ماری کوری: تفاوت میان نسخهها
[نسخهٔ بررسینشده] | [نسخهٔ بررسینشده] |
جز ربات ردهٔ همسنگ (۳۰) +املا+مرتب+تمیز (۱۴.۹ core): + رده:فیزیکدانان سده ۱۹ (میلادی) |
جز ربات ردهٔ همسنگ (۳۰) +املا+مرتب+تمیز (۱۴.۹ core): + رده:دانشمندان سده ۱۹ (میلادی) اهل فرانسه |
||
خط ۱۶۱: | خط ۱۶۱: | ||
[[رده:دانشمندان زن سده ۱۹(میلادی)]] |
[[رده:دانشمندان زن سده ۱۹(میلادی)]] |
||
[[رده:دانشمندان زن سده ۲۰ (میلادی)]] |
[[رده:دانشمندان زن سده ۲۰ (میلادی)]] |
||
[[رده:دانشمندان سده ۱۹ (میلادی) اهل فرانسه]] |
|||
[[رده:دانشمندان سده ۲۰ (میلادی) اهل فرانسه]] |
[[رده:دانشمندان سده ۲۰ (میلادی) اهل فرانسه]] |
||
[[رده:دانشآموختگان دانشگاه پاریس]] |
[[رده:دانشآموختگان دانشگاه پاریس]] |
نسخهٔ ۷ مارس ۲۰۱۸، ساعت ۰۳:۲۰
این مقاله شامل فهرستی از منابع، کتب مرتبط یا پیوندهای بیرونی است، اما بهدلیل فقدان یادکردهای درونخطی، منابع آن همچنان مبهم هستند. |
ماری کوری | |
---|---|
زادهٔ | ۷ نوامبر ۱۸۶۷ ورشو، پادشاهی لهستان، سپس بخشی از امپراتوری روسیه[۱] |
درگذشت | ۵ ژوئیهٔ ۱۹۳۴ (۶۶ سال) پاسی، اوت سووآ، فرانسه |
علت مرگ | کمخونی آپلاستیک سرطان خون |
محل زندگی | لهستان، فرانسه |
ملیت | لهستانی-فرانسوی |
شهروندی | |
محل تحصیل |
|
همسر(ها) | پیر کوری (۱۸۵۹–۱۹۰۶) ازدواج ۱۸۹۵ |
جایزه(ها) |
|
پیشینه علمی | |
شاخه(ها) | فیزیک، شیمی |
محل کار | |
راهنمایان دانشگاهی | گابریل لیپمن (راهنمای تز دکتری) |
تأثیر گرفته از | هانری بکرل |
امضاء | |
یادداشتها | |
|
ماریا اسکلودوسکا کوری (به لهستانی: Marie Skłodowska-Curie) شناخته شده با نام ماری کوری (زاده ۷ نوامبر ۱۸۶۷ - درگذشته ۵ ژوئیه ۱۹۳۴) فیزیکدان و شیمیدان لهستانی بود.
وی در ۷ نوامبر ۱۸۶۷ در ورشو پایتخت لهستان متولد شد. در ۱۸۹۳ لیسانس خود را در رشته فیزیک دریافت کرد و تنها یک سال بعد در رشته ریاضیات نیز موفق به اخذ لیسانس گردید. ماری کوری نخستین زنی است که برنده جایزه نوبل شد. او همچنین اولین دانشمند و تنها زنی است که دوبار جایزهٔ علمی نوبل دریافت کردهاست و تنها فردی است که دو جایزه نوبل را در دو رشته مختلف کسب کردهاست. او ابتدا این جایزه را در رشتهٔ فیزیک در ۱۹۰۳ و سپس در رشته شیمی در ۱۹۱۱ دریافت کرد.[۴]
موفقیتهای وی شامل نظریه رادیواکتیویته (اصطلاحی که خودش ابداع و باب کرد[۵])، روشهایی برای جداسازی ایزوتوپ و کشف دو عنصر، پولونیم و رادیوم است. به تاسی از کارهای وی اولین مطالعات پرتوزایی روی از بین بردن تومورها از طریق ایزوتوپهای رادیواکتیو صورت گرفت. وی دو مرکز کوری یکی در پاریس و دیگری در ورشو راهاندازی کرد که امروز از مراکز بزرگ پزشکی هستند ولی همچنین در جنگ جهانی اول اولین مرکز درمانی نظامی رادیو پزشکی را ایجاد کرد.
