یحیی صبح ازل

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه است که توسط InternetArchiveBot (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۱۲ مارس ۲۰۲۱، ساعت ۱۵:۳۱ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی داشته باشد.

میرزا یحیی نوری
میرزا یحیی نوری ملقب به صبح ازل
میرزا یحیی نوری ملقب به صبح ازل
نام اصلی
یحیی نوری
زاده۱۸۳۱ میلادی
طهران
محل زندگیتهران نور قبرس شمالی
درگذشته۲۹ آوریل ۱۹۱۲ میلادی
شهر فاماگوسا، کشور قبرس شمالی
آرامگاهقبرس شمالی
لقبصبح ازل -حضرت ثمره - وحید
زمینه کاریمروج مذهبی و مبلغ آیین بیانی - شاعر و نویسنده
ملیتایرانی
دورهناصرالدین‌شاه
سبک نوشتاریشعر عرفانی و مقالات مذهبی
سال‌های فعالیت۱۸۵۲ تا ۱۹۱۲
کتاب‌هامتمم بیان - نور - روح - واحد - حیاة و. . .
دلیل سرشناسیجانشینی سید علی محمد باب
تأثیرپذیرفته ازسید علی‌محمد باب
پدر و مادرمیرزا بزرگ نوری

بابیه

شخصیت‌های اصلی

سید علی‌محمد باب، یحیی صبح ازل
ملاحسین بشرویه، محمدعلی بارفروشی
طاهره قرةالعین، حروف حی

نوشته‌ها

کتاب بیان، قیوم الاسماء
کتاب جزآ، کتاب پنج شأن
کتاب الحیات، کتاب لعالی و مجالی

تاریخچه

شیخیه، احمد احسائی
تاریخچه دین بیانی، بابیان
بابی‌ستیزی، انشعاب بابی بهائی
یحیی («وحید») دارابی
هادی دولت‌آبادی، یحیی دولت‌آبادی
جمال‌الدین واعظ اصفهانی
احمد روحی، ابوالقاسم روحی
محمدجعفر کرمانی، محمود افضل‌الملک کرمانی
مهدی بحرالعلوم کرمانی، میرزا احمد مشرف کرمانی
ملک‌المتکلمین، جهانگیرخان صور اسرافیل
محمدمهدی شریف کاشانی، ملا علی بسطامی
ملا محمدعلی («حجت») زنجانی
حامدالملک شیرازی، میرزا محمود شیرازی
میرزا اسدالله خویی، باقر تبریزی
ملا رجبعلی قهیر، سید حسین یزدی
علی‌محمد فره‌وشی، مسیو نیکلا

تقویم

تقویم بدیع

شاخه‌ها

ازلیان
بهائیت، نقد بابیه

میرزا یحیی نوری معروف به صبح ازل، وحید و ثمره (م. در سال ۱۲۴۷ قمری مطابق ۱۸۳۱میلادی) رهبر مذهبی ایرانی بابیه ازلی که به آیین بیانی هم شناخته می‌شود بود. میرزا یحیی در تهران محله عرب‌ها چشم به جهان گشود. فرزند میرزا بزرگ نوری و برادر کوچک ناتنی میرزا حسینعلی نوری (بهاءالله) بود. مادر میرزا یحیی هنگام تولد وی درگذشت و پرستاری از این طفل از همان بدو ولادت بنابر دستور پدر به خدیجه خانم مادر بهاءالله محول گردید.[۱] او در جوانی بابی شد. پس از قتل سیدعلی محمد باب و سوءقصد به ناصرالدین شاه به بغداد رفت. او بنابر وصیت سیدعلی محمد باب جانشین و رهبری آیین بیانی را برعهده داشت. دولت عثمانی او را در ششم جمادی‌الاول ۱۲۸۵ قمری مطابق ۴ شهریور ۱۲۴۷ شمسی و ۲۵ اوت ۱۸۶۸ میلادی به جزیره قبرس تبعید کرد و در شهر فاماگوستا در ساعت ۷ صبح دوشنبه ۱۲ جمادی‌الاول ۱۳۳۰ قمری مطابق ۲۹ آوریل ۱۹۱۲ میلادی درگذشت.

