طبرستان، تبرستان، تپورستان، تپوریه یا تپوران بخشی از سرزمینهای میان کوههای البرز و دریای مازندران اطلاق میشدهاست و از لحاظ جغرافیایی شامل استان مازندران و بخشهایی از استانهای گلستان، شرق و شمال تهران، شمال سمنان و البرز میشدهاست. از قرن دهم نام مازندران بر این سرزمین گذاشته شد. تا پیش از آن مازندران سرزمینی نیمهاساطیری محسوب میشد که در شاهنامه و دیگر حماسهها و اساطیر ایران نامش رفته بود؛ اما طبرستان همیشه خطهای تاریخی محسوب میشدهاست. تا بیش از یک سده پس از تازش تازیان بازماندگان ساسانیان در طبرستان با عنوان اسپهبدان فرمان میراندند. منسوب به طبرستان را امروزه طبری (یا تبری) میخوانند.
واقعه سال ۱۳۶۰ شهر آمل که در منابع رسمی نظام جمهوری اسلامی و رسانههای داخلی، همچنین با عنوان حماسه مردم آمل یا حماسه اسلامی مردم آمل، از آن یاد شده و در منابع برخی گروههای اپوزیسیون جمهوری اسلامی به اختصار قیام آمل نامیده میشود، به مبارزه مسلحانه حدود صد نفر از گروهی مارکسیست-لنینیست-مائوئیست به نام اتحادیه کمونیستهای ایران (سربداران) علیه نظام جمهوری اسلامی ایران در شهر و جنگلهای اطراف شهر آمل اشاره دارد. این مبارزه پس از ساعتها درگیری سرانجام در تاریخ ۶ بهمن با تمرکز قوای نیروهای سپاه پاسداران، پلیس و بسیجیان با سرکوبی آن پایان یافت. منابع جمهوری اسلامی ادعا میکنند که نیروهای مردمی در این درگیریها و خنثی نمودن آن نقشی فزاینده داشتهاند، حال آنکه به ادعای سربداران، تعدادی از مردم در این قیام به یاری آنان برخاستهاند و حکومت برای سرکوبی از انبوه نیروهای مسلح بهره جستهاست.
«حماسه مردم آمل یا حماسه اسلامی مردم آمل» اصطلاحی است که رسانههای داخلی ایران و مقامات جمهوری اسلامی ایران، به دلیل آنچه مقاومت مردم این شهر در مقابل سربداران در واقعه آمل در ۶ بهمن سال ۱۳۶۰ نامیدهاند به کار میبرند. این روز در تقویم رسمی ایران نیز با نام «حماسه مردم آمل» به ثبت رسیده است.
عنصرالمعالی کیکاووس بیش از هر چیز، به خاطر نگارش پندنامهای به زبان فارسی شناخته میشود که برای نصیحت پسر و جانشینش، گیلانشاه زیاری، به رشتهٔ تحریر درآورد و قابوسنامه نامیده میشود. قابوسنامه کتاب مهمی در ادبیات فارسی برشمرده میشود که پر از حکایتهای گوناگون عبرتدهنده است و با متنی ساده و نزدیک به فارسی معیار امروزی نوشته شدهاست. حکایات قابوسنامه در چهل و چهار باب آمده و در هر یک از این ابواب دربارهٔ حرفهای یا مسائل خاصی در مورد زندگی صحبت میشود که نشانگر دانش بالای نویسنده و آگاهی او از محیط زندگی و جامعهاش میباشد و نشاندهندهٔ دریچهای از منظر یک نجیبزاده بر جامعهٔ ایران زمین در قرن پنجم هجری است.
آمل یکی از شهرهای استان مازندران و مرکز شهرستان آمل در ایران است. آمل با ۱۹۷٬۴۷۰ نفر جمعیت (بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵) در جلگهٔ مازندران و در دوسوی رود هراز با ارتفاع ۷۶ متر از سطح دریا در ۵۲ درجه و ۲۱ دقیقه طول شرقی و ۲۶ درجه و ۲۵ دقیقه عرض شمالی و در فاصله ۷۰ کیلومتری غرب ساری، مرکز استان، ۱۸ کیلومتری جنوب دریای مازندران و ۶ کیلومتری شمال دامنه کوه البرز و ۱۸۰ کیلومتری شمال شرقی تهران قرار دارد. آمل یکی از قدیمیترین شهرهای طبرستان است. برخی بنیان این شهر را به آماردها نسبت میدهند و نام شهر را برگرفته از این کلمه میپندارند. کوه دماوند، بزرگترین کوه ایران، امروزه در این شهرستان قرار دارد.
قاسم رضایی (زاده ۲۷ مرداد ۱۳۶۴ در آمل) فرنگی گیر آملی است که در المپیک لندن در وزن ۹۶ کیلوگرم قهرمان شد و برنده مدال برنز المپیک ریو در وزن ۹۸ کیلوگرم کشتی فرنگی است. قاسم تنها کشتیگیر فرنگی تاریخ ایران است که دو مدال المپیک دارد. رضایی علاوه بر این دو المپیک در مسابقات المپیک پکن نیز شرکت کرده بود. او در سالهای ۲۰۰۷ و ۲۰۱۴ برنده مدال برنز و در سال ۲۰۱۵ برنده مدال نقره مسابقات قهرمانی جهان شد. فیلا در گزارشی او را به عنوان فردی قدرتمند و پر امید معرفی ود و او را در زمره برجستهترین کشتی گیران چند سال گذشته جهان قرار داد.
نازخاتون نوعی چاشنی شمالی است که از بادمجان کباب شده ساطوری، سیر و ریحان خرد شده و آب غوره درست میشود. این چاشنی که از دسرهای معروف مازندران میباشد و دارای طعم و مزهٔ مطبوعی است.
آبچلیک پرندهای مهاجر است که در مازندران ئوچلیک نام دارد و نام اخیر فارسیاش برگرفته از این عنوان است. آبچلیکها در فرهنگ مازنی به سازگار بودنشان مثالزدنیاند چنانچه یک پای خود را جمع کرده و روی یک پای دیگر، در آب، میایستند و ایستاده میخوابند.