهه ۱۳۸۰

واسیلی گوجا، تیم‌های پایه تراکتور را زیر نظر گرفت و به کارهای بنیانی پرداخت. تراکتور متحول شد و دوران موفقی را گذراند.[۳][۱۶] آنان در لیگ آزادگان ۱۳۷۱ در گروه یک بالاتر از استقلال و کشاورز اول شدند، اما در پلی‌آف با باخت به پاس تهران، به مقام سوم رسیدند.[۱۷] در این تیم که بهترین نتیجه تاریخ تراکتور در لیگ تا آن روز، را به دست آورد؛ احد شیخ لاری به عنوان کاپیتان تیم، کریم باقری، سیروس دین‌محمدی وحسین خطیبی حضور داشتند.[۳] اسماعیل حلالی و علی باغمیشه نیز از آن تیم به تیم ملی فوتبال ایران راه یافتند. تراکتور در سال ۱۳۷۳ با باخت به بهمن در جام حذفی، برای بار دوم در این جام دوم شد. با رفتن بازیکنان کلیدی از تیم، دوران افت باشگاه آغاز شد. محمدحسین ضیایی، جای گوجا را گرفت و بازیکن–مربی تیم شد. باشگاه در لیگ آزادگان ۱۳۷۹، آخر می‌شود ولی با این وجود سال بعد به حکم فدراسیون فوتبال ایران در لیگ حرفه‌ای تازه‌تاسیس شرکت می‌کند. آنان در لیگ برتر فوتبال ایران ۸۰-۸۱ با مربیگری رضا وطنخواه و محمود یاوری باز هم در لیگ آخر شدند و این بار به دسته پایین‌تر سقوط کردند.[۳]

دوران دسته اول: ۱۳۸۱–۱۳۸۸

تراکتور هفت فصل را در لیگ دسته اول فوتبال ایران سپری کرد، و نتوانست به جام خلیج فارس صعود کند. تراکتور در این هفت سال تنها یک بار پلی‌آف رسید، و با باخت به شیرین‌فراز کرمانشاه فرصت صعود را از دست داد. در این سالیان ارنست میدندروپ، فرشاد پیوس، احد شیخ لاری از مربیان باشگاه بودند. سرانجام تراکتورسازی در فصل ۸۸–۸۷ و با مربی گری فراز کمالوند به لیگ برتر صعود کرد.[۳]

۱۳۸۸ تا کنون

تراکتور تا فصل ۸۱–۱۳۸۰ در سطح اول فوتبال ایران بازی می‌کرد؛ اما در پایان آن فصل به دسته پایین‌تر سقوط کرد و پس از ۸ سال تلاش ناموفق برای صعود، سرانجام در سال ۱۳۸۸ دوباره به لیگ برتر فوتبال ایران راه یافت.[۱۸] تراکتور از سال ۱۳۸۸ تحت مسئولیت سپاه عاشورا بوده و به دلیل قرار گرفتن در رده تیم‌های نظامی، قادر به جذب بازیکنان سرباز است.[۱۲][۱۳][۱۹][۲۰] تراکتور پس از صعود به لیگ برتر، روند رو به رشدی داشته و پس از قرار گرفتن در میانه جدول در فصل‌های ۸۹–۱۳۸۸، ۹۰–۱۳۸۹، سه بار نایب قهرمان لیگ برتر در لیگ‌های ۹۱–۱۳۹۰، ۹۲–۱۳۹۱، ۹۴–۱۳۹۳، شده‌است. تراکتور همچنین در سال ۹۳، قهرمان جام حذفی شده‌است.[۲۱][۲۲]
پس از صعود به لیگ برتر فراز کمالوند، امیر قلعه نوعی (دو بار)، تونی اولیویرا (سه بار)، مجید جلالی و رسول خطیبی مربیگری تیم را بر عهده داشته‌اند. کمالوند به دلیل صعود به لیگ برتر،[۲۳] تونی به دلیل فتح جام حذفی[۲۴] و قلعه نوعی به دلیل کسب اولین سهمیه آسیایی با تراکتور[۲۳] و اولین صعود از مرحله گروهی لیگ قهرمانان باشگاه‌های آسیا[۲۵] نام خود را در تاریخ باشگاه ثبت کرده‌اند. مهدی کیانی، عضو تیمی که سال ۱۳۸۸ به لیگ برتر صعود کرد، با سابقه ۸ فصل حضور در تراکتور و محمد ابراهیمی با ۷ فصل حضور از با سابقه‌ترین بازیکنان تراکتور هستند.

تغییر نام

از فروردین ۱۳۹۸ مدیران و مالک باشگاه در تلاش بودند تا نام باشگاه را تغییر دهند، سرانجام با همت مدیران، موافقت اداره کل ورزش و جوانان آذربایجان شرقی و تأیید فیفا در ۱ تیر ۱۳۹۸ نام باشگاه تراکتورسازی تبریز به باشگاه تراکتور آذربایجان تغییر یافت.[۲۶][۲۷][۲۸]

هواداران

هواداران تراکتور در ورزشگاه یادگار امام تبریز

تراکتور پرتماشاگرترین تیم لیگ برتر در فصل‌های نهم، دهم، یازدهم، دوازدهم، چهاردهم و هجدهم است.[۲۹][۳۰][۳۱][۳۲] همچنین در لیگ قهرمانان سال ۲۰۱۶ پرطرفدارترین تیم انتخاب شد.[۳۳] به گفتهٔ مدیر باشگاه تراکتور این تیم در سال ۱۳۸۹ حدود ۴۸۲ هزار هوادار رسمی داشته که چندین برابر هوادران ثبت‌شدهٔ رئال مادرید، یکی از باشگاه‌های پرطرفدار دنیا، است.[۳۴] این باشگاه پیشتر تعداد تماشاگر ثابتی در ورزشگاه و هوادارانی در داخل تبریز داشت؛[۱۶] اما اکنون هواداری از این تیم به سراسر آذربایجان و برخی شهرهای دیگر ایران رسوخ کرده‌است به گونه‌ای که در چندین بازی در چارچوب لیگ برتر استادیوم‌های استانهای البرز، قزوین، قم و گیلان نیز در برخی بازی‌ها پذیرای هواداران پرتعداد تراکتور بوده‌اند،[۱۶][۳۵] مشخصا هواداران تراکتوری پس از راهیابی به لیگ برتر در سال ۸۸ حضور پرشماری در ورزشگاه آزادی تهران و در برابر سرخابی‌های این شهر داشته‌اند.

با این که باشگاه تراکتور در تبریز قرار دارد، ولی در سراسر ایران هوادار دارد و در بازی‌های خارج از خانه علی‌الخصوص تهران نیز عده زیادی برای تشویق آن‌ها به ورزشگاه می‌روند.

«پرشورها» لقبی است که پس از انتخاب هواداران تراکتور به عنوان «پرشورترین هواداران ایران» در برنامه نود به آن‌ها داده شد و اینک در بیشتر شهرها و محافل ورزشی کشور با این لقب خوانده می‌شوند.[۳۶][۳۷][۳۸] برخی، شیوهٔ تشویق هواداران این باشگاه را با هواداران فوتبال در شرق آسیا مقایسه می‌کنند.[۳۹] در سال ۲۰۱۹ هواداران تراکتور رتبه پنجم برترین هواداران از نظر حمایت در بازی‌های خانگی را پس از تیم‌های بروسیا دورتموند، بارسلونا، بایرن مونیخ و منچستر یونایتد توسط سایت ترانسفر مارکت به دست آوردند و از هواداران تیم‌هایی همچون آرسنال و رئال مادرید نیز بالاتر قرار گرفتند.[۴۰][۴۱][۴۲][۴۳][۴۴][۴۵] تونی، سرمربی پرتغالی پیشین این تیم که سابقه بازی و مربی‌گری در بنفیکا را دارد، در مورد هواداران این باشگاه گفته‌است: «در ۳۴ سال بازی و مربی‌گری در تیم‌های مختلف چنین استقبالی را از یک تیم ندیده بودم. تماشاگران تبریزی در هر بازی یا سر تمرین طوری در ورزشگاه حضور می‌یابند که انگار آن روز را برای تیم جشن گرفته‌اند. من در بنفیکا هم چنین هواداران پرشوری ندیده بودم.»[۴۶][۴۷]

«لوئیس میا»، سرمربی اسپانیایی تیم الجزیره امارات نیز که سابقه بازی در باشگاه‌های رئال مادرید و بارسلونا را دارد، در نشست خبری پس از بازی رفت با تراکتور در لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۱۳، در مورد هواداران تراکتور چنین گفته‌است: «شگفت‌زده شدم. چنین انتظاری نداشتم. هواداران یار دوازدهم تراکتور بودند. در اسپانیا هم تماشاگران زیادی می‌آیند؛ اما اینقدر سر و صدا نمی‌کنند و هیجان ندارند. به خاطر تماشاگران با تعصب به تیم تراکتور تبریک می‌گویم.»[۴۸]

تراکتور و مسائل هویتی

با اینکه تراکتور تنها یک باشگاه ورزشی است، اما امروزه برای هوادران این تیم در ایران جذابیتی فراتر از این دارد و به پدیده‌ای اجتماعی و ناسیونالیستی بدل شده‌است؛[۱۶][۴۹] درصد بالایی از طرفداران، چندان به بازی فوتبال و نتایج‌اش کار ندارند و به دنبال یک تجمع بی‌خطر هستند تا وجود خود را ابراز کنند، بگونه‌ای که برخی از هواداران تراکتور رابطه خود و آذربایجان را با باشگاه فوتبال بارسلونا و کاتالونیا مقایسه می‌کنند؛[۱۶][۵۰][۵۱] عده‌ای این مقایسه را منتسب به گروهای تجزیه طلب و پان ترک می‌داند.[۳۸]