وی اگرچه شهروند فرانسه بود ولی از امضای ماریا اسکلودوسکا کوری استفاده میکرد.[۶][۷] و هیچگاه هویت ملی خویش را فراموش نکرد. وی به دخترانش زبان لهستانی یاد داد و آنها را برای بازدید به لهستان میبرد.[۸] همچنین اولین عنصری که کشف کرد را به افتخار لهستان، پولونیوم نامید.
کوری در ۱۹۳۴ به خاطر کمخونی آپلاستیک که ناشی از پرتوزایی پرتو ایکس بود درگذشت. وی این پرتوها را به خاطر تحقیقاتش در مراکز پزشکی نظامی در جنگ جهانی اول دریافت کرده بود.[۹]
او دربارهٔ مذهب خود و همسرش میگوید «پیر به هیچ دین و مذهبی تعلق نداشت و من نیز هیچ دین و مذهبی را تجربه نکردم».[۲]
زندگینامه
پدر او یک آزاداندیش و مادرش کاتولیک بود. او پیش از ۲۰ سالگی با درگذشت مادر و خواهرش کلیسا را ترک کرد و بیدین ندانمگرا شد.[۳][۱۰] ازدواج او با همسرش یک مراسم کاملاً شهروندی و مدنی بود.[۲][۱۰]
کودکی و نوجوانی
ماری کوری کوچکترین فرزند از پنج فرزند خانواده بود. مادرش مدیر بهترین مدرسه دخترانه در ورشو و پدرش معلم فیزیک و ریاضی بود. پس از تولد او مادرش دچار بیماری سل شد و پدرش نیز از مقام خود سقوط کرد زیرا اعتقادات ملیگرایی خود را با دانشآموزانش درمیان میگذاشت. آنها وضعیت مالی خوبی نداشتند. زمانی که ماریا ده ساله (۱۸۷۸ میلادی) بود مادر ماریا به علت بیماری سل فوت کرد. طی همین شرایط بد پدرش نیز از کار اخراج شد آنها به اجبار خانه را به مسافرخانه تبدیل کردند تا از این راه درآمد داشته باشند. ماریا دوران تحصیلی فوقالعادهای را پشت سر گذاشت او در پانزده سالگی یک سال زودتر از شرایط قانونی مدرسهاش را تمام کرد.
سفر به پاریس
ماری کوری به علت شرایط مالی بدی که خانواده او داشت معلم سرخانه شده بود و همراه با خرج زندگی خود خرج تحصیل خواهر بزرگش برونیا را در فرانسه و پاریس تأمین میکرد تا زمانی که خود در آنجا مشغول به تحصیل شود بالاخره آن زمان فرارسید و قرار شد خواهرش برونیا با یکی از همکلاسیهای پزشکیاش ازدواج کند این بدین معنی بود که زمان آن فرارسیده تا ماریا در پاریس مشغول به تحصیل شود او در ۱۸۹۱ به پاریس سفر کرد و خیلی مؤدبانه درخواست خواهرش را برای اقامت رد کرد در دانشکده علوم به تحصیل در رشته زیستشناسی پرداخت او در یکخانه زیرشیروانی زندگی میکرد و هنگام شب مقدار کمی نان و شکلات میخورد او با توجه به اینکه احترام خاصی برای کشورش لهستان قائل بود نام خود را از ماریا به ماری تغییر داد تا با شرایط بهراحتی وقف پیدا کند او در امتحانات نهایی لیسانس نفر اول در علوم فیزیک و نفر دوم در ریاضیات شد و اینگونه لیسانس خود را دریافت کرد پس از مدتی نامهای از سوی پروفسور لیپمن دریافت کرد که از ماری درخواست همکاری در آزمایشگاه را کرد ماری قبول کرد که با پروفسور لیپمن همکاری کند و در ۱۸۹۳ همراه با کسب لیسانس پژوهش خود را بر روی خواص مغناطیسی فولاد آغاز کرد.
