جنون آتش‌افروزی

اختلال جنون آتش‌افروزی یا آتش‌افروزی بیمارگون (به انگلیسی: Pyromania) به معنی برپا کردن آتش به صورت مکرر، عمدی و هدفمند است. خصوصیات مرتبط با این اختلال عبارتند از: احساس تنش یا انگیختگی عاطفی پیش از از آتش افروزی، شیفتگی، علاقه یا کنجکاوی در مورد آتش و مجذوبیت نسبت به آتش و فعالیت‌ها و تجهیزات مرتبط با آتش‌نشانی، احساس لذت، رضایت یا تسکین هنگام آتش افروزی یا هنگام مشاهدهٔ حریق یا شرکت در پیامدهای آن.

بیماران ممکن است پیش از شروع آتش افروزی تدارکات پیشرفتهٔ قابل ملاحظه‌ای در نظر بگیرند. جنون آتش افروزی با ایجاد حریق از این نظر متفاوت است که حالت دوم به منظور نفع مالی، انتقام گیری، یا سایر دلایل انجام می‌شود و از قبل برنامه ریزی شده است.

ملاک‌های تشخیصی

1. آتش افروزی عمدی و هدفمند در بیش از یک موقعیت.
2. تنش یا برانگیختگی عاطفی قبل از این عمل.
3. شیفتگی به آتش، علاقه به آن، کنجکاوی در بارهٔ آن، یا جذب شدن به آن و زمینه‌های موقعیتی آن.
4. لذت، ارضا، یا تسکین هنگام آتش افروزی‌ها یا هنگام تماشا کردن عواقب بعدی آن یا مشارکت کردن در آن.
5. آتش افروزی برای نفع مالی، به عنوان ابراز ایدئولوژی اجتماعی- سیاسی، برای پنهان کردن فعالیت تبهاکارانه، برای ابراز خشم یا انتقام، یا برای بهبود بخشیدن به شرایط زندگی فرد، در واکنش به هذیان یا توهم، یا در نتیجهٔ قضاوت معیوب انجام نمی‌شود.
6. آتش افروزی با اختلال سلوک، دورهٔ مانیک، یا اختلال شخصیت ضد اجتماعی بهتر توجیه نمی‌شود.

شیوع

شیوع آتش افروزی بیمارگون در کل جمعیت معلوم نیست. شیوع آتش افروزی در طول عمر که فقط یک مولفه از آتش افروزی بیمارگون است و به خودی خود برای تشخیص کاف نیست، ۱٫۱۳ درصد در نمونهٔ جامعه گزارش شده، ولی رایج ترین اختلالات همزمان، اختلال شخصیت ضد اجتماعی، اختلال مصرف مواد، و قماربازی بیمارگون بودند. در مقابل، به نظر می‌رسد که آتش افروزی بیمارگون به عنوان تشخیص اصلی، بسیار نارد باشد. در بین نمونهٔ افرادی که به نظام جنایی می‌رسند و آتش افروزی مکرر دارند، فقط ۳٫۳ درصد نشانه‌هایی دارند که ملاک‌های کامل را برای آتش افروزی بیمارگون برآورده می‌کند.

درمان

درمان مبتلایان به دلیل فقدان انگیزه در آنها مشکل است. تا زمانی که نتایج تحقیقات موفقیت هیچ درمان منفردی را نشان نداده است، رویکرد مناسب استفاده از چند روش مختلف و از جمله رویکردهای رفتاری است. به علت ماهیت عودکننده بیماری، برنامه درمان می بایست شامل نظارت بر بیمار جهت جلوگیری از تکرار دروه های آتش افروزی باشد. زندانی کردن ممکن است تنها روش پیشگیری از تکرار عمل باشد. پس اززندانی کردن می توان رفتار درمانی را در موسسات تأدیبی انجام داد.

هچنین ببینید

• آتش‌افروزی

منابع

• راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی ۲۰۱۳
• علوم رفتاری / روانپزشکی بالینی. کاپلان و سادوک. ویراست ۲۰۰۷