علاوه بر این، بازی‌های این تیم به‌طور ضمنی صحنه استفاده برخی از گروه‌های قوم گرا و پان‌ترک شده‌است.[۳۸][۴۹] این حرکات عمدتاً شامل سردادن شعارها و بردن پارچه نوشته‌هایی قوم گرایانه بوده و در مواقعی هم مضامینی در حمایت از کشورهای ترکیه و جمهوری آذربایجان داشته‌است،[۴۹][۵۲] حتی شماری از هواداران تراکتور در مقاطعی، شعار «خلیج عربی» سر داده‌اند.[۵۳][۵۴] این رویکردها در مواردی از طرف محافل ورزشی، سیاسی و بخشی از خود مردم آذربایجان مورد انتقاد قرار گرفته‌اند، این موضوع نمودهای سیاسی هم داشته و در میان مسئولان سیاسی حکومت ایران حساسیت ایجاد کرده‌است.[۵۵] واکنش‌های حکومت به این‌گونه مسائل در میان هواداران تراکتور، به دستگیری،[۵۲][۵۵] درگیری میان مأموران امنیتی و شعاردهندگان،[۵۲][۵۶] جمع برخی پارچه نوشته‌ها از ورزشگاه و برخی پوسترهای تراکتور از چاپخانه‌ها[۵۶] انجامیده‌است.[۵۵][۵۶]
در جریان نقل و انتقالات لیگ شانزدهم، مدیرعامل باشگاه تراکتور مصطفی آجرلو خبر از عقد قراردادی دو ساله با وارازداد هارویان مدافع میانی تیم ملی ارمنستان داد؛ ولی با گذشت ۱۲ ساعت از این اتفاق مدیرعامل باشگاه تراکتور با انتشار مطلبی در اینستاگرامش اعلام کرد از جذب هارویان منصرف شدند.[۵۷] آجرلو دلیل این اقدام را وحدت آذری‌ها و در پاسخ به اعتراض عده‌ای از هواداران تیم اعلام کرد.[۵۸] این اقدام به دلیل شائبه‌هایی در مورد نژادپرستی و دخالت سیاست در ورزش، از سوی برخی دیگر از هواداران تراکتور و رسانه‌ها مورد انتقاد قرار گرفت.[۵۹]

بازی تراکتور و استقلال

این بازی که توسط سایت ترانسفرمارکت با ۱۰۰هزار تماشاگر به عنوان پرتماشاگر ترین بازی هفته جهان انتخاب شده بود حواشی فراوانی داشت [۶۰] در لیگ ۱۹ عده ای از هواداران تراکتور در بازی با استقلال تهران با دادن سلام نظامی هنگام تلاوت قرآن در مراسم آغازین بازی؛ از حمله ترکیه به کردهای سوریه حمایت کردند. [۶۱] [۶۲] شعار های حمایتی از ترکیه بازتاب گسترده ای در جهان داشت و رسانه های ترکیه از این حرکت هواداران تراکتور استقبال کردند.[۶۳] معاون امنیتی وزیر کشور ایران روز یکشنبه ۱۱ آبان ۱۳۹۸ در جمع خبرنگاران از دستگیری هفت تماشاگر بازی تیم های تراکتور و استقلال تهران خبر داد و دلیل بازداشت این افراد را انجام حرکات خارج از بحث های ورزشی عنوان کرد.[۶۴] [۶۵] [۶۶] کمیته اخلاق فدراسیون فوتبال بعد اتفاقات این بازی بیانیه صادر و اعلام کرد هرگونه شعارها و اقدامات غیر ورزشی که متاثر از عوامل سیاسی و یا قومی و نژادی بوده باشد در این حوزه برخورد قاطع صورت می گیرد. [۶۷] مسعود سلطانی‌فر، وزیر ورزش و جوانان با اشاره به وقایع اخیر در برخی استادیوم‌ های ورزشی از معاون فرهنگی وزارت ورزش خواست هر چه سریع‌تر نسبت به تشکیل کارگروه صیانت از ارزش‌های اخلاقی و فرهنگی در محیط‌های ورزشی اقدام کند.این کارگروه با حضور نمایندگان وزارت اطلاعات، ارشاد اسلامی، صداوسیما، فدراسیون فوتبال، کمیسیون فرهنگی مجلس، نیروی انتظامی، معاونت فرهنگی سپاه و نمایندگان باشگاه‌های ورزشی تشکیل خواهد شد. [۶۸] سایت مشرق نیوز از رسانه های نزدیک به حکومت از انفعال مسئولین فدراسیون و مجلس بشدت انتقاد کرد و نوشت : آیا مسئولین می توانند به خود بقبولانند که نوشتن شعار درباره چکسلواکی و یوگسلاوی بدون اتاق فکر اجنبی بوده و آن عده تماشاگرنما بدون دلیل این پرچم ها را به نمایش در آورده اند؟ اگر آوردن پرچم ژاپن به خاطر ملیت یکی از بازیکنان توجیه دارد، آوردن پرچم آذربایجان و ترکیه و فریاد یکصدای نام این کشورها چه توجیهی دارد؟ آیا چیزی جز شعار و اقدام تجزیه طلبانه است؟! [۶۹] شهاب‌الدین بی‌مقدار، نماینده تبریز در مجلس شورای اسلامی برخلاف علی دایی اعتقادی به حضور تجزیه‌طلبان در ورزشگاه یادگار امام تبریز ندارد و می‌گوید: «شما خبرنگاران نباید زیاد به این موضوع بپردازید. در تهران هم مردم شعار می‌دادند رضاشاه روحت شاد. در تهران مردم به نفع رضا شاه شعار دادند، در تبریز هم عده‌ای بحث یوگسلاوی را مطرح کردند. واقعاً نباید این موضوعات را بزرگ کرد. کسانی که در ورزشگاه یادگار امام چنان رفتار و گفتاری داشتند، در اقلیت بودند. مگر اکثریت تماشاگران با این شعارها موافق‌اند؟ جدایی‌طلبی در آذربایجان اصلاً پررنگ نیست. کسانی هم فعالیت می‌کنند، هدفشان این است که زبان و ادبیات آذری به رسمیت شناخته شود. این خواسته هم مطابق قانون اساسی ایران است. کسانی که خواهان آموزش زبان مادری در مدارس آذربایجان هستند، هیچ وقت شعار جدایی آذربایجان از ایران را سر نمی‌دهند.» [۷۰]

زنان هوادار تراکتور

هواداران زن تیم تراکتور در تپه‌های اطراف ورزشگاه

در دیدار دو تیم تراکتور و پرسپولیس، از دور برگشت رقابت‌های لیگ نهم، تعدادی از زنان تبریزی، با حضور در استادیوم، خواهان ورود به ورزشگاه جهت تماشای بازی شدند. این هواداران، با مشاهده جلوگیری نیروهای امنیتی از ورود آن‌ها به ورزشگاه، با رفتن به تپه‌های مشرف به زمین چمن، به تماشای بازی پرداختند.[۷۱]

تراکتور و دریاچه ارومیه

هواداران این تیم همچنین در طی چند بازی شعارهایی دربارهٔ خشک شدن دریاچه ارومیه سر داده و عده‌ای از آنان با پرچم‌های این تیم در ساحل دریاچه حاضر شده‌اند.[۷۲] تراکتور به کمپین «به امید احیای دریاچه ارومیه» پیوسته‌است و در لیگ شانزدهم با شعارهایی با مضمون حمایت از احیای دریاچه ارومیه به میدان می‌رود.[۷۳]

سرود رسمی

هر تیم باشگاهی در دنیای فوتبال سرود رسمی خاص خود را دارد، از این رو در سال ۱۳۹۱ همزمان با صعود تراکتور به لیگ قهرمانان آسیا، از سرود جدید تراکتور به نام «تیراختور ایفتیخاریمیز» رو نمایی شد. از آن سو به بعد این مارش، به عنوان سرود رسمی تراکتور معرفی شد.

«تیراختور ایفتیخاریمیز»

ظفر مارشین چالان بیزیک. قهرمانلیق بیزیمکی دیر آذربایجان دیاریمیز ادب، شرف شوعاریمیز

بیرلیک گۆجون اینانمیشیق چوخ مئیدانلار دوْلانمیشیق آذربایجان دیاریمیز ادب، شرف شوعاریمیز

دونیا بوْیو قالان بیزیک ایرانا باش اوْلان بیزیک تیراختور ایفتیخاریمیز تیراختور ایفتیخاریمیز(۲)

داغلار کیمی دایانمیشیق ایفتیخارلار قازانمیشیق تیراختور ایفتیخاریمیز تیراختور ایفتیخاریمیز(۲)

شعارها

تراکتور در بین هوادارانش به «تراختور یا تیراختور» معروف است.[۳] «داغلاری سؤکر تیراختور» (به فارسی: تراکتور کوه‌ها را می‌شکافد) یکی از محبوب‌ترین شعارهای دهه ۷۰ در میان هوادارن تراکتور بود.[۱۶] در دوره جدید حضور تیم، شعارهایی مانند «یاشاسین آذربایجان» (به فارسی: زنده‌باد آذربایجان)[۱۶] و «آذربایجان دیاریمیز، تیراختور افتخاریمیز» (به فارسی: آذربایجان سرزمین ما، تراکتور افتخار ما) سر داده می‌شوند. هواداران این تیم گاهی در زمان گل خوردن شعار «عیبی یوخ، عیبی یوخ» (به فارسی: عیبی ندارد) سر می‌دهند.[۷۴][۷۵][۷۶]

هماوردان

پرسپولیس

پرونده:Karrar Jassim-July 2011.JPG
کرار جاسم-زننده گل پیروزی تراکتور در برابر پرسپولیس در بازی جنجالی هفته هجدهم لیگ دهم

