پرش به محتوا

اسم مصدر

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

اسم مصدر (یا نام مصدر)، علاوه بر مصدر، نام‌هایی نیز در فارسی هستند که با اینکه نشانه‌های مصدری ندارند، ولی حاصل معنی و مفهوم مصدر را می‌رسانند؛ مانند ستایش(ستودن)، دیدار(دیدن)، خنده(خندیدن)، آزادی(آزاد بودن)، آزادگی(آزاده بودن)

این گونه واژه‌ها را اسم مصدر یا حاصل مصدر می‌نامند.

اقسام اسم مصدر

[ویرایش]

معروف‌ترین اقسام و نشانه‌های اسم مصدر عبارتند از:

خواهِش، کاهِش، جوشِش
بُرِشت، کُنِشت، خورشت
رفتار، گفتار، کردار
  • های بیان حرکت در آخر بن مضارع:
خنده، گریه، مویه
  • ی در آخر صفت و گاهی اسم و به‌ندرت کلمات دیگر:[۱]
نزدیکی، مادری، خوبی
اگر کلمه به‌های بیان حرکت ختم شود به جای ی به آخر آن، گی افزدوه می‌شود:
تشنه ← تشنگی/ ورزیده ← ورزیدگی
  • ان در آخر بن مضارع برخی از فعل‌های مرکب و به‌ندرت در آخر فعل ساده یا اسم:
آشتی‌کنان، عقدکنان، راه‌بندان
  • یّت در آخر بعضی از اسم‌ها و صفت‌های عربی:
مدیریّت، فاعلیّت، اسلامیّت، انسانیّت
  • بن ماضی فعل به تنهایی یا همراه کلمه یا جزء دیگر:
ساخت، رسید، عقب‌گرد
  • بن مضارع یک فعل یا دو فعل جداگانه:
گریز، ورانداز، گیرودار
  • بن ماضی یک فعل با بن مضارع همان فعل یا فعلی دیگر:
جست‌وجو، گفت‌وگو، ساخت‌وساز
  • بن ماضی یا مضارع فعل به اضافه پسوند مان:
ساختمان، سازمان، زایمان
  • از تکرار ساخت امر یک فعل یا ترکیب ساخت امر دو فعل جداگانه:

بزن‌بزن، بُکش‌بُکش، بده‌بستان

پیوند به بیرون

[ویرایش]

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. سیدمحمدرضا ابن الرسول، محمد رحیمی خویگانی (آذر ۱۳۹۳). «انواع «ی» در زبان فارسی امروز». دانشگاه اصفهان.