همخوانی
در علم و تاریخ، همخوانی (به انگلیسی: Consilience) (و همچنین همگرایی شواهد یا همراستایی شواهد) این اصل است که شواهد از منابع مستقل و غیرمرتبط میتوانند بر روی نتایج قوی «همگرا» شوند. به این معنا که وقتی چندین منبع شواهد با هم موافق باشند، نتیجهگیری میتواند بسیار قوی باشد، حتی زمانی که در هیچیک از منابع، شواهد جداگانه به تنهایی چنین نیست. بیشتر دانش علمی تثبیتشده توسط همگرایی شواهد پشتیبانی میشود: در غیر این صورت، شواهد نسبتاً ضعیف هستند و احتمالاً یک اجماع علمی قوی وجود نخواهد داشت.
اصل بر وحدت دانش است. اندازهگیری یک نتیجه با چندین روش مختلف، باید به یک پاسخ منجر شود. به عنوان مثال، مهم نیست که آیا فرد فواصل درون مجموعه هرم جیزه را با مسافتیابی لیزری، تصویربرداری ماهوارهای یا با یک متر اندازهگیری میکند – در هر سه مورد، پاسخ باید تقریباً یکسان باشد. به همین دلیل، روشهای مختلف تاریخگذاری در زمینشناسی باید همخوانی داشته باشند، نتیجه در شیمی نباید با نتیجه در زمینشناسی مغایرت داشته باشد و غیره.
منابع
[ویرایش]مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «Consilience». در دانشنامهٔ ویکیپدیای انگلیسی، بازبینیشده در ۲۷ مهر ۱۴۰۴.