بازی تراکتور و پرسپولیس، برای سالیان یک رقابت حساس و پر تماشاگر بوده‌است. در جام تخت جمشید و بعد تر در دهه‌های ۶۰ و ۷۰، پرسپولیس به عنوان یکی از تیم‌های تحت حمایت مراجع رسمی فوتبال ایران،[۷۷][۷۸][۷۹][۸۰] عموماً در برابر تراکتور پیروز بود، با این همه این شرایط بعد از قدرت گرفتن تراکتور کاملاً تغییر کرد. اولین برد تراکتور در برابر پرسپولیس و در دهه ۸۰، در هفته هجدهم لیگ دهم، به دست آمد. در این بازی تراکتور موفق شد با گل کرار جاسم، پرسپولیس را پس از ۱۷ سال شکست دهد.[۸۱] خداداد افشاریان داور میدان، این رقابت را سخت‌ترین بازی عمرش دانست. کرار جاسم، ستاره آن فصل تراکتور در این بازی به دلیل نواختن سیلی به گوش محسن خانبان کمک داور بازی اخراج شد.[۸۲] تراکتور در بازه هفته هجدهم لیگ دهم تا هفته سی و چهارم لیگ دوازدهم، پنج برد متوالی شامل یک برد چهار بر یک در هفته سی و دوم در لیگ یازدهم برابر پرسپولیس به دست آورده‌است.[۸۳] در ۱۰ بازی آخر دو تیم، تراکتور ۸ بار موفق به شکست پرسپولیس شده‌است که یک رکورد در فوتبال ایران است چرا که هیچ تیمی موفق به کسب ۸۰ درصد پیروزی در ۱۰ بازی مقابل پرسپولیس نشده‌است. پرسپولیس از سال ۸۱ تا سال ۹۴ موفق به شکست دادن تراکتور در تبریز نشده بود.[۸۴]
حمایت‌های رسمی و غیررسمی از باشگاه پرسپولیس اما گاها چنان خارج از اندازه است که فریاد از نهاد فوتبالدوستان و پیشکسوتان نیز درآورده است. سهراب بختیاری‌زاده مدافع اسبق تیم ملی در مصاحبه‌ای گفت: " اگر قرار است یک تیم را از قبل قهرمان کنند و یا قرار است یک تیم مثل استقلال را اجازه بدهند بیاید بالا و بعدا بکوبند حالا به هر دلیلی یا با این تیم خصومتی دارند یا باید حذف شود و حتی قانونی هست که استقلال بالای جدول نباشد بهتر است که اصلا استقلال شرکت نکند و بروند در کشور همسایه و مقام بروند در لیگ ترکیه شرکت کند! ..." [۸۵]

استقلال

هفته پایانی لیگ سیزدهم-تراکتور۳- استقلال۱[۸۶]

بازی تراکتور و استقلال یک بازی حساس است. در سال‌های اخیر، رقابت بر سر قهرمانی و کسب سهمیه حضور در جام باشگاه‌های آسیا به این حساسیت افزوده‌است. این بازی که در استادیوم‌های یادگار امام و آزادی برگزار می‌شود، تماشاگران زیادی دارد. هواداران تراکتور حضوری پرشمار در استادیوم آزادی تهران و در مواردی بیش از هواداران تیم تهرانی داشته‌اند.[۳۶][۳۷] تیم‌های استقلال و تراکتور، پس از صعود تراکتور به لیگ برتر و از فصل ۸۸–۸۹، ۱۲ بار به مصاف هم رفته‌اند. تراکتور ۵ بار موفق به شکست استقلال شده‌است، ۵ بازی به تساوی انجامیده و استقلال فقط ۲ پیروزی کسب کرده‌است. در سه لیگ متوالی سیزدهم، چهاردهم، پانزدهم تراکتور با پیروزی در دیدار برابر استقلال در هفته‌های پایانی، مانع از کسب سهمیه آسیایی یا قهرمانی استقلال شده‌است. در حالی که در هفته پایانی لیگ سیزدهم، آبی‌های پایتخت برای قهرمانی، نیاز به شکست تراکتور و توقف فولاد داشتند و با یک مساوی هم سهمیه آسیایی را کسب می‌کردند، سه گل فخرالدینی، نصرتی و انصاری‌فرد قهرمانی و سهمیه را هم‌زمان از استقلال گرفت. در لیگ چهاردهم هم، تراکتور در تهران، ۴ گل به استقلال زد تا قبل از پایان لیگ سهمیه نگرفتن استقلال قلعه‌نویی قطعی شود و دوران سه ساله او در استقلال به پایان برسد.[۸۷] در لیگ پانزدهم، برد ۳ بر ۲ تراکتور در هفته ما قبل آخر و در استادیوم آزادی امید قهرمانی استقلال را از بین برد. بهترین برد تراکتور در برابر استقلال در چارچوب هفته ۲۹، لیگ چهاردهم در استادیوم آزادی و با حساب ۴ بر ۱ و با هت‌تریک سامان نریمان جهان به دست آماده است.

شهرآوردها

پوستر قدیمی طراحی شده برای دربی تبریز با مضمون اتحاد تراکتور و گسترش فولاد (منحل)

در دهه‌های ۵۰ تا ۸۰، ماشین‌سازی رقیب مهمی برای تراکتور بود به‌طوری‌که ماشین‌سازی موفق به کسب ۲۲ برد در برابر ۱۲ برد تراکتور شده بود و ۱۹ بازی این دو تیم به تساوی انجامیده بود.[نیازمند منبع] تقابل دو تیم سبز و سرخ تبریزی، شهرآورد تبریز را تبدیل به یک بازی مهم و پر هیجان کرده بود ولی این شرایط پس از افول ماشین‌سازی تغییر کرد. در سالهای اخیر، دو تیم شهرداری و گسترش فولاد به تناوب در بازیهایی کم تماشاگر به مصاف تراکتور رفته‌اند [نیازمند منبع]. هواداران تراکتور، در دربی تبریز گاهی با سر دادن شعار «آذربایجان تیملری فرق المز رهلری» (به فارسی: تیم‌های آذربایجانی، با هر رنگی، فرقی با هم ندارند (معنی تحت‌الفظی)) هر دو تیم را تشویق می‌کردند. با این همه پس از بازی برگشت فصل ۹۴–۹۳ این شرایط تغییر کرد. در این بازی، یک هفته مانده به پایان لیگ و در یک بازی سرنوشت ساز برای قهرمانی به مصاف گسترش فولاد رفت. این بازی در نهایت به تساوی انجامید و تراکتور که با برد در این بازی قهرمان می‌شد با یک تساوی دیگر در برابر نفت تهران، دوم شد. پس از دست رفتن قهرمانی، عده‌ای از هواداران تراکتور با انتقاد از رویکرد تشویق هر دو تیم در جریان دربی تبریز، اعلام کردند در آینده تنها به تشویق تراکتور خواهند پرداخت.[۸۸]

از زمانی که باشگاه ماشین‌سازی تبریز نیز به مالکیت زنوزی درآمده است، شائبه تبانی در بازی‌های این دو تیم که مالک یکسانی دارند به‌وجود آمده‌است.[۸۹]

سپاهان اصفهان

از سال ۱۳۵۴ دو تیم تراکتور و سپاهان دیدارهای مختلفی با یک‌دیگر داشته‌اند. اولین دیدار بین این دو تیم در تاریخ ۲۶ اردیبهشت ۱۳۵۴ در شهر تبریز و در مسابقات جام تخت جمشید ۱۳۵۴ برگزار شده‌است که با تساوی ۱–۱ همراه بوده‌است.[۹۰] دیدار دو تیم تراکتور و سپاهان، دیدار بین پرطرفدارترین تیم‌های غیر تهرانی فوتبال ایران می‌باشد.[۹۱] تراکتور و سپاهان، در سال ۱۳۹۳ یک تفاهم نامه خواهرخواندگی امضاء کرده‌اند.[۹۲][۹۳]

آمار کلی

آمار تیم تراکتور در برابر رقیبان
بازیها برد تراکتور تساوی باخت تراکتور گل زده گل خورده
استقلال ۱۱ ۱۳ ۱۸ ۴۲ ۶۴
پرسپولیس ۱۰ ۱۶ ۲۰ ۴۳ ۶۳
سپاهان ۸ ۱۲ ۲۳ ۳۳ ۵۸
ماشین‌سازی ۱۹ ۱۹ ۲۳ ۴۷ ۵۱
گسترش فولاد ۷ ۶ ۰ ۲۲ ۱۲

نشان‌واره‌ها

باشگاه فوتبال تراکتور یکی از قدیمی‌ترین باشگاه‌های فوتبال ایران است. این باشگاه در سال ۱۳۴۹ در تبریز تأسیس شده‌است و تا کنون سه نشان‌واره داشته‌است.[۹۴]

رنگ و پوشاک

رنگ

رنگ پیراهن باشگاه تراکتور از همان ابتدا به رنگ قرمز ساده بود، امروزه نیز پیراهن اول تراکتور بدون هیچ تغییری رنگ قرمز است. پیراهن دوم و سوم تراکتور را به ترتیب رنگ‌های سفید و سیاه تشکیل می‌دهند.[۹۵]

پوشاک

از سال ۱۳۴۹ تا ۱۳۸۴ تراکتور با هیچ اسپانسری قرارداد نداشت، اما پس از سال ۱۳۸۴ با حرفه ای تر شدن باشگاه اسپانسرها متعددی جذب باشگاه شده و با تراکتور قرارداد تجاری بستند.[۹۶]

دوره طراح لباس اسپانسر
۱۳۴۹–۱۳۵۳ امبرو
۱۳۵۳–۱۳۸۴ پوما
۱۴۸۴–۱۳۸۹ پوشاک دایی بانک سپه/همراه اول/بیمه نوین
۱۳۸۹–۱۳۹۲ آل اشپورت همراه اول
۱۳۹۲–۱۳۹۳ مروژ پروژه آیسان تبریز
۱۳۹۳–۱۳۹۶ کلمه همراه اول/پروژه آیسان تبریز/خودروسازی فاو/بانک مهر اقتصاد
۱۳۹۶–۱۳۹۷

لی-نینگ

ایرانسل/اطلس گلوبال/آذرتل
۱۳۹۷–۱۳۹۸ مروژ مؤسسه اعتباری کوثر
۱۳۹۸–تاکنون آدیداس هواپیمایی آتا/تراپ

تورنمنت‌ها

لیگ

تراکتور تا کنون موفق به قهرمانی در لیگ برتر نشده‌است. اولین حضور تراکتور در در سطح اول فوتبال ایران به ۱۳۵۴ بازمی‌گردد، تراکتور در این مسابقات آخر شد. پس از آن تراکتور در اغلب رقابت‌های لیگ برتر ایران حضور داشته‌است با این همه در کسب قهرمانی لیگ ایران، ناکام مانده‌است. کسب مقام سوم لیگ ۱۳۷۲ به مربیگری واسیلی گوجا، توسط تیمی که در آن سال بازی‌های درخشانی انجام داد از بهترین نتایج تراکتور در ده‌های ۶۰ و ۷۰ به‌شمار می‌رود. تراکتور پس از صعود مجدد به لیگ برتر فوتبال ایران، سه بار در سال‌های ۹۱ به مربیگری امیر قلعه نوعی و سال ۹۲ و ۹۳ به مربیگری تونی اولیویرا تا آستانه قهرمانی لیگ پیش رفت اما در نهایت به نایب قهرمانی رضایت داد.

