موج‌های رادیویی

رفتار موج‌های رادیویی کوتاه در برخورد با «یونسپهر»

موج‌های رادیویی، گونه‌ای موج الکترومغناطیسی می‌باشند که طول‌موج آن در بیناب الکترومغناطیسی بلندتر از فروسرخ است. همانند دیگرموج‌های الکترومغناطیسی، موج‌های رادیویی نیز با سرعت نور حرکت می‌کنند. موج‌های رادیویی بطور طبیعی توسّط آذرخش و جِرم‌های فلکی تولید می‌شوند. موج‌های رادیویی تولیدی بطور مصنوعی، در سامانه‌های ارتباطی ثابت و متحرّک، سخن‌پراکنی، رادار و دیگرسامانه‌های ناوبری، ارتباط‌های ماهواره‌ای، شبکه‌های رایانه‌ای و بسیاری دیگر کاربرد دارند. بسامدهای گوناگون موج‌های رادیویی، دارای ویژگی‌های انتشار گوناگونی در هواسپهر زمین می‌باشند. موج‌های رادیویی بلند ممکنست بخشی از زمین را بطور مداوم بپوشانند. موج‌های رادیویی کوتاه نیز می‌توانند با پخش شدن بسوی یونسپهر، بازتاب شوند و کلّ کُرهٔ زمین را بپیمایند. طول‌موج‌های کوتاه‌تر، بازتاب و خم‌شدگی بسیار کمی دارند و فقط می‌توانند در خطّ دید سِیر کنند.

کشف و بکارگیری

طرح ابتدایی از در هواسپهر زمین بلحاظ انتقال طول‌موج‌های گوناگون موج‌های الکترومغناطیسی در آن

نوشتار اصلی: تاریخچهٔ رادیو

وجود موج‌های رادیویی برای نخستین‌بار توسّط «جِیمْز کلارْک ماکْسْوِل» و پس از کارهای ریاضی در سال ۱۸۶۵م پیش‌بینی شد. او در مشاهده‌های برقی و مغناطیسی خود، متوجّه ویژگی‌های موجی نور و همانند آن شده بود. او بعدها در معادله‌های خود مطرح ساخت که موج‌های نوری و موج‌های رادیویی، نوعی موج الکترومغناطیسی می‌باشند که می‌توانند در فضا حرکت کنند. در سال ۱۸۸۷م، هایْنْریش هِرْتْز با ساخت تجربی موج‌های رادیویی در آزمایشگاه خویش، واقعی بودن سخنان «ماکْسْوِل» را نمایانْد. از اختراع‌های دیگری که بدنبال اختراع رادیو انجام شدند می‌توان به فرستادن اطّلاعات از راه فضا اشاره کرد.

پخش موج‌های رادیویی

نوشتار اصلی: پخش رادیو

مطالعه روی این پدیدهٔ الکترومغناطیسی، با مطالعه روی بازتاب، شکست، قطبش، پراش (انکسار) و جذب آن که اهمّیّت بنیادی در مطالعهٔ چگونگی حرکت موج‌های رادیویی در فضای آزاد و بر سطح زمین دارد، انجام گرفت. بسامدهای گوناگون در این موج‌ها در هواسپهر زمین، ویژگی‌های گوناگونی دارند و ساختن رادیوهایی با طول‌موج‌های گوناگون کاربردی‌تر بنظر می‌آید. پدیده‌های زیادی بر انتشار موج‌های رادیویی تأثیر دارد از جمله زمین (در جذب کارمایه)، یونسپهر، نوفه و …

در پزشکی

کارمایه‌ی بسامد رادیویی (RF)، بیش از ۷۵ سال است که برای درمان‌های پزشکی بکار می‌رود. این موج‌ها بیشتر در جرّاحی‌های کوچک و انعقاد خون بکار می‌روند.

منابع

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Radio waves». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۸ شهریور ۱۳۸۹.