آشنایی با پیر کوری
یک سال پس از انجام آزمایش خواص مغناطیسی فولاد ماری به دیدن یک فیزیکدان لهستانی رفت مردی ساکت و سی پنج ساله با ریش کوتاه و موهای آشفته نام او پیر کوری بود که نه سال از ماری بزرگتر بود او نیز در یک خانواده علمی پرورش یافته بود ولی بالعکس پیر کوری در مدرسه کند ذهن بود ولی وقتی روی مسیلهای تمرکز میکرد دیگر غیرقابل کنترل بود ودر کارش بینظیر میشد بالاخره انها درجشنی که در سالن شهر برگزار شد ازدواج کردند آنها به جای خرید ساعت زنگدار و چراغ خوراک پزی دو دوچرخه خریدند و با ان برای ماه عسل به بریتانی رفتند.
شروع فعالیت آزمایشگاهی ماری کوری
زمانی که ماری کوری در ۱۸۹۵ در انباری چوبی کوچکی که آزمایشگاه او بود شروع بکار کرد، نه او و نه هیچکس دیگر چیزی دربارهٔ عنصر شیمیایی رادیوم نمیدانست و این عنصر هنوز کشف نشده بود.
البته یکی از همکاران پژوهشگر پاریسی و فیزیکدان فرانسوی، «هانری بکرل»، در آن زمان تشخیص داده بود که عنصر شیمیایی اورانیوم، پرتوهایی اسرار آمیز نامرئی از خود میافشاند.
کشف هانری بکرل
بکرل بهطور اتفاقی یک قطعه کوچک از فلز اورانیوم را بر روی یک صفحه فیلم نور ندیده که در کاغذ سیاه پیچیده شده بود گذاشته بود. صبح روز بعد مشاهده کرد که صفحه فیلم درست مثل این که نور دیده باشد سیاه شدهاست. بدیهی بود که عنصر اورانیوم، پرتوهایی را از خود ساطع کرده بود که از کاغذ سیاه گذشته و بر صفحه فیلم اثر کرده بودند.
بکرل این فرایند را دوباره با سنگ معدنی که سنگی سخت و سیاه قیرگون است و از اورانیوم بدست میآید، تکرار کرد. این بار، اثری که سنگ بر روی صفحه فیلم گذاشته بود، حتی از دفعه قبل هم قویتر بود؛ بنابراین میبایست به غیر از عنصر اورانیوم، یک عنصر پرتوزای دیگر هم در سنگ وجود میداشت.
ارائه نظریه
در ۱۲ آوریل ۱۸۹۸ کوریها نظریه خود را به آکادمی علوم پاریس گزارش کردند. در ۱۴ آوریل، کوریها با همکاری «لمون» شیمیدان فرانسوی، به جستجوی عنصر ناشناخته مزبور پرداختند. نتیجه این کار تنها چند قطره از مادهای بود که آنها این ماده را در لولههای شیشهای آزمایشگاهی نگهداری میکردند.
بر اثر این فعالیتها در نخستین زمستان، ماری کوری دچار نوعی عفونت و التهاب ریوی شد و تمام فصل را مریض بود؛ ولی پس از بهبودی، کار پختن مواد در دیگها را در آزمایشگاه از سر گرفت. پس از آن، نخستین دخترش به نام ایرن متولد شد.
پیر و ماری کوری در ماه ژوئیه همان سال توانستند این موضوع را انتشار دهند که سنگ معدن به غیر از اورانیوم، دو عنصر پرتوزای دیگر را نیز در خود دارد. نخستین عنصر را به یاد محل تولد و بزرگ شدن ماری کوری که لهستان بودهاست، پولونیوم نامیدند و دومین عنصر را که اهمیت زیادی داشت رادیوم نامیدند که از واژه لاتین به معنی «پرتو» الهام میگرفت.