بازی تراکتور و نفت تهران

بازی فوتبال تراکتور – نفت تهران در چارچوب هفته ۳۰ام لیگ چهاردهم، در روز جمعه ۲۵ اردیبهشت در ورزشگاه یادگار امام تبریز برگزار شد. هر دو تیم در حالی با ۵۷ امتیاز به مصاف یکدیگر می‌رفتند که با پیروزی در این مسابقه برای اولین بار قهرمان لیگ برتر می‌شدند. از سوی دیگر سپاهان ۵۶ امتیازی نیز با تساوی این دو تیم و پیروزی در دیدار با سایپا برای پنجمین بار قهرمان لیگ برتر می‌شد. این بازی در نهایت با تساوی ۳ بر ۳ به پایان رسید و منجر به قهرمانی سپاهان شد. مهمترین اتفاق این بازی، پخش خبر دروغ نتیجه بازی هم‌زمان در اصفهان بود، که منجر به تغییر روند بازی از دقیقه ۸۶ شد. پس از این خبر بازیکنان تراکتور با تصور اینکه بازی سپاهان و سایپا با حساب ۲ بر ۲ به پایان رسیده‌است به جای تلاش برای به ثمر رساندن گل، به اداره بازی پرداختند. اتفاقات داوری از دیگر حاشیه‌های این بازی بودند. این اتفاقات بعد اشتباه در یک صحنه مشکوک به پنالتی روی بازیکن تراکتور و اخراج تیموریان توسط داور مسابقه علیرضا فغانی اتفاق افتاد، پس از این اخراج و در حالی که تراکتور ۳ بر ۱ از نفت پیش بود، بازی به تساوی کشید. بعدتر، کارشناسان داوری اعلام کردند که داور در این بازی اشتباهات تأثیرگذاری داشته‌است.[۹۷] دیگر اتفاق جنجالی این دیدار خوشحالی بازیکنان و برخی از هواداران تراکتور پس از نتیجه بازی بود که بعداً مشخص شد خبری به اشتباه مبنی بر تساوی ۲ بر ۲ سپاهان و سایپا به آن‌ها رسیده‌است؛[۹۸] قطع خطوط تلفن، شبکه اینترنت و پخش خبر اشتباه از بازی هم‌زمان و فریب حاضران در ورزشگاه انتقادات بسیاری برانگیخت.

جام حذفی

تراکتور تا کنون یک بار قهرمان جام حذفی شده‌است. تراکتور در اولین دوره جام حذفی به فینال رسید، با این وجود ۴ بر ۱ مغلوب ملوان شد. بعد از ۱۸ سال و در سال ۱۳۷۳ تراکتور با راه یافتن به فینال جام حذفی در دو بازی رفت و برگشت مقابل بهمن به میدان رفت. در بازی رفت در تبریز تراکتور با حساب ۱ بر هیچ بهمن را شکست داد، ولی در بازی برگشت با نتیجه ۲ بر صفر مغلوب این تیم شد و از کسب جام بازماند. در بازی برگشت شبهاتی در مورد اشتباهات داوری، از جمله مردود اعلام شدن یک گل سالم تراکتور وجود داشتند. سرانجام تراکتور پس از گذشت ۱۹ سال از آخرین حضور خود در فینال جام حذفی در مقابل مس کرمان قرار گرفت و با نتیجه ۱ بر صفر با گل سعید دقیقی به برتری رسید و اولین قهرمانی مهم خود را در سال ۱۳۹۳، رقم زد.[۲۱][۲۲]

لیگ قهرمانان آسیا

تراکتور ۵ دوره از سال ۲۰۱۴ به آن‌سو، به عنوان نماینده ایران در این تورنمنت حضور داشته‌است. تیم تراکتور بعد از نائب قهرمانی در سال ۱۳۹۱ شمسی موفق شد برای اولین بار جواز شرکت در مسابقات جام باشگاه‌های آسیا را کسب کند[۹۹][۱۰۰][۱۰۱]

جام میلز هندوستان

تیم تراکتور در بازی برگشت فینال جام حذفی سال ۷۳ برابر بهمن کرج گل صحیحی را با شوت راه دور به ثمر رساند که داور مسابقه آن را آفساید اعلام کرد.

این حق کشی آشکار علیه تراکتور منجر به از دست رفتن قهرمانی جام حذفی برای تراکتورسازان گشت و در ابتدا شایعه شد که بازی فینال تکرار خواهد شد، اما در نهایت فدراسیون فوتبال برای دلجویی از تراکتور، این تیم را روانه جام بین‌المللی میلز هندوستان کرد.

تراکتور در این مسابقات با پیروزی بر تمامی حریفان خود و بدون دریافت گل خورده، به عنوان قهرمانی دست یافت.[۱۰۲]

ورزشگاه (های) خانگی

ورزشگاه یادگار امام تبریز

هم‌اکنون باشگاه تراکتور، بازی‌های خانگی رسمی خود را در ورزشگاه یادگار امام تبریز انجام می‌دهد. این استادیوم، دومین ورزشگاه بزرگ ایران بوده و ۶۶٬۸۳۳ صندلی در آن نصب شده‌است.[۱۰۳] این ورزشگاه یکی از ۱۴ مکان ورزشی دهکده المپیک تبریز به‌شمار می‌رود.[۱۰۴] این ورزشگاه، طبق ارزیابی‌های انجام گرفته توسط کنفدراسیون فوتبال آسیا، موفق به دریافت درجه A شده‌است.[۱۰۵]

احد شیخ لاری در کنار علیرضا نیک‌مهر دروازه‌بان فقید تراکتور-استادیوم باغشمال تبریز

ورزشگاه تختی تبریز

تراکتور، تا پیش از لیگ آزادگان ۸۸–۸۷، بیشتر بازی‌های خانگی خود را در ورزشگاه قدیمی تختی تبریز (معروف به باغشمال) برگزار می‌کرد. ورزشگاه باغشمال با گنجایش ۲۵٬۰۰۰ نفر تا پیش از بهره‌برداری از ورزشگاه یادگار امام تبریز، به عنوان ورزشگاه اصلی فوتبال تبریز به حساب می‌آمد.[۱۰۶] باشگاه تراکتور، پس از صعود به لیگ برتر، بازی‌های خانگی خود را در ورزشگاه یادگار امام تبریز انجام می‌دهد.[۱۰۷]

ورزشگاه شهید باکری تبریز

باشگاه تراکتور، دارای یک ورزشگاه اختصاصی ۱۰٬۰۰۰ نفری به نام ورزشگاه شهید باکری، واقع در کنار کارخانجات تراکتورسازی است. از جمله امکانات این ورزشگاه می‌توان به استخر، سونا، سالن بدن‌سازی، سالن سرپوشیده و چند زمین چمن اشاره کرد.[۱۰۸]

بلیط فروشی

برای نخستین بار در ایران، طرح استفاده از بلیط الکترونیکی برای تسهیل در خرید بلیط برای هواداران تراکتور، به اجرا درآمد.[۱۰۹] با این وجود مشکلاتی در اجرای این طرح وجود داشته‌است.[۱۱۰] تراکتور اولین باشگاه در سطح ایران است که توانسته بلیط فروشی را طبق استاندارد کنفدراسیون فوتبال آسیا بدست بگیرد، گفتنی است بلیط فروشی سایر باشگاه‌ها از طریق هیئت فوتبال استان‌ها انجام می‌گیرد.[۱۱۱]

تراکتور در رسانه‌ها

بازی‌های رسمی این باشگاه در لیگ برتر، جام حذفی و لیگ قهرمانان آسیا از شبکه استانی سهند، به‌طور زنده پخش می‌شود. امکان مشاهده اینترنتی بازی‌های این تیم از طریق وبگاه شبکه سهند نیز وجود دارد. برخی از بازی‌های حساس تراکتور از شبکه‌های دیجیتال ورزش و شما نیز پخش زنده می‌شوند. افزون بر این بازی‌های مهم تراکتور با باشگاه‌های استقلال، پرسپولیس و سپاهان به صورت زنده از شبکه سراسری سوم سیما، شبکه جهانی جام جم و شبکه جهانی سحر نیز پخش می‌گردد.[۱۱۲][۱۱۳] این باشگاه با همکاری صدا و سیمای آذربایجان شرقی در روز ۲۱ خرداد ماه ۱۳۹۱ و طی جشنی که به مناسبت آسیایی شدن تراکتور برگزار شده بود از سرود رسمی این باشگاه که توسط اسفندیار قره‌باغی اجرا شد، رونمایی کرد.[۱۱۴]

اپلیکیشن تراپ

در ۱۴ آذر ۱۳۹۸ باشگاه تراکتور، اپلیکیشن رسمی هواداران باشگاه تراکتور به نام تراپ را رونمایی کرد که خدمات هواداری و غیر هواداری ارائه می دهد.[۱۱۵]

بازیکنان

بازیکنان کنونی

فهرست بازیکنان باشگاه فوتبال تراکتور در فصل ۹۹–۱۳۹۸ به شرح زیر است:

شماره نقش بازیکن
۱ ایران دروازه‌بان محمدرشید مظاهری
۳ ایران مدافع محمدرضا خانزاده
۴ ایران مدافع ایمان سلیمی
۶ ایران هافبک اکبر ایمانی
۷ ایران هافبک مسعود شجاعی
۸ ایران هافبک سعید مهری
۹ ایران هافبک رضا اسدی
۱۰ ایران مهاجم ساسان انصاری
۱۴ ایران مدافع میثم تیموری
۱۵ برزیل مدافع یوری ماتیاس
۱۶ ایران مهاجم محمدرضا آزادی
شماره نقش بازیکن
۱۷ ایران هافبک رضا شکاری
۲۰ الجزایر مهاجم عکاشه حمزاوی
۲۱ ایران هافبک اشکان دژاگه
۲۳ پرو مهاجم ویلیان میمبلا
۲۴ ایران مدافع میلاد فخرالدینی
۲۸ ایران مدافع احسان حاج صفی
۳۲ ایران هافبک حامد حسینعلی‌زاده
۷۰ ایران مهاجم مهدی تیکدری
۷۸ ایران مهاجم سبحان خاقانی
۹۰ ایران دروازه‌بان رضا سیف احمدی
۹۷ ایران دروازه‌بان محمدرضا اخباری

سایر بازیکنان تحت قرارداد

این فهرست شامل بازیکنانی است که با باشگاه تراکتور قرارداد دارند اما بنا بر دلایل مختلفی نام آن‌ها از فهرست بازیکنان اصلی تیم خارج شده‌است.