پس از تیرباران باب، پیروانش که به «بابی» مشهور بودند بر طبق بیانات باب در کتاب بیان به دنبال موعود آئین جدید که در این کتاب با عنوان «من یظهره الله» از او شده‌است، می‌گشتند.[۲] در سال ۱۸۶۳ بهاءالله، خود را من یظهره‌الله، موعود کتاب بیان معرفی کرد. اکثر بابیان به او ایمان آورده و بهائی نامیده شدند.[۳] گروه اندکی که به پیروی از میرزا یحیی بابی ماندند ازلی نام گرفتند.[۴] ازلیان با تقیه و پنهان کردن هویت دینی خود عملاً در جامعه اسلامی حل شدند.[۵]

مراسم تدفین میرزا یحیی نوری در شهر فاماغوسا، کشور قبرس شمالی

جانشینی باب

کتاب بین الحرمین دست خط صبح ازل

باب در آثارش به نزدیکی ظهور «مَن یُظهِرُهُ الله» (به معنی :کسیکه الله او را ظاهر خواهد کرد)، کسی که نتیجه و ثمره آئین بابی باید شناخت و ایمان به او باشد، اشاره می‌کند.[۶] وی همچنین از بابیان می‌خواهد که در شناسایی و ایمان خود کاملاً مستقل عمل کنند و موعود را به خود او بشناسند و نگذارند افراد دیگر، حتی واحد اول بیان که شامل خود او و حروف حیّ است، یا آثار باب مانع شناسایی آنان شوند.[۷] از این رو در آئین بابی وصیّ (جانشین) و مفسّر آثار به آن مفهوم که در سایر ادیان هست وجود ندارد و جانشینی که باب تعیین کرد در واقع رهبر اسمی جامعه بابی بعد از وی بود.[۶]

کمی قبل از اعدام سید علی‌محمد باب عبدالکریم، یکی از پیروانش توجه او را به اهمیت تعیین جانشین جلب کرد لذا باب تعداد مشخصی لوح نوشته آن‌ها را به عبدالکریم داد تا به دست میرزا یحیی ازل و بهاءالله برساند.[۸] بعدها ازلیان و بهائی‌ها هر دو به این لوح‌ها به نفع خود استناد کردند.[۸]

سید علی محمد شیرازی مشهور به باب
ادوارد براون

در یکی از این لوح‌ها که معمولاً به عنوان وصیت‌نامه باب از آن یاد می‌شود، میرزا یحیی ازل به عنوان رهبر بابیان پس از بنیان‌گذار جنبش تعیین شده‌است. در همین لوح به وی دستور داده شده‌است که از من یظهره‌الله پیروی کند.[۹][۱۰] بعد از مرگ باب میرزا یحیی ازل به عنوان شخصیت محوری جنبش مورد توجه قرار گرفت.[۱۱] رهبری میرزا یحیی ازل جنجال‌برانگیز بود. وی کمتر در میان بابیها حاضر می‌شد. منوچهری ادعا می‌کند که دلیل در خفا ماندن میرزا یحیی ازل بخشی از وصیت‌نامه سید علی محمد باب است که او را به محافظت از خویش توصیه کرده بود.[۹]

رهبری میرزا یحیی در عراق رهبری اسمی بود و در عمل ساماندهی امور را بهاءالله، برادر ناتنی وی انجام می‌داد.[۱۲][۱۳] دنیس مکین بر این نظر است که تعیین میرزا یحیی به عنوان جانشین رسمی باب، تنها برای حفظ بهاءالله از خطر و با پیشنهاد بهاءالله و عبدالکریم قزوینی و موافقت باب بوده‌است.[۱۴][۱۵] خطری که بهاءالله را تهدید می‌کرد از جانب امیر کبیر بود.[۱۶] به گفته سعیدی اگر امیر کبیر به نقش کلیدی بهاءالله در جامعه بابی پی می‌برد حتماً او را به قتل می‌رساند.[۱۶] این تحلیل اول بار توسط عباس افندی در «مقاله شخصی سیاح» مطرح شد.[۱۴][۱۷][۱۸] شوقی افندی نیز می‌گوید باب میرزا یحیی را به عنوان «مرجع اسمی» جامعه بابی انتخاب کرده بود و به نقل از «مقاله شخصی سیاح» تحلیلی مشابه تحلیل فوق ارائه می‌دهد.[۱۴]