تولد رادیوم
در ۲۶ دسامبر ۱۸۹۸ اعضای آکادمی علوم پاریس، گزارشی تحت عنوان «دربارهٔ ماده شدیداً رادیواکتیوی که در (pitch-blende)پشبلند وجود دارد» انتشار دادند و این روز تاریخ تولد رادیوم است. پیدایش رادیوم در میان عناصر رادیواکتیو طبیعی تقریباً به فوریت ثابت کرد که این عنصر مناسبترین عنصر رادیو اکتیو برای بسیاری کارهاست. بزودی معلوم شد که نیمهعمر رادیوم نسبتاً زیاد است (~۱۶۰۰ سال). کشف رادیوم موجب دگرگونیهای اساسی در دانش بشر دربارهٔ خواص و ساخت ماده شد و منجر به شناخت و دستیابی به انرژی اتمی شد.
اولین جایزه نوبل
خانواده کوری بهمراه بکرل بخاطر کشفشان در ۱۹۰۳ جایزه نوبل در فیزیک را از آن خود کردند و به این ترتیب توانستند وامهایی را که برای کارهای پژوهشی طولانی خود گرفته بودند، پرداخت کنند.
دومین جایزه نوبل
پیر کوری در ۱۹ آوریل ۱۹۰۶ در ۴۷ سالگی به علت تصادف با درشکه درگذشت. مادام کوری پس از مرگ شوهرش به مطالعات خود ادامه داد و در ۱۹۱۰ موفق به تهیه رادیوم خالص گردید. در این هنگام استاد سوربن و عضو آکادمی طب بود و در ۱۹۱۱ برای دومین بار به دریافت جایزه نوبل نائل شد. ماری کوری به همراه لینوس پاولینگ، جان باردین و فردریک سنگر تنها افرادی هستند که دو بار این جایزه را از آن خود کردهاند.<ref>[http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/nobelprize_facts.html Nobel Prize Facts
ماری کوری نقش اصلی در تأسیس انستیتو رادیوم پاریس در ۱۹۱۲ داشت و تا زمان مرگ مسئول اداره بخش فیزیک-شیمی آن بود.
درگذشت
مادام کوری در ۴ ژوئیه ۱۹۳۴ یعنی ۲۸ سال بعد از مرگ شوهرش و در سن ۶۶ سالگی به دلیل ابتلا به سرطان خون درگذشت. مرگ وی به دلیل تحقیق بر روی رادیوم (که به خاطر انتشار پرتو ایکس که مادهای سرطانزا است) به وقوع پیوست.
در سال ۱۹۹۵، خاکستر جسد ماری کوری و همسرش پیر از گورستانی کوچک به پانتئون منتقل شد. این کار برای بزرگداشت زندگی و خدمات ماری کوری انجام شد.<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/world/2012/12/121201_an_arafat_exhumed.shtml جهان - BBC فارسی - ۱۰ شخصیتی که نبش قبر شدند
دستاورد کشف کوری
این واقعیت که پرتوهای رادیوم میتوانند بافتهای زنده اندامها را از بین ببرند، بهعنوان مهمترین دستاورد کشف کوریها مشخص گردید. پزشکان و پژوهشگران علوم پزشکی به زودی دریافتند که به این وسیله میتوانند غدهها و بافتهای بدخیم را که در سرطان و همچنین بیماریهای پوستی و غدد ترشحی بروز میکنند، از بین ببرند.
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ «Marie Curie – Biography». Nobelprize.org. ۴ ژوئیه ۱۹۳۴. دریافتشده در ۱ اوت ۲۰۱۲.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ «Science in Poland - Maria Sklodowska-Curie». Adam Mickiewicz University in Poznań.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ در مورد ماری کوری :از کتاب ۶ نظریهای که جهان را تغیر داد نویسنده: پل استراتن،انتشارات مازیار خطای یادکرد: برچسب
<ref>
نامعتبر؛ نام «ReferenceA» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ Collins, Nick (8 October 2009). "Nobel Prize: ten most important winners" (به انگلیسی). The Telegraph. Retrieved 10 November 2013.
- ↑ "She had given a whole new area of physics its name." "The Genius of Marie Curie: The Woman Who Lit Up the World" در یوتیوب (a 2013 بیبیسی documentary).