شماره نقش بازیکن
ژاپن هافبک یوکیا سوگیتا

بازیکنان جدا شده به صورت قرضی

شماره نقش بازیکن
ایران مدافع ابوالفضل رزاق پور (در شاهین بوشهر تا ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۹)

بازیکنان برجسته پیشین

# نام ملیت سال ها تعداد فصل‌ها
۱ احد شیخ‌لاری ایران ۱۳۵۹–۱۳۷۶ ۱۷
۲ ایوب ذوالفقاری ایران ۱۳۵۳–۱۳۷۰ ۱۷
۳ مهدی کیانی ایران ۱۳۸۶–۱۳۹۳
۱۳۹۳–۱۳۹۶
۱۰
۴ محمد ابراهیمی ایران ۱۳۸۸–۱۳۹۳
۱۳۹۵–۱۳۹۷
۷
۵ محمد ایران‌پوریان ایران ۱۳۹۱–۱۳۹۷ ۶
۶ یونس باهنر ایران ۱۳۷۵–۱۳۷۹
۱۳۸۳–۱۳۸۵
۶
۷ سیروس دین‌محمدی ایران ۱۳۷۰–۱۳۷۵ ۵
۸ مرتضی اسدی ایران ۱۳۸۹–۱۳۹۳ ۴
۹ محمد نصرتی ایران ۱۳۸۸–۱۳۸۹
۱۳۸۹–۱۳۹۰
۱۳۹۱–۱۳۹۳
۴
۱۰ پرویز مظلومی ایران ۱۳۵۵–۱۳۵۸ ۳
۱۱ کرار جاسم عراق ۱۳۸۸–۱۳۹۰
۱۳۹۵–۱۳۹۶
۳
۱۲ ادینیو برزیل ۱۳۹۳–۱۳۹۴
۱۳۹۵–۱۳۹۶
۲
۱۳ کریم باقری ایران ۱۳۷۱–۱۳۷۳ ۲
۱۴ آندرانیک تیموریان ایران ۱۳۸۹–۱۳۹۰
۱۳۹۴
۱/۵
۱۵ رسول خطیبی ایران ۱۳۸۰–۱۳۸۱ ۱/۵
۱۶ کریم انصاری فرد ایران ۱۳۹۲–۱۳۹۳ ۱
۱۷ علی کریمی ایران ۱۳۹۲–۱۳۹۳ ۱

مالکیت

سال‌ها مالک نام باشگاه
۱۳۴۹–۱۳۸۸ تراکتورسازی ایران تراکتورسازی
۱۳۸۸–۱۳۹۷ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (سپاه عاشورا) تراکتورسازی
۱۳۹۷–اکنون محمدرضا زنوزی مطلق تراکتور

مربیان

در لیست زیر مربیان تراکتور از سال ۱۳۴۹ تا کنون آورده شده‌است.[۱۱۶]

نام ملیت سال
محمد بیاتی ایران ۱۳۴۹–۱۳۵۴
حسین فکری ایران ۱۳۵۴–۱۳۵۷
هدایت مهابادپور ایران ۱۳۶۷–۱۳۶۹
واسیلی گوجا رومانی ۱۳۶۹–۱۳۷۶
محمدحسین ضیایی ایران ۱۳۷۶–۱۳۷۷
بوریس تیبیلوف روسیه ۱۳۷۷
فیروز کریمی ایران ۱۳۷۷–۱۳۷۸
ستار نوبری ایران ۱۳۷۸
محمدحسین ضیایی ایران ۱۳۷۸–۱۳۷۹
رضا وطن‌خواه ایران ۱۳۷۹–۱۳۸۰
ستار نوبری ایران ۱۳۸۰
محمود یاوری ایران ۱۳۸۰–۱۳۸۱
احد شیخ‌لاری ایران ۱۳۸۱–۱۳۸۲
واسیلی گوجا رومانی ۱۳۸۲
حمید علیدوستی ایران ۱۳۸۲–۱۳۸۳
محمدحسین ضیایی ایران ۱۳۸۳
ارنست میدندروپ آلمان ۱۳۸۳–۱۳۸۴
فرشاد پیوس ایران ۱۳۸۴–۱۳۸۶
احد شیخ‌لاری ایران ۱۳۸۶–۱۳۸۷
فراز کمالوند ایران ۱۳۸۷–۱۳۹۰
امیر قلعه‌نویی ایران ۱۳۹۰–۱۳۹۱
تونی اولیویرا پرتغال ۱۳۹۱–۱۳۹۲
حسن آذرنیا (موقت) ایران ۱۳۹۲
مجید جلالی ایران ۱۳۹۲
غلامرضا باغ‌آبادی (موقت) ایران ۱۳۹۲
تونی اولیویرا ایران ۱۳۹۲–۱۳۹۳
رسول خطیبی ایران ۱۳۹۳
تونی اولیویرا پرتغال ۱۳۹۳–۱۳۹۴
امیر قلعه‌نویی ایران ۱۳۹۴–۱۳۹۶
یحیی گل‌محمدی ایران ۱۳۹۶
مجتبی حسینی (موقت) ایران ۱۳۹۶
ارطغرل ساغلام ترکیه ۱۳۹۶–۱۳۹۷
جان توشاک ولز ۱۳۹۷
محمد تقوی ایران ۱۳۹۷
ژرژ لیکنز بلژیک ۱۳۹۷–۱۳۹۸
مصطفی دنیزلی ترکیه ۱۳۹۸
احد شیخ‌لاری (موقت) ایران ۱۳۹۸
ساکت الهامی ایران ۱۳۹۸–تاکنون

بیشترین حضور روی نیمکت

ردیف نام ملیت سال‌ها
۱ واسیلی گوجا رومانی ۷ سال و ۶ ماه
۲ محمد بیاتی ایران ۴ سال
۳ حسین فکری ایران ۳ سال
۴ احد شیخ‌لاری ایران ۳ سال
۵ فراز کمالوند ایران ۳ سال
۶ امیر قلعه نوعی ایران ۳ سال
۷ تونی اولیویرا پرتغال ۳ سال

مدیران

ایران رشید اردبیلی(۵۹–۱۳۵۰)

ایران علیرضا نجف لو(۶۳–۱۳۵۹)

ایران یوسف شفیعی(۶۸–۱۳۶۳)

ایران کریم پاداش(۷۰–۱۳۶۸)

ایران سعید مؤیدفر(۷۴–۱۳۷۰)

ایران کاظم امانی(۸۰–۱۳۷۴)

ایران خسرو عبدالله‌زاده(۱۳۸۰)

ایران داریوش سرخوش(۸۲–۱۳۸۰)

ایران اکبر گهرخانی(۸۴–۱۳۸۲)

ایران اکبر فیاض(۸۵–۱۳۸۴)

ایران کریم ملاحی(۸۶–۱۳۸۵)

ایران خسرو عبدالله زاده(۸۷–۱۳۸۶)

ایران ناصر شفق(۸۹–۱۳۸۷)

ایران محمدحسین جعفری(۹۲–۱۳۸۹)

ایران حمید زینی‌زاده(۱۳۹۲)

ایران جمشید نظمی(۹۳–۱۳۹۲)

ایران سعید عباسی(۹۵–۱۳۹۳)

ایران مصطفی آجرلو(۹۷–۱۳۹۵)

ایران عباس الیاسی(۱۳۹۷)

ایران صادق درودگر(۱۳۹۷)

ایران علیرضا اسدی(۱۳۹۷)

ایران ایوب بهتاج(۱۳۹۷)

ایران عباس الیاسی(۹۸–۱۳۹۷)

ایران غلامرضا صادقیان(۱۳۹۸)

ایران میرمعصوم سهرابی(۱۳۹۸–تاکنون)

پرسنل

ساکت الهامی، سرمربی فعلی تراکتور
کادر فنی
سمت نام
سرمربی ایران ساکت الهامی
دستیار مربی ایران علیرضا پژمان
مربی بدنساز ایران حمیدرضا جودکی نژاد
مربی دروازه‌بان ها رومانی دینکا آلین
آنالیزور ایران علیرضا مرادی
فیزیوتراپیست ایران مهرداد حبیبی
پزشک ایران مجید صادقی
سرپرست تیم ایران ایوب ذوالفقاری
مدیر آکادمی ایران فتاح ستار زاده
مدیر رسانه‌ای ایران فرشید رئوفی
چارت مدیریتی
سمت نام
مالک محمدرضا زنوزی مطلق
مدیرعامل میرمعصوم سهرابی (سرپرست)
رئیس هیئت مدیره عباس الیاسی
اعضای هیئت مدیره[۱۱۷]

عباس الیاسی
امیر حاج رضایی
داود نوشاد ایران زاد
غلامرضا صادقیان

گلزنان برتر

گلزنان تراکتور در تمامی رقابت‌ها

بهترین گلزنان تراکتور به شرح زیر هستند:

ردیف نام تعداد گل تعداد حضور
۱ احد شیخ‌لاری ۱۱۱گل ۱۷فصل
۲ محمد ابراهیمی ۳۱گل ۷فصل
۳ ادینیو ۲۸گل ۲فصل
۴ محمد ایرانپوریان ۲۷گل ۵فصل
۵ فرزاد حاتمی ۲۶گل ۴فصل
۶ فلاویو لوپز ۲۰گل ۲فصل
۷ کریم انصاری فرد ۱۷گل ۱فصل
۸ مسعود ابراهیم زاده ۱۶گل ۷فصل
۸ سید مهدی سید صالحی ۱۶گل ۱فصل
۱۰ کرار جاسم ۱۳گل ۳فصل
۱۰ آنتونی استوکس ۱۳گل ۱فصل
۱۲ سامان نریمان جهان ۱۲گل ۱فصل
۱۳ مهدی کیانی ۱۱گل ۱۰ فصل
۱۳ احسان حاج صفی ۱۱گل ۲ فصل

