خودبیمارانگاری

خودبیمارانگاری
بیمار خیالی اثر اونوره دومیه
طبقه‌بندی و منابع بیرونی
تخصص	روان‌پزشکی، روان‌شناسی
آی‌سی‌دی-۱۰	F45.2
آی‌سی‌دی-9-CM	300.7
سمپ	D006998

خودبیمارانگاری یا هیپوکندریا (به انگلیسی: Hypochondriasis)، در اصطلاح روان‌شناسی و روان‌پزشکی برای شخصی به کار می‌رود که علی‌رغم برخورداری از سلامت بدنی همچنان خود را بیمار می‌داند. در حالی که معاینات و بررسی‌های پزشکی کامل و همه‌جانبه هیچ مشکلی را نشان نمی‌دهند، فرد خودبیمارانگار قویاً به ابتلا به یک بیماری جدی یا مرگبار معتقد است.

شرح بیماری

افراد مبتلا به این بیماری نگران سلامتی خود و ابتلا به اختلالات بدنی فرضی هستند. این افراد بطور دائم خیال می‌کنند که به بیماری شدیدی مبتلا شده‌اند و حتی اگر دربارهٔ آن هیچ نشانه پزشکی نداشته باشند هم در مورد بیماری خیالی خود متقاعد نمی‌شوند. افرادی که بیش از حد نگران سلامتی خود هستند نیز ممکن است مبتلا به این بیماری روانی بشوند.

این تصور هنگامی بیماری شمرده می‌شود که نزدیک به ۶ ماه از شروع آن گذشته باشد و علی‌رغم تأیید سلامت بدن توسط پزشک، فرد هنوز بر بیمار بودنش اصرار داشته باشد، تا آنجا که ترس از بیمار بودن، او را دائم به مراکز درمانی گوناگون بکشاند که به آن سندرم بیمار خیالی نیز گفته می‌شود. علل عمدهٔ آن دو مورد است، که یکی اضطراب و دیگری افسردگی است. درمان آن با داروهای ضداضطراب و مشاورهٔ روان‌شناسی ممکن است.

این افراد ممکن است شکایاتی در مورد نوعی ناراحتی در ناحیه معده، قفسه سینه، سر، دستگاه تناسلی و سایر قسمت‌های بدن داشته باشند و بر همین اصل به پزشک‌های متعددی مراجعه می‌کنند و با آنکه مدارک پزشکی نشان می‌دهد که هیچ ناراحتی جسمی ندارند. البته گاهی نشانه‌های بسیار خفیف بیماری وجود دارد اما این افراد این نشانه‌ها را بسیار اغراق‌آمیز جلوه می‌دهند.

خودبیمارانگاری با نشانگان مونشهاوزن متمایز است، چراکه در اختلال خودبیمارانگاری، خود فرد آگاهانه علایم بیماری را جعل نمی‌کند و تلاشی آگاهانه برای تقلید یک بیماری از خود بروز نمی‌دهد.

جستارهای وابسته

• نشانگان مونشهاوزن

منابع

• دکتر حسن انوری فرهنگ بزرگ سحن تهران. سخن ۱۳۸۱
• اکبری، توزنده جانی، ابولقاسمی (درآمدی بر روانشناسی عمومی) - مشهد:نشر فیروزه ۱۳۸۱ ISDN ۹۶۴-۹۴۳۴۱-۰-۰