- ↑ See her signature, "M. Skłodowska Curie", shown in the infobox.
- ↑ در ۱۹۱۱ نیز جایزه نوبل شیمی به «ماری کوری» اعطا گردید "Marie Sklodowska Curie" File:Dyplom Sklodowska-Curie.jpg.
- ↑ Barbara Goldsmith (2005). Obsessive Genius: The Inner World of Marie Curie. W. W. Norton & Company. p. 149. ISBN 978-0-393-05137-7. Retrieved 2 August 2012.
- ↑ "The Genius of Marie Curie: The Woman Who Lit Up the World" در یوتیوب (مستند سال ۲۰۱۳ بیبیسی).
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ Robert William Reid (۱۹۷۴). Marie Curie. New American Library. صص. ۶. شابک ۰-۰۰-۲۱۱۵۳۹-۵. دریافتشده در ۱۵ مارس ۲۰۱۶.
Unusually at such an early age, she became what T.H. Huxley had just invented a word for: agnostic.
منابع
- Madame Curie: A Biography by Eve Curie and Vincent Sheean, Da Capo Press, 2001
- Marie Curie: A Brilliant Life by Elizabeth MacLeod, Kids Can Press, 2004
- Marie Curie: Giants of Science #4 (Giants of Science (Viking)) by Kathleen Krull, Viking Juvenile Press, ۲۰۰۴
پیوند به بیرون
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به مادام کوری در ویکیگفتاورد موجود است. |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ ماری کوری موجود است. |
- The Genius of Marie Curie: The Woman Who Lit Up the World در یوتیوب (مستند ساخت سال ۲۰۱۳ در بیبیسی)
- ماری کوری
- استادان دانشگاه پاریس
- اعضای افتخاری آکادمی علوم اتحاد جماهیر شوروی
- اعضای مکاتبهای فرهنگستان علوم سن پترزبورگ
- افراد نبش قبر شده
- اهالی ورشو
- برندگان جایزه نوبل اهل فرانسه
- برندگان جایزه نوبل اهل لهستان
- برندگان جایزه نوبل شیمی
- برندگان جایزه نوبل فیزیک
- برندگان نوبل با چندین جایزه
- پرتوزایی
- دانشمندان اهل فرانسه
- دانشمندان اهل لهستان
- دانشمندان زن
- دانشمندان زن اهل فرانسه
- دانشمندان زن سده ۱۹(میلادی)
- دانشمندان زن سده ۲۰ (میلادی)
- دانشمندان سده ۱۹ (میلادی) اهل فرانسه
- دانشمندان سده ۲۰ (میلادی) اهل فرانسه
- دانشآموختگان دانشگاه پاریس
- درگذشتگان ۱۹۳۴ (میلادی)
- دریافتکنندگان جایزه نوبل زن
- دریافتکنندگان مدال الیوت کرسون
- ردکنندگان لژیون دونور
- زادگان ۱۸۶۷ (میلادی)
- زنان اهل لهستان
- زنان فیزیکدان
- زنان مخترع
- شیمی هستهای
- شیمیدانان هستهای
- شیمیدانان اهل فرانسه
- شیمیدانان اهل لهستان
- شیمیدانان زن
- شیمیدانان سده ۲۰ (میلادی)
- فرانسویان لهستانیتبار
- فرانسویهای عضو کلیسای کاتولیک روم
- فیزیکدانان آزمایشگاهی
- فیزیکدانان اهل فرانسه
- فیزیکدانان اهل لهستان
- فیزیکدانان سده ۱۹ (میلادی)
- فیزیکدانان سده ۲۰ (میلادی)
- قربانیان مسمومیت پرتویی
- کاتولیکهای رومی سابق
- کاشفان عناصر شیمیایی
- لهستانیهای دور از وطن در فرانسه
- مخترعان اهل فرانسه
- مخترعان اهل لهستان
- مدفونان در پانتئون (پاریس)
- مرگهای ناشی از سرطان در فرانسه
- ندانمگرایان اهل لهستان
- نوآوران