گلزنان خارجی تراکتور

ردیف نام ملیت تعداد بازی تعداد گل
۱ ادینیو برزیل ۵۲ ۲۸
۲ فلاویو لوپز پرتغال ۶۱ ۲۰
۳ کرار جاسم عراق ۷۰ ۱۳
۴ آنتونی استوکس جمهوری ایرلند ۲۴ ۱۲
۵ رودریگو توسی برزیلایتالیا ۳۴ ۹
۶ لئوناردو پیمنتا برزیل ۵۲ ۶
۷ گیلسون برزیل ۱۵ ۴
۷ لی اروین اسکاتلند ۶ ۴
۹ یوکیا سوگیتا ژاپن ۳۲ ۳
۹ حمزه یونس تونس ۱۳ ۳
۱۰ کاردوسو برزیل ۲۷ ۲
۱۰ سزار موریرا برزیل ۲۵ ۲
۱۳ دیتمار بیکای آلبانی ۱۰ ۱
۱۳ ویلیان میمبلا پرو ۱۰ ۱
۱۳ دوس سانتوس برزیل ۹ ۱
۱۳ کوین فورچونه مارتینیک ۹ ۱
۱۳ آنسلمو کاردوزو پرتغال ۶ ۱
۱۳ اشپیتیم آرفی کوزووآلمان ۵ ۱

رتبه جهانی

بنا به رتبه‌بندی وبگاه «فوتبال دیتابیس»، رتبه‌های جهانی و آسیایی تراکتور بدین شرح است:

امتیاز کلی ۱۴۴۸

رنکینگ ۴ ایران

رنکینگ ۳۱ آسیا

رنکینگ ۴۲۶ جهان

منبع : وبگاه فوتبال دیتابیس

  • آخرین بروز رسانی: ۱۸ دی ۱۳۹۸

باشگاه‌های خواهرخوانده

تراکتور با باشگاه‌های زیر خواهر خوانده‌است:

آمار و عملکرد کلی

جدول زیر تاریخچه دستاوردهای تیم فوتبال تراکتور در مسابقات مختلف را نشان می‌دهد:

فصل لیگ رتبه جام حذفی لیگ قهرمانان آسیا توضیحات
۱۳۴۹–۵۰ لیگ استانی ۱ام
چنین رقابتی وجود نداشت
صعود نکرد
۱۳۵۰–۵۱ لیگ استانی ۱ام صعود
۱۳۵۱–۵۲ دسته ۲ ۳وم
۱۳۵۲–۵۳ دسته ۲ ۱ام صعود
۱۳۵۳–۵۴ جام تخت جمشید ۱۶ام فینال سقوط
۱۳۵۴–۵۵ دسته ۲ ۲وم
۱/۸ پایانی
صعود
۱۳۵۵–۵۶ جام تخت جمشید ۵ام
برگزار نشد
۱۳۵۶–۵۷ جام تخت جمشید مسابقات ناتمام
۱۳۵۷–۵۸ برگزار نشد
۱۳۵۸–۵۹ برگزار نشد
۱۳۵۹–۶۰ لیگ برتر تبریز ۱۰ام سقوط
۱۳۶۰–۶۱ لیگ دسته دو تبریز ۱ام صعود
۱۳۶۱–۶۲ لیگ برتر تبریز ۶ام
۱۳۶۲–۶۳ لیگ برتر تبریز ۷ام
۱۳۶۳–۶۴ لیگ برتر تبریز ۱ام
۱۳۶۴–۶۵ لیگ برتر تبریز ۲وم
۱۳۶۵–۶۶ لیگ برتر تبریز ۳وم
۱۳۶۶–۶۷ لیگ برتر تبریز ۲وم
۱۳۶۷–۶۸ لیگ برتر تبریز ۲وم
۱۳۶۸–۶۹ لیگ قدس ۴ام
۱/۴ پایانی
۱۳۶۹–۷۰ برگزار نشد
۱/۸ پایانی
۱۳۷۰–۷۱ لیگ آزادگان ۱۰ام برگزار نشد
۱۳۷۱–۷۲ لیگ آزادگان ۳وم برگزار نشد
۱۳۷۲–۷۳ لیگ آزادگان ۸ام فینال
۱۳۷۳–۷۴ لیگ آزادگان ۹ام دور اول سقوط
۱۳۷۴–۷۵ دسته ۲ ۱ام دور دوم صعود
۱۳۷۵–۷۶ لیگ آزادگان ۱۱ام دور دوم
۱۳۷۶–۷۷ لیگ آزادگان ۹ام برگزار نشد
۱۳۷۷–۷۸ لیگ آزادگان ۱۱ام دور دوم
۱۳۷۸–۷۹ لیگ آزادگان ۶ام
۱/۱۶ پایانی
۱۳۷۹–۸۰ لیگ آزادگان ۱۲ام دور دوم
۱۳۸۰–۸۱ لیگ برتر ۱۴ام دور سوم سقوط
۱۳۸۱–۸۲ لیگ آزادگان ۳وم دور سوم
۱۳۸۲–۸۳ لیگ آزادگان ۸ام دور سوم
۱۳۸۳–۸۴ لیگ آزادگان ۵ام دور سوم
۸۵–۱۳۸۴ لیگ آزادگان ۲وم دور دوم
۸۶–۱۳۸۵ لیگ آزادگان ۱ام دور دوم صعود به پلی‌آف
۸۷–۱۳۸۶ لیگ آزادگان ۴ام
۸۸–۱۳۸۷ لیگ آزادگان ۱ام صعود
۸۹–۱۳۸۸ لیگ برتر ۷ام دور دوم
۹۰–۱۳۸۹ لیگ برتر ۵ام
۹۱–۱۳۹۰ لیگ برتر ۲وم
۹۲–۱۳۹۱ لیگ برتر ۲وم
۹۳–۱۳۹۲ لیگ برتر ۶ام قهرمان
۹۴–۱۳۹۳ لیگ برتر ۲وم
۹۵–۱۳۹۴ لیگ برتر ۴ام
۹۶–۱۳۹۵ لیگ برتر ۳وم فینال صعود نکرد
۹۷–۱۳۹۶ لیگ برتر ۱۰ام مرحله گروهی
۹۸–۱۳۹۷ لیگ برتر ۵اُم صعود نکرد
۹۹–۱۳۹۸ لیگ برتر ... ...

افتخارات

بازیکنان تراکتور در حال جشن گرفتن قهرمانی جام حذفی در سال ۱۳۹۳

عنوان‌های رسمی

2 نایب‌قهرمان (۳): ۹۱–۱۳۹۰، ۹۲–۱۳۹۱، ۹۴–۱۳۹۳
3 مقام سوم (۲):۱۳۷۱، ۹۶–۱۳۹۵
1 قهرمان (۱): ۹۳–۱۳۹۲
2 نایب‌قهرمان (۳): ۱۳۵۵، ۱۳۷۳، ۹۶–۱۳۹۵
1 قهرمان (۲):۸۶–۱۳۸۵، ۸۸–۱۳۸۷
2 نایب‌قهرمان (۱):۸۵–۱۳۸۴
3 مقام سوم (۱):۸۲–۱۳۸۱
1 قهرمان (۲): ۵۳–۱۳۵۲، ۷۵–۱۳۷۴
2 نایب‌قهرمان (۲):۵۵–۱۳۵۴
3 مقام سوم (۱):۵۲–۱۳۵۱
  • لیگ برتر فوتبال تبریز
1 قهرمان (۳):۵۰–۱۳۴۹، ۵۱–۱۳۵۰، ۶۴–۱۳۶۳
2 نایب‌قهرمان (۳):۶۵–۱۳۶۴، ۶۷–۱۳۶۶، ۶۸–۱۳۶۷
3 مقام سوم (۱): ۶۶–۱۳۶۵
  • لیگ دسته دوم فوتبال تبریز
1 قهرمان (۱): ۶۱–۱۳۶۰
  • سوپر جام آذربایجان شرقی
1 قهرمان (۱): ۱۳۷۱

عنوان‌های غیررسمی

  • هند جام بین‌المللی میلز
1 قهرمان (۱): ۱۳۷۴
  • ایران جام بین‌المللی سرداران شهید
1 قهرمان (۲): ۱۳۷۴، ۱۳۷۵
1 قهرمان (۲): ۱۳۹۳، ۱۳۹۶

بهترین بردها

# نتیجه بازی۱ مجموع گلهای زده شده اختلاف گلهای زده شده
۱ تراکتور ۶–۰ استقلال خوزستان[۱۲۱] ۶ ۶
۲ تراکتور ۵–۰ گهر دورود[۱۲۲] ۵ ۵
۳ تراکتور ۵–۰ استقلال اهواز[۱۲۳] ۵ ۵
۴ تراکتور ۴–۰ الجزیره امارات[۱۲۴] ۴ ۴
۵ تراکتور ۴–۰ نساجی مازندران[۱۲۵] ۴ ۴
۶ تراکتور ۴–۱ پرسپولیس[۱۲۶] ۵ ۳
۷ تراکتور ۴–۱ استقلال تهران[۱۲۷] ۵ ۳
۸ تراکتور ۴–۱ راه‌آهن[۱۲۸] ۵ ۳
۹ تراکتور ۴–۱ سپاهان اصفهان[۱۲۹] ۵ ۳
۱۰ تراکتور ۴–۱ ذوب‌آهن اصفهان[۱۳۰] ۵ ۳