باب در آثارش از نزدیکی ظهور موعود می‌گوید و برای زمان ظهور او به سال نه و سال نوزده اشاره می‌کند.[۱۹] پس از نه سال از دعوت باب و کمی بعد از تیرباران او در تبریز عده‌ای ادعای من یظهرالهی نمودند.[۲۰][۲۱] ابو القاسم افنان در کتاب «عهد اعلی» تعداد آن‌ها را بیست و پنج نفر می‌داند و اسامی آن‌ها را به این شرح ذکر می‌کند: «۱- شیخ اسماعیل ۲- سید بصیر هندی ۳- میرزا اسدالله خویی ۴- ملا شیخ علی ملقب به عظیم ۵ - سید علّا ۶- میرزا عبدالله متخلص به غوغا ۷- میرزا حسین قطب نیریزی۸- حاجی میرزا موسی قمی ۹- حاجی ملا هاشم کاشی ۱۰- حسین میلانی۱۱- ملا محمد نبیل زرندی و…»[۲۲]

بهاءالله در سال ۱۸۶۳، و بعد از یک دهه تبعید در عراق و در آستانه سرگونی‌اش به استامبول، دعوی من یظهره اللهی کرد و عموم بابیان به وی ایمان آوردند و «بهائی» نام گرفتند.[۳] گروه اندکی که به طرفداری از میرزا یحیی ازل بابی باقی ماندند ازلی نامیده شدند.[۳]

حفاظت، تفسیر آثار باب

باب در عبارات فراوانی، پیروانش را توصیه می‌کند نوشته‌هایش را به ازل، کسی که مأمور شده‌است از آن‌ها محافظت کند، بفرستند. وی اظهار می‌دارد که بیان (که در اینجا احتمالاً مراد همه آثار اوست) باید هنگام ظهور من یظهره الله به او سپرده شود، اما ابتدا باید همه (آثار) اش جمع‌آوری شده، حتی یک نامه از قلم نیفتد سپس به ازل، که به نظر می‌رسد باید به عنوان مفسر آن‌ها ایفای نقش کند، داده‌است.[۲۳]

