نشانگان مونشهاوزن

نشانگان مونشهاوزن
آی‌سی‌دی-۱۰	F68.1
آی‌سی‌دی-۹	301.51
دادگان بیماری‌ها	۸۴۵۹ ۳۳۱۶۷
ای‌مدیسین	med/۳۵۴۳ emerg/۳۲۲ emerg/۸۳۰
سمپ	D009110

نشانگان مونشهاوزن یا سندروم مونشهاوزن (به آلمانی: Münchausen syndrome) نوعی از اختلال ساختگی (factitious) است که در آن بیمار یک شرح دقیق و باورکردنی و اغلب دراماتیک از یک بیماری حادّ می‌دهد که همراه با وانمود به علائم و نشانه‌های بالینی است. نوعی از این اختلال که به عنوان نشانگان مونشهاوزن با وکالت (by proxy) شناخته می‌شود، نوعی کودک آزاری (child abuse) است که در آن پدر یا مادر یا یک پرستار گزارش نادرستی از علائم در کودک می‌دهد و حتّی ممکن است علایم فیزیکی را هم تقلید کند. این اختلال که نام خود را از بارون فون مونشهاوزن آلمانی، معروف به «بارون دروغگو» نویسنده داستانهای پرحادثه و سفرهای ماجراجویانه در قرن۱۸ گرفته‌است، با اسامی متعدد دیگری نیز مشخص شده‌است، از جمله این اختلال را: اعتیاد بیمارستان (hospital addiction)، اعتیاد به جراحی متعدد (polysurgical addiction) و عارضه بیمار حرفه‌ای (professional patient syndrome) نیز نامیده‌اند که اینها فقط نمونه‌هایی از نام گذاری‌های متعدد آن است.

عارضه مونشهاوزن در دسته اختلالات ساختگی قرار می‌گیرد، در این اختلال بیمار برای جلب توجه یا همدردی دیگران، شروع می‌کند به تظاهر به داشتن بیماری یا ناخوشی خاصی که وجود خارجی ندارد یا حتی گاه خودزنی نیز میکند. او اگر علایمی از بیماری داشته باشد، در آنها غلو می‌کند، طوری که پزشکان شک می‌کنند و انواع آزمایش‌ها را برای بیمار درخواست می‌کنند.

بعضی از کسانی که این مشکل را دارند، در مورد بیماری‌های تحقیق زیادی می‌کنند تا منطبق بر یک بیماری، علایم و نشانه‌هایش را ابراز کنند. آنها سابقه بستری‌های طولانی‌مدت و حتی عمل‌های جراحی متعدد هم دارند.

سندرم مونچاوزن از اختلال دیگری به نام خودبیمارانگاری یا هیپوکندریاز متمایز است، چرا که در آن اختلال خود فرد آگاهانه علایم بیماری را جعل نمی‌کند و تلاشی آگاهانه برای تقلید یک بیماری از خود بروز نمی‌دهد.

نمونه‌ها

شخصیت عروسکی آقوی هم ساده در نمایش عروسکی کلاه قرمزی ۹۱ دارای چنین اختلالی بود.

جستارهای وابسته

• خودبیمارانگاری
• سندرم مونچاوزن اینترنتی

منابع

• روانپزشکی کاپلان سادوک، چاپ ۲۰۰۱
• روانپزشکی آکسفورد، چاپ ۲۰۰۴