منابع

  1. https://www.varzesh3.com/news/1654840/%D8%AB%D8%A8%D8%AA-%D8%B1%D8%B3%D9%85%DB%8C-%D8%AA%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D9%88%D8%B1-%D8%A8%D9%87-%D9%86%D8%A7%D9%85-%D8%B2%D9%86%D9%88%D8%B2%DB%8C-%D8%B3%D9%86%D8%AF
  2. http://www.rrk.ir/News/ShowNews.aspx?Code=14575367
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ ۳٫۵ ۳٫۶ ۳٫۷ ۳٫۸ حدادپور، مهدی (۲۰ خرداد ۱۳۸۸)، «تراختور… شیرِ»، روزنامه ورزشی گل، ج. سال چهارم ش. شماره ۹۶۲، ص. صفحه ۵
  4. "Al Nasr fully focused on stern test in Iran with AFC Champions League quarter-finals in touching distance - Aay 24, 2016". Retrieved February 11, 2019.
  5. https://parsfootball.com/fa/783779/%D9%81%D9%88%D8%B1%DA%86%D9%88%D9%86%D9%87-%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA%D8%8C-%D8%AA%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D9%88%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%B2/
  6. https://www.varzesh3.com/news/1593015/پهپادی-که-پرشورها-را-جهانی-کرد
  7. https://www.yjc.ir/fa/news/5541064
  8. زارعی، اصغر. "Iran - List of Foundation Dates" (به انگلیسی). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation. Archived from the original on 15 December 2012. Retrieved 22 خرداد 1388. {{cite web}}: Check date values in: |تاریخ بازدید= (help)
  9. «آشنایی با چهار ورزشگاه بزرگ ایران». ورزش سه. ۲ آبان ۱۳۹۵. دریافت‌شده در ۱۳۹۵/۱۰/۱۴. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی= را بررسی کنید (کمک)
  10. . ۲۴ بهمن ۱۳۹۲ http://int.soccerway.com/venues/iran/yadegar-e-emam-stadium-tabrz/v1477/ایران/2013/02/12/3746469/آخرین-اقدامات-برای-آماده-سازی-ورزشگاه-یادگار-امام-تبریز. دریافت‌شده در ۲۴ بهمن ۱۳۹۱۲. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی= را بررسی کنید (کمک); پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
  11. «Yadegar-e-Emam Stadium». ساکروی. دریافت‌شده در ۲۱ شهریور ۱۳۹۲.
  12. ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ «فرمانده سپاه عاشورا اعضای هیئت مدیره باشگاه تراکتورسازی را اعلام کرد». خبرگزاری ایسنا. ۱۱ خرداد ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۹ مرداد ۱۳۹۰.
  13. ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ «اعضای هیئت مدیره باشگاه تراکتورسازی معرفی شدند». خبرگزاری مهر. ۱۱ خرداد ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۹ مرداد ۱۳۹۰.
  14. «توافق نهایی برای واگذاری تراکتور به زنوزی :: ورزش سه». www.varzesh3.com. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۵-۲۷.
  15. صداقت، فرهاد (شهریور ۱۳۸۱۳۴ سال با پرسپولیس (از سال ۴۷ تا سال ۸۱)، تبریز، ص. صص ۹۱ تا ۹۴، شابک ۹۶۴-۰۶-۱۶۹۳-۱
  16. ۱۶٫۰ ۱۶٫۱ ۱۶٫۲ ۱۶٫۳ ۱۶٫۴ ۱۶٫۵ ۱۶٫۶ رستمی، حمید (۲۹ اسفند ۱۳۸۸). «گزارش ویژه دربارهٔ پدیده سال؛ تراکتورسازی و هوادارانش». وبگاه گل. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۹ اسفند ۱۳۸۸.
  17. صداقت، فرهاد (شهریور ۱۳۸۱۳۴ سال با پرسپولیس (از سال ۴۷ تا سال ۸۱)، تبریز، ص. ص ۱۰۸، شابک ۹۶۴-۰۶-۱۶۹۳-۱
  18. «تراکتورسازی تبریز به لیگ برتر فوتبال ایران صعود کرد». خبرگزاری جمهوری اسلامی. ۱۸ خرداد ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۲ خرداد ۱۳۸۸.
  19. «تیم تراکتورسازی و جوانان خیر». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ فوریه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۱ فوریه ۲۰۱۲.
  20. مؤسسه قرض الحسنه جوانان خیر - ۳۰ درصد از سهام باشگاه تراکتورسازی به مؤسسه قرض الحسنه جوانان خیّر واگذار شد
  21. ۲۱٫۰ ۲۱٫۱ «لیست نهایی اسامی باشگاه‌های حاضر در لیگ برتر اعلام شد». سازمان لیگ. ۲۵ بهمن ۱۳۹۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ فبریه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۵ بهمن ۱۳۹۲. تاریخ وارد شده در |تاریخ بایگانی= را بررسی کنید (کمک)
  22. ۲۲٫۰ ۲۲٫۱ «تراکتورسازی تبریز». فدراسیون فوتبال ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ دسامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۵ بهمن ۱۳۹۲.
  23. ۲۳٫۰ ۲۳٫۱ «داستان تراکتورسازی در 10 پرده». ورزش ۳. ۶ اسفند ۱۳۹۱.
  24. «تراکتورسازی قهرمان جام حذفی شد؛ اولین جام برای تونی و کریمی». خبر ورزشی. ۲۵ بهمن ۱۳۹۲.
  25. «ادامه طلسم شکنی تراکتورسازی با ژنرال در آسیا». آناج. ۳۱ فروردین ۱۳۹۵.
  26. «آگهی تغییرات شرکت فرهنگی ورزشی تراکتور آذربایجان». www.rrk.ir.
  27. https://www.tarafdari.com/node/1397089
  28. http://www.rrk.ir/News/ShowNews.aspx?Code=14575367
  29. «آماری که نشان می‌دهد تراکتورسازی محبوب تر از استقلال و پرسپولیس است!». سایت 90:.
  30. «تبریزی‌ها رکورد حضور تماشاگر را شکستند». خبرگزاری فارس. ۱۷ بهمن ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۷ بهمن ۱۳۸۸.
  31. «عزیزمحمدی: تراکتور رکوردار تماشاگران لیگ برتر است». فوتبال سه. ۲۸ فروردین ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۸ فروردین ۱۳۸۹.
  32. «تراکتورسازی پرتماشاگرترین تیم لیگ برتر فوتبال شد». خبرگزاری مهر. مه۲۰۱۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در مه۲۰۱۱. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید=،|تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  33. «تراکتورسازی پرطرفدارترین تیم قاره کهن در ۲۰۱۶». ورزش ۳.
  34. «هواداران تراکتورسازی بیشتر از رئال مادرید». فوتبال سه. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۳.
  35. «میزبان یا میهمان؟ نگاهی به گستردگی هواداران تراکتورسازی». گل دات کام. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۲.
  36. ۳۶٫۰ ۳۶٫۱ «اتفاقی کم سابقه در ورزشگاه آزادی/ تماشاگران تراکتور بیشتر از پرسپولیس». خبرگزاری مهر. ۴ آبان ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۳.
  37. ۳۷٫۰ ۳۷٫۱ «تبریزی‌ها دوباره ورزشگاه آزادی را زنده کردند/ شبه شهرآورد مقابل چشم کی‌روش». خبرگزاری مهر. ۲۱ فروردین ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۳.
  38. ۳۸٫۰ ۳۸٫۱ ۳۸٫۲ «استمرار رفتارهای غیرمسئولانه دربارهٔ تراکتورسازی؛ سوءاستفاده علنی از احساسات پاک آذری‌ها». تابناک. ۱۳ بهمن ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ مه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۱ اردیبشهت ۱۳۸۹. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید= را بررسی کنید (کمک)
  39. حسینی‌نژاد (۱۹ شهریور ۱۳۹۰). «زلزله تراختوریها الگوی خروشان لیگ». ایپنا. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ اکتبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۶ مرداد ۱۳۹۱.
  40. www.varzesh3.com https://www.varzesh3.com/news/1640999/تراکتور-در-جمع-5-باشگاه-پرطرفدار-جهان-(عکس). دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۰-۰۴. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
  41. https://www.asriran.com/fa/news/691958
  42. https://www.instagram.com/p/B3JuiL4FIh7/
  43. «تراکتور در جمع 5 باشگاه پرطرفدار جهان». ورزش 3. ۱۷ مهر ۱۳۹۸.
  44. «ترانسفرمارکت: تراکتور در جمع پنج باشگاه پرطرفدار جهان». عصر ایران. ۱۱ مهر ۱۳۹۸.
  45. «تراکتور بالاتر از آرسنال و رئال مادرید در جمع 5 باشگاه پرطرفدار جهان». خبرگزاری فارس. ۱۱ مهر ۱۳۹۸.
  46. «تونی: در بنفیکا هم چنین هواداران پرشوری ندیده بودم». ایسنا. ۳۰ تیر ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۳۱ تیر ۱۳۹۱.
  47. «تونی: در سی و چهار سالی که در فوتبال هستم چنین تشویق‌هایی را از هواداران ندیده بودم». وبگاه رسمی باشگاه تراکتورسازی. ۳۰ تیر ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ ژوئیه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۳۱ تیر ۱۳۹۱.
  48. «میلا: از حضور تماشاگران تبریزی شگفت‌زده شدم/ در اسپانیا اینقدر هیجان نیست». خبرگزاری فارس. ۸ اسفند ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ اوت ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۹ اسفند ۱۳۹۱.
  49. ۴۹٫۰ ۴۹٫۱ ۴۹٫۲ روزبه، اردوان (۱ اسفند ۱۳۸۸). «گزارشی در بارهٔ تیم تراکتورسازی تبریز؛ «یاشاسین تراکتور»». رادیو زمانه. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۱ اردیبشهت ۱۳۸۹. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید= را بررسی کنید (کمک)
  50. «تراکتورسازی؛ بارسلونا و بلکبرن تبریز». احراب نیوز. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲ فوریه ۲۰۱۱.
  51. «تراختور، بارسلونا و فردوسی پور!». تابناک. ۲۹ دی ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲ فوریه ۲۰۱۱.
  52. ۵۲٫۰ ۵۲٫۱ ۵۲٫۲ بهمنش، بابک (۷ دسامبر ۲۰۰۹). «بازداشت طرفداران تراکتورسازی در بازی مقابل صبای قم». دویچه وله. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۱ اردیبشهت ۱۳۸۹. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید= را بررسی کنید (کمک)
  53. مغموم، اسفندیار (۱ اسفند ۱۳۹۰). «فوتبالِ با سیاست نمی‌خواهیم». رادیو زمانه. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ دسامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۷ مهر ۱۳۹۰.