برخی از آثار

منابع

  1. ↑ کاشانی، میرزاجانی (۱۹۱۰). «شرح حال جناب ازل». در PERSAN، MS. SUPPL. نقطةالکاف (به پارسی). لیدن هلند: E.J. BRILL. ص. ۲۳۹. از پارامتر ناشناخته |نام نویسنده سرمقاله= صرف‌نظر شد (کمک); پارامتر |first2= بدون |last2= در Authors list وارد شده‌است (کمک)
  2. ↑ MacEoin, ‎D. M., Encyclopedia of Iranica (به انگلیسی) {{citation}}: |مقاله= ignored (help); External link in |مقاله= (help); Missing or empty |title= (help)نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) Retrieved on 2009-09-05.
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ *Balyuzi, Hasan (1973). The Báb: The Herald of the Day of Days (به انگلیسی). Oxford, UK: George Ronald. ISBN 978-0-85398-054-4.
  4. ↑ جنبش بابیان
  5. ↑ Amanat, Abbas (2017). Iran: A Modern History (به انگلیسی). Yale University Press. p. 330.
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ Saiedi, Nader (2008). Gate of the Heart: Understanding the Writings of the Bab (به انگلیسی). Canada: Wilfrid Laurier University Press. pp. 344–351.
  7. ↑ Saiedi, Nader (2008). Gate of the Heart: Understanding the Writings of the Báb (به انگلیسی). Canada: Wilfrid Laurier University. pp. 290–291.
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ Amanat, Abbas (1989). Resurrection and Renewal: The Making of the Babi Movement in Iran. Ithaca: Cornell University Press p.384
  9. ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ Manuchehri, S. (2004). "The Primal Point's Will and Testament". Research Notes in Shaykhi, Babi and Baha'i Studies. Vol. 7 (No. 2). Archived from the original on 8 December 2004. Retrieved 14 March 2010. {{cite journal}}: |volume= has extra text (help); |issue= has extra text (help)
  10. ↑ Nicolas, A.L.M (1933). Qui est le succeseur du Bab?. Paris: Librairie d'Amerique et d'Orient. p. 15.
  11. ↑ MacEoin, Dennis (1989). "Azali Babism". Encyclopædia Iranica.
  12. ↑ Browne, Edward (1893). A Year Amongst the Persians (به انگلیسی). London. p. 64.
  13. ↑ سجادی، صادق؛ بابیه، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج11
  14. ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ ۱۴٫۲ Denis MacEoin, "Divisions and Authority Claims in Babism (1850-1866)," Studia Iranica 18:1 (1989), p. 94-101
  15. ↑ [Denis MacEoin Reviews Making the Crooked Straight H-Bahai, 2001 http://www.fglaysher.com/bahaicensorship/MacEoinRev.htm#_ftnref16]
  16. ↑ ۱۶٫۰ ۱۶٫۱ Saiedi, Nader (2008). Gate of the Heart: Understanding the Writings of the Bab (به انگلیسی). Canada: Wilfrid Laurier University Press. p. 349.
  17. ↑ Abdu'l-Bahá, Abbas (1886). Browne (ed.). A Traveller's Narrative: Written to illustrate the episode of the Bab (به انگلیسی) (2004 reprint, with translator's notes ed.). Los Angeles, USA: Kalimát Press. ISBN 1-890688-37-1.
  18. ↑ Taherzadeh, A. (1992). The Covenant of Bahá'u'lláh (به انگلیسی). Oxford, UK: George Ronald. ISBN 0-85398-344-5.
  19. ↑ Saiedi, Nader (2008). Gate of the Heart Understanding the Writings of the Bab (به انگلیسی). Canada: Wilfrid Laurier University Press. pp. ۳۴۸–۳۵۷.
  20. ↑ Hasht Bihisht - Bayanic
  21. ↑ Awakening of The Sleepers - Bayanic
  22. ↑ افنان، ابوالقاسم. عهد اعلی. ص. ۴۷۸–۴۸۸–۴۷۹.
  23. ↑ .name="IranicaDivisions">Denis MacEoin, "Divisions and Authority Claims in Babism (1850-1866)," Studia Iranica 18:1 (1989), p. 94-
  24. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام Iranica2 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  25. ↑ ۲۵٫۰ ۲۵٫۱ سجادی، صادق؛ بابیه، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج11
  26. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام Balyuzi 19734 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  27. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام :143 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  28. ↑ Barrett, David (2001). The New Believers (به انگلیسی). London, UK: Cassell & Co. p. 246.
  29. ↑ «Religion: Year In Review 2010 - Worldwide Adherents of All Religions | Britannica.com». ۲۰۱۶-۱۱-۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۸-۰۲.
  30. ↑ کاشانی، میرزاجانی (۱۹۱۰). «مقدمه». در PERSAN، MS. SUPPL. نقطةالکاف (به پارسی). لیدن هلند: E.J. BRILL. ص. ز. از پارامتر ناشناخته |نام نویسنده سرمقاله= صرف‌نظر شد (کمک); پارامتر |first2= بدون |last2= در Authors list وارد شده‌است (کمک)
  31. ↑ کاشانی، میرزاجانی (۱۹۱۰). «مقدمه». در PERSAN، MS. SUPPL. نقطةالکاف (به پارسی). لیدن هلند: E.J. BRILL. ص. ح. از پارامتر ناشناخته |نام نویسنده سرمقاله= صرف‌نظر شد (کمک); پارامتر |first2= بدون |last2= در Authors list وارد شده‌است (کمک)
  32. ↑ آئین بیان (The Religion of Bayan) (سپتامبر ۱۹۴۹). «به یاد صدمین سال شهادت نابغه دوران قره العین» (به پارسی). ناشر: گمنام. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ دسامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۵ دی ۱۳۹۰.

پیوند به بیرون

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=یحیی_صبح_ازل&oldid=31421943»