  54. «دایی: آن‌ها که توهین کردند خودشان بی غیرت هستند/ در تبریز کسی برای فوتبال به ورزشگاه نمی‌آید». گل دات کام. ۱۸ سپتامبر ۲۰۱۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۶ دسامبر ۲۰۱۱.
  55. ۵۵٫۰ ۵۵٫۱ ۵۵٫۲ قهاری، کیواندخت (۱۲ مارچ ۲۰۱۰). «دوست دارم مردم آذربایجان را شاد ببینم». دویچه وله. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۱ اردیبشهت ۱۳۸۹. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید=،|تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  56. ۵۶٫۰ ۵۶٫۱ ۵۶٫۲ روزبه، اردوان (۲۶ دی ۱۳۸۸). «قانونی نانوشته؛ ترکی ننویسید!». رادیو زمانه. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۱ اردیبشهت ۱۳۸۹. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید= را بررسی کنید (کمک)
  57. «انصراف عجیب تراکتور از جذب مدافع ارمنی!». ورزش سه. ۱۸ خرداد ۱۳۹۵.
  58. «سرخ‌پوش شدن بازیکن ارمنستانی منتفی شد». وب سایت رسمی باشگاه تراکتورسازی. ۱۸ خرداد ۱۳۹۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ اکتبر ۲۰۱۶.
  59. «دیسلایک: نژادپرستی در تراکتورسازی!». آی اسپرت. ۱۸ خرداد ۱۳۹۵.
  60. «تراکتور-استقلال پرتماشاگرترین بازی هفته جهان». ورزش 3. ۱۱ آبان ۱۳۹۸.
  61. «استقبال رسانه‌های ترکیه‌ای از حرکت برخی تماشاگران تراکتور در بازی مقابل استقلال». تسنیم. ۱۰ آبان ۱۳۹۸.
  62. «شعار برخی هواداران تیم تراکتور در حمایت از ترکیه». بی بی سی. ۱۱ آبان ۱۳۹۸.
  63. «استقبال رسانه‌های ترکیه‌ای از حرکت تماشاگران تراکتور در بازی مقابل استقلال». خبر آنلاین. ۱۰ آبان ۱۳۹۸.
  64. «بازداشت 7 نفر در تبریز». رادیو فردا. ۱۱ آبان ۱۳۹۸.
  65. «بازداشت ۷ تماشاگر دیدار تراکتور با استقلال». یورونیوز. 10 آیان 1398. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  66. «بازداشت ۷ تماشاگر دیدار تراکتور با استقلال». خبرآنلاین. 10 آیان 1398. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  67. «اطلاعیه کمیته اخلاق در پی شعارهای سیاسی و قومیتی در ورزشگاه‌ها». مشرق. ۱۱ آبان ۱۳۹۸.
  68. «ورود مجلس، کمیته اخلاق، نمایندگان سپاه و وزارت اطلاعات به پرونده ورزشگاه‌ها». وبسایت رسمی برنامه نود. ۱۱ آبان ۱۳۹۸.
  69. «چرا باشگاه تراکتور از دشمنان ایران برائت نمی‌جوید؟/». مشرق. ۱۱ آبان ۱۳۹۸.
  70. https://farsi.euronews.com/2019/11/04/spectators-support-turkey-in-iran-football-match-ethnic-problems-separatism
  71. «زنان و کودکان تماشاگران ویژه تراکتورسازی و پرسپولیس». خبر آنلاین. ۲۷ فروردین ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ آوریل ۲۰۱۰.
  72. نیما سبک روحیه (۲۲ آگوست ۲۰۱۱). «داستان دریاچه و تراکتور!-محیط زیست از زبان فوتبال». گل دات کام. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ اوت ۲۰۱۳.
  73. «پنج فریم از پنج اتفاق خوب هفته:شعار تراکتوری‌ها و جوانان آبادانی». آی اسپرت. ۶ مرداد ۱۳۹۴.
  74. «بازگشت «عیبی یوخ» پس از شکست سنگین». بانک ورزش. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ مارس ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۳۹۲ ۸ اسفند. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی= را بررسی کنید (کمک)
  75. «تقلید تماشاگران استقلال از هواداران تراکتورسازی و شادی عجیب کبه». خبرگزاری تسنیم. ۰۳/اردیبهشت/۱۳۹۳. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  76. «از شعار «عیبی یوخ» تا تشویق کی‌روش». تابناک. ۳۰ بهمن ۱۳۹۲.
  77. mehrnews.com/news/3809054
  78. http://econews.ir/fa/content/1373611
  79. http://www.irna.ir/news/82985913/
  80. https://www.bbc.com/persian/sport-48503801
  81. «تراکتور ۱ـ پرسپولیس صفر؛ تراکتور رکورد ۱۷ ساله را شکست». وبگاه گل. ۹ دسامبر ۲۰۱۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۲.
  82. «افشاریان: سخت‌ترین قضاوت عمرم بازی تراکتور و پرسپولیس بود». سایت داوران ایران. ۲۳ آذر ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۳.
  83. «آرامش در پرسپولیس دوام نیاورد». همشهری آنلاین. ۱۱ آذر ۱۳۹۰. پارامتر |پیوند= ناموجود یا خالی (کمک)
  84. «۸ برد در ۱۱ بازی برای تبریزی ها». پایگاه رسمی برنامه نود. ۱۷ اسفند ۱۳۹۳.
  85. https://www.varzesh3.com/news/1659163/%D8%A8%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%82%D9%84%D8%A7%D9%84-%D8%AF%D8%B1-%D9%84%DB%8C%DA%AF-%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%DA%A9%D9%86%D8%AF
  86. «استقلال یک - تراکتورسازی3/ سکوت و قهر تماشاگران استقلالی در ورزشگاه آزادی». خبرآنلاین. ۲۲ فروردین ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۲۶ آبان ۱۳۹۴.
  87. «تراکتور کابوس استقلال: سه‌گانه نابودی قهرمانی و سهمیه؟». آی اسپرت. ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۵.
  88. «برادران سرخابی مقابل یک دیگر / برادرخواندگی یا انتقام؟». نصر نیوز. ۱۵ مرداد ۱۳۹۴.
  89. «اختصاصی». ورزش 3.
  90. «تاریخ‌نگاری از دیدار سپاهان-تراکتورسازی». باشگاه خبرنگاران جوان. ۳ آبان ۱۳۹۱.
  91. «سپاهان و تراکتور، مصاف پرطرفدارترین تیم‌های شهرستانی». خبرگزاری ایمنا. ۵ آبان ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ مارس ۲۰۱۵.
  92. [۱][پیوند مرده]
  93. [۲]
  94. https://www.ilna.ir/بخش-ورزشی-7/798308-تغییرات-لوگوی-باشگاه-تراکتور-ابتدا-تا-کنون-ویدیو
  95. https://www.farsnews.com/news/13980523000096/پیراهن-تراکتور-در-گذر-زمان-تصاویر
  96. https://en.m.wikipedia.org/wiki/Tractor S.C.
  97. «فنایی:فغانی نسبت به روزهای اول پس از بازی تراکتورسازی شرایط بهتری دارد/او اشتباهات تأثیرگذاری داشت». پایگاه خبری تحلیلی کاپ. دریافت‌شده در ۱۱ خرداد ۱۳۹۴.
  98. http://90tv.ir/news/99097/دلیل-اتفاقات-عجیب-در-تبریز-چه-بود؟
  99. http://www.yjc.ir/fa/news/4321898/آشنایی-با-باشگاه-فوتبال-تراکتورسازی-تبریز
  100. http://qudsonline.ir/news/87721/
  101. http://www.entekhab.ir/fa/news/241996/
  102. http://cup.ir/sport/archive/487/view/83717
  103. «تماشاگر شاید 66833 نفر». گلداتکام. ۲۴ بهمن ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۲۴ بهمن ۱۳۹۱.
  104. «استادیومی که افتتاح نشده، فرسوده شد». خبرگزاری تابناک. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ آوریل ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۵ سپتامبر ۲۰۰۹.
  105. «ورزشگاه یادگار امام تبریز برای انجام بازی تراکتورسازی و الشباب آماده است». ایرنا. ۱۹ فروردین ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۱۹ فروردین ۱۳۹۲.
  106. «تراکتورسازی؛ هجده سال پیش از این». عصر ایران. ۱۷ آبان ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۲۳ اسفند ۱۳۹۱.
  107. «بازی در ورزشگاه اختصاصی تراکتورسازی برای هیچ تیمی آسان نیست». شبکه ورزش ایران. ۱۷ اسفند ۱۳۸۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۳ اسفند ۱۳۹۱.
  108. «پایان بازسازی مجموعه اختصاصی تراکتور». وبگاه گل. مرداد ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۲۳ اسفند ۱۳۹۱.
  109. «تبریزی‌ها با بلیط الکترونیکی وارد ورزشگاه شدند». خبرگزاری برنا. ۲۸ فروردین ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ آوریل ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۸ فروردین ۱۳۸۹.
  110. «کارت بلیط‌ها بلای جان هواداران تراکتور». پرتال هواداران تراکتور. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ فوریه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۸ دسامبر ۲۰۱۱.
  111. «فروش بلیط در بازی‌های تراکتور به باشگاه واگذار گردید». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۲ فوریه ۲۰۱۲.
  112. «پخش زنده فوتبال لیگ برتر از شبکه‌های استانی و سراسری». وبلاگ استانی‌ها. ۲۹ آبان ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۸ آذر ۱۳۹۱.
  113. «پوشش بازی تراکتور-سپاهان». وبگاه رسمی باشگاه تراکتورسازی. ۲۸ اسفند ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۸ اسفند ۱۳۹۱.
  114. «سرود رسمی باشگاه تراکتورسازی». سایت رسمی باشگاه تراکتورسازی. ۲۲ خرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ ژوئن ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۲ خرداد ۱۳۹۱.
  115. https://www.traap.com/tr
  116. https://en.m.wikipedia.org/wiki/List_of_Tractor_S.C._managers
  117. http://www.rooznamehrasmi.ir/News/ShowNews.aspx?Code=14833281
  118. https://www.varzesh3.com/news/1608585/سپاهان-چشم-انتظار-نمایش-خوب-خواهرخوانده
  119. http://tabriz.isna.ir/default.aspx?NSID=5&SSLID=46&NID=111511
  120. https://khabarone.com/21600282
  121. https://www.mashreghnews.ir/news/897413/فیلم-خلاصه-بازی-تراکتورسازی-۶-۰-استقلال-خوزستان
  122. https://www.khabaronline.ir/photo/244910/تراکتور-تیم-دورود-را-گلباران-کرد
  123. https://www.varzesh3.com/match/57323
  124. https://tamasha.com/v/8Z39x
  125. https://www.varzesh3.com/news/1644679/نساجی-صفر-تراکتور-4-دنیزلی-همیشه-مطمئن
  126. https://www.ilna.ir/بخش-ورزشی-7/695489-وقتی-تراکتورسازی-پرسپولیس-را-تایی-کرد-ویدیو
  127. https://90tv.ir/videos/خلاصه-بازی-استقلال-1-4-تراکتورسازی
  128. https://90tv.ir/videos/خلاصه-بازی-تراکتورسازی-4-1-راه-آهن
  129. http://fc-malavan.com/8022/سپاهان-1-تراكتورسازي-4-تيكي-تراختور
  130. https://90tv.ir/videos/خلاصه-و-حواشی-تراکتورسازی-4-1-ذوب-آهن-نود-25-بهمن

پیوند به بیرون